23 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

OLİTİKA Şıkarmış Bin bul aki mühim limanlara da asker di Biliyordu, Bir hafta geçtikten sonra : Almanlar 8 nisan gecesi ve erinin Aç ği Bok Manaata tesadiir etmemişti. defa p, Bünde, Çünkü Yayı Almayı Muh, cenubi Norveçte Osloyu merk Pekleney, Veçteki Kiz Talebe Yurdunun açılış resminde me imhüriyet Halk Partisi İstanbul Vilâyet kış kezi tarafından tesis edilen Cağaloğlu Açılebe yurdu, dün merasimle açılmıştır. 57 merasiminde İstanbul Vali ve Bele- Mi, Sİ B. Lütfi Kırdar, İstanbul Parti Meypeiii B. Tevfik Fikret Sılay, İstanbul ye kez kumandanı, Polis müdürü, Beledi- Ve Parti erkânı hazır bulunmuştur, Me- İstiklâl marşını dinlemekle başlanmış- « Bundan sorıra Parti Vilâyet idare heye- dağ ilindan bayan Hasene Jigaz tarafin- lm Butuk söylenerek bu yurdun, Parti findan açılan yurdların ikincisi oldu- tir, Mebusluğunun 50 İngiliz si 5 “eğ İHoyd George v üzlağunun el karla gz dönümünü > mü msebetle söyler m dere dünkü güze wmen geçti, d iemini Loya Core ye telâffuz ettiği. uzat Man yle de 1863 yı. t OğĞMUŞ, avu- Meke müş, 1690 da Minder tile lukla ve talâka- sağderhal” dikkati Wi. Radikal kansatte olduğu için ile jypzakârların düşmanı kesildi. 1895 fr 705 arasmda iktidarda bulunan bu m mil e mücadele etti. İngilterenin ce- aleyhi Afrikadaki © teşebbüslerinin de igeze bulundu. ai m Liberaller iküdar mevkiine ce Uloyd George Cambell - Ban- Avan kabinesinde Ticaret Nazırı oldu: ür th kabinesinde de Maliye Nazırlı- ha Eeeti, 1909. 1910 da Lordlar ka İsveçte kendir yağı stoku müsadere ediliyor ) — Hükümet bü- cut 100 kilodan faz- e, tibaren müsadere etmiştir. Bilâhare, Sut ruhsatiyelere tevfikan alâkadar Sanat bu stoklardan bir miktarını mele iii ğilizler bir hafta sonra da orta Norveçe May, Sada Norveçe asker göndermiştir. erind Ü. bir çok mühim noktayı ellerinde bulundurduklarınlan İngilizlerle ların ihraç hareketine hava hücumlarile mümanaat etmek teşebbü- bulunmuşlardır. Bu noktalarda Almanların vaziyeti çok tehlikelidir. a saat 15,30 da Şehir bandosunun çal- GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Norveçte son vaziyet Günün en mühim hadisesi Norveçin orta kısmının sahillerine yani Bü- Yük Britanya adasının tam karşımndaki sevkulceyş cihetinden büyük kıymeti #ian noktalara hem İngilterenin hem de Fransanın karaya askeri kuvvetler olmalarıdır, Almanlar $ nisan gecesi Norveçin payitaht Oslo şehri- unduğu uzun ve dar körfeze asker çıkardıkları ve Norveçin cenub kıs- iöktükleri zaman Norveçin orta kısmının deki Trondhjem ve Bergen gibi limanları ve üsleri de zaptetmişlerdi. Almanlar buralara yerleştikleri takdirde Büyük Britanyaya çok yakını gelmiş “iacaklanından İngiltereyi tarihte misli görülmemiş bir şekilde tehdid ede- İhgin e Bu hususta bütün askeri mütehasmslar. müttefiktir. Binaenaleyh terenin böyle bir vaziyete katiyen meydan vermiyeceğini bütün dünya İngilizler Norveçin şimal kısmında bazı e mma ihraç etmişlerdir. Şimali Kutup denizine bakan Nerveçin bu daha ( Sonra yalnız İsveç demir