2 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

2 Mayıs 1931 Cumnuriyet SON TELGRAFLAR Jeneral Berenguer Kahire'de müthis bir tren kazası Ispanya'da Şimdiye kadar 46 ölü, 41 yarah bulunmuştur Kaza yeri mahşerî bir hal almış, şiddetli yangından bütün cesetler yanmış Kahire 30 (A.A.) Dün vukubulan şimendifer kazası neticesin de 46 kişi ölmüş, 41 kiş! de yaralanmıştır. Yardım kolları ve kazadan sağ olarak kurtulanlar çok acıklı ve yürek sızlatıcı şeyler anlatmakta dırlar. Yarı çılgın bir hale gelmiş bazı annelerin pencerelerinden fırlatıp attıkları bir çok çocuk cesetlerine tesadüf olunmaktadır. Bu kazaya kurban gidenlerin hemen hepsi Mısır'lıdır ve fakirler tabakasına mensuptur. Bunların arasında bu lunan Anditi isminde bir İspanyol kadını trenden atlıyarak bacağını kırmıştır. Cesetlerin bir çoğu tanınmaz bir hale gelmiştir. Yapılan ilk tahkikat ateşin üçüncü sınıf vagonlardan birinden çık tığını göstermektedir. Yangın o kadar siddetli olmuştur kî demiryolu boyunca uzanıp giden telgraf telleri alevlerin tesirile yanıp erimiş, Ka hire ile telgraf muhaberesi bir saate yakın bir müddet inkıtaa uğra mıştır. tevkif edildi Yeni hükumet ordu mevcudunu tenzil ediyor Madrît 30 (A.A.) Hükumet bir mayısın umumî istirahat günü olmasını karar altına almıştır. Nazırlar meclisî Calatrava, AI cantara Montes ve Santîago'dakî askerî teşkilât ve sınıflarm dağıtıl masına karar vermiştir. Eibar ve Yaca şehirlerine nümunei belde> unvanı verilmiştir. İki hükumet araKâzım Pş. Yeni Meclis ve fevkalâde sındaki münasebat içtima hakkmda beyanatta bulundu <Biri?wi sahifeden mabait ) Başvekil ve Meclis Reisi Pşjar Ankara'ya gittiler yok, selâmlar...» Demiştir. Saat tam yedide Ankara eks • presi teşyicilerin samimî teza hüratı arasında hareket etmiştir. Türkiye Mısır • «1 I Ticaret muahedesinin müzakeresi başhyor Katalonyada teşkilât Barselon 30 (A.A.) Katalon • ya'da nezaretlerin adedi tesbit ve nazırlar tayin edilmistir. Miralay Macia hükumet reisliğinde kalmıştır. Yeni icraat Madrit 27 Nazırlar kendi maaşlarını ayda 4500 peçeteden üç bin peçeteye indirmeğe ve ordu mev cudunu azaltmağa karar vermişlerdir. Bir çok zabitler istifaya davet edilmistir. Ordu ile nisbetlerini büsbütün kesmeğe razı olmıyan zabitler ihtiyata naklolunacaklardır. mııtınilinilllllinillHIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIimilllllllMIHuıııı F. Umumî kongresi ( 7 mayısta Meclis salonunda açılacak Ankara 1 (Telefonla) C. Halk Fırkası umumî kongresi 7 mayıs perşembe günü Meclis salonunda Reisi umumî Gazi Hz. tarafından açılacaktır. Büyük Reisin bütün memleket ahvalin • den ve ahnacak yeni tedabirden bâhis bulunan nutuklarının bir buçuk saat sürmesi muhtemeldir. Fırka merkezi umumî buro sunda kongreye hazırhk devam etmektedir. Vilâyetlerden seçilen murahhasların peyderpey muvasalatına intizar ediliyor. Gazi Hz. 4 .T İ J Şark Vilâyetlerinde dej 4 tetkikat yapacaklar * Ankara 1 Reisicumhur Hz Şark vilâyetlerimizde de bir memleket seyahati yaparak mahallî tetkiklerde bulunmak tasavvurundadırlar. Henüz