31 Aralık 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

31 Birinci kânun 1938 Cufnartesi DIŞPOLITIKA_I HABERLE R Polonya, Almanya ve Ukranya edir. Çünkü Çekoslo- vakyanın parçalanması, yeni Çe- koslovakyanın Almanyaya - temayül etmesi ve Çekoslovakyaya federas- yon ile bağlı olan Karpatlar Ukran— yasından yapılan tahrikât, bu devle- tin vaziyetini nazikleştirmiştir. Üs- telik şimdi Almanya, Litvanyayı da nüfuzu altına almaktadır. Eğer Al- manya buna da muüvaffak - olursa *ve olacak gibi görünüyor- Polanya-|y, nın vaziyeti tehlikeye düşecektir. Polonya Ukranyası Karpat dağ- larından Kafkas dağlarına kadar u. zanan büyük Ukranyanın bir parça- sıdır. Bagünkü Lemberg, Stanisla. vop ve Tarnopol eyaletlerini ihtiva eden bu Ukranya, Avusturya Maca. ristan imparatorluğu dağıldığı za- man, Çekoslovakya ve Polonya xibi istiklâlini ilân etmişti. Fakat Ukran- )ılılır istiklâllerini muhafaza ede- Ve 1919 senesinde o zama- nın diktatorası olan «büyük meclis> Ukranyanın Polonya askerleri tara- fından işgaline muvafakat etti. Bu- nunla beraber meclis, Ukranyanın mükadderatını tayin etmek hakkını muhafaza etmişti. Ayni senenin son baharında meclis, Ukrapyanın Po- lonya devlet kadrosu içinde otonomi ile idare edilmesine kurar verdi. Ve Polonyalılar bu şartları kabul etti- ler, 1922 senesi eylülünde Polonya parlâmentosu —Ukranyuya otonomi veren bir kanun lâyihasını kabul et mekle beraber, bu kanün hiç bir za- man tatbik edilmemiştir. Şimdi beş milyon Ukranyalının Polonyadan la- tedikleri bu otonomidir, Almanyanın Ukranya hakkındaki alâkasına gelince; bu, harpten e- velki devre kadar geri gider. İmpa- ratorluk Almanyası, k Ruayası zamanında da büyük Ukranya hak- kında yakın alâka göstermişti Ve 1917 senesinde çarlık Rusyası inhilâl ettiği zaman, Almanya, Ukranya. «tiklâlini tanımıstı. Şimdi Almanya Çekoslovakyayı hegemonyası altına — aldıktan sona Ukranya hakkında tekrar alâka göstermeğe — başlamıştır. Filhakika bugünkü coğrafya vaziyeli de buna müsaittir. Sovyetlerin idaresi altın- daki şarkt Ukranya ile Polonyalıla- rın İdareleri altındaki garbi Ukran- yadan başka Çekoslovakya fede - rasyon İle buğlı olan bir Karpatlar Ukranyası vardır. Bu kçük devlet, varlığını Almanyaya borçludur. E- ğer Almanyanın kuvvelli himayesi ol masaydı, Karpatlar Ukranyası, Po- lonyanın tazyikiyle Macaristana il- hak edilecekti. Çekoslovakya parça- landığı mrada Polonyanın Macaris- tanla hudud komşusu olmak istoma- sinin sırrı budur. Ve Almanya buna razı olmadığı içindir ki Polonya gü - eenmiştir. Şimdi Karpatlar Ukranyasından gelen haberler, Alman ajanlarının fatliyetleri hakkındâ malümat ver mektedir Almanya esasen, harp se- nelerinden beri, Ukranya İstiklâline taraftar olanları himaye etmiş, on- lara maddi yardımda - bulunmuştu. Şimdi de bu Ukranya nasyonalistleri için fanliyet zeminini hazırlamış bu- lanuyor. Ön gün kadar evvel, Polon- ya Ukranyasındaki on beş kadar mebus, parlâmentoya