9 Ağustos 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 9

9 Ağustos 1939 ÇARŞAMBA (ANADOLU) — 1914-1939 — Akdeniz Kutuplardanröportajlar e ğ ve harp . ğ N Büyük faciası — <at şikir, Her yıl otuz bin balina balı İt’ans Soir ğazetesı yazıyo I elimiz armut top” ğl aVlanmaktadlr . . lamıyor,, Dunyanın gldlŞl C .,.ıwîzı,-y,.:eım Akde| — En vahşi kaplanların avı, Balina balığı avının yanında |nizde, bugün ancak bittikten sonra &. . j p : bühkediliz TüRel Tp lelardir çocuk oyuncağı mesabesinde kalır İki senedenberi harp umacısı millet- Mütehassıslar neticelerden pek mem ; ü £ İ X nun olmuşlarmış. Bundan böyle | lerın 'uyaıanna glrmektedır Akdeniz üzerinden İtalyanın nzası olmadan kimsenin deniz veya havar dan geçemiyeceği sabit olmamış. Bu belki acele hüküm vermektir. Hiçbir zaman bir manevra bu neviden kati hükümlere meydan vermiş değil - İ |dir. j Fakat İtalyanların, askeri bir nü -| miğe : ş M mayişte bulunmak isterken, bunu iç denize intizar ettirmiş - olduklarına dikkat edelim. Neden manevrayı |Alplerde yapmamışlardır? Çünkü Alpler bizim için oldu- İğu kadar onlar için de bir maniadır. Çünkü sonbahardan itibaren bu dağ- İlar karların ablokası - altında kalır. Alman orduları majino hattiyle ve Fransız orduları Siegfried - hattiyle karşılaşırken İtalyan orduları da yük sek dağların tabil hattiyle karşılaşa- #i caklardır. Harp harekâtı ancak Ak- denizin şimal ve cenup - kıyılarında deniz üstünde cereyan edebilecektir. Bunun haricinde her tarafta hiç ol mazsa uzun müddet durgun harp. Onun içindir ki daha ilk tehdid - itibaren, Fransız genel kur- mayı şimali Afrikadaki müdafaa ibatımızı büyük ölçüde kuvvet- lendirmiştir. Burada büyük bir eser meydana getirmiş olduğumuze söy- lemek te bir sırrı faş etmek olmaz. Onun içindir ki general İronside Av- rupadaki teftişlerine Akdeniz sahil lerinden başlamıştır. (SAHİFE 9) Buav P »- . Milyonlarca liralık | İ servet çretirir — | | 4 Sağda Balina avına mahsus bir vapur, solda şişirilmiş Balinalar Ancak, en vahşi kaplanların avını, |bulundukları elektirikli toplar, infi- balina balığı avının yanında çocuk | lâklı zıpkınları balinalara atmakta ve 5 İoyuncağı kaldığını söylersek bu avınonları eskiye nisbetle az zamanda korkunçluğuna dair bir fikir vermiş öldürmektedir. bulunuruz Her tehlikeyi peşinen göze alan Harp san ay“nde 150000 kilo ağırlığında bir hay-|motörler, daimi surette ana gemi ile l erin | van tasavvur ediniz. Yalnız denizle-|irtibatlarını muhafaza etmekte ve tel kullanılan ghs—nn tin- değil, karaların'da en” bi siz telgraf balina avında çok işe ya - mahlüku olan bu hayvan, yani bali-|ramaktadır. bu bahktan çıkar na hiç de çarçabuk kendisini insan-| — Bazı kumpanyalar, balina avında Bir kaç yıl önce Londrada topla-|Jarın eline teslim etmez. tayyareler de istimal etmektedirler. nan balina balıkçılığı konferansı, ba-| — Onun deniz üstündeki ölümü, çok| Tayyare