14 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

Sahife 6 AKŞAM Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N. 19 türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) beldeği(alâmeti) konmuştur. Bunların her e — Öz Si hakkında sırası il 2 — Yeni konan karşılıkların iyi ler de konulmuştur. Kökü türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve ayırd edilmesi hak, aslı ügüm olan hüküm, türkçe «çek» kökünden gelen şekil gibi. imaye etmek — Korumak Örnek: Beni himaye etmesi ei ken- eyi ir telgraf çektim > Ben - ması İl in ket e e telyazısı ni m. bene Himaye. — Koyu e Mahni Ek, ) Protög& rnek: Me edi — Korunuk eşli Himaye alt; ol Korun- cak (Fr.) Protectorat Vaki (Vikaye'den) Korur, koru- © öventif aşısı de ele an , gayret, lütf) His — His, sans ve “ke) Sentiment, m İhsas — Du; (Hissettirmek uyurum arma) z Action, de mi sentir 2 — Duygu (Er.) Sensation Hinikemilez in ıymak (Fr) Hissetmek ii (Fr) Senti ime Bin de bir bir acı hissetti — Elin- yeis hissetti — önlü ula bir â Günlünde” büyük. bir umutsuzluk duy- ssiğ, 2 - Duyal — (Fr.) Sent. inek ieisonil ulak azayı | hissiyemizden 1 ine dilpk ie ER bi E. Hasse > Duyu — (Fr.) Sens Örnek: İnsanda beş Bâsse Vardir — İnsanda beş duyu vardır. Hassas — Hisli, yla — XP) eze rkadasım çok Alam ta pre Mi Hassasi duyarlık, ganlık > Örnek: baya arttırmıştır — Hastalık ondaki duyarlı- z KG kiği) arttirmistır suluk Hissi kablelvuku (His kablelvuku) — Önsezi — (Fr.) Pressentiment © Ötnek: Bir hissi Kai > ile oraya 4 m Sunni z nsezi ile o- a gitmek gayi lütehassis olmak Duygulanmak, ine dokunmak — (Fr.) Etre touchg, öte affecte < Yıllar geçtikten sonra beni ok e pek - Mahsüs su b (Fx) lela Örnek: Pahalılık Memi arttı — e ik rcasına — bir surette — “bell bele — (Pr) Hlnele Se dür dd — Duym acık Beydağ > (Fr) n his uzuvları in his uzuvları Dimağda bütün Müğüklu ar — (Er) İmpresdon in sahiki — Büyyiz yl İmprizemil EE T. iza T. kö)” Sea i ni — (Fr.) Egoiste Dea şi Eleni; gönül fıkarası e — Bencil insan, gönül yoksu- la olandır. Hodbini — Bencillik — (Fr.) Egoisme MÖrneks: İml hattalikların; Kür” hodbinidir. — Sony hasta hkla- Hod Kendi Baja “Kendi kendine Örmek: Hasbehod bu işe teşebbüsü yanlış Kendi, başına, bu işe gi rism dü. oşgeldin ak İ şemedie gittiler itti > Hoş- geldine Hububat Hüccet — a (Bak: Delil, bur- in) a © Hüere > Odacık; göz — (Fr.) Cek. lule (Fen anlamı terim koluna bırakıl- mıştır) Hucreyre (Fr) Gi Hucrevi e EEE Hudâ Hudâyi nabit — ari > (Fr) ui pousse sans &tre cultin& Örnek: Hudayi nabit ağaçlar * Ken- di biten ağaçlar. Hudud (Bak: Hadd) Buç, sınır Huduş etmek Baş göstermek, çık- mak, olm. Fr.) Surg Örmek Aralar ında bir ihtilâf hudus ie lemek baş gösterdi (cıktı) Hufre Çukur Örnek: Yolda Mir hede düştü — Yolda” bir çükura Hulâsa Çıkarma — (Fr.) yn Örnek: Kına kına tul X kına çıkarması, Pi Hulâsa (icmal) Özet — (Fr) Rösume Örnek: Bir yazının o hulâsası — Bir yazının özeti, Hulâsa v Kısalamı nek: Bu yazıyı ei imi hulâsa ederken (o çekme Bu yazıyı yazarken e im güç- ekmemiştim. ni — Boğaz Hulül etmek — Girmek, geçmek, ya- Örnek: Mevsimi şita hukül etmi Kış girmişti. de hulül etmesini bilen bir da adam ginlere yanaşmasını bilen bir mi ş Hulü 1 - Yaranma, 2 - (Bak: Memili. Örnek: Ona arzı hulüs etmek iste- medi > Ona