30 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

Ağustos 1931 30 ağustos nasıl oldu? l Birinci sahifeden mabait ) =^=s Çumhanyet 30 ağustos günü Dumlupınar'da yeni bir tarihin ilk sahifesi yazıldı Türk milleti bu sabaha; bütün Âfrika'yı fermanı hükmüne eğen, Hint sahillerinden Viyana kapıları önündek! sahada asırlara vücut veren hatıralar taşıyan, Rusya'yı çiğniyerek Vistül'e varan, muazzam süvarî akınlarile Hes içerilerine deh şet veren, eğilmiyen kralları önünde eğerek, yenilmiyen kuvvetleri yenerek, tac ve tahtlar devirerek ve bazan bir asn tamamile kendine münhasır kılarak bir destanı azamet vücude getiren, hulâsa cihanşümul bir şöhret ve kudretle hükümran olan varlığının Sevr fetvayi idamile götnülmek istendiği günün ertesinde... eriyordu. Biliyoruz ki asırlardanberi milletin ve vatanın hayat ve kabiliyetini, kendilerinin tarihin kaydından taşan zevk ve sefahetleri uğrunda heder eden Saltanat idaresinin ha yatını kapıyan, dar görgülü ve çok haris bir hükumet zümresinin verdiği kararla Harbi Umumiye »ürüklenen millet, aşikâr bir sui idare ile pek acı seneler geçirdikten sonra mağ lubiyet şaibesile başbaşa ve bir âlemi hiyanet ve vahşetle karşı karşıya bırakılmıştı. Ve hiç bir sun'u olmadığı halde kendisini ve cennet vatanmı düşmanlarm karar ve icraatına terkederek savuşanların hesabı seyyiatını temizlemeğe mecbur tutulmuş, amansız bir seyli istilâ ve imhaya maruz kıhnmıştı. imhasile nasıl netice bulacağmı öğreten, hakikatleri ve san'at inceliklerini ihtiva eden bir eserdir. Garp cephesinde hasmını dişle rile boğmak istiyen ve 26 ağustos sabahı bütün cephede maddiyattan tamamen tecerrüt etmiş bir ruhu mukaddes şeklinde feveran eden ve milletin kin ve intikam velvelesile arzı sarsan büyük ordu 30 ağustos günü Dumlupınar'da yeni bir tarihin ilk safhasını yazdı. ordusunun kalp ve vicdamna verdiği dehşet haizi ehemmiyettir. Yunan ordusunun vicdanmda, fikrinde hasıt olan bu havf ve haşyet bütün Yunan milletine intikal etmişti. O kadar ki Adalar'da bulunan Yunan'lılar Türk ordusu geliyor diye firara teşebbüs ediyorlardı. Arada deniz oldağvmu unutuyorlardı ve firar edemediğin • den, firar edemiyeceğini anladığtn • dan dolayı tecennün edenler vardı. Binaenaleyh bu meydan muharebesi hahikaten düsmanlartmız için çok kahhar ve macibi haşyettir.* O gün semavî gözlerinde bütün milletin iradesini gösteren ve nefsinde bütün milletin heybetini temsil eden Mustafa Kemal on birinci fır kanın içinde ve ileri hatlarda ateş altında muharebeyi bizzat idare ediyordu. Kendilerinin kutsiyet verdiği tepeden temaşa ettikleri levhai zafer, milleti namına ruhunda biriken kin ve intikamını teskin edemîyordu. Geceyi Dumlupınar köyünde geçiren Büyük Başkumandan ertesi günü orduya: < Bütün arkadaalanmın Ana dolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini nazari dikkate alarak ilerlemesini ve herkesin kuvayi akliyesini, menabii celâdet ve hamiyetini müsabaka ile ibzale de vam eylemesini talep ederim. tlk hedefinîz Ahdeniz'dir, ileri.i* Cümlesi ile biten emrini verdi. Bundan sonra devam eden bir kaç günlük tathir ameliyesî neticesinde bir istihkâm mülâzımımız