gök yüzünden balina kafi- lina balığı avının makul bir hadde in-'korkunçtur. Büyük bir sahayı kan-|lelerini derhal görmekte ve bu mın dirilmesi için icap eden tertibatı a-'Jar içinde bırakan muazzam balık, |takayı telsizle vapura bildirmekte - mıştı. Bu konferansı böyle bir tertibat bir taraftan da yavrularını zıpkın -|dir. Öyle ki, az zaman zarfında mu- n ların tesirinden muhafaza etmiye ça-| hasara edilen balinalar kaçacak bir Bazı ihtimallerin bizim kadar in-|elmıya sevk eden sebep, hiç bir faı igilizlerin de meçhulü olmadığı' izin dişili. erkekli. küçü rk lışırken, diğer taraftan da balıkçıla-| yer bulamamakta, ve yelkenlilere taş dişil ik /rım üzerine atılır ve bazan onları ı..-ışhn-sık derecede seri yol alan mo- hesizdir. İtalyan manevraları bizi|”eya büyük balina kafilelerini avcı- | yıklariyle b hava müdafaamızı kabil olduğu ka-| /9" öldürmesi ve onların tabit üre- Umnumi harp sahnelerinden Büyük harb başlangıcının 25 inci Yıldönümü bizi ciddi surette düşün -| teye seykediyor. İmparatorluk Al - Manyası dört seneden fazla devam |*decek ve medeni dünyayı bu kadar İtci surette alt üst edecek olan, dün- Ya harbımı açalıdanberi bir çeyrek Asır geçti. O devirdenberi, hatta harpten son- İ da, milletlerin hakiki sulhü tanı - hamış oldukları, daimi bir istiklâl 'ndişesi içinde tehlikeli bir hayat ya- Mmaktan kurtulamadıkları söylene- Üllir. Bu yirmi beşinci yıldönümünde fürihin en kahramanca mücadelele- 'inden birini anış son derece hazin İr hatıra teşkil eder. Harpten yir- Bi sene sonra ayni hareket noktası- $4 yarılmış olduğunu düşününce in- irlikte yüzlerce kulaç de-|törlerin ergeç pençesine düşmekte - rinlikteki denizlerin dibine batırma-|dirler mesine mani olarak balina cinsini ; eli KR A L K n muazzep oluyor. dar çabuk tamamlamaya sevk etmek KAT LA sını da bilir. ; İkayta âtı harbiye işlerinde ve sa İmparatorluk Almanyasının me - İ | . |kaybetmeleri keyfiyeti idi. On, yahud on beş yıl kadar bali-|bun fabrikalarında da balina yağı, BAD g K için tam zamanında vukua gelmiştir. 1935 senesinde cemiyeti akvam Ş üliyetleri bitaraf tarih bakımından y n n na gemilerinde ihtisas yapmıyan av-| £liserininin ve sabununun nefaseti Ve bu hususun göz önünde tutul -İbalina meselesiyle meşgul olmuş ve|ci hakiki balina avcısı telâkki edil |itibariyle her yerde aranmaktadır. duğunu biliyoruz. Unutmuyalım ki,İbu hayvanı, üç, yahud dört ay sü-| mez. Yirmiye yakın Norveç kumpanya sömürge halkları tedip edilemiyecek|recek olan muayyen av müddetinin sını muazzam servetlere garkeden ahdını öldürerek umumi harbe se-İ ) 3 y bombudlmnnlı:’ından çı a-|haricinde avlıyanlara katt cezalar YA V.APU R KAR ( ükaaların şvlünmelari hakkında Talilyak vemis Pesbrib bük peniğe kapılabili.. Onlar bicti, | teztibine karör vermişti: Modern techizata malik olan ba- 4.vletler ciddi bir karar vermezlerse e zayıflamasiyle 1918 zaferinin| » e "' ğe