November 17, 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

AKŞAM © Diyasbakır- Irak ve İran demiryolunun temeli atıldı Başvekil, Nafia vekili ve umumi müfettiş hattın ehemmiyetini anlatan nutuklar irad ettiler Bizi iki komşu ve dost memleket hududuna ulaştıracak bu hat geçtiği mıntakada iktisadi hayatta olduğu kadar içtimai hayat üzerinde de ilerleme vücude getirecektir Diyarbakır 16 (A.A) —Diyarbakır- Cizre hattının 'temel-ütme, tötenin- | de pm EE aşağıdaki meykil vardır. “Bizi iki komşu've'dost memleketin hududuna ulaştıracaktır. Ve şüphesiz bu yollar geçtiği bölgede iktisadi hayatta olduğu 'kadaraçtimai hayat üzerinde de ilerleme vücuda ge- tirecektir. Bütün "bunlarla “berâber sevineimizi artıran diğer e mesele “vardır. 'D “da: muştur. Bu inşaatın da değerli ve kıymetli arkadaşım “Ali <Çetinkayanın elile ve kendisinin “kudretli idaresi altında ve mi huzurunuzda ifade-etmek isterim. Nafia Vekilinin nutku Diyarbakır 16 (A.A.) — Nafia Vekili B, Ali Çetinkaya Diyarbakır - Cizre hattının bugün yapılan temel atma töreninde aşağıdaki nutku söylemiştir: «Mühterem Başvekil, sayın arkadaş- larım ve'yurtdaşlarım: âİki sene evvel 22 teşrinleyyel 1935 de burada güzel yurtda demiryolunun. açılışını tesid ederken her şeyden ev- vel, Atatürkün pek yakından tanıdığı ve çok sevdiği Diyarbakırlilara kıy- metli selâm “ve sevgilerini -getirdiğimi tebşie ederim, demiş ve buna “Ata. türkten aldığım ilhâm İle, hat-şüphe- siz Diyarbakırda kalmıyacak Şarkta dost we kardeş -memleketlerinin de- miryollarma kavuşacak ve birleşecek- tir, sözlerini ilâve etmiştik. Ne'bahti- yarlık'ki, hersöz ve-hareketile her mili iş ve'davamızda bize ilhim ve- ren.Ağatürk Zi eylül 1925 tarihinde Samsunda. demiryolunun 'İlk temel atma merasimini bizzat yaptıktan 12 sene sonra Diyarbakırı Iraka ve İrana birleştirecek olan hatların'beşlanması hatırasını tesid için “yapılacak temel atma gününde lütfen 'Diyatbakırı şe- reflendirmekle demiryollarına olduğu kadar Diyarbakırlılara da olan mu- habbet ve alâkalarını bir daha ve'biz- zat teyid cetmiş'bulunuyorlar. Arkadaşlar; Atatürk, evvelce bir vesile ile «demiryolları memileke- tin tüfekten ve toptan daha hasr im bir emniyet silâhıdır» a dala 1) ilmi A yük Millet Meclisine karşı da «Cüm- huriyetin ilk senelerindenberi dikkat. , le, wsrarla üzerinde durduğumuz de. m'yollar inşast siyaseti hedeflerine ulemâk için durmadan başarile tati.ik edilmektedir. Şark ve cenupta Sıvas, Diyarbakır gibi büyük menzil. lere varan hatlar geçen yıl içinde Sı- vas - Mülafya iltisakı ile birbirine bağlanmıştır. Zonguldağa varmış olan hat dâhi bu zengin kömür havzasını vatana bağlamış bulunuyor, Sıvastan sonu Şarka doğru uzamp gilmekle barika en Bu kol önümüzdeki yı cana “ulaşmış bulunacaktır. Diyarba- okırdan Şarka uzanacak hattın da in- şeref verdiği 'bir günde “ve “Başvekili- mizin huzuru 'ile'yapılmasını yurdun. sşasına başlanmıştır.» Beyanat ve teb- ve teşebbüsün talilne olarak her şey- | | şiratında bulunmuşlardı. İşte:haştam. | Sözü bilhassa Diyarbakır gibi tabi- atın çok feyzine mazhar olan havali için”ne'kadar"yerindedir. Demiryolla- rına kavuşması neticesi olarak Diydr- bakırm *her sahadaki imarcılık -zih- Ja anmayı vazife 'bilirim, Cümhuriyet nafiası'bu müsandeyi alır almaz'der- hal'hüttın ötüdlerine-başlamış ve ilk kıstm «olmak “üzere «65» kilometrelik duna, bir taraftan da Van»gölü'sahi- linde “Patvana “ve İran-hududlarına: kadar olan :sahamn harita vesetüd- saca 'izah ettiğim -:65 --kilometrelik konarak ihale edilmiş vesinşaatınada başlanmış bulunuluyordu. Umumi ve daha. şümullu mânada, Irak ve İran:hu- dudlarına .olan demiryollarının Şark- taki lerakki ve'ümranı hendesi bir nisbetle her gün arttığında ve.onun 'Türk camiasında olan kudret ve.kur- vetini her an daha.feyizli ve verimli ve şekilde hissettiğimize şüphe yok- Te çelik damarın .dost ve kardeş İran ve Irak hududlarına uzatılması kararına gelince: .Cümhuriyet hükü- meti iki senedenberi bu maksadın hu- sulüne doğru lâzımgelen .teşebbüsler- de bulunmuş ve 50 milyon liralık bir tahsisatın verilmesine dair.olan hu- susi bir kanunla Büyük Millet Mecli- sinden müsaade istihsal etniştir. Yüksek.Meclisin yurdu kaplamakta olan demiryolu şebekesinin son par- çasında biran.evvel başarılması husu- sunda gösterdiği yüksek alâka ve baş- lanması demek olan .bu hattında Atatürk, devrinde vücuda,gelmiş.olan | edilmez zararlar vermekte olan gerek diğer hatlarımız gibi yurd için bir çok merifaütler ve faydalar tekeffül ede- eeği şüphesizdir. Irak hududumuza kadar uzanan arazi petrol tâbekaları- nın tesadüf olunduğu yurd sahaları- dır. Buralarda yapılmakla.olan son- | dajların .petrol.damarlarını bulması ihtimalinin tahakkuku tabistin mem- Teketimize ayrıca bir bahşayışı olacak- tır, Hattın Siirt önlerinden «geçerek Tatvanda Van gölükıyısına erişmiş Meclisindeki nutuklarında yurdun ve halkın fikren yükselmesi için alı- , nacâk tedbir arasında «Doğu .böl- il gesi için OVan gölü sahillerinde; en güzel bir kültür şehri ya- Tatmak yolunda şimdiden filliyata geçilmelidir.» şeklindeki yüksek işa- ret ve iradelerinin tahakkukunu-da- ha çabuk temin edecektr. Bu itibarla bu yeni hatların başlamış olmasını bu hayırlı işin.de başlangıcı saymak pek isabetli olur, Mümkün olan süratle bü havaliye uzanacak olan bir demir- yolu asırlardanberi sükün içinde kalk mış olan güzel ve sevimli yurd. parça» larına EE bir meşale ola- caktır. Sözlerimi bitiriken memleket için. m li EMAN Me olan Atatürkün D zaya wecibeibilirina, ——(—(—(—( de olduğu: gibisen:mutlu»veven'kutlu | bir bahtiyarlık sayar ve hepinizin İ- | Zurunda-eğilerek:minnet, şükran-duy- gularımı sunar»vemilletimiz için'her iİ sahada yeni yeni 'başarılarla yüksek refah ve saadet dilerim, B. Abidin Özmenin nutku Diyarbakır 16 (A.A) — “Diyatba- kır - Cizre hattının temelatma töreni münasebetile umumi müfettiş Abidin Özmen-aşağıdaki "nutku: söylemiştir: Sayın Başvekil “ve Vekillerimiz, Sa- yın konuklarımız, W il Diyarbakıra “kadar gelen sen “uzun Türk trenini İran ve Irak*komşular- mız hududuna kadar götürecek demir. yolunun temel atma töreni “Diyarba- kır için ve'hepimiz için çok şerefll:bir günün tarihilesamlacaktır. İ Sayın büyüklerimiz, Anadolunun “doğu güneyinin :me- -deniyet, saadet-ve-refah:tılıımını bu dlarak kabul etmekle kalmazlar, onu tatbik sahasında aynen görmüş, de- nemiş kimselerdir, İki sene-önee, bölgemizin “batı .sı- nırına pek .az.geçerek Diyabakıra ge- len tren doğu vilâyetlerimize umran, ; refah getirmiştir. Ve.bugün.meseleyi daha ileriye gölürmek için hamle yapmaktadır. Sayın büyüklerim, arkadaşlar, Maddi ve manevi hiçbir'varlık yok- tur