maden- las Okyanus iskelesi Narvik'e asker çıkarmış olduklarından diğer uzanamamışlardı. İngilizlerin şimaldeki ihraç hareketleri bir mü- asker ihraç etmişlerdir. İlk Orta Norveçin sahillerinde Al ez tutarak yayılmakla bulunan Alman külliyesi henüz Trondhjem ve Bergen'den ilerlemek isteyen münferid kuvyetlerile birleşememiştir. Binaenaleyh bunlar kolayca tecrid ve Asara edilebilirler. Bu halde Norveçin Almanlar tarafından işgalinden netice yani İngiltereyi tehdid akim kaldıktan başka Norveçteki AL mevkii çok müşkülleşecektir. Bütün Avrupanın siyasi vaziyeti Nor- harekâtın çok gecikmiyecek görünen kati neticesine bağlı bulunuyor. F.K — mmm Kız talebe yurdu açıldı eği gi bulunanlarla kız talebeden bir kısmı ğu, bülün vesaitine rağmen müessislerini. asii memnun etmediğini, gençliği barm- dırmak yolunda bundan böyle açılacak yardların daha mükemmelleşlirilmesine çalışılacağını izah elmişlir. Müteakiben Yüksek ticaret ve iktisad mektebi talebesinden bayan Jale, söyledi- #i nutukta, arkadaşları namına büyükleri- ne teşekkür etmiştir. Bundan sonra yurd gezdirilmiş, davetliler hazırlanan büfede ivaz ve Ikram edilmişlerdir. Cağaloğlu kız tslebe yurdu yüz yataklıdır. Her talebe, ayda 20 lira üçretle burada her ihtiyacını tstmin edebilecektir. nci yılını kutlayan Lloyd George fındaki hararetli münakaşalara iştirak etti ve neticede Lordlar kamarasının kudret ve salâhiyetinin tahdidine muvaf- fak oldu. 1914 harbi başlayınca, kığilterenin li- deri haline geldi: Evvelâ Mühimmat Na- zrlığın deruhte etti: 1916 da Başvekil- liğe geçti. İslâf devletlerinin galebesi üzerine İngiltere hükümetinin şefi olarak sulh konferansına iştirak etti. Versailles ve Sövres gibi muahedelerin yapılmasında âmil oldu. Wilson ve Cleimenceau ile İ birlikte bir müddet dünyanın üç dikta- töründen biri halinde bulundu. Başve- killiği 1914 den 1922 ye kadar sürmüş- tür, Almanyaya karşı Fransanm hoşuna 4 gitmiyecek bir siyaset takip etti, Türki- İ yenin Yunanlılar tarafından istilâsnı tertinliyen de kendisidir. Türk milli zaferinin tahakkuku üzeri- ne mevkii sarsılmıştır. Muhafazakârlar “ muhalefet ettiklerinden Coalition kabi- nesi 1922 teşrinievvelinde sukut etti ve Lloyd George da Mecliste muhalefet geçti. | ,ş1925 senesinde «Twenty - five yenra 1892 - 19163 ismile hatıratını neşret- ” : rl maçında örazi ve emlâk vergileri etra- ! miştir. Bir tashih Dünkü nüshamıtda (Saray ve konskla- rın dili) başlıklı yazının birinci sütunun- a Dolmabühçe sırtlarından bahsederken: £ derglihile onun küçük mezar- rda iIk imar hümlesini teşkil ete cümlesi, ötedenberi mevcutmuş gibi bir mânaya gelecek Küçük mezariığı yardı. eklinde çıkmıştır. Tashih ederiz. Skagerrak ve Kattegat boğazlarında mayn harbi Baltık denizi kapıları önünde çetin mayn mücadelesi olanca şiddetile devam etmektedir Norveçe yapılan Alman baskını | bir mermi isabeti güvertede henüz | müttefiklerin Danimarka ile İskan- dinavya arasındaki geniş boğaz Su- Jarını ve Norveç sahillerini maynleme ameliyesini bir kat da şiddetlendirdi. Norveçe çıkan