kapılabilir. Onlar bizim- |— , L . L ligin a-İlina vapurları fabrikaya benzerler.söylendiği gibi yakın bir âtide on - vermiş olduğu bütün ümitler de su -|ledir. İtalyan generali Grazianinin Bunlar boş olarak Norveç sahillerin-|ların neslinden mahrum kalacağımız ya düştü. yaptığı mezalim Avrupalıları hayre- den kalkarlar ve beş, altı aylık daimi|gün gibi aşikârdır. Harp sonrasının bu kadar inkisar|te düşüren bir süratle müslümanlar|cemiyeti akvamın balıkçılara verdiği| bir balık avından sonra merkeze yüz Yrkk uyandırıcı inkişafının derin sebebilarasında yayılmıştır. Müslüman ta-|dört aylık av mevsiminde, balıkçı -| yahud yüz elli bin varil balina balığı buradadır. Realitelere göz yummak |baalarımızın bizim yum idare -|lar geniş ve kuvvetli teçhizatla hare-| yağiyle avdet ederler. idenl sabasına bağlanmak — istendi. İciz; tercih enikkn')ıöy$biliı. Far|kete geçerek, eskiden bir yılda avlar T DO0 hakinatin şe ea paki Atatürk ve Ve hâdiseler bizi kimsenin önlemek)| , v *t |dıkları balıkları, bu defa üç, dört aya|çalanması, vapurdaki hususi ima - Ş ğ iktidarında olmadığı renlitelere ir- :_f';ı;" "î_ı.'.“ı':ı'nhğ“b" ".ı'"u:b"j:' sığdırabilmektedirler. İkibanabeda örlüllerği, grlarıi Bi £ tarih tezi ca etti. <Mukaddes hodbinlikler» in| p, z VC nea Co zümir.| — Halihazırda, senede otuz bin ba-İlarının çıkarılması ve bu yağların| — — Baştarafı Gıncı sahifede — eniden uyanışı, iktir TO) “ Gerini içla; İbakyan brls SPELAR lina avlanmaktadır. Eğer bu aded|varillerle şişelere konması, vapurun| Kisefal ırkın — mümessilleridir. Biz kabetler, hususi menfaatler arasın-| , L n Kaalittne ol OÜ önümüzdeki yıllarda da devam eder-|sefer anında vukubulmaktadır. Her| Pugzünkü Türkler de onların çocukla- daki ayrılıklar, sonra en muhtelif şe| | Ai y şükür bizim de elimiz ar. |*” /modern teknik dünya yüzündenliki tarafta asılı duran müteaddid mo- | "Yız. killerde devletlerin iç hayatlarım| hut devşirmiyor. İngiliz - Fransız balina neslini azar azar kaldıracak|torbotlariyle bu seyyar imalâthane| İşte Atatürkün tarih tezj kısaca ait üst eden ihtilâl ruhu, bütün bun- | onanması, iki milletin birleşik har demektir. hakikaten görülmeye değer. böyle hulüsa - edilebilir. lar enerjileri süratle tüketmeye, en| , kuvvetleri Akdenizde muzaffe - SNY gb Balina balığına tesadüf edilir e| Hast ayalağında bir gün gena ta- emin doktrinleri yanlış çıkarmıya , |. ». mukavemet edebilirler. Manev. Ötedenberi balina balığı avıyle|dilmez. motörler derhal denize in-|'ih v edil kurumlarının çalışmaları hükümetleri ve milletleri dünyann|, , , ,pmak ve taklit muharebenin za | ' Yesliler uğraşmaktadır. Norve- Vdirilmektedir. Motörlerin mücehhez| Zerinde dur içinde bocaladığı r;ıuevı ;ı BiT İ açini karmuzı veya biyiz tazala 6i îmbîoenberk w_/:dl;ıvık ğhılllerıâî MÜĞMiyülkaek, Grree [ karışıklığı arttıracağı önceden ma- ei ı av sayesi: zengin olmu: yürümek, durmadan çalışmak İ sida Grkübelere TELANA bçe —;Lî'î..