tarafın dan esir alınan Başkumandan Trikupis ve diğer kumandanlar da Uşak'a getirildiler. O dakikada alevler içinde vâsi bir harabe halini alan Uşak caddelerinden kızararak geçen ve civar köylerde gene Yunan ordusunun süngülediği, ve bin türlü fecayie maruz bıraktığı köylü kadınlarını hazin ve matemli iniltiler içinde taşıyan kağnılarla karşılaşan bu betbahtları; adaleti ilâhiye, bilâhare Yunanistan'da teşekkül eden divanı harplerden evvel Uşak'ta Mustafa, Kemal'in riyaset ettiği mahkemei kübraya sevkeylemişti. 2 eylul çarşamba akşamı Yeni sinema r.evsimine başlıyor. ilk program: ELHAMRA sineması 6E0RGES BANKROFT'ün Emniyet Sandığı Em âk Müzayedesi Müzayede hesap D.deii Nu. FIRTINA ^ ^ ^ m Şaheseri, temamen fransızca: Kat'î karar ilânı Merhunatın cinsve nev i ile mevki.ve muştemıiatı Borçlnnun Ismi 88 5013 filmidir. . Üsküdar Hâle sinemasında Aşk Uyumaz Mümessili: Vezina Valll Duhuliye 10 kuruştur 7860 5246 BU AKŞAM İki büyük bayram şerefine buyük müsamere. Tiyatro, sinema, muhtelif varyete numaraları, millî temsiller. Ferah Sinemasında 26 sabahı Anadolu ortasında acı bir rüyadan uyanan Yunan ordusu, coşkun deniz dalgaları gibi koşan ordumuzun kâh önüne katı • larak ve kâh arasına katışarak Dumlupınar mezbahasına yığılmış ve orada hesabı verilmişti. tlhamını milletfnden ve başkumandanından alan, şehit düşen arkadaşlarının arasında bilâfütur sıçrıyan ve her adımında kendisine mütehassir köylülerin sevinç yaşlarile ve köylü kızlarımn parlıyan süngüsüne, inliyen topuna taktığı ceyiz çevrelerile kurulan Türk ordusu karşısmda her düşmana bu akibet mukadderdi. tşte bugün her sabah lâkaydane takvimden koparıp attığımız bir gün değil, milletin ruhanda yaşıyacak olan ve hatırasının kadrü kıymeti önünde iğilmek lâzım gelen büyük gündür. Vakıa 26 ağustostanberî cereyan eden muharebatta düşman mağlup edilmişti. Fakat henüz imha edilmeUzak tarihleri bırakalım; ve Çamişti. Maksat Yunan ordusunu Ananakkale'de bir abidei satvet vücude dolu topraklarına kanştırmaktı. Orgetiren, kanalda ellerini yıkıyan, du 27 ağustos günü Afyon mevaziinKütülâmare'de Ingiliz ordularını de düşmanı mağlup ettikten sonra teslim alan, Avusturya, Macaristan, daima bu gayeye doğru tevcih edilBulgaristan hudutlarını koruyan, bir mişti. 29 ağustos akşamı beş fırkaaralık şarkta Rus ordulanm ric'ate dan mürekkep düşman kuvayi aslimecbur eden bu mert ve kahraman yesi Çal mıntakasına yığılmış ve kımillete mukadder olan akibet bu taatımız uzaktan fakat her taraftan nasibei siyah mı idi?... bunları sarmıştı. 30 sabahı düş ' Mütarekenin aktile beraber bir man için ne tzmir'e ve ne de şi • çığ gibi büyüye biiyüye koşan, ta male Kütahya istikametine gitmek zallöm ve istimanla tadil edilemiyen imkânı kalmamıştı. Kendileri için o vahşet tufanı, asırlardanberi Şaryalnız Muratdağı şimalindeki ve km kalesi olan Türk vatanım yık sarp patikalardan başka yolu ol • mak ve onun enkazı altına Türk milmıyan Kızıltaş deresi bir noktai neletini ebediyen gömmek istiyordu. cat idi. Bu istikamet te süvari kolorMillet, dün geçirdiği muazzam bir dumuzla tutulmuş bulunuyordu. 