August 5, 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

Ki lieam aBi Bir Asırdanerı. Nurullah Ata garp esırla rinin Türkçe'ye tercemesi için tedbirler durüyor. ilmem — ondokuzuncu — asrın hemen hemen - ortalarında, 1867 tarihine doğru, İstanbul- da bu vazife ile bir terceme cemiyeti kurulduğundan haberi var mıdır? Vakanüvis bu ce- Miyet için bir heyetl mükem- mele diyor. Fakat Türkçe'yi, kelimeleri garplı - bir ilim ve sanat lisanı haline ge- tirmek lâzımdır. Bu maksat için çalışan Dil Cemiyeti kong- resi. önümüzdeki Ağustosun sonuna doğru toplanacaktır. Bilmem bu kongreye gelecek olanlar, Türkiye'de garp ilmi- lisan dava- üzere daha kişilik bir Mustafa rafından açılmış olduğunu biliyorlar mı ? Va- kanüvisin notunda şu izahlar var : düşünüp ve termleri ile, ni yerleştirmek sını — halletmek nde ki nisinin 2 tarih erbiyei umumiye ve iza- lci cehli tebeayi müeddi kü: tüp ve risail ve evrakı mat- buanın sehlülifade lisanı sade ile telil ve terceme ve neşri..., Türk üniversitesine getirdi- ğimiz ecnebi alim ve sörler profe- aleyhine devamlı bir savaşma olduğunu gazetelerde görüyorsunuz. Bu havadisleri okuyanlardan çoğu, bu müca- delenin tam 67-senclik bir hi- kâye olduğunu şüphesiz hatır- lamazlar. İlk Darülfünunun te- melleri iktiza muallim- leri Avrupadan celbolunmak Üzere şartı ile atılmıştır. Hattâ Yeni tıbbi, medresenin elinden kurtarmak için, mektepte ders- leri Fransız dili ile okutmak Tâzımgelmişti. Mecburi tahsil usulü de o tarihlerde kondu. Çocuklarını mektebe gönderemiyenlerden eden kuruş kadar ceza alın- makta idi. Kız çocuklarinı okut- mak ve kız hocaları yetiştir- Osmanlı'lar, Romanya istiklâlinden Bulgaristan muhtariyetinden çok evel baş- ladılar. Acaba şimdi halk mektep- haldedir? Cumu- ilerlemiş ve ve lerimiz ne riyet bunları olanlara okuyup yazma ameli bazı yaşı dersler -öğretmek için açtı. Ayni mektepler 1850 ile 60 arasında imparatorluk garpçıları — tarafından olunmuştur. Hattâ bir rama- zanda Darülfünun hocalarının halk için serbest konferans- lar tertip ettiklerini yazan vakanüvis, bundan maks mübarek gecelerde hâlkın al delerini bozmak olduğunu kay- detmektedir. Hakikaten bu ramazan konferansları arasında hiçbir din vâazı yoktur. Bil- akis halkın kâinat ve hayat hakkındaki — batıl - itikatlarını müspet ilim hükümleri ile yık- mak maksadı var. Ankara'da bir mak için Gumuriyet reislerinin ne kadar teşvikte bulunduk- larını biliyoruz. Fakat İngiliz Türk kulübü ala- turka 1287 (şimdi 1351 deyiz) Asım paşa konağında açıl- mıştır. Bunu yazan vakanüvis: — Ah.. Ah.. Diyor, - sanki Avrupa kulüplerinin - kahve- hanelerden farkı, pekmez ve nar şerbeti yerine şampanya vermekten, — çıra işığı - yerine ispermeçet yakmaktan başka nedir? Bu efendiler Ramazan tesis kulüp kur- usulü bir geci gıxç vakite kadar ku- lüpte kaldıklarına göre acaba teravi namazını nerede - kil- dılar?. Bu m mı bugün düşünülse lenemez. Fakat birinci kısmı- nı okurken, 1936 senesi Bü- yük Millet Meclisi toplantıla- rında duyduğumuz bazı nu tukları hatırlıyor musunuz? Evet, aziz manlı yenileşme kâtle okuyunuz. Orada yalnız Avrupa devletlerinin — tazyı ile kerhen bazı idarc ve ad- liye ıslahatı yapılmamış ğunu, bilâkis sağlam ve h medeniyet temelleri de atılr olduğunu göreceksiniz. Bir başka medeniyet âle- minden garp medeniyet âle- mine geçen milletlerin belki en eskisi biziz. Japonlar ve birçok