“,îı':.’fı';f:“iî.'ıîîn'“."ğğî: d Tokyo paktı ve İlüzımdır. Bazı imansızlar — olabilir, ketti. e ç fat'i suretle sabit olmuştur. Ve hâ- İlselerin biç bir tarafgirane tefsiri İÇık hakikati tadil edemez. Avrupa- normal bir nizamın tesisi için lü - fimlu yatıştırma arzusiyle atfetmiş Mlabiliriz, fakat bir nesil sonra bile, Mesuliyetleri unutmıya hakkımız yok ı'“r. Alman diplomasisinin suçlu Bosnada Avusturya Macaristan ve- Slü Fransuva jojef Avusturya - Ma- “tristanımı Saraybosna cinayeti Sır- Eötan aleyhinde sonuna kadar istis- 'a sevketmek, bitaraf ve dürüst ış"çîkı topraklarına tecavüz etmek ©* menevi küvvetleri Avrupa silâh vvetiyle tahakküm etmek istiyen- aleyhine ayaklandıran bütün di- ** hatâlar olmuştur. Fakat yaşa - J4k Jâzım olduğa için , milletlerin ,$am ve emniyet içinde çalışmaya İyaçları olduğu için harbin uyan- aş olduğu kin ve gayızları hafif- eğe ve söndürmeğe çalışıldı. O kadar haşin bir enerjiyle boğuş olan milletlerin barışmaları im- iha inanmak istenildi. Medeniye- bugünkü inkişaf —merhalesinde ği «Tarih tezi olgunlaştı, onun üze - ; NARe Yüz yıla yakın bir zamandanberi S bunlar yol kesenlere benzer; aldır- kes için musavi hukuk, karşılıklı| — | n ae lkğnae |e alara 'a bunu - söyliyelim vel, | | oli simül kötbenleli BZ reaksıvonları mayınız> diyordu. Dil Üzerinde ben t, kollektif emniyet prensibi| eT neye ma? o T * İihtiyatlı olmalarını keindilerine na- K di ııkıı.ı' F SK Kit g daha çalışmak İsterdim. Diye de ilâ ine enternasyonal cemiyeti bina| !97& mâni olmak arsusu o kadar umu | hat edelim. mıntakalarını kendi — aralarını İngiliz - japon paktı, Vaşingtonda SA 1 im. k mümkün olduğu ümidi beslen -| MiYdi ki, daima kendinin ayni olan Gallus - İntrasigeand| ©**im etmişlerdi. ve Moskovada hesap etmediği iki| "* ttti ve merhale merhale, muvaffakıyet ihtimallerini itina ile hesaplhıyarak| — Yirmi beş sene fasıla ile, fetih ve sulb muahedelerini tahrip eden bir| istilâ devletlerine karşı ayni hür dev Almanyanın cüreti karşısında gev-|letlerin birliği teşekkül etmaektedir; u, Bu cemiyetin vazifesi sul -|şeklik gösterildi. Ancak askeri kud- bir çeyrek asırlık bir ara İle ayı idamesine nezaret etmek, har- | retini tamamen yenilemiş, tatmin edil|maddi ve manevi şartlar içnide ayni Mani olmak, — bütün ihtilâfların | memiş bir İtalyanın yardımını te -| facia kendini gösteriyor, fakat bu e ç voliyle hallini temin etmek ve|min etmiş , merkezi ve Şarki Avru- fa yeni olan bir cihet_ daha vardır ki|tesadüf edince, Norveçliler pupa yel-|de edilmiyor. Hfıltşık Amerika dev- 'a milletleri git gide artan &s-| pada mutlak bir hegemonya kurmak| © dü sulhcu milletlerin hâdiseler ta- |ken cenuba doğru açılmaya başlamış|letleri bimaz geçikmekle beraber. teçhizatlarının ağır yükünden| hususundaki eski cerman hayaline rnhndın_ gafil nvı.