30 harbin matemini tutmaktan, harap gecesini Afyon'da geçiren Başku yuvalarmda haykıran baykuşlan ol mandan ertesi sabah düşmanı burasun sakin ve âsude dinlemekten bile da imha edecek tedabiri almış ve amenedilmişti. Muhakkak ve ebedî lessabah Fevzi Pş. harekât mınta olan bir felâketi idrak eden bu asil kasının şimalindeki ikinci orduya gimillet, o acı ve ümitsiz günlerde enderken kendileri de birinci ordu ginlerde batan bir gemiden derya mıntakasına hareket etmişlerdi. O yüzüne dökülen insanlar gibi münsabah geçtiğimiz saha bir kaç günferiden çırpmarak (yaşamasa da dür süvari kolordumuzun düşman doğduğu gibi ölebilmek için, yalnız içerlerinde ve gerilerinde yaptığı şeiman silâhına güvenerek küme küme dit savletler ve mütemadi akınlarla, bu dehşete karşı gelmişti. îşte o günpiyade kolordularımızın mütemadi lerde idi ki Anadolu'da gür bir ses tazyiki yüzünden Yunan'lılara bı duyuldu. O ses onlara haykırdı: raktırılmış lâyuat ganaimle, ayni zamanda yaptıkları f ecayi ve meza«Korkmayınız, kurtulacağız, silâlim eserlerile dolu idi. Aydemir, Ahımız iman ve vahdettir.» O ses, datepe, Ağaçköy mevkilerinin teşkil (lâyemut Mustafa Kemal), münfe ettiği bir daire içinde toplanan Yurit ve dağınık kalan bu kudreti asinan'lıları ikinci ve birinci ordularılâneyi irade ve idaresi altına alarak mız şimal, şark, cenup ve cenubugaronu ilmî ve fennî bir surette hedefine biden ihata etmiş ve süvariler de Kıtevcih etti ve Türk tarihine 30 ağuszıltaş deresi vadilerini tutmuştu. tos gününü yazdı. Türk milleti dört Zevalden sonra muharebe kemal? senelik bir tahammül ve fedakârlıkşiddetle başladı. Ateş çemberi içinde tan sonra, hariçteki bütün düşmankalan düşman büyük bir şaşkınlık lığa ilk ve son sözünü, 26 ağustos içinde her tarafa baş vuruyor, fakat sabahı Kocatepe'den haykırdı ve 30 gene mezbahasına dönüyordu. Akağustos günü Anadolu'nun göbeğinşama doğru muharebe bir kat daha de bir (Kan) yaparak hürriyet ve şiddetini arttırdı. Başkumandanın istiklâl tacını giydi. emrile topçular mümkün olduğu kaMilâdı isadan 216 sene evvel Anidar yakından ve hatta açıktan ateş bal'in ordusu İtalya'da (Apuli) ovaediyorlardı. Ayni zamanda piyadesında (Ofidüs) nehrinin sol tara • lerimiz de süngülerini takarak düşfında ve menbaı yakınında kâin man mevziine saldırıyorlardı. Gurup (Kan) şehrî civarında (50,000) kiesnasmda artık mes'ele halledilmişşilik kuvvetile hazırlanmıştı. ti. Mahir bir sevk ve idare ve azimKarşısmda (Terentiyus Varon)un kâr kuvvetlerin savlet ve dehşeti karşısmda Yunan'lılar son nefesini emrindeki (79,000) kişilik Roma verenlere mahsus çırpıntılardan sonordusu vardı. Anibal tam bir ihata ra arzı teslimiyet etmiş bulunyor içine aldığı Roma ordusunu şiddetli lardı. bir hücumla sıkıştırdı, imdatsız ve ölümü bekler bir hale gelen Roma ordusunu bu daracık yerde hasıl olan 30 ağustos akşamı Yunan ordusu mezbahada mahvetti ve bu hâdise Düveli Muazzamanm kendisine tevdî tarihe (Kan) diye geçti. ettiği silâhı kahrü zaferi Adatepe mıntakasında Türk nöbetçilerinin O gündenberi san'ati harbin esas galip ve parlak süngülerine teslim tuttuğu ve bütün büyük kumandanetmiş ve hevesi istilâyı oraya gömların gaye edindiği ve hayalden