Alman kıtalarının takviyesi için Kattegat boğazından itibaren bütün deniz yollarının te- miz ve serbes olması lâzımgeldiğin- den bu suların maynlenmesi Alman- ların Norveçle muvasalasını tamd- men akim birakmasa bile çok güç- leştirecektir, Bu münasebetle şu noktaya işaret edelim ki, mayn tarlaları gemilerle taranmak suretile aralarından geçid açılabilir. Bu sebepten maynlerin de- niz küvvetlerile müdafaası lâzımdır. Binaenaleyh müttefiklerin Skagerrak ve Kattegat boğazlarına mayn dök- tükten sonra artık . orada geçilmez mâninlar yapıldığına kan: olarak çe- kilip gittikleri zehabına düşülmeme- Midir. Relbette ki müttefik donanma- nın bir kısmı bu mayn tarlalarının muhafazasına memur edilmiştir. Acaba müttefikler Danimarkanın şimalini çevreliyen boğazlar munta- kasını kâmilen maynle doldurdular mı? Filhakika bu mıntakaya ve Nor- veç karasularına mâyn döküldü, de- nilince ilk vehlede yüzlerce mil im- tidadındaki denizlerin mâynle doldu- rulmuş olduğu zannedilir ve bu âme- liyenin bir günde ve hattâ birkaç saat içinde yapıldığına hayret edilir. Halbuki geniş. bir denizi tamamen maynlemek mümkün olmadığı gibi o denişin muayyen sahalarında bile mayn tarlaları kısa bir zamanda vü- cuda getirilemez. Evvelemirde şunu bildirelim ki bir mayn tarlasındaki maynlerin birbirinden âzami 100 metre aralıklı bulunması lâzımdır. Bundan fazla aralıkla vücuda getiri- len mayn tarlası tesir cihetinden zayıf olur. Çünkü mayn aralıkları fazla oldukça gemilerin mâynlere çarpmak ihtimali azalır. O halde bir kilometre murabbaındaki bir sahaya yüz metre aralıkla mayn doldurmak için 121 tane mayn lâzımdır. Ska- gerrak ile Katlegat boğazları mınta- kalannın mesahasi kilometre murabbaı denizinden büyük) olduğuna göre bu mmtakanın tamamen maynle dol- durulması 3,5 milyon adet mayne ih- tiyaç gösterir. Mayn dökmeğe mâh- sus gemiler, muhripler de dahi) ok mak Üzere vasati 100 mayn taşıdık- )arma göre bu azim mikdardaki MaAyni bir seferde o mınlakaya gö tirmek için 35,000 gemi kullanmak iktiza eder. Bittabi bu kadar fazla mayn ve gemi bulmağa imkân yoktur, O halde kabul etmek lâzımdır ki mü! tefikler İskandinavya ocenubundaki boğaz mıntakalarının mühim ve ay- ni zamanda kolay kontrol ve müha- faza edebilecekleri noktalarına mayn dökmüşlerdir. Esasen bir boğaz veya körfezi maâynle kapatmak projesi deniz hari- tası üzerinde bir dama tahtasının taks'ınatına benzer. Mayn tarlaları parça parça sahalara sıralar halinde dökülen maynlerden terekküp eder. Mayn dökücüler ellerine verilen ha- ritadaki projeye göre maynlenmesi emir olunan mevkileri alarak ve mayn hatlarının başlarını şamandıralarla markalıyarak geminin üzerinde mu- ayyen sürat olduğu halde muayyen fasılâlarla ve muntazam sıtalar teş- kil etmek üzere maynlerini dökerler, Bu esnada düşmanın deniz ve hâva kuvvetlerile mümanaatına karşı Koy- mak üzere civarlarında onları hima- ye edecek kendi deniz ve hava kuv- vetleri bulunur. Mayn dökücülerin kendi kendilerini müdafaa için silâh- ları zayıf olduğundan ve alacakları takriben 30,000 * (yani Marmara | dökülmemiş maynleri de patlataca- ğından vaziyetleri çok tehlikelidir. Bu sebepten onlar daha ziyade gece | karanlığından istifade ederek mayn dökerler. Mayn döken tarafın elinde maynlediği sahayı gösteren harita ol- | duğ yrüseferini ona göre ya- pabilir. Baltık denizinin kapılarına mütte- #ikler tarafından dökülen mayn mik- darı malüm olmamakla beraber bir hafta zarfında 7 - 8 bin mayn dökül- düğüne ibtimal verilebilir. Bu mik- darm günden güne artacağı şüphe- sizdir. Ayni zamanda Almanların âsker çıkardıkları bütün Novreç Jlmanları ağızlarına da müttefiklerin mayn döktükleri muhakkaktır. Bu suretle Norveçe münakala yolu bir taraftan mayvnler ve diğer taraftan bilfiil müt- tefik donanma tarafından daha şim- diden kapanmış sayılabilir ve Alman- ların yaünakalâtı tayyare ile yapma- Jarı da artık deniz yolundan ümidle- rini kestiğine alâmettir. Acaba Almanlar Skagerraktaki İn giliz mâyn tarlalarını tarayıp temi: liyemezler mi? Peşinen şunu bildire- Jim ki; mayn Laramak ameliyesi dök- mekten çök zor ve uzun zâmana vâ- beste bir iştir. Ayni zamanda mayn tarayıcı gemilerin tarama ameliyatı esnasında behemehal kendi donan- ması tarafından himaye edilmesi lâ- zımdır. Çünkü tarayıcı gemiler ha- fif teknelerden ibaret olduktan baş- ka tarama esnasında manevra yap- maları da batidir. Uğradığı son zayiatla daha zayıf bir hâle gelen Alman donanmasın- dan mayn tarayıcılarını hakkile hi- maye etmesi bittabi beklenemez. Di- ger taraftan İngilizler Almanların ta- rama #meliyatına mümunaat ede- cekler ve taranabilen maynleri birkaç misli fazlasile hemen telâfi edecek- lerdir. Maynlerin taranması mesel sine gelince; iki tarayıcı gemi kalın çelik halattan yapılmış ığrıbın birer uçlarım kıç taraflarına bağlıyarak birbirinden takriben 150 metre hkla seyrederler. Bu ığrıb ya mâyn- lerin ağırlık telini kesip kopartarak mayni su sathına fırlatır yahut dip- teki ağırlığile birlikte mayni bulun- duğu yerden sürükler, fırlıyan mâymler tüfek ve top leşi. le batırılır, Fakat binlerce mayni birer birer patlatmak mümkün olma. dığından umumiyetle maynleri bir tarafa sürüklemek tercih olunur. (Bu fırsattan bilsitifede İngilizlerin harbi umumide yaplıkları gibi içerisi kum ve çakıl ile doldurulmuş yalancı maynleri de çok yer doldurmak mak- ei Su yüzüne sadile hakiki ymaynlerni arasına ka- rıştırmalan mümkündür.) oSürükle- nip yerlerini terk eden maynlerin bi- riktiği sahanın hududu şamandıra- larla tahdid olunur. Bu suretle yan- yana dizilen müteaddid tarayıcı ge- miler mayn tarlasından bir geçid £ açabilirler. Maamafih larama ameli- yatına başlanmazdan evvel mayn tarlasının vüsafini ve istikametini keşfetmek lâzımdır ki bunun için az su çeken altları düz mayn arama ge mileri ve tayyareler kullanılır. Ara- yıcılar ya ikişer ve yahul teker gemi olmak üzere kıç tafaflarındân salı- verdikleri arama cihazlarile mâynle. rin yerlerini tesbit ederler, Arama cihazları maynlere takıldı zaman hamil oldukları küçük şamandıralar otomatik olarak su yüzüne fırlar ve bu küçük işaret şamandırala yıcı gemilere maynlerin mevki riz olarak gösterir, tarlalarını ancak deni n sakin za- manlarında ve rüyet şeralti müsâ'd havalarda görebilirler. Çünkü su sathından # - 5 metre aşağıda bulu- nan maynler İayyâreden görünme. mek için deniz rengine boyanır. Muhtemelâir ki İngilizler bu mır- takadaki akıntılardan istifade ede. rek bilhassa med akıntısı esnasında Kattegat boğazı ağzına ler de dökerler. Med za tığa doğru akıntı takriben 6 saat de- vam ettiğinden bu serseri maynler Baltığa girerek münakale yollarında oldukça baş belâsı olurlar. Bunların taranması da mümkün değildir, Dİ- ğer taraftan Alman icadı mıknatıslı maynler İngilizlerin eline geçtiğinden bu sefer bu maynleri İngilizler de yaparak Baltık denizinde kullanma Jarına intizar edilebilir. Maynlenmüş mıntakalarda Alman tahtelbahirlerinin cevelâm da hemen hemen gayri mümkündür. Diğer raftan Almanlar da İngiliz da: masının bu muntakada harekâtına mâni olmak için mayn dökmekte ok duklarına şüphe yoktur. Hulâsa; Baltık denizinin kapıları önünde çetin mayn harbi ta- ve tarâmak ar surette meşguldi vam ederken muharip deniz kuvvet- leri arasında sik sık çarpışmalar vu- kubulacaktır. Almanya harp kıwler- mını ' Norveçe siçretmakla Şimal de nizindeki müttefikin abloka çı rini kendi aleyhine daraltmış ve ha- kiki bir çıkmaza girmiştir İste Churehil'in Aalmanya osevkulceysi bir hataya düştü, demekten kasdı budur. A.B. t de Ticaret Vekili İzmire gidecek İzmir (Akşam) — Ticaret Vekili B. Nazmi Topşuoğlunun, mayısın ilk kı sında İzmire geleceği, ticaret işleri yaçları yerinde tedkik £ edeceği alınmıştır. ihu- haber Kuşadasında üç haydud yakalandı İzmir (Akşam) — Kuşadası kazasında Kozpinar köyü dahilinde Keçikalesi yaki- nmda Uşşaklı Mahmud Sertin yürük çadın üç silâhlı ve yüzü maskeli şerir tarafından basılmıştır. Haydudlar, para çıkarması İçin Mahmud Serti tazyik etmişler. Fakat para çıkartamayınca ( kaçmışlardır. Şerirlerin Mustafa, Ali ve Mehmed oldukları anlaşı!- mış, silâhlarile jandarma müfrezesi tara- fından lardır. Şerirlere gözcülük eden Büleyman da tutulmuştur. Teşhis edi. len haydudlar adliyeye verilmişlerdir. mANUAEEOAAAAEEABEBAEA EAA SAAAASASAN Benlzsirlik &in Ea msutabiğ ine deva kanl NSIZ diya eden rından teripedümişir. SIROP DESCHLENS, PARIŞ Samsunda ağaç bayramı Samsun 22 (A.A.) — Bugün Bafra yolu üzerinde vilâyetin nümüne fidan- lığında ve yeni tesis edilen korulukta ağaç bayramı yapılmıştır. Merasimde başta vali olduğu halde bütün memurin Parti ve Halkevi mensupları civardan toplanan binlerce halk bulunmuş ve ağacın ehemmiyeti ve köylünün fazla is- tihsalden göreceği faydalar hakkında vali ve alâkadarlar tarafından Ukonfe- ranslar verilmiştir. Bunu müteakip milli Oyunlar Oynapınış ye eğlenocli:bir gin geçirilmiştir. çocuk çayda boğuldu (Akşam) — Kemalpaşa kazasının Kızılcalı köyünde Şükrü oğlu 255 yaşında Nami Akbaş, köy kenarından geçen çaya düşerek boğulmuş, cesedi ib. <ilometre wzak- dere kenarında bulunmuştur . Bir İzmir “ö.. A EEEENEANAAEBESEKAEEA ASIN Nörasteni, N zalliyet ve Chlorose