Balkanlar bizden sonra geliyor. Japonya teknik fetih lerde Ax'rup'ımıı birçok mil- letlerini geçti. Şu kapı kom- şumuz Romanya'ya gidiniz, ve döndükten sonra bir de şehir ve köylerimize bakınız! Tanzimatçıların hep tenkit rlarını tekrar ede- Fakat bütün bu yıkarak, hemen dostlarim - Os- tarihini dik- hemen bir asır sonra cumuri- e yeniden başlamak zaruretinde bırakan kara ve korkunç kuvvet nedir? Acaba ondan tamamile kur tulmuş olmak ferahını - hisse- debilir miyiz? Bü suallere ce- vab arayınız. Çünkü, »şimdi bile nerede garb ihtisasından etmiye kalkışıyors bir istifade orada. menli hareketin ve plâncılarına karşı mühen- disler garpçı mimarlığa karşı, ziraatçılar Ankara Enstitüsüne karşı, gündelik gazete dema- goklarile bazı menfaatçılar, Ünivers cadele bugün bu mücadele ve muka- vemet şeriat namına değildir. Arcak nasyonaiizm demagojisi erini tutuyor. k milletinin kabiliye- mi ediyorsunı onun tini inkâ Bu mukavemetler olmasaydı, | bugün Türkiy leket na ve leri-garp mem erinden olacaktı. Tu Adriyatik ve Basra kör | tezinde başlamış olduğumuzu, Meric'in bu. taralında, bırak- tığımız koskoda kıtalar Türk- süz kalmış olarak, tekrar edi- Çünkü bu memleket yoruz. garplılaşmağa mahkümdur: Ya | kendisi Avrupalılaşarak. veya Avrupa memleketlerine - katı- larak! Ve'bütün mücadel temeli şudur: Garp ilmi; zünü dinlemek ve - otoritesini kurmak va tefekkür — terbiye- sine kıymet vermekl İlmi değerlendirmeyen - ve fikir terbi olmıyan alaylı- lar. şeriatçılardan daha az za- değildirler. Kemalizm, garpçı, medeniyetçi ve halkçı nasyonalizm demektir. Onu bütün şark ve şeriat unsurla- rından tasfiye etmeliyiz. Falih Rıfkı Atay in sö- rarlı Fırınların kontrolu Son günlerde bazı fırınlar- da iyi ekmek çıkmadığı rülmektedir. Belediye re tarafından fırınların umumi ve sıkı bir kontrola tâbi tutulması için Belediye doktorlarına emir verilmiştir. | edildiği | sında Yr.digüu ŞEHİR HABERLERİ Ziraat bankası af- üç yeni ortamek- yon satın alacak. Evelâ müstahsil elindekiler, sonra Goztepedğ yalnız kızlara mahsus bir de ortamektep açılacak. tüccardakiler Müstahsillerden afyon satın almak hususunda kası uyuşturucu maddı umum müdür arasında bir anlaşma yapılmıştır. Banka, yakında afyon mıntakalarında afyon mübayaasına caktır. Alyonlar, mü 50-100 kiloluk içinde satın alınacaktır. Evelâ al denilen drogist af- toplanacaktır. Kaba mallar, sonraya bırakılacaktır. Müstahsillerle elle- rinde eski ve yeni mallardan ban ile inhisarı ziraat amum — mü ü başlana: ince yonları tüccarlar- ne kadar afyon bulunduğunu | birer beyanname ile ziraat bankasına bildireceklerdir. Ban- ka, toplıyacağı afyonları, ağus: tos sonuna kadar in İstanbul depolarına göndere- cektir. Alfyon — rekoltesinin 4000 sandık olacağı tahmin edil- mektedir. İlk tahminler 6000 sandıktı. — yağmurlar, afyon mahsulüne mühim zararlar iras etmiştir. aen arın sında tayinler Dünkü nüsh ü müfettişi Orhan S; hal bir k yazmıştık, Sumhhv yanlışlık olmuştur. Orhan Sa> mi terfian Samsun vali mu- avinliğine —tayin — edilmiştir. Diğer mülkiye memurları ara Konya - vali Sezai Manisa idare heyeti aza- muavini | Tığına, Manisa'dan Vehbi Sıvas idare heyeti azalığına, Gediz kaymakamı Aziz Afyon mek- tubeuluğuna, Şavşat kayma- kamı Hayri Muğla mektubcu- luğuna, Uşak ka)mnknnıı Be- hisara, Muradiye mı Nüreddin Çivrile, Er- çişten Vasli Karaburuna, Boz- doğandan Kemal Gümüşhacı