ileri müştü. Şimdi meçhul askerin abideî geciremedikleri bu muazzam eseri şehametile yükselen o saha o gün zaaan'atı asırlar sonra ilk defa Türk fer sergisi olmuş ve tarihe Sırp Sınordusu ve onun kadir Başkumandanı dığından sonra bir de Rum Sındığı Dumlupınar'da daha parlak bir şeyazılmıştı. Gazi Mustafa Kemal Hz. kilde bir hakikate kalbetti. gene o güne ait tarihî nutuklarmda Anadolu'nun Kan'ı, büyük ordubu harekâtın Yunan'hlarda uyan • laıin sevk ve idaresini ve bu ordudırdığı dehşeti şu suretle ifade bularm muharebatı kat'iyeye doğru yurmuşlardır: nrıl tevcih olunacağını ve bu mu. «Bahusu* c.^.c. 'ırimizin Yunan fc.ıbei kat'iyenin hasnıın bü&büU.j ^YELKENCÎ rVAPURLARI Kadıköy'ünde Osmanağa mahallesinde eski ve yeni Arayıcıbaşı ve eski 8 ve yeni 39 numaralı elli arşın arsa üzerinde ahşap üç katta üç oda bir avlu bir kiler bir küçiik sofa bir kuyuyu havi tamire muhtaç bir hanenin tamamı. Hüseyin Sami B. Beyoğlu'nda Meşrutiyet mahallesinde Büyük dere caddesinde eski 127 mükerrer ve yeni 232 numaralı yüz doksan beş arşın arsa üze rinde kârgir dört buçuk katta on oda üç sofa biri mermer ve diğeri çini iki antre bir mutfak bir taş koridor odunluk bir methal bir mermer taşlık iki şahniş bir balkon bir banyo ve üç yüz beş arşın bahçeyi havi bir hanenin tamamı. ömer Avni Bey Kasımpaşa'da Camiikebir mahallesinde Tabak hanekapısı caddesinde eski ve yeni 6 numaralı yüz otuz arşın arsa üzerinde ahsap iki buçuk katta zemin katta ev altı bir yer odası bir kuyu birinci ve ikinci katlarda ikisi sandık odası olmak üzere beş oda iki sofa bir şahniş ve yüz yirmi üç arşın bahçeyi havi tamire muhtaç bir hanenin tamamı. Hayrettin Ef. Reşide Hanım Üsküdar'da Burgurlumesçit mahalle ve soka ğında eski 10 ve yeni 18 numaralı yüz arşın arsa üzerinde ahşap iki katta beş oda bir sofa bir küçük taşhk bir bodrum ve kömürlük bir şahniş bir kuyu ve on altı arşın arsa üzerinde bir mutfak ve dört yüz seksen dört arşın bahçeyi havi bir hanenin tamamı. Mehmet Ali Efendi Çengelköy'ünde eski Hastane ve yeni Resadiye sokağında eski 2, 4, 5 mükerrer ve yeni 7 1 numaralı yüz altmış arşın arsa üzerinde ahşap iki buçuk katta ikisi sandık odası olmak üzere sekiz oda bir mutfak iki gusulhane bir da raçayı ve üç dönüm dokuz yüz otuz arşın baf ve bahçeyi havi bir hanenin tamamı. Saime Hanım Kadıköy'ünde Osmanağa mahallesinde eski Hasırcıbaşı ve yeni Hulusibey sokağında eski 5, 5 mükerrer ve yeni 11 numaralı yüz kırk bes arşın arsa üzerinde kârgir üc katta on oda (odaların ikisi zemini cimento döşeli ve icicedir) üç sofa iki mutfak iki daraça haricten bir methal bir koridor iki kömürlük çamaşırhk sabit kazan merdiven altı ve yüz on yedi arsın bahçeyi havi bir hanenin tamamı. Hulusi Bev 241 5320 Çarşamba günü akşamı Sirkeci rıhtımından hareketle (Zonguldak, Inebolu, Evrenye, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Siirmene ve Rize) ye azimet ve avdet edecektir, Fazla taîsılât için Sirkeci Yekenci hanındaki acentalığına müracaaL Tel. 21515. Erzıırıım 2 ™, KAKADKMZ POSTAST VA 329 5960 9492 BAKTIN ,$&• POSTASI BARTIN VAPURU 31 ağustos İ günü saat 19 da Sirke;i rıhtımından hareketle, Ereğli, Zonguldak, Bartın, Amasra, 2378 6191 Kurucaşilc, lide iskelelerine az'met ve ayni tarikle İstanbul'a avdet e decektir. 