Ukranyanın muhtariyeti hakkında bir kanun lâ- yihası vermişti. Kanun lâyihası mec- Nis reisliği tarafından teknik sebep- lerle müarmeleye konulmuştar. Fa- kat Polanya gazeteleri, Ukranyalıla- ra karşı ateş püskürmektedirler. Uk ranya milliyetperverleritlin faaliyeti- ne karşı müsamahakâr — davranan | WW Çekoslovakya dâ Polonya xuzetele- rinin şiddetli tenkidlerine maruz kal maktadır. Bu gazeteler, Çekoslovak- yaya, Almanyaya karşı meydan ©- kumanın' kendisine neye mal oldu. ğgunu hatırlamaktadırlar. Hakikat: te bu vaziyetten zavallı Çekoslovyak. ya mesul değildir. Böyle büyük poli- tika oyununu ancak Almanya kadar büfük bir devlet oymyabilir. Ve po- lonyalılar da bunu biliyorlar. Sonra yeni Çekoslovakyanın — Polonyaya karşı bütün takip ettiği siyaset, eski Çekoslovukyanın Almanyaya " akrşı takip ettiği siyasete — benzetilemez. — Devamı B nci Sahifede — (ANADOLU) Fransa, İtalya ile olan ihtilâfına kimsenin karışmasını istemiyor İngılız Başvekili Nevil Çemberlayn, bu ayın I1 inde Romaya hareket edecektir. İtalya - da Mussolini ile bir Paris, 30 (Radyo) — Fransanın sında icrası muhtemel — müzkereler İLondra &ı kil Çemberlaynin, Romada İtalya - Fransızların noktai nazarları: Fransa ihtilâfına — müdahale ettiğil) — Üçüncü bir devlet tarafından takdirde Fransanın bu hareketi bir tavassutta bulunulmıyacak. hakaret olarak telâkki edeceğini bil.| 2 — Bu müzakerelerin açılması dirmiştir. için yapılacak teşebbüse intizar et- Londra, 80 (A.A.) — Selâhiyettar|mek. mehafilde Çemberlaynin Fransız se-| 8 — İtalyan mutalebatı hakkında firi ile Lord Halifaks arasındaki gö-|müzakerelere girişmeden — evvel İs- rüşmeler hakkında mulümat aldık-|panyol meselesinin halli zarureti. tan sonra Fransızlarla İtalyanlar ara) Sulh için kuvvetli olmak lâzımdır İngiltere Hava Nazırı Kinzley Vud dün radyoda bir söylev verdi Londra, 30 (Radyo) — Hava kuvvet-Iduğunu ve fakat sulhun korunması leri nazırı Kinzley Vud buğün rad-|için mutlaka kuvvetli olmak lâzım yoda bir söylev vermiş, İngilterenin (geldiğindn, elinden geldiği kadar harp istemediğini, yeni setenin de|silâhlanmak mecburiyetinde olduğu- harpaiz geçmesi temennisinde bulun-|nu söylemiştir. Romanyanın siyaseti Hariciye Nazırı Covenka, buna dair radyoda mühim bir söyle verdi Bükreş, 30 (R&dyo) — Romanya |tan İle olan ittifaklarına da bağlı bu- hariciye nazırı Gavenka, Romanya-|lunduğunu beyan eden hariciye na- nin harici siyaseti hakkında radyo|zırı, Sovyetler birliği iİle Romanya si- da bir nutuk irad etmiştir. yasetinin iyi komşuluk — paktlarile Nazır; Romanyanın ana siyaseti-|idame edileceğini bildirmiştir. nin, barışın korunması olduğunu, Po-| B. Gövenka, ekalliyetler mesele: lonya ile ittifakına, Çekeslovakya ile|ne de temas etmiş, Yahudi mesele: dostluğuna, Yugoslavya ile muahe-İnin halli ve muhaceret imkânlarının delerine sadık kalmağı âmir oldu- |araştırılmasını istiyeceğini — söylemiş ğunu söylemiğtir ve Romanyanın her türlü harie! tesi. Romanyanın, Türkiye ve Yunanis-|re karşı koyacağını beyan elmiştir, Yugoslavya-Macaristan iri Korben, bugün İngiltere | hakkındaki Fransız noktal nazarını | kânesinden 7 Sonkânunda âvdet ede- hariciye nezaretine gitmiş ve başve-| taavibh etmiş olduğunu söylemektedir.