September 13, 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZiNCi SENE No. 2641 Sahip ve Başmuharriri \ İDAREHANESİ^ l BrıvoBOumuınije larşiMDda daireı mahsosa i^Telgraf: İstanbul Cumhuriyet«»| |i "Posta kntusu: N° 2 4 6 * Basmuharrtr Idare mUdürU 22365. Matbaa Tahrlr müdürütr 23239 Jt 32366 > 20472 Cu m h u riy Cemiyeti Akvama giriyoruz »ııiMiımmııııııııııııııınmiMmmtıi"»<<<< PAZAR 13 EYLOL 1931 ABO1VE Ş E R A İ T İ { MODDET |TÜRKİYE İÇİNİ HAgiÇ: İÇiİTj | Seneli£i j 1400 Kr. j 2700 Kr.|j İ. î . J lî j 6 Aylıgt f 750 Kr.*j 1450 Kr.?| | 3 Aylıgı | 400 Kr. * j S 800 KrM Nflshası her 5 Kuraştnr yerde Tarih Inkılâbı f Yaxan: l Ç°t Dİliyoroz ki HASAN \ Büyük Türk inkılipçısı j Gazi Mustafa Kemal Türk mektepleri için yeni bir tarih yazdınyor ve bunun ruhunu ve esas fikirlerini kendisi veriyor. Türk Tarihî Tetkik Cemîyeti kî • tabın metnini, harita dairesi kroki Ieri ve haritaları hazırladı. Maarif Vekâleti kitabı ders programlanna kabul etti. Devlet matbaası hummalı bir faaliyetle, formalar, haritalar ve resimler üzerinde geceli gündüzlü çalışıyor, önümüzdeki tedris devre • sinde orta mekteplerle liselerde bu kitap okunacak. Cemiyet aynî zamanda Türk tarîhinin ana hatlarıni gösteren daha geniş bir eser vücude getirmek ve bunun için büyük kültür lisanların > 'dan malzeme toplamakla meşguldür. Biitün bu ilmî faaliyetler kuvvetini hep Gazi'den alıyor. Cemiyet bir vasıtadan ibarettir, eser onundur; çünfcü bütün ruh, bütün ilham onun • idur: Onun büyük tarihî hâdiseleri iderin bir nüfuz ile kavnyan, tarihî vukuun büyük derunî irtibatlannı bulan, maziye halin ve istikbalin ihliyaçlarına göre mana veren büyük '(intuition) kuvvetidir. Yeni Tarih, Türk milletînde mü • bim bir tarih inkılâbmın başlangıcı olacak, ve Türk nesilleri istikbal mes'uliyetlerine bu inkılâpla hazırIanacaktır. Genç Türk inkılâbına her cephede fetihlerini tamamlatan Büyük Reis, tarih işini kültür plânla rının ön safına geçirdi. Türk milleti cihan tarihinîn en mühim âmillerinden biri olmuştur, Ve bütün beşeriyet tarihi, ilk baş langicmdanberi, onun ruhunun si linmez ebedî izlerini taşır. Böyle olduğu haide, mîllî bir tarihimiz ol • madıfrı icin. K kJ madıfr bir millet gîbi yaşadık, ve hakikî tarih imizden tegafiil ettik. Bu cidden feci bir şeydir, ve daha ziyade eski gafil asırların kabahatidir. Millî şuurunu istirdat eden büyük Türk milleti buna tahammül edemezdi. Türk'ün aslî tarihi bir büyüklüktür. Bu bütün millette şuur haline gelmelidir. tnsan için olduğu gibi, millet için de, kendini bilmek, hüviyetinin ve tarihinin suuru içinde yaşamak, hayat ve bekanın ilk şartıdır. tşte Gazi'nin maksadı millette bu suuru uyandırmaktır. Türk milletinin tabiî kuvvetinin hudutları, mazide yaptığı büyük işlerin ölmez abidelerile kendi tari hinde çizilmiş duruyor; halde ve istikbalde sarfedeceği kuvvetlerin ölçüsü, gene ayni tarihte bariz hatalarla gösterilmiştir. Gazi'nin mü» • bet realist ruhu, büyük şeniyet fikri, derin ve heyecanlı hayat duygusu, hali maziye bağlıyarak, müs • takbel inkişaf a temel atmak azmin • dedir. O bu inkişafm tohumlarını, Türk milletinin o engin mazi denî zinden, inci avlar gibi, bulup çıkar • dıkça, yeni bir Dumlupınar zaferi kazanmış kadar sevinç duyuyor. Gazi, Türk milletinin mazide en yüksek tarihî işleri başardığına, is« tikbalde de ayni harikaları göstereoeğine sarsılmaz bir iman ile kanidir. Onun gözünde kendi milleti bütün dünya milletlerinin en büyüğü, en asili, en kabiliyetlisi ve en kudret • lisidir. Yalnız o bunu, bütün cihan tarihinde yüksek bir abide gibi duran kendi zaferlerile isbata teseb büs etmek için, çok büyük gönüllü ve çok mütevazidir. O bu isbatı