January 30, 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2
| "TT T Di eh di T E TULM T Devrim Konferansları - Cümhuriyet Nedir, r Niçin Cümhuriyetciyiz? Avukat Bay Mustafa Münir'in Ulusevindeki Konferansı. -i Umumt barbın cemiyet ha: yalı ve ferdlerin - telâkkilerin. den vücüde getirdiği inkılâbı da Idrak eden profesör ( Dü küvi ynin bu nazariyesi hukuk mütefokkirlerinin ekseriyetinin kabulüne mazhar olmuş, âdeta bugünün telâkkilerine bükim denebilecek bir nazariyedir. Avcak fikir ve hayat saha- sında seri va büyük tekâmül adımları atan ton zamanların ortaya koyduğu —hâdise ve mes'elelerin izahında bu naza- riyenin kâfi olmadığı ve hu: kuk mefhumunu ve esannı daha başka esaslarda nramak Tcabedeceği ortaya atılmaya baş lanmıştır, Bu noktada bugünün birçok âlim ve mütefekkirleri arasın- da Rus profesörlerinden elyevin Parla hukuk — fakültesinde bir kürsü —sabibl profesör —( Jorj Gurviç )in ( İçtimat hukuk ) nazariyesi, en kayda şayan bir tez görülmektedir. Bu, teşriki mesainin, topla- luğun bir bukukudur. Bu na- zariye ile bogünün yeni mü- esseteleri, ezcümle ümme hu- kuku sahasında; I — Cemiyeti akvam TI — Beynelmile! mesal teş- kilâtı Hİ — Beynelmilel dalmi ada- let divanı, mümessilleri ve; Hukuku hususiye sehasında da, amel birliği *Corporatlon,, mesal birliği, ( Collaboratlon ) çemiyetleri — gibi müesseseler kzah olunmaktadır. Bu bahsı kapatırken hukuk mef humunun telâkktef bahsında bugüce kadar düşünülen ve töylenmiş olan — nazariyelerin arzettiklerimden ibaret olma: dıiğıni tekrar kayt ve — işaret etmek İsterim, Marozatım bü mebhasta fazlaca şayi ve tanın. miş olanların bir kısmının üze rinde ufak bir tovekkuften baş- ka birşey değildir. Bugüne kadar muhtelif ma- hiyetler urzeden ve — şeklinin, zamanın İcabına göre muhtelif telâkkilere İstinat eden — hâkl- miyet ve hükümranlık şekille- Ti de; üzerinde sadece tevekkulu şayan bir bahlstir. İktidar, hürriyet ve kanunun mukayesesinde büyük - feylesof (Kant) m çu netlceleri İstihraç ettiği söylenir. Hürriyetsiz. ve kanansuz ik- tdar, barbarlığı ve vahşeti ifude eder. İktidarsız kanun ve hürriyet anarşiyi ifade eder, Hürriyetsiz kanun ve Iktidar fatibdadı ifade eder, Hürriyet ve kanun ile ikti. dar birleşirse Cümhuriyet mey. dana gelir. Beşeriyet sırasile bu devirleri Yaşamıştır. Hiçbir hürriyot ve kanna tanımayan ve mütema- diyen akın vo savlet yapan kud- retler, yanl vahşet, her zaman beşerin mükadderatına bâkim olmuş bu küdretin ortadan kolkmaslle, yer yer bir anarşi başlamış ve buü anarşiyi de is- Ulbdat ve saltanat takip etmiş- tr. Beşeriyet tarihi, nibayet Akl asırdanberi bilbassa maarif mprunun fikirlerde ve ruhlar- de yaptığı büyük tahavvüller sayesinde cümhuriyete demok. rasiye karşı büyük ve gittikçe mütezaylt bir sür'atle artan bir temayül ve İnkılâp — kaydet- mektedir. İki asır evveline kadar bü- tün Ayropa ve Asya'yı ellerin. de tutan hükümdarlıklar dev- rinde hürriyeti en vasi şekilde terennüm ve İifadeye — çalışan âlimler hürriyetin bu şekilde temin edilebileceğini düşüne- memişlerdir. Büyük Fransız İn- kılâbından sonra saltanatın cüm- huriyete mevklini — terketmesi Ankılâbın bir bedefini elde et mesl şeklinde olmamıştır. İn: kılâptan sonra de hükümdarlık mevki almış, inkılâbın kurduğu esasa ve ruha hükümdarın mec burt ihanetinin bir netfcesi ola- rak bizzarar cümhuriyet kabul edilmiştir. Kültür 'umumileştikce, hürri- yet ve müsavat İştiyakı rahları yaktıka; tabil mabiyetl tahak- küme ve zülme ietinat eden irsi hükümdarlıklar birer birer yıkılmıya başladı. Millet hâki. miyetinin