kaymakamlığına, — Gümüşhacı kaymakamı Akif Bozdoğana, Pazarcık kaymakamı Nâzmi Gedize, Hizan — kaymakamı Yahya Ömer Sökeye, İzmir emniyet müdürü Feyzi Akkör Bolvadine, Celâl Tireye, Dive rigiden Adil Uşağa, Muğla mektubcusu Sabri Pertek kay- makamlıklarına, Kuşadasından Haşim Eyüp kaymakamlığına, İstanbul sicil — ticaret memuru Nail Kuşadası - kaymakam- lığına, Menemen - kaymakamı Rebii G c, Ergani Osma- niyeden Emin — Menemene, Tireden Şefik Ergani Osma- niyeye tayin edilmişlerdir. Kız Lisesi müdürü Mezuniyetle İstanbul'da bu- lunan şehrimiz Kız lisesi mü- dürü ve Kültür direktör vekili Haydar, İzmir'e dönmüş, dün- den itibaren Küliür direktör- lüğü ifaya başla- mıştır. B. Daimi Encümeni Belediye Daimi Encümeni vazilesini dün doktor Behçet Uz'un reis- Biği altında toplanmıştır. STT TTT Kaymakamlar ara. | toplanacaktır. Ziraat bankası, evelâ müs- | tahsil elindeki afyonları top- lıyacak, sonra tüccar elindeki afyonları alacaktır. edilmiştir. İnşaatı müteah zamanlarda paraşütle atlama, şehrimizde yapılacaktır. Evelki gece bağları üştur. mevkiünde oli Bir Buc aşağı Prışlım—lı Feyzullah oğlu Aslan bağ sahibi Mehmed, oğlu Ra- mazan - tarafından av tüfeğile ağır surette yaralanmıştır. Âs- İan ve: Remazan >bağda bir likte yatıyorlardı: - Aslan bir aralık! yaynlmıştır — Arkadaşı Ramazan, karanlıkta onu do- müz sanarak av tüfeğile iki ateş etmiş, başı ile sol omu- zundan ağır sürette yarala- mıştır. Başına giren kurşun bağda mahalles bir hâdise Karataşta Aras sokağında 9 Eylül sokağına doğru — uzatil- makta olan lağım tesisatı mü- nasebetile kayaları sökebilmek için barutla lağım patlatılmak- tadır. Matbaamıza haber ve- rildiğine göre mahalle ara- sında lâyıkile tedbir almadan büyük lağımlar hazırlayıp pat- latmak yüzünden müessif bazı vak'alar olmuştur. î'î:ıv:ıya ve civara fırlıyan iri taş parça- ları, civardaki - birçok. evlerin kiremitlerini ve camlarını kır- mıştır. Hattâ birkaç kişi teh- like geçirmiştir. Belediye ve zabıta memur larının — halkın, - selâmet — ve sıhhatile alâkadar olan bu iş üzerinde hassas rını dileriz. Mekteplerin ihtiyaçları Kültür Direktörlüğünde İlk mekteplerin kırtasiye ihtiyaç- larının tesbitine başlanmıştır. Fuarı ziyaret edenler Dünkü fuar yazısında fuarı ziyaret edenlerin sayısı yan- lışlıkla 32,000 - çıkmıştır, 312 bin kişi davranmala- kafa kemiğini kırmış, sol gö- ' Kültürparkta para- şüt kulesi inşaatı 38,000 liraya ihale olundu. Kültürparkta inşasına karar verilen paraşüt kules Türk hava kurumu tarafından 38,000 liray id Ömer Lütfi ve şeriki yapacaktır. Paraşüt kulesinin inşa edileceği yer, gösterilmiş olduğundan derhal inşaata başlanacaktır. Paraşüt kulesi, kısa bir zamanda inşa edilecek ve gençleri- | mize karaşütle atlama sporu öğretilmeğe Aytüğe spor halinde taammüm etmiştir. Türkiye'de ilk paraşüt külesi, (Arslan)ı domu sanarak vurmuş! İki kurşun zavallı adamı ölüm derecesinde yaraladı.. Buca'da dere | zünü bir vak'a Lağım patlatılırken| Belediyenin alacağı | tep açılacak.. mekteb Bu sene ilkmekteplerden mezun | talehe, a | talehe, geçen senele senelerden çok Eylül ayında gene ihtiyacı başgösterecektir. inşaatı aya mütcahhide ihale belediyece müteahh'de başlanacaktır. Son da ve Amerika'da bir mahvederek sol kulak altından çeneyi parçalamış, ştır. Sol kolda fena kal- , hast kaldırılmışsa da hayali tehli- kededir. mütemadi bir şekilde | kafa