1 inci, 2 inci, 3 üncü sınıf kamaralarla güverte yolcularına mahsus mahfuz mahalleri vardır. Müraaat rnahalli: Eminönü Sebze sokak No. 8 Telefon: 23609 ve 23388 Yukarıda cins ve nev'ile mevki ve müstemilâh yazılı emvali gayrimenkulenin icra kılınan alenî müzayede neticesinde hizalarında gösterî'en bedellerle müsterileri üzerinde takarrür etmiş ise de mezkur rtedMler haddi lâyıkında görülmedi^inden tekrar (otuz bir) pün müddetle ilân edilmelerine karar verilmiş ve 7 te«riniewel 931 tarîhhv» müsadif çarBeş günlük meydan muharebe şamba günü kat'î kararî?rının cekilmes' tak*rnir **vl«*mia oHu^un^an a uru sinde düşmanın gurur ve azametini yevmi mezkfırda saat on dörtten on bes buçuğa kadar Sandık idare*ine r pak topraklarımızın harareti içinde mî?racaat eylemeleri lüzumu i'ân olunur. 30ağustos • "*•"!• eriten millî iman karşısmda bundan günü akşamı saat 17 de Sirkeci sonra artık siyah bir gölgeden başka rıhtımıncan hareketle (Zongulbir şey kalmamıştı. dak, Inebolu, Ayancık, Samsun, Başkumandan Meydan Muhare • Ordu , Giresun , Trabzon , Rize, besi namı verilen bu muharebe; bize Vilâyet rençperlerine dağıtılmak üzere aşağıda evsafı yazılı tek te • ve Hope) ye azimet ve ayni iske matuf haris emeli ve hiyanetleri, bikerlekli döner kulaklı 50, tek tekerlekli Golos, 50 çift tekerlekli 5 nurikmiş bir intikamla kırıp geçirerek lelerle Sürmene Görele'ye Ünye'maralı 40, ve 6 numaralı 50 adet ki ceman 190 pulluk satın alınacaktır. sahnei tarihe çıkardığımız büyük ye uğnyarak avdet edecektin Derinlik Genişlik Ağırlık 1 Evsafı bir eserdir. Başkumandan Meydan Fazla taîsilât için Sirkeci MeyS K S Muharebesi; Türk benliğinin; mamenet hanı altında acentahğına 0,12 0,22 3840 Tek tekerlekli döner kulaklı pulluk hiyetinin kısaca ifadesidir. Bu mu • miiracaat. Tele.22134 » » Golos pulluğu 0,06 0,14 3435 harebe Yunan ordusunun daha Sa • 0.07 0,16 6063 Çift tekerlekli 5 numaralı pulluk karya'da verilen hüktnü idamınm D. Anağno^t pulos ve C. Si^kidi 0.08 0.17 9672 icra edildiği siyaset meydanıdır. » » 6 » » YUNAN MİLLÎ Seyrisefain Ş. Başkumandan Meydan Muharebesi; 2 Alınacak pulluklardan döner kulaklıkların ikişer çift, diğer tek Pire ve Marsilya öldürülmek istenen Türk'ün eseri ve çift tekerlekli pullukların ikişer adet yedek uç demiri ve birer anah( A N D R O S ) lüks vapuru 3 hayatı, hamaset ve kahramanlığın tarı bulunacaktır. eylul perşembe akşan saat lam sahai tecellisi, yüksek vatanperver 3 5 ve 6 numaralı pullukların gövdesi dökme çelikten ve tekerlek10 da Galata rıhtımından doğruca liğinin timsalidir. Yunan ordusunun lerin üzerinde yağdanhk mevcut olacaktır. son nefesini verdiği bu anda devletPire ve Marsilya'ya hareket ede4 Tek tekerlekli pullukların tekerlekleri som olmayıp parmakhkh cektir. lerin asırlardanberi Türkiye'ye mü Umum limaniara her sınıf yolcu ve olacaktır. teveccih imha siyasetini zirüzeber eticari emtia kabul olunur. den bu hâdise Mudanya ve Lozan 5 İhale eylulün 17 inci perşembe günü saat 15 te Vilâyet mak* îMüteakıp seferler I? ve 24 müzakeratımn mes'ut netayicinî bize mında açık münakasa usulile Encümeni Daimî tarafmdan icra kılınaeylul perşembe günleri tam saat daha o gün, orada kazandırdı. tsmet caktır. 