cemiyet hayatındak! muvaf fakıyetli tecellileri; biçbir propagandaya ihtiyaç bırakma- dan Cümhuriyeti bütün dün- yaya yaydı. Umumi harbnüfus ve mesahası itibarile Avrapanın üçte ikisini ellerinde tutan hü kümdarlıkları da yere serdi. Ötedenberi mütebakkim ve müs- tebit kudretlerin yavası telâkki edilen Asyada dahi büyük an: anaya malik Çin imparatorluğu bile yıkıldı; yerine Cümhurlyet kalm oldu. Medeni âlemde bu. gün mevcut olan hükümdarlık. lar, demokrasinin — kudretine iltlea etmiş, şv veya bu salkle muhafazal mevcudiyet edebilen, kudretini kaybetmiş, hattâ lti- bardan düşmüş, şerefi kalma- mış, kötürüm bir hale gelmiş, mevcudiyetlerden — ibarettir de- nilebilir. Bir. millet içla en büyük felâket addedilecek tehlike de virlerini ve acılarını, ancak mu- dize diye ifade edilebilen bir kudretin rehberliğile sllen Türk milletinle; medeni âlem içinde, ruhi ve tarihi asaletinin lâyık olduğu mevkll almak yolunda yürürken, dünyanın geçirdiği demokrasi Inkılâbına karşı his- siz ve bareketsiz kalmasına im- kân var mıydı? Hiç şöpbesiz hayır. Milletin ruhundaki temayülü, herkesten evel ve herkesten ziyade sezen, yurdun hayati menfestlerinin hedof ve gaye- lerini isabetle çizen büyük reh- berin küdretli İşaretine memle- ket, içinden gelen candan sami- mi duygü İle cevap verdi; Cüm- buriyeti çoktanberi beklediği, çoktanberi icaplarını yapmağı bazırlandığı en munle, ruhuna en yakın öz bir rejim — olarak kabal etti. Türk'ün ruhunda, cümhuriyet rejimine karşı meydanda olan tevafaka — ve tatabuku — görml- yenler, ancak bu milletin ta: ribini ve rubunu bilmiyen ve tanımıyanlardır. Bu bahiste de biraz tevak: bizim için zararidir. Beynelmilel —.. .—— Kadınlar Reisi Geldi.. İstanbul, 29 (Husust)— Bey- nelmilel kadınlar birliği relsi bugün şehtimize gelmiştir. Müstakil Saylav Olacak. İstanbul, 29 (Hususi) — Alı- nan malümata göre, Bay Halil gene İzmirden müstakli saylav gösterilecektir. Yasak Edilen Operetler İstanbul, 29 — (Hususi) Matbuat genel müdürlüğü, Da- rülbedayi'in (Lüks bayat) ve (Üç eaat) lelmli iki operetinin oynanmasını yasak etmiştir. Telyazı Ceza Gören Oyuncular İstanbul 29 (Hususi; — Fut. bol heyeti, cuma günkü Gala- tasaray maçı hâdisesinden Vefa takımı kalecisile kaptanını üçer| ay boykot cezası vermiştir. Trabzon Şehir İIşleri. Trabzon, 29 (A.A) — Bele- diye meclisi Şubat toplantısına çağrıldı. Belediye meclisi bu toplantısında çehir İşleri bak- kında mübim kararlar vere- pektir. Bir Verem dispanseri açılacak, yer ve — dispanserin kadrosu hazırlanmıştır. Trabzon, 28 (A.A) — Bugün şehrimizde hava yazı andıracak kadar güzel ve ılıktır. Herkee paltolarımı çıkararak gezdi. Osmanlı Türk'lerinin Ana- dolu'da yerleşerek kurdukları devletin kuruluş ve yükseliş devlirlerinde güsterdikleri hayat ve medeniyet — kabiliyetleri o devirde Avrupa, Asya ve hattâ Afrika'da yaşıyan ve hükümran olan millet ve devletlerin hepi- dinin, bilgi ve hayat kudretin- den, hiç şüphesiz kl üstün bir dereceye gelmiş idi. Bu yük- seliş devrini, nihayet saltanat rejlminin en zaruri İcablarına uygun bir şekilde bir dürgun- lak devresi takib etti, Bu dev- reyl İstibdat ve zolüm feca: atlerinin tüyler ürpertecek şe- kildeki tecellileri devleti Inkı- Taza ve memleketi ölüm ve esaret kapısının eşiğine kadar getirdi. Saltanat elde etmek ve mu- hafaza eylemek hırsi, — sultan- larda kardeş öldürmeğe kudar ileri vardı, önüne gelen İnsan- ları ve memleket mukadderatını idare mevkilne getirdikleri ve- zirleri öldürmek, mal ve servet müsadere etmek İçin banüman- lar söndürmek en maddi be- bimi zevkleri tatmin için Iffet ve namuzları payimal etmek hergün görülen işler meyanına girmişti. — Devletin başındaki kudretin yaptığı ;bu işleri etra- fındaki beyleri de aledderecat kendinden zayıf lara karşı reva görüyorda. Para, kadın ve mal bernevi rüşvetler ile elde edi- len memuüriyetler verilen kıy: metin birçok mlelini halktan çıkarmak için bir kadret mem: bar oluyordu. Kafaları ve ira: deleri cehalet karanlığı İçinde - el DRle; '._':ı—,— uyumları Devlet Tiyatrosu Kurulacak Bu Kuruma Raşid Rıza ve Behzad da Girecek İstanbal 29 (Hususi) — Bir devlet için bazı teşebbüslere — girişilmiştir. Bu e bazı gençler iştirak edeceklerdir. Galib, Behzad, Raşid Rızı tiyatrosunun — kurulması teşkilâta — İstanbul'dan “Kahrolsun Kıtlık Hükümeti!,, Makdonald'ı Kırbaçla Dö ğerek Koğmalı Imiş! Ingiliz Avam Kamarasında Gürültü- ler Koptu. Hindistan ve Işsizler Işi, Çok Alevlendi. Londra, 29 (ALA) — İngiliz parlâmentosu faaliyetine seçim arefesinde İmiş gibi bir bava içinde ve çok yüklü bir prog: ramla başlamıştır. Meolise va- rilen yeni lâyihalardan Hin- distan kanunu İle İşsizlere yar. dim kanunu en mühimleridir. Kabine işçilerin hücumunu boşa çıkarmak için yeni bir refah bütçesl üzerine istinadetmekte- dir. Eğer bu devre bu nokta üzerinde olduğu gibi fakir sı- nıflar ve barakalar mes'eleleri üzerinde de memniyet verfci bir şekilde biterse bükümet ilk teşrinde memleketin huzuruna çıkacaktır. Akal takdirde balka müracaat İçin 1336 Şabatına kadar kendine tekrar bir müh- let verecektir. Parlâmentoda başka mes'ele- ler de görüşülecektir. Bu arada sllâhlanma İşine karşı İngilte- re'nin dış politikasındaki tekâ- mül ile eft ârı umumiyeyi şld. bırakılan balk, bu vaziyet kar. panda selâmeti, mümkün ol- duğu kadar kendi kabuğa içla. de saklı kalmakta bulunuyordu. Bir gün bunların bir aksölâ meli, ufukta bir nur, bir ümid ziyası belirtti. Tanzimatı Hay- riye o zamanş göre memlekete birçok iyi işler vedetmişti. Bu valdlerin ufak ve kısa tatbikatı saltanat hbirsile yanan hüküm.- ranlığı ancak ( Nefslnef isi hü- mayunlarının ) zevk — ve İştiha: larını tatmine bir vatıta adde- den sultanların kalbinde derhal aksülâmeller yaptı. 1876 kanu- Dü esasisinin İlânına rağmev, saultanat İstibdadı gene ortalığa bâkim oldu. Osmanlı devletinin kuruluş ve yükseliş devrinde, papalığın dint nüfaza altında İskolâstik devirlerinden henüz tamamen kurtülmüş olmayan ve (Röne- sane) devrine yeni girmiş olan Avropa'nın, fikriyat ve müsbet ilimler sabasında vücude getir: diği inkılâblara ve hareketlere karşı sultanlar arkalarını çevl- rib, rüyet subanını barem dal- resinden — harice — çıkarmadı, memleketla ve milletin de dün- yada olub bitenlerden baber. dar olmasına imkân ve mey: dan vermedi. Belki bize en yakın bir de- vir olduğu için Abdülhamid saltanatının otuz üç sene süren meş'am iİdaresinde, bu milleti maarif ve bilgi sahasında cebir ve kabr ile bıraktığı mahraml- yetlerin acı ve sstırabını. hepl- miz çok yakından hissederiz. detle alâkalandıran anlaşmalar mes'eleleri vardır. Bay Laval ile bay Flanden'ia ziyaretlerinden evel bay Con Simon rüznamede yazılı birçok enallere cevab verecektir. Niba yet dizginli ökonoml lehine çalışan bay D. corcun tekrar sabaya çıkışı ulusal hükümetin mevcudiyetini ve halktan gör- düğü teveccühün tehlikeye koy- masa bile hükümete şiddetli bir münebbih olarak kalmak tadır. Londra 29 (A4.A) — Avam kamarası dün akşam İşsizlik tazminatına iatihkakı — olmayıp evvelce İçtimal muavenet dalre- sinden yardım gören — İşsizlere sahabet edecek olan yeni yar- dim