|cek ve Roma seyahatinin son hazır-İmeğini sarayda g-|tahya valiliğine Kocaeli valisi Hâmi, val Kont Ciyano, Macaristanın, Yuguslav- yadan yeni taleplerde bu'unma- masını temin etmiş Belgrad, 80 (Radyo) — Paris res- tanın silâhlanma hakkını müdafaa mi Novaseni gazetesi, İtalya harici-'ettiğini ve buny kâbul ettirdiğini ha- nazırı Kont Cianonun Sönkânun 'ç ylatmakta; Cianonun, — Macarista- :;ığlîâgâueîm.:ı:w“m SeYâsinın Yogoslavyadan yeni taleplerde Gazeteye göre bu seyahât ımyı_ıhulunmıyıcııı hakkında söz aldığı. Macar-Yugoslav itilâfına doğru bir|nın aşikâr olduğunu, bunun İleride adım olacak ve Macar - Yugoslav şumüllü bir anlaşmaya — varacağını anlaşmasını tacil edecektir. kaydetmektedir. Geniş Avrupa plânına Yugoslav-| — Novesini, merkezi — Avrupadaki yanın da dahil ölduğunu yazan ga-İson faaliyetin, bir İtalyan - Alman zeto, geçen Bled küçük itilâf konfe-|mücadelesine başlangıç olacağı ka- ransında B. Stoyadinoviçin Macarls-/naaatlerini de reddetmektedir. Son dakika Dörtler könferansı Çemberlayn Mussoliniden muvafa- kat cevabı alırsa bu işe ön ayak olacak Londra, 80 (Radyo) — Başvekil|nuşacağı ve muvafık cevap — aldığı Nevil Çemberlaynin, cihan sulhunu|takdirde bu konferans için önayak tehdid eden mühim bazı maselelerin|olacağı söyleniyor. halli için de, İngiltere, Fransa, Al-| Alâkadar mehafil, dörtler konfe- manya ve İtalya arasında bir konfe-|ransına büyük, ehemmiyet vermekte- rans akdi hakkında Mussolini ile ko-|dirler, Fransa ihtilâfı hakkın- , şey konuşmuıyacaktır - Lord Suintonun Verkshiredek| ma-jtir. 12 Sonkânunda nazirlar öğle ye- hklarını yapacaktır. şam operada verilecek bir gâle mü- Roma, 30 ÇA.A.) — Çemberlayn İsameresinde hazır bulunacaklardır. ive Lord Halifaksın Romada ikamet.| 13 Sonkânunda — nazırlar Papayı| * leri programının esas hatları çizil.|ziyaret edecekler ve öğle yemeğini miştir. İngiliz nazırları 11 Sonkâ- nunda öğleden sonra Romaya muva-. salat edecekler ve akşam Venedik sa- rayında şereflerine verilecek — olan ziyafette hazır bulunucaklardır. Zi- de yiyeceklerdir. Akşam İngiltere ge- farethanesinde bir ziyafet verilecektir. İngiliz nazırları 14 Sonkânunda öğle zamanı Romadan hareket ede- B. Çemberlayn dün gitmiş olduğu İyafeti bir kabul reami takib edecek-|ceklerdir. Maarif Vekili Hasan Âli Yücel bütün maarif teş- kilâtına bir tamim gönderdi Ankara, 80 (Telefonla) — artan İrfan ve kültür ihtiyacına uyan Maarif Vekili B. Hasan Âli Yücel, bu-|bir dikkatle yapmalarının, 4lâığı bu gün bütün maarif teşkilâtına bir ta -| mühim vazifenin başarılmasında ken-| mimi gönderdi. disine güven verdiğini Ilâve etmekte Vökü, mehariftenyetişmiş olmakla :;rfımımmı gu