tarihi tesbit edilmiyon bu seya hatin şimdiki şerait içinde ic rası imkânı yoktur. Gazi Hz. yeni meclis ve hükumet faa 4 Hyetile alâkadar olmakta bulundukları için Şark seyahati 4 $ tehir olunacaktır. Jeneral Berenguer mahpus t# Madrit 27 (A.A.) Jeneral Berenguer hapsediimiştir. Müda dafaa Vekili olarak tayyareci Franco'nun kardeşi Jeneral Franco'yu intihap edilmîştir. Müd • deîumuminin evvelki hükumet zamanında Aragon askerî valiliğinde bulunmuş olan Jeneral Fernandez Heredia aleyhinde takibat yapmağa başlamıştır. Jeneral Martinez Anido yeni idareye iltihak etmiştir. kala Başvekil İsmet Pş. da hususî bir muşla Haydarpaşa'ya gel mişler ve Kâzım Pş. ile istasyonda bulunan bir çok zevat tara fından karşılanmışlardır. İsmet Pş. Hz. garda Rasatane Müdürü Fatin Ef. nin maruzatını büyük bir ehemmiyetle dinlemişlerdir. Selimiye'de ikamet eden Ali ismindeki bir rençber, Kâzım Pş. Hz. ne bir istida takdim etmis ve Malatya Fevzipaşa hattında a mele olarak çalıştırılmasını rica etmiştir. Çatalca mevkii müstahkem kumandanı Galip Pş. ve erkânı harplerden mürekkep bir grup ta Kâzım ve İsmet Paşalar Hazra tını teşyie gelmişlerdi. İstikbale gelenlerden bir kısmı Kâzım Pş. Hz.. bir kısmı da İsmet Pş. Hz. ile görüşüyorlar Anka ra'dan, yeni Meclisten, havalardan bahsediyorlardı. Bu sırada İsmet Pş. Hz., muallim Dr. Neşet Osman Beye sordular: Ne vakit Ankara'ya gele ceksiniz? Neşet Osman Beye teveccüh eden suale Ahmet İhsan B. cevap vermişti: Pasam bahar açsın, sıcaklar başlasın, o zaman gelecekler... Maamafih bendeniz ve Hamdi B. ile Ubeydullah Ef. arkanızdan hareket edecek olan trenle hareket ediyoruz. Bundan sonra İsmet ve Kâzım Pş. Iar müstakbilinin ellerini sı karak vagonlarına çıktılar. Baş vekil ve Meclis Reisi yanyana komprtîmanda yerleşmişlerdi. Kâzım Pş. İsmet Pş. nın yavruIarile görüşüyor, onlara ertesi sabah Ankara'ya varacaklarını ve hemen mektebe gideceklerini anlatıyordu. Bu sırada İsmet Pş. Hz. ne gazetemizin tazimatmı arzeden bir muharririmize Başvekilimiz güIerek: « İstirahat ettik, Ankara'ya gidiyoruz. Söyliyecek bir şey de Latifeler Elmas kubbe! 600 bin liraya yapılan kubbe yerine kondu Rangoon 30 (A.A.) Meşhur Shwedagon mabedinin 60 bin İngîliz lirasına malolan mücevher kakmalı ve altın yaldızh kubbesi bu • gün yerine konmuştur. Bu münase betle Birmanya'nm her tarafından gelmiş olan bir çok ziyaretçiler hazır bulunduğu halde büyük mera sim yapılmıstır. Eski kubbe, geçen mayısta vuku bulan zelzelede harap olmuştu. Buda dinînîn en tanınmış abidelerinden biri olan bu mabet, an'ane kabilinden rivayetlere göre milât tan 585 sene evvel inşa edilmistir. Yeni Mecliste müzakere edilecek eski lâyiha Ankara 1 (Telefonla) Halen Mecliste bulunan lâyihalar keenlemyekun addedildiğinden, hükumet lüzumlu gördüğü lâyi haların miizakeresini Meclisten istiyecektir. îlk defa müzakere edilecek lâyihalar meyanında iki aylık muvakkat bütçe, vergilerin tadili, valilerin salâhiyetinin tevsii lâ yhaları vardır. Siddetli bir zelzele Kafkasya'da 400 kişi öldü, 1000 yarah