büyük cetlerinin sanlı tarihinde gös • termek istiyor. Gazi Mustafa Kemal yorulmaz bir okuyucu, büyük bir arayıcı, yüksek bir tenkitçi, ve derin bir müşahedecidir. Onun sonsuz tetkikleri ve de rin görüşleri onu şu kanaate götür dü: Bütün beşeriyet tarihi bir kül teşkil eder, ve bütün kültür bir teselsül, bir teakuptur. Onun davası şudur: Türk milleti ilk aslî baba millettir ve bütün beşerî kültürün ilk ceddi ve naşiridir. Bu tarih felsefesinde büyük cihan filezofları onun hemfikirleri, ve bu tarihî davada büyük f iloloklar, arkeoloklar ve atikiyat âlimleri kafile halinde onun HASAN CEMİL İMabadı 4 uncu sahıfede) u m u z Müddeiumumilik Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Terkosu dava etti Davaya sebep Maçka yangınınm Atina ajansı muhabirine yeni beyanatı susuzluktan büyüdüğü kanatidir Türkiye ile Yımanistan ve Bulgaristan münavebe i!e Cemiyeti Akvamda daimî bir azalık işgal edeceklerdir T. Rüştü B. M. Venizelos ve M. Briyan'la görüştü Yunan gazeteleri Tevfik Rüştü Beyin Yunan Bulgar ihtilâf ının halli için Cenevre'de sarfettiği mesaiden takdirle bahsetmektedir. Tevfik Rüştü B. Atina ajansına vaki olan beyanatında Yunan Bul gar münasebatından bahsederek demiftir ki: < Yunanistan'la Bulgaristan'ın dostu olduğum için, iki hükumetiT Basvekillerine bir itilâf husulünden elde edilecek faydaları izah ettim. Ahalinin mübadelesinden sonra Türkiye için ekalliyet mes'eleleri hal • ledilmiştir. Türkiye ile Yunanistan Atina'da İsmet Paşayı istikbal hazırhkları ve Türk ahalinin refah ve saadeti için bir zaman teşkil eder.» Tevfik Rüştü B. bundan sonra Türkiye'nin Cemiyeti Akvama ne za man gireceği ve Türkiye Yunanistan ve Bulgaristan için daimî bir azalık temini hakkında demiştir ki: « Yunan Bulgar ihtilâfı halledildikten sonra bu azalık temin edilecektir.» iralannda yentden mühlm bir mülâkat cereyan eden Tevfik Ruştu Bey ve M. Venizelos Cemiyeti akvam ve biz Cenevre'den gelen haberlere göre Yunan Bulgar ihtilâfı için hal çare(Mabadi 5 inci saifede) Aksaray'da evvelki gece sabaha karst yanan evltt arasında hüküm süren dostluk Türkiye ile Yunanistan'da kalmış Rum Futbol Antrenörü vaziyetten memnun... Mr. Fred ((Oyuncularımız kuvvetlidîr ve iyi yetişecekJerdir» diyor Antrenörün oyuncular hakkındaki fikirleri Ingiltere'den celbedilen futbol antrenörü Mister Fred Pagnam fngil tere'deki hayatı, Türk futbolu, oyun sistemleri hakkında dün bir muharririmize şu izahatı vermiştir: « Evvelce Liverpol takımında çalışıyordum. Oyunumu beğenen Arsenal takımı (4500) tngiliz lirası vermek suretile beni Liverpol'dan aldı. Arsenal takımında uzun müd det çalıştım. Bir iki senedir oyun lara iştirak etmiyorum. îstanbul'da çalışmak üzere geldiğime çok memnunum. Çok güzel oyuncular vardır. Fa kat ortaya muntazam bir kombinezon çıkarmak, oyun inceliklerini bihak kın öğrenmek ve teknik bilgileri çoğaltmak lâzımdır. Türk'lerde futbol için gördüğüm kabiliyet şayani Lvvelki gece Aksaray'da 5 evle 2 dükkân yandı Bundan bir ay kadar evvel Maçka'd a çıkan bir yangın, terkos musluklannda su olmamasından büyümuş, 80 kadar ev yandıktan ve yüzlerce aile sefil ve perişan olduktan sonra büyük müşkülâtla söndürüle bilmisti. Bilâhare yapılan resmî t>'" *' '• neticesinde yangın esnasında terkos borularında su olmadığı ve ateşin bu yüzden büyüdüğü anlaşılmış, bu suretle en büyük mes'uliyetin terkos şirketine teveccüh ettiği meydana çıkmıştur. Bu netice üzerîne Müddeiumu milik Terkos şirketi aleyhine dava ikame etmiştir. Dava evrakı istintak hâkimliğine verilerek adlî takibata Satılacak Yunan emlâki Bildirildi GayrimübadiIIerîn endişeleri yersizdir Gayrnnübadillere tevzi edilmekte bonolara karşıhk