yaranma göstermek iste medi. Hulüskâ ranmalık Örnek: iliska hiç de lanmaz — Yaranmalıktan hiç de Gi maz Humma — Sıtma, nöbet, ateş - (Fr.) Fiğvre Hi unmak — Boğaz Hünin — Kanlı z Örnek: Hunin bir cidal — Kanlı bir avga © Kandökücü sa Si ali EE ü bir Hunriz - e k çocuğu hurafeye kulak Ki veğii vanilaya Gur saa) ku Elek deniz. — Kırıntı, küçürek, ufak, ufa- gi Örnek: Hurde demir parçaları — Kı- rını demir parçaları, En hurde mana farkla armı. bile sez- di > En ufak anlam ayırtımlarını bile sezdi. Hurdehâş mak, kırılıp — Paramparça ol- dölü ilmek nek: "Pencereden düşerek kafa ta- e e ği rek hafa tası parsmparçı olda Esya yolda hı olmuş > Eşya yolda kırılıp dö Kırıp dökmek mobil bir arabaya şarpa- rnek: Otoj rak ba tazafını hurdehaş etti — Oto- mebil bir arabaya çarparak her yanını kırıp döktü. lurdevat > Kırık dökük, öteberi Örnek: Sokakta hurdevat satan bir adam gördü — Sokal ve mi , dökü ük (öteberi) satan bir adam Huruç > i, Ka leden huruç zamanı gel miki © Kilidini çin (çıkış) zama: nı gelmişti, Huruc — Hurüsân — Çoşan, çağlıyan Örnek m zaman irüzü bir sele benzer Kızdığı zaman coşan (çağlıyan) bir see. benzerdi. Husran > 1 - ar, 2 » (Bak: Mah- rumiyet) Husüf > tulma Husus (Bab erp > İş, yol, ko- nu, ok şekil bakım, için, üze- rine Hüş — Akıl Hara (Bak; Tevazu, arzı ihtiram) Hüşyar — Ay Huzur > Kat, kıt 5 — Huzurunuzda bulunmakla ye Katında Gi bu- uzmanlarımızın Eeieşei 7 gazetelere vereceğiz. ereğine göre, fransızcaları yazılmış, ayrıca örnek- kallanılar şekilleri alınmıştır: Aslı ak olan lunmakla onurlanmaktayım (onurlanı- yarum): z . ızda bü vü lunmanizı "yda görüyoru: im luzur ve âsâyiş anlamı- Pk Hal m huzur içinde ya- sıyor — burada” güvenlik” içinde yaşıyo uy (Huzur ve sükün anlamına) > uz itemi nek: kai çalışan kimseler için zur ve n lâzım bir seydir > Kaliz er Sr için Gl “hik cen lüzumlu bir seydir. Huzur (ü kalb anlamına) — İç raha- tı Örnek: Bir arı. “erdir: veren | se | kum imderleri dimet — Hülem CE Kö) emi vi vü Hür Hürriyet > simi erimi) ökgür- lük rnek: Hür riyetimizi hiç bir seye Mei - Özgenliğimizi hiç bir se- ed eyiz. Hürriyetperver > Özgenel, özgürel Hürmet ygı Örnek: Hü irmetlerimi, takdim ederim , > Saygılarımı sunarım. Hürmet ek, ram (göstermek Örnek: Ben kendisine ve e ederim > Ben kendisini çok sayarım. Hü — Sayarak Örn Ee İkiye hürmeten > İh- ürün sayarak. rnein — Saş Örnek: Muhterem samilerim! > Sa- yın Kep Keiş Hürmetkâr — Sayar Örnek: Hürmetkârınız > Sayi Hü ete lâyık kim, şar yanı Hemi — gıdeğer Hüsn Güzellik Uzyönetim Ki e Se bütün ar- isihi kazanınıştı — Üz- n a a sev- iri geçi rnek: Z. vee arasında bü nü imtizaç Eri a an vi kök ara- sında iyi geçinme gerel lü: iğ — bi karsıla- mak Örnek: Beni hüsnü kabul etti - Be- ni iyi La dı, Hüsnü muamele etmek — İyi davran. Örnek: Kendisine hüsnü muame! dince şımarmaya başladı — mai iyi davrandıkça şımarmaya basl Hüsnü sahibi — An nazar Le gö — — Apak ü nazar iyi iş Örnek: Hüsnü niyetle bu işe boşla- dı - Mi niyetle bu al başladı. Hüsnü şöhret - İyi Hüsnü tabiat il — Örnek: Hüsnü tabiat sahibi bir adam olduğu giyinişinden belli — Zevkli > adam olduğu giyinişinden belii, Hüveyda (Bak: Âşikâr, ayan) itkcinlik teessür — Üzün — (Fr) Örmek: Gönlünüz daima hüzünle do- ir — Gönlünüz her vakit üzün bi Si ous âvez le urs