var Moskova 30 (A.A.) Kafkas ya'da Ermeni'lerle meskun bulunan Zangzur havalisînde vuku bulan zelzelede 400 kisinin ölmüş ve 1000 kadar kimsenin yaralanmış olduğu bildirilmektedir. Başvekilden selâm Fethi B. sefir mi olaeak ? Ankara 1 Türkiye sefaretle rinde bugünkü vaziyet şudur. Sof • ya'ya Tefik Kâmil, Bükreş'e Ham • duliah Suphi, Prağ'a Süleyman Şevket Beyler tayin edilmişlerdir. Moskova, Viyana ve Belgrat sefirleri Hüseyin Ragıp, Hamdi ve Haydar Beyler tahvil edilmiyeceklerdir. Münhal olarak yalnız Varşova sefareti vardır. Buraya Vasıf Beyin tayin edileceği, hatta bir kaç ay sonra sabık S. Fırka lideri Fethi Beyin gönderileceği söylenmektedir. Rasatanemizin tebliği İstanbul 28 (A.A.) Rasataneden tebliğ olunmuştur: Rasatanedeki zelzele alâtı, dün (pazartesi günü) saat on sekizi 54 dakika 40 saniye geçe Istanbul'dan 2,600 kilometre mesafede ve Tür kistan'da olduğu tahmin edilen siddetli bir hareketi arz kaydetmiştir. Paris'teki kaza Parİs 27 (A.A.) Yeraltı demîryolunda îşlîyen iki tren arasında Bastille istasyonunda bir çarpışma olmustur. tki vagon parçalanmış, 60 kadar kimse ağır veya hafif surette yaralanımşlardır. Yaralılardan yedisi hastaneye kaldırılmıştır. Parİs 27 (A.A.) Yeraltı de • miryolunda vukua gelen çarpışma neticesînde ikî kişi ağır, 23 kişî hafif surette yaralanmış, 15 kadar kimsenin de vücutlerinde bere ve ezikler hasıl olmustur. Bunlar ya ra ve bereleri sarıldıktan sonra ev j Ierine gitmişlerdir. Kâzım Pş. Hz. yeni Meclisin içtimaı münasebetile şu beyanatta bulunmuştur: « Bu akşam Ankara'ya av det ediyorum. Meclis mayısın dördüncü günü açılacaktır. Ev velâ Meclis Divanı Riyaseti ve müteakıben merasimi mahsusa ile Riyaseticumhur intihapları yapılacaktır. Üçüncü Meclisin kapanmasından evvel encümen lere verilmiş olan malî ve idarî kanun lâyihaları yeniden yeni Meclis encümenleri tarafından tetkik edilecektir. Yeni Meclis encümenleri, Meclis içtimaından beş gün sonra intihap olunacaktır. Hazirandan evvel 1931 bütçe • sinin çıkarılması mümkün ola mıyacağım zannediyorum. Bu Validei Hidivî geldî sebeple haziran ve belki de temiBınncı sahifeden mabait ) muz ayları için muvakkat bir bütçe yapmak icap edecektir. la giderek Prenses Cenaplarîna. Bu işlerden sonra umumî büt bir buket takdim etmiş ve beyani çe encümenlerde hazırlanacak hoşamedi eylemiştir. Vapur rıh • ve heyeti umumiyeye sevkedile tıma gelince de Seyrîsefain U cektir. Fevkalâde içtimaın ne ka mum Müdürü Sadullah Bey muadar devam edeceğini şimdiden firi selâmlamıştır. Vapur rıhttmn tahmin etmek mümkün değüdir.» yanaştığı zaman karada bir çok Dünkü ekspres ve posta trenle Mısır'lı aileler ve merakhUr rile İstanbul'da bylunan meb'usPrensesi alkışhyorlardı. Iardan bir çoğu Ankara'ya git Valdeyi Hidivî bir müddet *onmişlerdir. ra iki harem ağasının kolunda AJimet İhsan Bey ne diyor? olduğu halde vapurdan inmiş ve Ordu meb'usluğuna intihap e bir otomobille Bebek'teki sar» • dilen Serveti Fünun sahibi Ahmet yına gitmiştir. Emine Hanıme * İhsan Bey dün bir muharririmize fendiye hanedanlarına