gösterilen Yunan emlftkinin listesi hükumet tarafından gayrimübadiller komis yonuna gönderilmiştir. Komisyon listeyi gayrimübadillere tevzi etmek üzere tabettirmeğe başlamıştır. Listelerin tab'ı bu bir kaç gün içinde bitirilerek alâkadarlara verilecektir. Gayrimübadillere yapılan bono tevziatına dün de devam edilmiştir. Bugün de evvelce sırasını kaybetmiş olanlara tevziat yapılacaktır. OİAD \ Mahkemeye veraen Terkos şirketinin Muduru M Kastelno Futbol antrenörü Mr. Fred Pagnam memnuniyettir. Yalnız sahada topu (Mabadi 5 inci saifede) nMIIIIIIMIIIIIIIIIIHIIIMlllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllillllMIIIIIIIIIIIIIIIIMII Hücum gemilerimiz denize indirildi hal yetişmişse de bermutat musluklarda su bulamamıştır. Bunun üzerine Valdecamiinin su hazinesine Evvelki gece Aksaray'da Hor hortum sarkıtilmış, buradan alınan hor'da bir yangın çıkmış ve gene sulardan istifade edilmiştir. Bu sıterkos musluklarında su bulunma ması yüzünden beş ev ve iki dükkân rada yangın, Mehmet Efendinin e yanmış, bir kaç aile açıkta kalmış • vinden doktor Fahir Beyin evine tır. geçmiş, orasını da yaktıktan sonra Âdil Beyin Beyin evine ve tsmail EYangın saat 2,40 ta Horhor'da kömürcü Hüseyin Efendinin dükkâ • fendinin dükkânına sirayet etmiş • tir. İtfaiye, Valdecamiinin hazine nından çıkmıştır. Ateş birdenbire Dünkü nüshamızda Başmuharri büyümüş ve derhal yamndaki Meh sinden alınan su ile atesi söndür rimiz Yunus Nadi Beyin «Yeni Gün» met Efendinin evine geçmiştir. tt • meğe çalısırken bir taraftan da de bir sıra makale neşredeceğini yaz faiye, yangını haber alır almaz der{.Mabadi 4 uncu sahifede) mış ve ilk makalede müdafaa edi IIIIIIIIHIIIHIIMtllllllllllllllllllilllUIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII len tezi hulâsa ve hikâye etmistik. Nadi Beyin ikinci başmakalesi de bugünkü Yeni Gün'de intişar ede cektir. Başmuharririmizin, gayrimüba dillere verilecek bonolara ait muamelâtın mahîyetini ve bonoların değişmez kıymetlerini hakkile izah eden makalesini şöyle anlatabiliriz: Şimdi verilecek bonolar, istihkak sahiplerinin haklarından %20 sine tekabül etmektedir. Hepsinin ye kunu 7 milyon tutacak gibidir. Bundan gayrimübadil hukukunun 35 Evvelki geceki yangın Endişeler mahalsizdir IMabadı 2 inci sahıfedeı Yarından itibaren Mimar Sinan Hayatı ve eserleri Attilâ yarın bitiyor. Karilerimizin zevk ve alâka ile okudukları Attilâ'dan sonra gene büyük bir Tür k'ün hayatını neşre karar verdik: Türk mimarisinin büyük üstadı Koca Sinan.. Bu eseri arkadaşımız Reşat Ekrem Bey yazmıştır. Bu eser, Mimar Sinan'a dair şimdiye kadar yazılan bütün asarın fevkindedir. Bu eserin Fransız lisanına nakli ve tab'ını Fransa'nın maruf tabilerinden birinin der'uhde etmiş olması, kıymeti hakkında bir f ikir vermeğe kâfidir. Yarın neşre başhyoruz. Italya'da yapilarak bir vapurla şehrimtee getirilmis olan üç hucum motorbotu dan biri dün Haliç'te denize indınlırken.. yon tarafından tecrübeleri icra eVenedik'te Swan tezgâhlarındildikten sonra, tesellüm edile da inşa edilmiş olan üç hücum cektir. motörbotumuzun bir Italyan şiHücum botlarınm harpteki valebinin gövertesînde limanımıza zifeleri, tahtelbahirleri kovala getirilmis olduğunu yazmıştık. Imak ve büyük gemilere torpito simleri «Doğan», «Martî», «Dehücumu yapmaktır. Onun için bu nizkuşu» olan botlar, dün, Tur. nevi gemiler küçük olmalarına gut Alp maçunası tarafından Ha rağmen sür'atleri fazladır. Bizim hücum botlanmız 34 mil üzerine liç'te denize indirilmistir. sipariş edilmişlerdir. Hücum botlanmız, bir komis Tahtelbahir tefrikamıza ait renkli bir resim: Düsman muttribinin yakın mesafeden Alman tahtelbahrine hücumu