10 da. Pş. yı orada üzenler ve pazarlık si6 Münakasaya iştirak için % 7,5 nisbetinde Banka mektubu veya Umum acentaları: Anağnostopulos yasetine sapanlar düşünmüyorlardı Muhasebei Hususiye veznesine nakten yatırılan depozito akçesi makki o, galip bir milletin, kendi ku ve Si^kidi Galata'da Çinili rıhom buzunun ibrazı lâzımdır. mandası altında yürüyen bu muaz • Han. Telefon Beyoglu 2612, 2 6 1 3 7 Pulluklar ihale tarihinden itibaren bir bucuk ay zarfmda ista»zam ve muzaffer ordusuna istinat le Beyoğlu ve Gaiata'nm umum sevahat acentalanna mıiracaat ediyordu. Biz saltanat ve hilâfet huyonda Ziraat Müdürlüğü ambarına teslim edilecektir. rafesini; yalnız Yunan'hları değil, ateşten bir çember içinde bütün düşmanlığı erittiğimiz o gün orada ebediyen tekmeledik ve yerine temelini Merzek acenta: Galata Köprubaşı B. Ankara Amerika asma fidanlıgında yaptırılacak olan ve bedeU keşfi şüheda kanile yuğurduğumuz CumŞnbe A. Sirkeci Mühurdar zadp H. 2. 2140 huriyet idaresini kurduk. (7İ72) lira «75) kuruş bulunan Bahçıvan evi, amele binası, asma çarTRABZON POSTASI dagı ve havuz inşası kapalı zarf usulile 20 gün müddetle münakasaya 30 ağustos bir intiha ile bir ipti(ANTALYA) 1 eylul salı 17 çıkarılmıştır. Evrakı fenniye ve projesi Vekâlet muhasebesine verile dayi ifade eder. 30 ağustos yalnız de Sirkeci rıhtımından hare cek beş îira mukabilinde telsiz telgraf civarında ziraî ve baytarî Enstiyıkan bir gün olsaydı bu kadar müketle Zonguldak, Inebolu, A • him olamazdı. O hem yıkan ve hem tüler inşaat fen heyetinden alınacaktır. yancık, Samsun, Unye, Fatsa, yıkarken mazi ile hiç alâkası olmı Taliplerİn ilân edilen bedeli keşif üzerinden % 7,5 teminatları ve Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, yan harçtan, yapan bir gündür. 30 ehliyeti fenniye vesikaları ile birlikte ihale tarihi olan 10/9/931 tariMapavri'ye gidecektir. ağustos, onun için her milletin tes'it hine müsadif perşemhe günü saat on beşte Ziraat Müsteşarlığı kısmında Dönüşte Zonguldak yoktur. ettiği günlerinden ve Türk'ün her müteşekkil insaat komisyonuna müracaatleri ilân olunur. ^^ gününden büyük ve mümtaz bir Of, Sürmene, Polathane, Ti gündür. İşte bizim için Başkuman rebolu'ya da uğrıyacaktır. dan Meydan Muharebesinin şümul ve manası budur. AYVALIK SÜR'AT POSTASI Ona vuslat için tatbik ettiğimiz (MERSİN) 1 eylul salı 17 de düsturlar, esaslar istikbalde hedefSirkeci'den kalkacaktır. lerimiz yürürken de tatbik edilecek Mektebin mayıs 932 gayesine kadar ihtiyacı olan ekmeğin münakadar kavi, sağlam ve şayani ikti31 ağustos pazartesi Bandırk a $ a M n a t a U p z u h u r e tmediğinden eylulün 2 inci çarşamba gunu «aat | ^ ^ bastır. "" ma postası yapılmıyacaktır. p a z a r j l k 8 U r e t i l e ihalesinin icra kılınacağı ilân olunur. CEVDET KERİM SADIK ZADE BiRADEMER VAPURLARI Karadeniz Postası Dumlu pinar j f PAZAR Ankara Vilâyetinden: J I SEYRİSEFAİN ı iktisat Vekâletinden: Yüksek Mühendis Mektebi Mubayaat Komisyonundan: