7 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2 3 3 6 Başmuhorriri NADt İDAREHANESİ : Myunannıamtje karşısında dairei Telgraf: tstanbul Cumhuriyet Posta kutusn: N° 2 4 6 . Başmuharrir ı 2366 • Tahrlr mUdUrü : 3236 müdürü 2365, Kitap kısmı 473 Cu m h u riyet Meclis cncumenleri azaları İlk temaslar CUfviA 7 TEŞRfNISAN! 193O ABONE ŞERAİTİ MÜDDET: jTÜRKİYE İÇİNt HARİÇ İÇİN ! Seneliği : 1400 Kr. 2700 Kr. : 6 Aylığı : 750 Kr. f 1450 Kr. İ 3 Ayhğı: 400 Kr. f 800 Kr. r = 5 Kuruştur » Nfishası her yerde Mecliste Ismet Ps. ve Fethi B. yanyana!... Haricî Borçlar Bu son günlerde guya Ankara'dan tereşşüh eden malumat olmak üzere gazeielerde yazılan bazı haberlerin muphem münderecatından guya Cumhuriyet hüfcumetinin haricî borçlar muvacehesinde yeni tasavrurlar arefesinde ve ya kararmda olduğu gibi bir mana istihraç edildi, ve bu cihet haricî kredimizle alâkadar mahfeller nezdinde uzun akisli tesirler yaptı. Borsada Anadolu simendiferl tahvilleri mühim düşüklüklere uğradı, ve hatta yazılan haberler arasına guya şimendifer inşaatına ait mukavevelâtın da diğer haricî borçlarla müsavi muamele göreceğini farzettirecek sakatIıklann kanştığı görüldü. Bütün bu ri vayetler haricî münasebat ve muamelâtımız üzerinde fena tesirler yapacak çok gayrivazih şeylerdi. «Cumhuriyet» in Ankara muhaberinin dünkü nüshamızda münderiç tahkikatı neticeleri son günlerin bu mes'eleye müteferri neşriyatında çok fazla bir mübalâğa bulunduğunu göstermiş olmak itibarile çok yerinde ve zamanında gelmiştir. Fethi Beyin istizah tak Mr. Klayn şerefine Ankara'dan hareket Tokathyan'da bir riri kabul edildi ziyafet verildi günü mukarrer değil! İsmet Pş. ef kân umumiyenin tenevvürü için istizahı memnuniyetle kabul etti ( ı Amerika ticaret müsteşart j kuvoetli bir natuk soyledi J Ankara 6 (Telefonla) Gazi lenmektedîr. Gazi Hz. seyafiatU I Hz. nin seyahatleri günü henüz ri esnasında C. H. F. ve S. C. £ 'kat'iyetle mukarrer değildir. Bu Kâtibi Umumilerini de yanlarinaj jhususta bir çok rivayetler çık alacaklardır. Yalnız Saffet B. fırmıştır. Gazi'nin bu hafta sonunkanın yeni teşkilâtı ile çok fazlaj ) da yola çıkacağı söylendiği gibi, seyahati ilkbahara talik ettikleri meşgul olduğu için Reisicumhurı j de şayidir. Maahaza Gazi'nm ya Hz. ne H. Fırkası namına Kütahkında seyahate başlıyacağı An ya meb'usu Recep B. refakat edej | kara'da cok kuvvetli olarak söy cekti.r Gazi Hz.nin seyahatleri Cemil B. (Dahiliye) Mustafa Fevzi B. Udliye) Fikri B. (Sıhhiye) Fuat B. (Butçe) Istanbui'un yeni idaresi Filhakika Ankara muhabirimizin tahkikatı haricî borclnmız hususunda belli başlı ihtilâfın yalnız eski Düyunu umumiye mevzaunu teşkil eden Osmnlı borçlarına mttnhasır olduğunu ve bunun haricinde esaslı hiç bir ihtilâf mevzuu olmayıp hususile Cumhuriyet hükumcti zamanına ait mukavelâtın şek ve şüpheden azade bir itibarla tatbik olunup gitmesinde tereddüde mahal bulunmaEdhem B. Ali Rana B. HakJcı B. Recep B. dığmı kâfi bir vüzuh ve sarahatle gösAmerîka ticaret müsteşarı Mistir Klâyn (Nafıa) (Maliye) termiştir. Son şayialar üzerine binnefis {Meclis hesaplan) (Millî müdafaa) Cumhuriyet hükumetinin vaziyeti hakiMisafirimiz Müctemiai Amerika hüAnkara (Telefonla) Büyük Millet tasnif neticesine bakıldı. Namzetlerin kati veçhile izah eden bir tebliğ neşret Meclisi bugün saat ikide Trabzon meb' 202 şer reyle intihap olunduklan anla kumeti ticaret müsteşan doktor Klâyn mesi şüphesiz zeminü zamana pek muvausu Hasan Beyin riyasetinde açıldı. Reis: şıldı. şerefine dün öğleyin Tokatliyan otelinfık