mensup şunları söylemiştir: Prenseslerle 60 kadar maiyyet er« Biliyorsunuz ki gazetecilik kânı refakat ediyordu. tsken ve matbaacılık hayatım kırk se deriye İstanbul seyahatleri bilneyi geçti; matbaacıhğm ticarî hassa Pire'den sonra çok iyi geçve iktisadî kısmında çok şeyler miştir. Prenses, Seyrisefain vapugördüm. Bugün iktisadî mes'elerunda gördüğü temizlik, intizam, ler çok mühim yer tutuyor; aca ve hüsnü muaraeleyi hiç unuta • ba ticarî ve iktisadî tecrübelerim mıyacağım, Türk vapurlarını herile memleketime hizmet edebi kese anlatmağı, methetmeği bir lir miyim diye düşündüm, ve fırvecibe addettiğini söylemiştir. kaya müracaat ettim. Kabul bu Valdeyi Hidivî İstanbul'da teşyuruldu, Ordu'dan meb'us çık rinisaniye kadar kalacaktır. tım, çok müftehir ve mesrurum, elimden geldiği kadar çahşaca İzmir'de bir kızı vurduiar ğım.» Izmir 28 Basmahane'de Faris isminde bir arabacı, dün Alâettin B. kerimesi ve belediye daktiloların dan Mecbure Hanımın yolunu keserek ustura ile zavallı kızın yüzünü dilim dilim ayırmıştır. Cerhin sebebi kızı kendisine vermemeleridir. Kızcağızm yarası ağıdır. İyileşse de güzelliği kalmıyacaktır. Kâzım Paşanın beyanatr Bayram münasebetile Ankara'da* İstanbul'a gelen Mısır sefiri Abdülmalik Hamza Bey Türkîye Mısır münasebatınm cok dostane bîr hal ile devam etmekte olduğunu ve yapılan mukavelelerle aramızda hal lolunmamış bir mes'ele kalmadıfım zikrettikten sonra demiştir kî: « Çoktandır akti tasavvur «cKlen Türkiye Mısır ticaret muafiedesinin müzakeratına bugün]«rd« Ankara'da başlanacaktır. Hükâni*' timden lâzım gelen direktifi aldım. Noktai nazarımızı bildirmek 5zer« hükumetinizle temasa başlıyaca • ğım. Müzakeratın yakın zantan^a imzaya müncer olacağma emînim. Ticaret muahedesi Türk Mısır fk carî münasebatım takviye edeeek, bilhassa Türkîye'den en çok «atm aldığımız tütün bundan sonra memleketimize daha çok ve daha ko laylıkla sevkolunabilecektir. Bv muahede ayni zamanda Türk • Mı« sır dostluğunu daha ziyade kuvvetlendirecektir..» Sefir cenapları yakında Anka • ra'ya avdet edecektir. Muhacir malı diye., Necati'nin hatırası Bulgaristan'dan şeker Büyük Gazi merhumım kaçıran bir şebeke var,. kabrini ziyaret etti Gümrük kanununda memleke te gelecek muhacirlerin 5 bin liraya kadar olan malından güm • rük alınmıyacağı tasrih edilmistir. Bu kayıttan îstifade eden bir şebeke muhacir eşyası arasında kaçak şeker ithalme başlamış ve bu hal nazari dikkati celbetmiştir. Bir kaç gün evvel de gene bu şekilde üç vagon şeker getirildiği görülerek şikâyet edilmiş ve dum. Kocam sabahları fabrikaya gitmeden evvel bana göre kitaplar ayirırdı. Bunlardan bazıları, bilhassa felsefeye taalluk edenler bi raz kapalı duruyorlarsa da, aşk ve sevdaya dair olanları büyük bir iş tiha ile en leziz bir şey yer gibî o kurdum. Kocamın bunları okurken beğe nip çizdiği fikirleri, cümleleri bir deftere kopya ediyordum. On bire doğru parka çıkıyordum. Kaynanamla Bahçeköy'e doğru gitmeği pek seviyordum. Bu Loue vadisine hâkim mail sathlara onun tarafından yaptırılmış bir