meclisi için İstenilen beş milyon İngiliz liralık munzam tahslsatı müzakere — elmiştir. Müzakere esnasında sol cenah mesat fırkasına mensub meb'us Bukanan tasavvur — edilen yar: dımin yerinde olmadığını söy: lemiştir. Bukanan başbakanı ağır tabir- lerle tenkid ederek, onun kır: baçla dövülüb te umumi hayat- tan öyle kovulması iktiza otti. gini beyan etmiştir. Gene mesat firkasından bir başka meb'us, hükümeti tenkid ederken, dinleyicilerin arasın dan yükselen kadın ve erkek « eleri. Kahrolsun kıtlık hükümeti! Diye bağırmışlardır. Birçok kimseler dışarıya çıkarılmışlar- dir, İçlerinde bazılarının — pro testolarına reğmen balka mah- sur tribünleri İşgal edenlerin hepsl yerlerini terke mecbur edilmişlerdir. Müzukere —tatil edilmiştir. Londra, 29 (A.A) — Domin- yonlar nazırı bay Tomas avam kamarasında yaptığı bir beya- natta ticari mes'elelerden sovra İngiltere He Irlanda arasındakl Ahtilâf ı politlka mes'elelerini de müzekere etmek üzere — görüş- melerin genişletilmesi için ya- pılan tabminleri teyid eder gibi görünmüştür. Yupılan anlaşma- nn yarı resmi bir mahiyet al- mış olduğunu söyledikten sonra bay Tomus demiştir k: Eğer aolaşmalar — genişletile. bilecek olursa hükümet bundan çok memnun olabilir. Kapının her zaman açık olduğunu teyid ettik. Kabul Etti Parla 20 (ALA) — — Âyan hazine bonoları Ihbracı haddini beş milyara iblâğ eden kununu Ç e Ç Günün Küçük Duyumları T | | Bay Avni Doğan Eşrefpaşa Ocağında C. H. F. vilâyet idare he yotl başkanı ve Yozgad saylayı bay Avni Doğan dün akşem fırkanın Eşrefpaşa nahiye oca ğına gitmiştir. Orada fırkalılarla geç vakte kadar hasbihallerde bulunmuşlardır. Iran Konsolosu Dün Ziyaretlerde Bulundu. Adana'dan İzmir'e — nakledi. leo İran konsolosluğu — şehri mizde vazifeye başlamıştır. İran konsolosu — Bay İsmall Meodi Han dün Vali Generel Küzmn Dirik'i, C. B. F. relsi Bay Avni Doğan'ı ve vall muavini vekili Bay Fuat Yurddaşı ziya- rot elmiştir. Fuhuşla Mücadele, Fuhuşla mücadele komisyonu toplanmış, biriken İşleri görüş- MmüÜştür. Ticaret Odasında Ticaset Odam İdare hbeyeti dün toplanarak odaya sid İş- leri görüşmüştür. Bay Ilmi Aydın demiryollarının Anka- ra'da Bayındırlık Bakanlığında hükümetçe satın alınması için geçen müzakere safhalarıni ta- kibeden hat başkomiseri Bay İlmi'nin önümüzdeki cumartesi günü şehrimize döneceği haber alınmıştır. Zirat Konferans. Burnava Haşerat ve Emraz enetitüösü Emraz nebatet mü- tahassısı Bay Kadri - Ahmed; dünkü gün Burnava Zirsat mektebinde bir konferans ver- miştir. Konferansın mevsuu mebatlara ârız olan — marazlar ve bunlardan korunma çareleri hakkında idi. Zirant mektebi talebesinden başka birçok — köylüler de bu faydalı konferansı — dinlemiş- lerdir. Önümüzdeki pazartesi günü- de konforanslara devam edile- Şübheli ölüm Iddiası. Tahkikat De- rinleştiriliyor. Geçen gün Karşıyaka'da Bos- tanlı'da ölen saraç — Sabri'nin yarisleri tarafından — ölümünde şübkeli buzı alâmetler — görül- döğü Iddia edilmiştir. Şimdiye kadar yapılan tahkiket; henüz saraç Sabri'nin ölüsünün me- zardan çıkarılarak otopsi yapıl- masım - İcabetilrecek — dereceyl hnlmııııııııı.Mııınınhıılıklkıı devamdadır. Metruk Mallar- dan Borçlular... Yüzde 30-50 Nisbetinde Ten- zilât Istiyorlar ... İzmir'de senelerce evel met: ruk mallardan müzeyede sure- tile mal almış olanlar mağdur vaziyette — bulunduklarını yük: sek makamlara - bildirerek is kânlarına ald olan evlerİn kıy" metlerinden yüzde 30—50 nle betinde tenzilât yapılmasını İs* temişler ve gayri menkul de — gerlerinin bugünkü ankutan! anlatınışlardır. ğ