bir iş olur. Vaziyetin hâlâ öyle resmî Meclisin bu içtimaına; Başvekil tsmet de bir ziyafet verilmiştir. Bu ziyafette « Encümen intihabatı başhyacakve kat'l bir lzaha ihtiyaç göstermekten Pasa ile Fethi Bey de gelmişlerdi. tamamen kurtulmuş olmadığını kavdet tır» Dedi. Bütün meb'uslar reyini knllanAmerika konsoloshanesi erkânı ve şehmağa basladılar. Yalnız S. Fırka menEncümenlertn intihabatı hemen geçen mek isteriz. Hususile eski Osmanlı borçrimizdeki Amerika ve İngiliz ticarethaları meclisinin cereyani hale tamamen supları rey vermediler. İntihap yarım sa senekinin ayni gibidir. Şayanı kaydolan ne mümessilleri ve Istanbul ticaret ve muhalif olarak Matbuatla açmış olduğu at sürdü. Kur'a ile 4 meb'us seçilerek cihetleri de şunlardır: Sabık İktisat Vekili Sakir Bey hiç bir sanayi odasından birinci reis Nemli zadüello nihayet hükumetimiz tarafmdan reylerin tasnifine baslar.dı Bu müddet zarfında teneffüs için celse tatil edildi. eneümende yoktur. Afyon meb'usn Ali de Mithat, kâtibi umumî TehM, ticaretl lllr mukabeleyi hakkedecek derecelerd? ( Mabadi 4 üncü sahifede İkinci celse 3 bucukta acıldı. Revlerin tleri götürülmüş. bulunuyor. hariciye ofisi müdürü Cemal, ticaret Eski Osmanlı borçları meclisinin son raportörü Hakkı Nezihl ve müdarris neşriyatı şöyle hulâsa olunabilir: Zühtü Beyler hazır bulunmuşlardır. 1: Hâmillerle Türk hükumeti araejnda borçlarm velevki muvakkat bir zaMlster Klâyn bu vesfle ile bvmetH man için kısmen tediyesine dair hiç bir ve samimî bir natuk rrat ederek aı, çok itilâf sebketmiş değildir. bfitfln memleketleri sarsan dünya kri2: Ttirk hükumetinin Osmanlı borçzmden bahsetmiş ve bunun uzun larma ait 930 taksitlerinin velevki Türk parası şeklinde yalnız sülüsünün değil, müddet sürmiyeceğini izah eylemiştir. Utanbal Şehir Meclisi içtima halinde iken.. tamamının bankaya yatırılması lâzımdır. Mlster Klâyn'in lyi bir hatip olduğu 3: Zaten mütehassıs M. Rist'in rakadar çok kuvvetli bir psikoloğ olduğu poru Türkiye vaziyeti maliyesinin Osanlaşıhyordu. Misafirimizin nutku mevmanlı borçlarını ödeyebilecek bir kudrette oiduğnnu gpöstermiş olmak itibazu etrafmda misaller ve nüktelerle derile Türk hükumetince bu bapta ileri <ram etmiştir. sürülebilecek hiç bir sebep ve mazerete Tenl Şehir meclisi dün saat 14 buçufcMisafirimizin Amerika hükumetinin mahal yoktur. ta ilk içtimaını aktetti. erkânından bulunması itibarile ziyafetMuhabirimizin dünkü nüshamıza derBelediye daireslndekl içtima salonuna colunan tahkikatı neticelerinde de sarate meşrubat bulundurulmamış, bunun 14 te davet edilen yeni meclis azalan 13 haten ifade edilmiş olduğu üzere Osmanyerine İstanbul'umuzun nefis suyu ka buçuktan itîbaren gelmeğe basladılar. !ı borçları meclisinin bu ifadeleri bütün Azanın bazüan salona girerek sıralara im olmuştur. dünyanm malumu bulunan hakikati hale oturuyorlar, bazılan da encümen odalaMister Klâyn; Amerika ile Türkiye'yi tetabuk etmekten çok uzaktır. Genna giriyorlardı. alâkadar eden iktisadî münasebat hak çen sene M. Vayt ile M.Deklo İçtima salonu tevsi edilmiş ve baştan kında hükumetimizle temaslarda bulunEiyer'in Ankara'ya iki defa yapmış başa boyanmıştı. Senelerdenberi bu samak üzere bugun Ankara'ya gidecektir. londa toplanan Cemiyeti umumlyei beoldukları seyahat yalnız kendi te şebbüsleri ile yapılmış bir zevkü safa lediye bu defa Umumî Vilâyet ve Şehir seyahati değildi. Türk parasının maruz melisi şeklinde toplandığı için bir fevbulunduğu çok siddetli ve cok hayatî kalâdelik arzediyordu. Bundan başka w buhran