19 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

geri çekiliyorlar Sovyet - Rumen hududunun iki tarafındaki askerler Sene 22 — Ko, 7720 — Fiati her yerde 5 kuruş Narvihkte Almanyanın Sovyet Rusyayı harbe sürüklemek teşebbüsü neticesiz kaldı CUMA 19 Nisan 1940 Norveçe müttefik kıtaa ihracı devam ediyor Müttefikler, Almanların Isveçe doğru ricat yolunu kesmek istiyorlar Almanların da muazzam tayyarelerle takviye kıtaları Çok mühim milli bir dâvanın halli yolunda yı büyük bir harp ateşi ka- ıruyor. Bir kisim memleketler Bal altında, yahut muharebe İçin- dedir. Henüz harbe girmemiş olan- larla bitaraf ka; Yakın sıçramasını bekler bir halde, bütün kudretlerile hazırlanıyorlar. Tür z iye, harbe girmemiştir. Harbi Benüz kendisinden uzak görmekle taher milli müdafaasında bütün Yretini, bütün imkânlarını sarfeb- Mektedir. Buna rağmen, hükümetin o hissesine kaydetmek lâzımdır X ne İçinde bulunduğumuz ağır dün- a buhranı, ne de milli müdafas kül a memleketin, yıllar- *i Ve endişeleri danberi başlanmış olan medent iler- ie hâmlesini durdurmamıştır, pa aadoludu sulama 3 " parlak neticeleri ve su siyaseti- v1 hârp hazırlığı içindede devam ven ğini geçenlerde yazmıştık. Ev- tün, Zen de Millet Meclisi Köy ensti- > kanununu kabul etti. Çoktan- ma arlanan bu kanun, itiraf et- iy vE memleketin fikir hayatında Lş olduğu ehemmiyetle karşılan- ei Halbuki, maarif sahasında ge ? VİP inkılâp yaratacak, çok geri milli kültürü köylerimi- ayâcak olan bir teşebbüs e rkiyede ilk tahsil mecburidir. teh, eğime gelmiş'her çocuk mek- ai Bitmeye, devlet bu çocuklara Hik vermeye mecburdur, Bu kar- Zir, , <eburiyet sadece nazaridir. e memlekette, her yerde ve her NÜN okuma hevesinin ârtmasına tağinen mektep yoktur. £ kesim ki Türkiyede nüfusun Birer, Yüzde yirmi dördü, yani dörtte Yüzde o okuyup yazma biliyor, öyle e beşten fazlası bilmiyor! Bitmek, duğu halde, devlet, mektebe ha 5 mecburiyetinde olan çocukla bla yüzle yirmisine mektep derahar Mektep deyince, - bina, akla ii sıra gibi şeyler değil, hoca bi köy neildir. Memleketimizde, hiç olursa aş ki ne kadar yoksul töre bir sun, kendi emeğile, kendine a 2 binası yapmaya riza #idiniz > Hangi köye giderseniz Yöre Sizden isteyecekleri ilk şey ne > ne giyecektir. Hoca isterler, 'stedikleri müstesna bir lâtuf 8 bt, devletin o vermeye mecbur U Öğretmeni > yalvararak, ağlı- ak isterler ma yede kırk bin köy var. Bunla- tk ta birinde öğretmen yoktur. *6p hocası bile çabuk ve kolay nlar da bu yangının | işlerinden alı- | Londra 18 — Norveçe İngiliz, Fran- i sız ve Kanada kuvvetlerinin ihracı devam ediyor, İngiliz Harbiye Nezars- ti neşrettiği bir tebliğde ihraç ameli- yesinin normal bir şekilde cereyan et- tiğini ve İngiliz, Norveç kıtaları ara. sında temas tesisine imkân hasıl ol- duğu bildirimektedir. Yalniz bu kuv- aldığı haber veriliyor Tayyare meydanı müttefikler tarafından sık sik bombardıman edilen Sta- vanger geeinden bir görünüş > yi een İd | vetlerin nereye çıktığı gizli tutulmak» tadır. | Cenuptaki Almanlar Oslodaki kuv- | vellerin Troğjhem'deki - kuvvetlerle | birleşmesini temine çalışıyorlar, Fa- | kat yollar her tarafta tahrib edildi- İ ğinden ileri hareketi İ vam ediyor. | (Devamı 4 üncü sahifede) pek yavaş de- .Orta Avrupa ve Balkanlar © — uyanık bulunuyor Nazi tehlikesine karşı her tarafta sıkı tedbirler alınmaktadır Paris 18 — Orta Avrupa ve Balkan devletlerinde Nazi tehlikesine karşı ted- bir alınıyor. Bunun ilk tezahürü Tuna üzerinde seyrüseferi kontrol için Roman ya, Bulgaristan, Yuşğoslavya ve Maca- ristan arasında yapılan anlaşmadır. Al manya kontrolü kendisi yapmak iste- mişti, Dört devlet bunu kabul etmemiş, aralarında bir ânlaşma yapmışlardır. İkinci tezahür Yugoslav Başvekilinin Bulgar gazetecilerine beyanatıdır. Yu- goslav Başvekili: sİstiklâllerimizi birlik- te müdafaa edelim. Orta Avrupa Slâv- larının vaziyeti ders olmalıdır. Onlar aralarında anlaşmış olsalardı buğün baş- larına > gelen felâketlerden kurtulmuş slurlardı>. demiştir. Bu sözler Bülgaris- tahda büyük akisler yapmiştır. Londra 18 — Son günlerde Yugor lavyaya