cümlelerle bitirmekte- iftikar duyduğunu kaydettikten sonra, | — <Marif teşkilktımızın bütün men- meslektaşlarının, Üzerlerine aldıkları | şuplarına emeklerinin karşılığı olarak işleri, memlekette her gün biraz daha büyük muvaffakyetler dilerm.» Valiler arasında Bazı değişiklikler oldu. Konya vali- si de Vekâlet emrine alındı Ankara, 30 (Radyo) valiliğine Kütahya valisi — Konya lik başmüşaviri Fuad, dördüncü mü- f, Kü-'fettişlik başmüşavirliğine — Antalya Saip nakil ve tayin edilmişler- Kocaeli valiliğine birinci umum! mü. dir. Tettişlik buşmüşaviri Ziya, Antalya — Konya valisi Cemal Bardakçı da valiliğine dördüncü umumi müfettiş-|vekâlet emirine alınmıştır. * Fransa - Suriye Maahedesinin tasdiki âyan ve meb'usanca red edildi. Yeni bir itilâfname için formüller aranacak Paris, 80 (A.A.) — İyi malümat |dedil Almakta olan mehafile nazaran hü- kümet 1986 tarihli — Fransa Suriye muahedenâmesinin tasdiki keyfiye - tinnin âyan mebusan — meclisleri hariciye encümenleri turafından red. Basın birliği kon:- gresi * Ankara, (Hususi) — Birinci basın koöngresinde basın birliğinin nılılı- iş olmasına binaen yeni bir iti- lâfın formüllerini mahallinde tanzim 'etmek üzere yakında Suriyeye müte- mürekkep bir heyet göndermek tasavvurundadır. hassıslardan n> KDTE Milli Şefimiz Teşekkür ediyorlar Ankara, 80 (Telefonla) — C. H. İPartisinin değişmez Genel Başkan- İliina seçimi münasebetiyle yurdun İher tarafından telgraflar — almakta| olan Milli Şefimiz İsmet İnönü, sev -| İzi ve şükranlarının Anadolu Ajansı! İvasıtasile bildirilmesini emir buyur-i imuşlardır. Değişiklik ha- berleri Doğru değildir Ankara, 830 (Teleonla) — Millt Müdafaa ve Maliye Vekâletlerinde rını, kanun ve mıımnımılerînl ha- zırlamak üzere kararlar — alınmıştı. Bu kararlar üzerine lüzumlu kanun projesi yapılarak Kâmutaya — veril- miş ve proje kabul olunarak kanu- niyet kesbetmişti. — Matbuat umum müdürlüğü basın birliği kanununun tatbik şeklini gösterir nizamna pro- jJesini yeni baştan gözden geçirmek. tedir. Malüm olduğu üzere nizamna- me projesinin hazırlanmasında İstan- bul matbuat demiyeti mensupları da çalışmışlardı: Basın birliği kanununa göre top- lanması lâzım geldn, matbuat kong- i için İçbakanlık matbuat umum müdürlüğü hazırlıklara başlamıştır Kongre pek yakında toplanacaktır. Matbuat kongresi, basın — birliği idare heyetini, haysiyet divanı üza- tarını seçecek ve gazetecilik mesleği namzedlerinden bazılarının bu vekâ. letlere getirileceği men asılsızdır. hakkında di cektir. HMND 1 SA b ıI erım Lavale dair 'Orhan Rahmi GÖKÇE Fransanın şimdi hiç sesi çıkmayan, fakat diploması sahasındaki faaliye- ti kendi memleketinin istinad ettiği temellere su yürütmekten ibaret ka- lan bir siması vardır ki, adına «La- val» derler, Bu mösyö Laval, bir vakitler, Ra- dikal Sösyalist p: in — iktidar mevkiindeki mümessillerindendi. Ha- riciye nezareti sandalyesine gelip oturmuştu. Nazır cenapları, — siyasi “|hayatında