esnasında Osmanlı borclarmm meclise ilk defa olarak kadın azanın işaynen tediyesinde imkânsızlık görülmetiraki de bu içtimaa başka bir hususiyet si üzerine bu iki zat bittabi meclis taraveriyordu. Meclisin ekseriyeti ancak 14 fmdan hükumetimizle temasa memur 50 den Vilâyet bir maddesine buçukta temin edildi. Bu saatteBu meedilmişler ve bu maksatla Ankara'ya fazla aza gelmiş bulunuyordu. gelmişlerdi. Vaziyeti yakından gördüler yanda gelen kadın azalar Nakiye, Safiye itiraz ediyor ve buna nazaran meclisi tenvir ederek HOseyin, Lâtife Beklr, Refika Hulusi yeni salâhiyetlerle tecehhüz etmek ve Behçet ve Rana Hanımlar da meclise daS. C. Fırkası tekrar gelmek üzere Paris'e gittiler, hil olmuşlar ve tanıdıklan erkek azanizamnamesi ve filhakika bir müddet sonra tekrar da nın yanına oturmuşlar. Mecliste er Cumhuriyet Halk ve Serbest Cumhuriyet Fırkalannın reisleri geldiler. O zaman vasıl olunan itilâf ni tabettirmiş kek ve kadın en genç azanm Refika İsmet Pş. Fethi B. neticelerinin bir kısmı şöyle holâsa oHulusl Behçet Hanım olduğu tahmin ve matbu nüs • lunabilir: Gazi'nm yapacağı memîeket seyahati Gazi tarafmdan tecviz edilen yeni fırka, hasından bir edilebiliyordu. 1: Filhakika vaziyet esaslı tedbirler etrafmda yürüyen son mütalea ve fikir mevcut hukumet ve politika muhitlerinMatbuata tefrik edilen yer ile samiln tanesini Vilâ ittihaz olunmaksızm tediyeyi gayrimüm ccreyanları artık sarahaten gösteriyor de yaşaması lüzumlu bir varlık olarak locası şimdiye kadar görülmemig deregönder ki bu vatan gezintisi sadece bir dolaşma telâkki edilmiştir. Aksi hatıra büe gelyete kün kılan bir vaziyettir. cede doluydu. Bu meyanda hemen büdeğil, Turkiye'nin idarî ve içtimaî tari mez. Yalnız Cumhuriyet mihrak ve mih miştir. Vilâyet 2: Bu esaslı tedbirlerin nevi ve matün Vilâyet ve belediye müdürleri de hiyeti anlaşılmak üzere evvel emirde va hinde 'bda edilecek bir inkılâp safhası rabı etrafmda duran fırkaların mutlak bu nizamnamehazır bulunuyordu. Müdürlerin bir kısmı sdyetin iki tarafa da emniyet veren bir dır. Bu yolculuktan bir cok şeyler bekli ve muhakkak olarak maziye dönüş, mil yi umuru hu Müdürü Kenan B. meclis dahilinde ayrılan yerlere oturmütehassıs tarafından tetkik olunması yebiliriz: Cumhuriyet ve idare için tam liyetpen erlikten irtidat ve irtica tarafta Vmuru Hukukiye muşlardı. na ihtiyaç vardır. bir kemal, millet hesabına huzur ve re rı unsurlardan azade ve münezzeh olma kukiye müdiri Meclis açdıyor 3: Bu tetkikat yapılıncıya kadar "ah, fırkalarda tekâmül ve dürüstliık.. sı bu memlekette çalışmak için en büyük yetine göndermiştir. Umuru hukuVali ve Belediye reisi Muhittin Bey Türk hükumetinin tediyeyi tecil o'mesi ( Mabadi 4 üncü sahifede Bir ihtivacın ifad°si olarak tesekkulü kiye müdürü Kenan B. nizamname ilk defa olarak meclise riyaset etmek üIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIII'llllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIinillllllllllllll muvafıktır. Şimdilik yalnız senevî taksit zere kürsüye çıktı. Aza tamam olunca Şimdi olacak şey şudur: M. Rist rapo nin bir maddesine itiraz etmiştir. Muhittin Bey kısa bir nutuk irat ederek sülüsünün transfer mevzuu bahsoîmak tinat ediyor. Halbuki biz haber vereîim sızın yalnız Türk parası olarak bankaya ki o zaman ittihaz olunan kararlar, o ranu vermistir. Buna nazaran O'smanlı Bu madde şudur: «Fırkaya dahil meclisi açtı ve dedi ki: Vilâyet Daimî encumeni azahğma intihap yatırılması kâfi görülmüştür. Türk hü zaman ittihaz olunabPecek kararlarır borcları