pek çok Alman turist gelmiştir. Bunların üzerlerinde üniforma olmamak- In beraber kıyafetleri üniformayı andırı- yor. Valizleri de hep aynı biçimdedir. Hepsi genç olan bu seyyahların Gesta- poya mensup oldukları anlaşılmaktadır. Diğe: ftan İtalyanların işçi namı altında o Arnavudluğa 25 bin kişi gön“ dermeleri, Fiyume ve Triyestede bava taarruzlarına karşı tedbirler almaları büyük alâka uyandırmıştır. Yugoslavya uyanık bulunmaktadır. İtimadsızlık uyandıran sözler Londra 18 — Almanyada ordunun motötleştirilme işini halleden Dr. Ber- Ung, Belgrad panaym münasebetile Bel- NDilkirk mile: Entipüften bir teklif Bütün medeni dillerde «İnstitat» tarzında — (yahut bir bitiş harfı Mâ- vesile) — yazılan bir beynelmilel ke- lime vardır. Biz bunu Fransızların te lâffuz şeklini esas tutarak — Her ne- dense — censtitüü» diye benimsedik. Mebus Osman Şevki Uludağ Büyük Millet Meclisinde; « — Bu imekteplere > başka bir isim bulunamadıysa, bari halk arasında söylendiği gibi enifpütü denilsin'» mütalâasını yürütüyor. Her halde bu da pek entipüften bir teklif Beynelmilel kültür ailesinin bütün * slalahlarını o ailenin usullerine göre kullanmalıdır. Canım türkçeyi, dil dönmez zenci kavimlerinin kulaktan dolma lişanına çeviremeyiz! Muhterem mebusun teklifi nazarı itibare alınırsa vapura «pamfur», âvu- İ kata sabukats, polise «puliss, tram- vaya atrampoy» demeli, — Bırakın ki | Fransızların «enstitüs die telâffuz et- tikleri cinstituts, yüksek bir ilim mü- Sahibi: Necmeddin Sadak — Neşriyat mildürü; Şevket Rado — Akşam matbaası “Almanlarla şiddetli sokak muharebeleri oluyor Italya, Akdenizde hegemonya istemiyor Bari'nin askeri mıntaka ilân edildiği haberi doğru değil Figaro, “Italyanın bir harp sergüzeştine atılacağını ümid etmeyiz,, diyor Roma 18 (A A.) — Giornale d'İta- lanın direktörü, Akdeniz meselesi hak- kında neşretmiş olduğu makaleler silsile- sini İtalyanın Akdenizdeki siyasetinin bir hegemonya siyaseti olmayıp bütün dev- letlerle ve bilhassa Akdeniz milletleri ile teşriki mesaide bulunmak siyaseti oldu- ğunu beyan etmek suretile hitama dirmektedir, - Almanyanın Sovyet Rusyayı harbe «ci sürüklemek teşebbüsü noticesiz kald Sovyet Rusya ile Yugoslavya arasında ticari müzakereyi diplomasi münasebet tesisi takip edecek Paris 18 — Ocuvre gazetesine göre Hitler, Sovyet Rusyayı harbe sürükle- mek İçin çalışıyor. Fakat şimdiye ka- dar sarfettiği bütün mesal neticesiz kalmıştır, Almanya Norveçin taksimi- ni teklif etmiştir. Sovyet Rusya buna cevap vermemiştir. Belgrad 18 (A.A.) — Havas ajan- sından: Resmi bir menbadan bildiril- diğine göre yakında Sovyet Rusya ile Yugoslavya arasında ticari müzake- relere başlanacaktır. Ticari milbadele- lere müteallik müzâkeratın açılması maksadile daha şimdiden prensip iti- barile bir itilâf akdedilmiştir. Takri- ben 10 azadan mürekkep bir Yugos- lav heyeti Moskavâya gitmek üzere Roma 18 — Bugün şu resmi tebliğ neşredilmiştir: «Barinin askeri mıntaka ilân edildiği haberi asılsızdır.» Diğer taraftan 4 sınıf askerin silâh al ıldığı tekzip edilmektedir. Ros- a göre $ sınıfa mensup ve aş ecil edilmiş olanlar sıhhi mu- ayeneye çağrılmışlardır. (Devamı 4 üncü sahifede) bu hafta nihayetinde Belgraddan ay. rılacaktır, Bu heyete, eski Maliye Na- ziri B. Djordjeviteh riyaset edecektir. Yüğüslavya, en ziyâde Rus antrasiti, petrol, pamuk ve madenleri idhal et- mek arzusundadır. Yarı resmi maha- fil, Yugoslavyanın iktisadi mahaflli nin harp ve abloka neticesinde bâzı iptidai maddelerin mefkudiyeti dola- yısile Sovyet Rusya İle yeniden ikti- sadi münasebetlerde bulunmak teğeb- büsüne kıyam etmek mecburiyetinde kalmış olduğuna işaret etmektedir. Ayni mahafll, bu teşebbüsün iki mem. leket arasında diplomasi münasebet- lerinin yeniden tesisine doğru atıl miş bir adım olduğunu gizlemiyor. essesesidir. Köylerde filân kurulacak- Uzaktaki — Bu ne hal komşu?... | lara basit türkçe isimler vermek daha Yakındaki — Ne olmuş?... K (Devamı 6 ıncı sahifede) İ muvafıktar, ğ — «Hukuku beşer» e dönmüşsün yahul., Necmeddin Sadak (Devamı 4 üncü sahifede) grada gitmiş ve dün aksam Yuzoslay