kayda şayan, harikulüde mazarı dikkati celbedecek bir eser ıırıuıık istedi ve, Habeşistan harbi rasında, İtalyaya karşı zecri tedbir- lerin tatbiki kararına muhalefet et- Papalık nezdindeki İngiliz elçiliğin-'t- Yani, Milletler cemiyetinin ve bir bakıma, Fransanın istinad ettiği mü- essesenin kuvvet ve tesanüldünü par- çaladı. O madde, bütün - katiyetiyle tatbik mevküne geçirilmiş olaydı, İtalyanın Habeşistandaki — fütuhat Pplânı, kolay kolay yürümiyecekti.. Laval cenapları, onunla da kalma- di. Müssolini ile mahud 1935 anlaş- masını yaptı. Bu tek taraflı, Milletler Cemiyeti haricinde yapılan anlaşma ve muhalefet hareketi, siyasetinin inhizamını hazırlıyordu. Laval yu- kabul ettirdiği siyasetin tabil netice- leri durmadan işlemeğe başladı. Milletler Cemiyeti, kendi içinde ihtişaşa, emniyetsizliğe ve dağılma: ga başlamıştı. Bu arada, Cemiyet için Demokrasiler ve Milletler Cemi- yeti çatısı altındaki devlet mücssse- selerine ârız olan bu hastalık, bir. denbire, diktatörler ve peyklerinde dinamik bir aksülâmel uyandırdı. Hidiseler, sıraya bindi: İspanya, Avusturya, Çekoslovak- ya, Macaristan hareketleri görüldü. Meseleler, artık Cenevrede konuşul- miyordu. Cenevre, yirminci asrın bir ucubesi haline gelmiştir. Ne salâhi- yeti kalmıştı, ne kudreti, ne de mü-. eyyidesi... Lavalın marifet yumurtasından sulbu kanadlarına alacak güveröin. ler değil, Fransayı saracak korkunç şeyler çıkıyordu. Fransa, orta ve cenubi şarkideki dostlarını kaybediyordu. — Nihayet Rusyayı da kaçırdı. Kala kala, bir İngiltere kaldı. Türk tabiri ile İngil- 'terenin ocağına düştü. Fakat nasıl: Bütün siyasi istiklâlini - kaybede- rek.. Onun emrinde, onun işareti ile yürümek zaruretinde kalarak.. Bugün dünyada, Fransız politika- sı namı altında biç bir şey yoktur. Bu politika, -dahildeki çürüyüşünden sarfınazar- hariçteki rabıta, unsur ve kudretlerini de elinden kaçırmıştır. Nihayet, Lavalın 1938 — anlaşması da, Fransanın suratına fırlatıldı ve arkasından ,Fransaya bir meydan o. kuyuşu başladı. İtalya, şimdi de Kor- siyakı, Cibuti - Adizababa hattını ve Tunüs İtalyanlarının - muhtariyetini istemektedir.. Laval ise, Paris sokaklarında böy gösteriyor. Fransada bir gün onun - heykelini dikmek lâzımgelirse, en iyi şekil, onun taşa görmülmesi olacaktır, sanırım. ilân — Ankarapalas oteli sevgili İzmir va- tandaşlarına 1939 yılbaşını kutlular| yeni sene için saadetler temenni r. Ankarapalas oteli bu candan ileklerini sunarken — yurddaşları- İmıza şen ve şatır bir yıbaşı gecesi bahtiyardır. Bu gece salonlarımızı teşrif edlecek olanlar kuvvetli bir| rkestranın bütün gece devam ede- değişiklikler yapılacağı, yeni saylay | alatufka ve alafranga konser- İlerini dinlemek ve mükemmel suret. İte ihzar edilmiş olan büfemizden İmutedil fiyatlarla bütün arzularını haberleri tama-'Ştatmin etmek fırsatını elde edecek- ledir. Bu ilânımızın sevgili - vatan.| SA MiT GUD VÜEĞİ ÜN di AĞDÜDÜÜENZ b MZtak ÖKER B e layeğak e