tasından kan akmakta- dır. Vak'adan sonra amcası- nn evine kaçan Ramazan: — Ben domuz zamnile As- lanı vurdum. Demiştir. Tevkif edilen Ra- mazan Hapisaneye Hâdise tahkikatina müddeiumumi muavini Müm- taz Yılmaz tarafından el kon- muştur. aralıdır. Asla aneye gönderil- miştir. otobüsler. Belediyece birinci kordonda ve şehrin diğer semtlerinde otobüs işletilmesi için açılan münakasaya — birçok - talipler vardır. Fakat belediyeye tek- Lf edilen otobüsler, benzinle işliyen cinstendir. Belediye ise, mazotla işliyen ve çok ucuz seferler yapan otobüsler almak kararındadır. Onun için yeniden bir münakasa açıla- | caktır. Bir İsveç otomobil fab- | rikası namına belediyeye mü- him bir teklifte bulunulmuştur. Yangın tahkikatı Şehidler'de mütevelli oğlu Mehmed'e aid kereste kutu fabrikasında çıkan ve elli bin liraya yakın zarar yapan yan- gin tahkikatına adliyece de- vam edilmektedir. Yangın hak- kında mahallinde tedkikat yâ- pan ehli vukuf, henüz rapo- runu vermemiştir, bugünlerde verecek ve yangının sebebini kat'i olarak bildirecektir. O vakit, suçlu da tesbit edile- cektir. Vali Fazlı Güleç Vali Fazlı Güleç, dün Bal- çuvada Ağa Memnun ılıcala- rma giderek tetkikler yap- mıştır. | miyetl fazladır. Onun için yeni orta mektebler açılmak lâzın ceği şimdiden nazarı dikka! alınmış ve orta mekteb binası ittihaz edilmek üzere binalar kiralanmağa başlanmıştır. Burnava'da iki büyük bina kiralanmak üzeredir, Bu bina- lar orta mekteb olarak kulla- | nılacaktır. Göztepede'de ayrıca bir (Kız orta mektebi) açıla- caktır. Karşıyada'da eski Fransız Dam Dosyon n.ıklebı binası da Kültür direk ü İ ralanmıştır. Ba bina da orla mekteb olacaktır. Busene şehir ilkmekteplerinden 1050 erkek ve 750 kız talebe mezun ol- müuştur. Bu talebenin, ortamek- teb ihtiyaçlarile vilâyet ehem- alâkadar olmaktadır. Busene, mehtepsiz hiçbir tale- be bırakılmıyacak ve hepsine mekteb bulunacaktır. Burnava'ya İçme Suyu... — 1 » 6 gae 70 Bin lira- İya getirilecek... 'da temiz içme suyu ndan belediyece Ya- ğından Karatepe'de- naktan Burnava'ya su isalesi için tetkikat yaptı- rılmaktadır. Keşif, Türk inşaat şirketi tarafından yapılmakta- dır. Bu öç kaynak suyünun Karatepe'den Burnava'ya ka- dar isalesi 60 - 70 bin liraya çıkacaktır. Belediyenin, su isa- lesi için 20 bin lirası vardır, Belediyeler bankasındanda is- | tikraz sureltie 50,000 lira alın- | ması için teşebbüste buluna- caktır. Suyun yası 4,5 dır, üç kaynaktan saniyede 8,5litre su akmaktadır. Şimdi Burna- va'lıların kullandıkları su, dere suyudur. Bu su da, Yamanlar suyu Burnava'ya getirildikten. sonra bahçelerin sulanmasında kull.mıl:ırnkk' Odemışte bir olü Bir kız ağaç altında ölmüş.. Ödemiş ka hiyesine bağlı yünde kır bekçisi Ahmet kızı 14 yaşında Hatice, bir ağaç ü olarak bulunmuş- kıl hastalığından ıııalıı]mı. mü münasebetile tahkikata m ediliyor. Ödemiş ve Tire'de et sarfiyatı, Temmuz ayında Ödemiş mezbahasında 221 baş kuzu, 765 baş oğlak, 134 baş ko- yun, 22 baş keçi, 103 baş öküz, 62 inek, 28 d:ma. 2 manda, 1 malak olmak ızuc 1348 baş hayvan kesilmiş Bunların kilo itibarile ağırlığı 28921 kilodur. Ğ Tire belediye mezbahasında 86 koyun, 17 keçi, 566 kuzu, 1059 oğlak, 30 öküz, 17 inek, 107 dana olmak üzere 1882 * baş hayvan kesilmiştir. Tem- — muz ayında Tire baytartığı taralından 17 at ve 11 eşeğe Ruam mücadelesi için Mallein tatbik edilmiştir. inın kiraz na- Şemenler köz