sıra evlerdi ki kaynatamın hatırasına hürme • ten yaptırtlmıştı. Ameleye mahsus, temiz, sıhhî idilerKocam bunların orasını çirkinleştirdiği fikrinde idise de bunlar çok kullanışh ve rahat yuvalardı. Boylelikle vücude getirilen köyün merkezinde ayrıca müş terek bir müessesat silsilesî yaptırılmıştı ve bunlar beni pek alâkadar ederdi. Mektep, hastane, bakım evi bunların başlıcaları idi. Kendisine her hususta yardım ediyor ve bu hususta umumî harpte edindiğim tecrübelerden istifade ediyordum. Zaten Adalar denizinde zelzele Ankara'da tifo Ankara 1 Şehirde yeniden tifo vak'aları baş göstermiştir. Alâka dar makamlar sıhhî tedabir almaktadırlar. Ankara 1 5 mayısta, tesisinin yıldönümü münasebetile Gazi Or • man çiftliğinde merasim yapılacak ve Heyeti Vekile azasüe meb'uslar hazır bulunacaktır. Atina 28 (A.A.) Sakız ada sından bildirildiğine göre Sakız'da ve civarındaki iki adada iki zelzele olmustur. Zelzelenin merkezî muhitinin Asyayi suğrada olduğuna ihtimal verilmektedir. Ehemmiyetli hasarat vukuuna dair bir haber gel memiştir. Gazi Çiftliğinin yıldönümü Askerlik müddeti Ankara 1 Askerlik mükelle fiyeti kanununda okuyup yazma bilenler lehine tadilât yapılarak bu gibilerin 6 ay daha az askerlik yapması kaydmın konması etrafındaki tasavvur kuvvetlenmektedir. Antalya maznunlan beraet kararı aldılar Denîzli 28 Antalya belediye întihabındaki hâdiseden maznun 150 kişi hakkmda beraet kararı veril miştîr. lü affetmiyordu: Fakat anneciğim, dedim, o, kadinı çıldırasıya seviyordu, hâlâ da seviyor, demek onu kendisine münasip buluyordu. Bana kalırsa sizinle daha ziyade bahtiyar olacaktır. Bundan dolayı da size minnettarım, kızım. Başbaşa bir müşahit için din • lenmesi mühim olan bir çok musa habetlerde bulunduk. Şu itibar ile mühim ki bu mülâkatlarda kocam tarafından yaratlmış ve onun tara • fnndan bana nakledilmiş olan esa tirî Odil'i ben müdafaa ediyordum. Kaynanam: Şaşıyorum, derdi, doğrudur. Siz onunla bir defa bile görüşmemiş olduğunuz halde onu benden iyi tanımış olmak istiyorsunuz, sizi temin ederim ki o biçare kızcağız hakkmda merhametten başka bir şey duymam. Fakat nihayet hakikatin de bir hakkı vardır; ben onu gördüğüm, bildiğim gibi anlatıyorum. Vakitler sefa ve inşirah içinde büyük bir sür'atle geçiyordu. Dünyaya evlendiğim gün geldim sanıyor • Gazi Hz. Arife günü Ankara'da merhum Necati Beyin kabrini ziyaret buyurmuşlardır. Büyük Reis kabrin başında, refakatlerin deki zevata Necati'nin yüksek meziyetlerinden bahsetmişlerdir. Gümrükler Başmüdürlüğü bu şi kâyeti haklı bulmuştur. Bu sui istimale mâni olmak için kanunda tadilât yapılması lâzım olduğu söylenilmektedir. yaradılışımda tensik ve nizam ve intizam zevki vardı. Kocamla fabrikaya gitmekte de büyük bir zevk bulurdum. Bir kaç gün içinde islerinin cereyamnı kavradım. Bu beni eğlendiriyordu. Onun her cins ve her nevi kâğıt nümune lerile dolu yazı masasında karşısma geçip gazete sahiplerinin, tabilerin mektuplarım okumak, amelenin anlattıkları seyleri dinlemek hoşuma gidiyordu. Bazan bütün memurlar cıktıktan