ınmnlnıı-nn müsa- lardı. İngiliz - Japon paktı ayni zaman- ak için umumi silâhsızlanma |yeniden bel bağlamış bir Almanya ade etmiyeceklerdir. 1939 da, küçük Harbın ertesinde, yeni bir dünya mın: yoktan yaratmak icap edin bu işe girişilmek istendi. Millet- temiyeti bu cömert teşebbüsten Atatürk milletine büyük - inkılâp- lar hediye etti. Bu inkilâplardan bi- ri de tarih üzerinde oldu. O'nun kısa tarihçesi budur. O fani bir insan ola- rak tabiatin ezeli kanununa tâbi oldu. Fakat yarattığı eserelriyle Türk milletinin kalbinde yaşıyor ve yaşt- yacak, O, Türk kültür tarihinin yap- rakalarını doldurdu. Tarih O'nun e- serleri için yapraklar açıyor. Bu mıntakalardan harice çıkarak|netice verdi. lav avlamıya kalkanlar, kanun naza-| — Cumhur reisi Ruzvelt japonya ile| yında mesul tutulurlardı. aradaki ticaret muahedesini bozdu Yalnız 1904 senesinde Karl Lar-| — Bu ticari bir zecrf tedbiri mi anla- sen adlı bir gemici, cenup kutbiyle| uyor? Hayır, fakat bu vaziyet, ona l0 civarda yaptğı yeni istikşafatta, bu-|bir hazırlıktır. ralarda mebzul miktarda balinalara| — Japonyaya Çinde her şey müsaa- Filhakika müteaddid kumpanya-|da, İngiliz - Fransız - Rus müzake- Doktün zarlamaktı. Büyük Cenevre mü-|emrivaki karşısında kaldığı zaman -|farklarla, 1919 hareket no)mışmnlhn milyonlara garkeden balina ba-|relerinin kararını tacil ettiği gibi gö- l vazifesini tahakkuk ettire -|diır ki Avrupa uyanabildi. dönmüş bulunuyoruz. Fakat bugün | lığı avı, bu tarihten sonra daha şa -|rünüyor. Bakteryolog 4 çünkü ona emrine v işo-| İki senedenberi Nasyonal - sosya-|realitelere şuurla intibak etmiş ma- ;ııflnwdıh. geniş mikyasta devam Yasıtalardan çok yüksek işler gür|list ve faşist kudretinin kuvvet yoliy nevi kuvvetlerin uyanıklığı — vardirletti. lamakla ,:wmp“" büsbütün kendi. İlmok istendi ve verebileceğinden | le genişelmesi tehdidi karşısında bu -| ki, o zaman mevcut değildi, ve şu TEHLİKE sini verdiğini ve uzak şarktaki hare lunuyoruz; iki senedenberi harb u-|dakikada malüm olan tesirlerini o| — Eskiden balina balığı avı çok teh-| ketini bu siyasete bağladığını göster macısı milletlerin rüyalarına giri -|zaman göstermiş oldaydı hiç şüphesiz i. Her yıl balıkçılardarı yirmi di. yor ve onları bir harp çıktığı tak -| medent dünyaya harplerin en müthi- otuz kisinin balinalara yem olmaları, Fakat Moskova enternasyonal iş birliği gibi|dirde kuvvete kuvvotle mukabele et-İşini tasarruf etmek imkânını verir-|alelade :'u*uııtun sayılırdı. numara düşman olarak telâkki etti den beklenen yüksek gaye-|mek üzere hızlı bir tempoşla silâh-|di. Buw,: ise böyle ölümlere pek en-lğîni Üi dehe göm"_:'ıf“' birlikte yolundan çıktı, ve git'lanmaya sevkediyor. Pa Twene İder olarak raslanıyor. a Vitla.rSölr. İngiltere Tokyoda bu paktı imza A, Kemal Tonay Bulaşıcı, salgın — hastalıklar mütehasısı (Verem ve saire) Basmahane polis karakolu ya- mında T4T Telefon: 4115 emniyet, âdil esaslar üze- Japonyayı bir