ki, yoldan yürümek ihtiyacında. olmasın, Bir'bölgeye ekonomik hareket, fen- ni ziraat “bayındırlık, kültür, arialet, hattâ-emniyetve âsayiş, kısa sözme- deniyet-ve refah yalla; girer. Her'yol, her nakli vasıtası'kendiis- tidad, sürat ve kabiliyeti “nisbetinde bunları götürebilir. Büyk Şefimizin direktifleri 'dahilin- de çalışan kıymetli teşril, iera ve fen adamlarımızın “gösterdiği emek -saye- sinde bundanon dört seneönce-miii. ke; millte “metresi başma tahayyül işletmesi ve gerek “maliyeti ecnebiler elimde 'bulunan'demiryollarının satın alınmasile -beraber “yeniden “yapılan hatlar'devlete bugün “yedi 'bin Kilo- metreyi mütecaviz şimendifer “yolu kazandırmıştır. anil müterezin bütgesile 14 sene zarfında 500 milyon liradan fazla de- miryolları için para sarfeden Cumhu- riyetimiz maji, iktisadi durumunu bu * sarfiyat. ile'takviye, tarsinetmiş ve sıtalardan birinin de demiryolları ol- duğunu'hatırdan çıkarmamalığır. Onün'içindir ki, devlet ve millet bu yolda gayret gösteren, devlet ricalini unutmıyacağı ve onları ilelebeğ hür- metle anacağında hiç şüphe yoktur. 'Bölgem ve şahsım namma, bölgeyi saadete kavuşturan bu tren ve har Sil olacak neticelerinden.dolayı Ulu Öndere, Büyük Millet Meclisine, hü- Hükümet pronramında ziraat işleri (Baş tarafı 1 nci sahifede) bilâtrmiştim. Bugün'kendisinden (Ak- gam) namına tsleb ettiğim hir mülâ» katı vaktin bütün darlığına rağmen nezaket ve-alâka ile karşılıyan Ziraat Vekâleti siyasi müsteşarı B. Tahsin Coşkan, Ziraat Vekâletinee bu yolda. sarfedilen fanliyetin hedefi hakkında bana -şu:mühim-izahatı vermiştir: — Atatürkün yüksek direktifleri- nin ve'hükümet programının Vekâ- letimizp “taallük eden kısımlarını ta- hakkuk ettirmek için köylüyü top- raklandırmak, memleketi ziraat böl- ,gelerine «ayırmak, “çifçi elindeki ipti- dai.ziraat âletlerini fenni âletlerle de- giştirmek, suni gübre kullanılmasını - temin etmek ve yaymak; nihayet”bt #işleri programlaştırmak ve kanun- *laştırmak için ayrı ayrı komisyonlar teşkil etmiş bulunuyoruz. Bunlardan köylüyü topraklandırma “komisyonu memlekette “topraksız “köylü bıtakme- mak'için alınması Tâzım “gelen kanu- ni tedbirleri 'araştıracaktır. Bu araş- tırmalarda yüksek Partimizce hazır- lanan “Toprak kanunu projesi “esas olacaktır. "Toprâk “davsının bütün zirai ve İk- Ml “başlıyacağız. “Bugün memleketi- «mizde -801,721 “pulluk “wardır. Falbu- 'ki:âile sahibi çifçilerimizin sayısını've her çifçi ailesini bir pulluk sahibi yapınak hedefimiz olduğuna göre, da- vha “2;118;388 -pulluğa ihtiyacımız var *birıprogram:dahilinde- zamanla vefa» skat “mümkün *olan 'hızla “bu” gayeye erişmeğe çalışacağız. Kimyevi gübre kullanılmasını temin ve yayma komisyonunun başlıca ted- kik mevzuu:memleket: dahilinde .kim- yevi gübre fabrikaları yapılması im- kânlarını usaraştrmak olacaki olacaktır. Hayalı ucuzlatmak Bazı iptidai maddelerden alınan resimler azaltılacak Hayatı ucuzlatmak “ve “umumi -re- İah seviyesini yükseltmek maksadile almacak *tedbirler : sırasında “bazı -Si- nal maddelerin istihsal ve imalmas- mâkamlar:bir proje hazırlamağa'baş- lamışlardır. Bu: projede -iptidai .mad- delerden alınan istillâk ve muamele vergilerile.gümrük resimlerinin in- dirilraesine dair mühim kayıdlar .bu- Junacaktır. Bundan başka tağşişin önüne ge çilmesi ve iktisadi işlerde .kontrol ve