meclisinin murahhaslarile Tür meb'uslar fırka prensipi haricinde c İstanbul'un umumî meclisinin arasında söz söylememeğe mecburdurlar.» muhterem azalan, 1 eylulde tatbik edi edılenler: Yukarıda sağdan sola doğru kumeti geriye kalan iki sülüsü iHisadî azamisi idi, ve bunîar gene o zaman kiye Cumhuriyeti hükumeti Nakiye Hf.. Suphi, Yusuf Zıya. Ihsan Namık, niyet vaziyeti takviye maksadile millî banka bilitilâf neşroluran resmî teblielerde vazijet tamamen o eski hüsnü Umuru hukukiye müdiriyeti, len belediye kanunu mucibince yapılan Avni, Cevdet Kerım, Şerafettın ve larına avans edebilecektir. belediye intihabatı neticesinde teşeksöylenilmiş olduğu üzere a7amî hüsnü havası icinde tekrar gözden geçirüerrkTevfik Beyler tir. Alınacak hakikî kararlar böyle bir «meb'usa mecburiyet tahmil edile kül eden muhterem meclisinizi tebrik 4 : Mütehassısm tetkikatı neticesini niyet havası içinde ittihaz olunmuş kamüşterek tetkik ve mütalea neticesinde mez» diyerek maddenin ancak ol ve muvaffakiyetler temenni ederek he reis vekilliğine Sadettin Ferit ve ikinci mübeyyin rapor verildikten sonra iki rarlardı. *a^yyün edebilir. alâkadar taraf tekrar birleserek vaziyeti sa olsa: «Fırka pernsipi haricinde yeti aliyenizi selâmlar ve meclisi küşat reis vekilliğine de Necip Beyler intihap Eski Osmanlı borcları meclisi o zamaMuhabirimiz tarafmdan kat'iyetle te söz söviiyen meb'uslar fırkadan ih eylerim.» olundular. Birinci reis vekilliği için Hacı tekrar beraber muayene edecekler ve nın hakikatlerini tamamen keenlemye min olundu^Tina göre Türkive Cumhurik a t i kararları o zaman alacaklardır. Müteakıben birinci ve ikinci reis ve Âdil Bey de epeyce rey aldığı gibi ikinci hükumetini yeti hükumetinin bunun haricinde ha raç edilirler» suretinde tadil edileOsmanlı borçları meclisi bu itilâfa kün addederken Fransız kili ile 4 kâtipten murekkep olan riyaset reis vekılliği için de Salâh Cimcoz, Formuttali olduktan sonra ya onu beğen 1928 mnkavelenamesinin aynen tatbiki rirle ihtilâflı malî hiç bir mes'elesi yok bileceğini beyan etmektedir. divanı intihabına gecildi. Reylerin tas ton zade Murat, Tevfik Beyler ve Nakiye ni talep etmeğe sevkedebilmek heves ve tur. Bu ihtilâf tabiî prensip ihtilâfıdır. medi, ya beğenmiyor görünmeği kendiUmuru hukukiye müdiriyetinin nifi için ön sırada oturan Tevfik Amir Hanım rey aldılar. Kâtiplikler için de yapılan intihapta Bince daha muvafık buldu olnıalı ki o ya ümidindedir. Acaba meclis farkında Yoksa her tatbikata ve teferruata ait mütaleası Vilâyete gönderilmiştir. ve Sadi Beyler seçildi. Sadı, Etem İzzet, Ali Rıza ve Abdtilkadir sıralarda neşrettirdiği bazı haberlerle değil mi ki o zamanki vaziyetlerle mü ihtilâflar her zaman oitbilir, ve mukave Divan ve daimî encümen Ziya Beyler kazandılar. guya kendi murahhaslannm salâhiyet zakereler tamamen Fransız hükumeti Ielerinin ruhuna göre hal ve tesviye olu Vilâyetce de S. Fırkava tebliğ edilerek maddenin tadili lüzumu beintihabatı Müteakıben daimî encümen intihabına lerlni tecavüz etmiş olduklarını ilân et nin de maIumatı altında olan hakikat nur. ( Lutfen sahifeyi çevtriniz \ tirdi. Şimdiki iddialar işte bu plâna is lerdir? yan olunacaktır. Yapılan intihap neticesinde birinci YUNUS NADİ Şehir Meclisi dün ilk içtimaını aktetti Dün divanı riyaset, daimî encümen ve diğer encümenler intihabatı yapıldı r. İki fırka elele verecek Cumhuriyet fırkaları ittihadma doğru!» Her iki fırka şüpheli ve kötü unsurlardan tamamen temizlenecektir İçtima çarşamba gününe kaldı "Serbest Fırka nizamnamesi