sonra kocamın dizlerine otururdum. O nazarları endişe ile kapıya doğru müteveccih olduğu halde beni kucaklardı. Memnuniyetle görüyordum ki benim vücudüme, cismaniyetime adeta mütemadiyen ihtiyacı vardı. Başbaşa bulunur bulunmaz, ya omuzlarımı, yahut beli mi kavrardı. Onda en hakikî mev • cudiyet âşıklık olduğunu keşfedi • yordum, ben de o zamana kadar aleddevam hiç bilmediğim ve şimdi bütün hayatunı renk ve nura garkeden cismanî, bediî bir zevki taşıyor, buluyordum. Biraz yabani olmakla beraber her noktasmda kocamın bir hayalini Bulgaristan'da hükumef buhranı Sofya 28 (A.A.) M. Malinoff yeni kabineyi teşkil vazifesinî tekrar kabul etmiştir. AÇIKMUHABERE: Çanakkale taraflarında »eyyar muhabirlik yapmakta olan Hidayet Beyin serian matbaamıza müracaat etmesi. bulduğum bu Limousin'de bu suretle günlerim iyi bir halde geçiyordu. Buralarda kendisinden uzak durduğum yer kocamın vaktile içine De niz Obri'yi? daha sonra Odil'î sevkettiği rasatane idi; garip bir kıskançlik duymağa başlıyordum. Bazan bî! mek ihtiyacı içimi yakardı, Odil hakkında zalimane denilebilecek bir huşunetle sualler sorardım; fakat bu hastalık çabucak gelip geçerdî. Asıl derdim kocamı benim tarzımda benim kadar tam bahtiyar görmemek idi. Beni sevdiğin* şüphem yoktu; fakat bu yenî hayat huzurunda benim gibi minnettara ne bir istiğrak duymuyordu. Bazan kendisine: Saadetimden haykırmak isti yorum! Derdim. Aman yarabbi! Ne kadar genç' siniz! Mukabelesinde bulunurdu .. VII Teşrinisani iptidalarında Parîs'« döndük. Filip'e ebeveynime ait olup o zamana kadar işgal ettiğim apartımana gitmemizi söyledim: Cumhuriyet'm tefrikası: 50 Yazan: Andre Moruva IKLIMLER Terceme eden: Haydar Rifat Bir çok hususta zevklerimiz birleşiyor ve büyüttüğü çocuğa artık benzemiyen Filip hakkmda ayni rahim ve şefik his ile ve endişe ile mütehassis bulunuyorduk. Odil'in onun üzerine çok derin bir tesir yaptıgmı ve bu tesirin pek iyi olmadığım anlatıyordu: Evlenmeden evvel Filip'in en dişeli, sinirli olduğu görülmemiştir. Kavi, mütevazin bir adamdı. Tetebbüle, işile meşgul olurdu. Tıpkı babası gibi vazifesinin esiri idi. Karı sının tesiri altında evlâdım çok müşkilpesent oldu. Fakat bunlar hep işin yüzüdür; hamur, gene o hamurdur; maya, temizdir.Fakat iptidaları biraz zorluk çekerseniz buna hayret etmiyeceğim. Odil hakkmda da söylettim. Ev lâdını betbaht etmiş olmasını bir tür hatıraları silmek, sana dünyanın her zevkini vermek. ayaklarınm yanına oturmak, oradan ellerini öpmek isterdim. Üzerimde o kadar büyük bir gençlik duyuyordum ki .. Zebun çocukluk devirlerimi, harpte geçen çetin mesai senelerimi, yalnız kalmış bir kadın haşiyetini, hcr şeyi unutmuştum. Hayat çüzel bir şeydi! Bu üç ayı Gandüma'da geçirdik. Orasını sevdim. Onun içinde büyüdüğü evi, parkı çok merak ediyor dum. Onun çocukluk ve nihayet ilk gençlik hayatım ayni zamanda hom anne hissile, hem de şehevî bir his ile düşünüyordum. Kaynanam ona dair sakladığı fotoğrafları, mektep defterlerînî, tokalarını gösteriyor • du. Onu makul ve zeki buluyordum. MABADt VAR