mürakabe usullerinin yeni başlan tanzimi ile umumi menfaatleri koru- yacak tedbirler alınacak ve.bu mak- sadla da ayrı bir proje hazırlana- “1 meşin Lord Halifax (Baş tarafı”1 inci sahifede) Bu ima, Almanyanın Sovyet Rusya aleyhindeki “temayülü “İngiltere'ile müzakerelerine mevzu ittihaz etmek istediğini gösteriyor, Nasyonal sosyalist partisinin res- mi naşırı elkârı Voelkıscher Beobach» ter gazetesinin .geçen.cuma nüsha sında Ukrayna hakkında yazdığı.uzun makale -siyasi müsahillerin nazan dikkatini celbetmiştir. Bu makalede bu memleketin servetleri sayılmakla berâber, Ukraynanın siyasi istiklâl taleb.edilmektedir. Roma mahafilinin mütalâasi Temps gazetesinin Roma muhabiri bildiriyor: Lord 'Halifaxın; Berline -a6- yahati burada'derin bir -memnu- niyetle karşılanmıştır. Bura-mahafili İtalya ile İngiltere-arasında da 'an- Iaşma meyli "başgösterdiğini *memnu- niyetle 'kaydediyorlar. İngiltere 'Baş- vekili, “Berlin-- “Roma mihverini *bir vakıa olarak :kabul ettiğini beyan 'et- tiğinden :dolayı, İngilterenin *her iki memleketle müzakereye -girişmesi “ta bildir. Berlin - Roma -mihveri gibi Londra - Paris-mihveri-de “bir emri vâki olduğundan Tord ;Halitax- ın birsdereceye'kadar Pransa-namı- nada:söz söylemesi lâzım gelmez mi? Vaziyetin bu şekilde inkişaf edeceği ve İngilterenin'münferid bir hareketi mevzuubahisrolmadığı burada zanne- dilmektedir. Müstemleke “meselesine gösteril mekle olan dikkat “ve-alâka, bunun da İspanya işinden sonra: Berlin :mü- Kâlemelerinde mühim 'bir-mevki-işgal edeceğini gösteriyor. “Alman -efkârı umumiyesi, «İngilterede 'bu mesele hekkında gösterilen alâkasızlıktan meyüs olmamıştır. İngilterenin müs- temleke meselesinde son sözünü.söy- lemediği zannediliyor. Boersen .Zeltung «gazetesi, İngiiz resmi .mahafilinin bu;güne “kadar müstemleke meselesinde kati bir va- iyet almaktan çekindiğini 've bu halli temennilerinin yavaş yavaş İn- giliz.efkârı .umumiyesinde. yer .kar zanmakta olduğunu yazıyor. Bunlar arasında, müsbet noktai nazarı Almanyada (methedilmekie olan İngiliz Başvekili vardır. İngiliz Başvekiline şu hesab ve düşünce at- fedilmektedir: Bu müsetmlekeler, Kuvvetlenen Almanya.ile münasebet leri bozücak derecede ehemmiyeti ha- iz midirler? Her ne olursa olsun Lord Halifaxın muayyen bir mevzu üzerinde cereyan edecek gibi görünmüyen, fakat teması temin e siyasi ufkutedkik-etmek gi- bi birmekseda metuf görünen “Ber- in konuşmaları, Roma paktından sonra “tezahür eden 'gerginliği "biraz gevşetecektir. Şunu da'kaydetmek icab eder, Hiç bir Alman mütalâasında “B. 'Edenden bahsedilmemektedir.”B. Eden burada «Lord “Halifaxdan başka bir düşünce- de telâkki edilmektedir. “Paris”16“(A:A:) — Havas ajansı'bl- diriyor:"Delbos, :Antakya”patriği'ar- dinal 'Tappounü'yi “kabul “etmiştir. bedenen ve ruhen yorgunsanız. ve bundan dolayı tam verimle, çalışanın yorsanız; İşlerinizin iyi gilmesini masıl isteyebilirsiniz! Unutmayınız? birkaç gecelik uykusuzluk sizi bu bale sokabilir. ai “Bromural «Knoli. sinirleri; yatıştırır, uykuya getirir, zararsız, tesiri hoş ve emniyetli bir Nâç, olup sınirlerinizin sükünunk çok: kısa bir zamanda iade ve bu sayede sizi yeniden dinçleşlirecek olan uykunuzu temin eder, 10 ve hemeperimeçi bal öp derde eenaneserde reçene de batır, Kuoli As, kiniyevl madaeler fuor4kararı, Ludwigshaten “Rhin,