böauc. e dans le "nan UŞU > e bu iişiklikleri bi ASKERİ BAHİSLER 7 14 Nisan 1935 Habeş - İtalyan durumu Askeri muharririmizden; İlk günlerin düşmana korku ver- mek VAM in patırtılı ha- berleri bu d mu Mi İvi yim e ge- çirmek kabul Son ilân ir 17/1J904 te Go: uru- mun mağlübiyetinin Mi ker sene — kutlula- bir ulus bayram abilir, de pür. hudud and- laşmasına, 28 de aki Li — 5 — z > Bi g g ; n büyük tesiri & b esiri ir, “Sile Japonların bu memle- kete di ve iktiza dca bü- “yük imti iyazlar elde etmeleri İtal- E yani nları kuşkulandırdığı gibi di- emlekette ilen genclik hareketleri, hükümet kı ger taraftan mem güden memleketlerin işine gele- ezdi. Filhakika Habeş iparatoru son senelerde şimalde çan. > k devamlı isyanları basi ık, memleketin muhtelif ei kudreti- ırmağa çalıştığı gibi bir ta da munta; yollar yaptırarak kendi ni attırı rafta Ve olarak 1930 da celbedilen undan nrali âzası a çoğaltılan Bel- a bir askeri komisyon evve- lâ ahtta muntazam bir ordu senelerde sonra bunu vi- üyütmek vazife- NM çoğaltılması karar lind de- yapıldı, Adidilabada bir fişek fabrikası kuruldu. Muhtelif kaynakların verdiği haberlere göre ilyon nüfusu olan Habeşistan nüfusunun 96 30 unu silâh altına alabilir. Yani 2 milyona yakın bir ordu çıkara- bilir, : akat bunun ancak 500,000 ki- şisini silâhlandıracak malzemeye ma liktir, Silâh olarak epi muh- telif tipte 400,000 - 000 tüfe- ge, 250 makineli an) 180 top, 5 zırhlı otomobil ve birkaç tay- ye Hayli mühim bir kuvvet teşkil eden bu ordunun en zayıf tarafı bik elden sevk yarey maliktir. ve idaresinin eli olması- dır. Çünkü ei çıkardığı | ordu ve olup Kii bunların esas orduya bağlantıla- rı da başlarındakinin imparator” la olan opabsi do: ostluk veya akra bağlıdır. kileri gelince; bu taraf- da hayli eskiden ik çal olan devamlı olarak ilerliyen bir bn hareketine şahid olmak- ilmik Habeşistana nüfuz- leke siyasetine müzahir olmaları- nı “e ettirmiştir. olinin rikadaki ie mler isibdef eden muhtelif nutuklarından son- ra bizzat kralın 9: bii te Eritreyi 1934 n baharında Somaliyi ziyareti b » Kaklikl alâkadardır. Kralin | son seyahatinden nüşünü da bizzat Mussolini deruhte etti, itibaren Eritredeki egâna dar demiryolun unun yan ta- oto, ten zine kadar clan 6 saatlik yol müd- deti 3 saate Kl ildi. 1934 sonlarina doğru malzem. ve erzak nakliyatı iğ ve bu müstemlekedeki tayyareler galtıldı, ka fazla olarak ak Alelâi rda iki alkali bulunan Yemi askerlerinin miktarı azdır; Eritre- de an 60 neferlik 50 yerli müfrezeden ibaret kaldı. Bunların başların- da İtalyan zabitleri vardır. Bu şasında da istihdam olunuyordu. 1934 ar kadar bu suret- le Somalide 10,000 kilometrelik yol yapıldı. — 200 kilomet- resi nil yolu ve 115 kilomet- resi de eş dur, dud andlaşması Soma Ha hi hududunun sahil en içeriden geçe ceğini vir rm 1908 ai d eli dud yi ihtilâflar çıkmas! kadar kolay bi y olamaz. za kabileleri id bir halde Bu işe şimdilik Uluslar Cemiyeti" nin bir çare bulması da pek bek" lenemez. O halde bu işte şu veya b taraftan sadir olmuş bir hareket” ten ziyade harekât İtalyanlar!” cektir, Bunun ne zamana kada” varid old ve diy: dar İtalyanların yaptıkları kısm! seferberlikle nerelere kadar gid” ceklerini, gelecek yazımızda “ muhtelif kaynaklara göre nakl < galışacağız. M. Şeki Ergin