25 Ekim 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

V SEKiZiNCi SENE No. 26*3 Sahip ve Ba«muharriri YUNUS NADİ İDAREHANESİ: j BmHnuDmuınıyc lurvsıgd» daıroı nalısııs» j Telgraf: İstanbul Cumhurivet j Posta kutusu: N° 2 4 6 j Başmuharrir : 22366 Tahrir mudOrU 23236 20473 idare müdürü 22365. Matbaa Cumhu H e b \ PAZAR £5 TEŞRiNiEVVEL 1931 ABONE ŞERAtTf î MÜDDET î Seneliei :' 6 AylığT : 3 Avlığı TÜRKİYE İCİNFHARIÇ 1400 Kr. • 2700 Kr. 750 Kr. : 1450 400 Kr. : Kr.. 800 Kr. IVfishası h e r yep**e 5 Kuraşfar ^ Y İ . e eî Vek Maaşlarda tenzilât yapılacağı haberleri teeyyüt Kıymetli misafirim z etmiyor. Bütçe geçen seneki gibi olacaktır M. Litvinof geliyor! HtllIIIflItlJlilllllİitllimjlllllllllHIIIKIIIimııııınjiJiı |^| | llllllllJHIIIIIIIIf^ M9 ü n bü *Ç y|A®* e kike başlıyor üinNlllllllllilltlIHIIİIIIIUII Bir yndonumu: Ziya Gök Alp Ziya Gök Alp aramızdan çekileli bugün tam yedi sene olmuş.Ziya 25 teşrinievvel 340 (924) tarihinde gözlerini hayata yumarak hepimizi karanlıkta bırakmıştı. O gün bugün zaman zaman gelip geçici hakikat şimşeklerile ufukları yırtılan karanlık bir âlem içinde kanat vurup gitmekteyiz. Bugün ölümünün yıldönümü münasebetile onun nuranî huzuru ile karşı karşıya bulunduğumuz za man daha iyi anhyoruz ki Ziya'nın sönmesile çaresiz yetimler gibi asıl karanlıklarda kalan bizler olmuşuz. O kadar ki onun hayat ve hatırasını aramızda canlı yaşatacak bir kabiliyet ve kudret bile gösterememişiz. Belki Ziya Gök Alp'ın ziyama acınır. Fakat bizim biçareliğimize muhak • kak surette ağlamak Iâzımdır. Milletleri kurtaran keyfiyet onlarm tarih olmuş hayatlarındaki hüviyet ve istikamettir. Millî noktai na zardan hayat geçmiş zamanların teraküm etmiş bir hulâsası, gelecek zamanlarınsa o hulâsadan fışkıracak bir tohumu demektir. Bu esasa göre Ziya Gök Alp'a ölmüştür bile deni lemez. Ortada dirilecek biri varsa o da biziz. Şimdi üfulünün yıldönümü vesilesile Ziya Gök Alp'ın manevî huzurunda düşünürken bize medet verecek kuvvetli mazi an'anelerimiz arasında bizzat Ziya'yi istikbalimize doğru uzatılmıs çok parlak bir ya Gök Alp ölmemişti. O ebedzinde bir hayat ile daima bizim kalpleri mizin içinde, bütün benliklerimizin arasında, başucumuzda, etrafımızda ve bütün güzergâhımızda yaşıyor, bize bakıyor ve bizi bekliyor. Par • lattığı irfan yolunda uyanalım da biz de hayata doğalım diye. Şükür ve şikâyet dolu gündelik yasayışlarımıza bakın: Fertlerden müteşekkil olan cemiyet binbir ihtiyaç içinde kıvranıyor. Evvelâ kendi memleketimizin ne tarafına tevec • cüh etsek, sonra dünyamn diğer belde ve ülkelerini dolaşsak hep şunu görürüz: Vücut teşekkülleri itibarile yekdiğerine benziyen ve atlarına msan denilen bir sürü mahlukların mütemadiyen didinip durmalan. Bu beş on bin sene evvel de böyle idi, beş on bin sene sonra da işte gene böyldir. Ne istiyorlar, faniliği mn hakkak bir varlık içinde hangi ne • ticeyi elde etmek içindir bu çalışıp çabalamalar? İnsanlar, kavimler ve milletler diye bir takım ayn ayrı sürülere de ayrılmıslar. Aralarında dil ve âdet farklarile ayrı ayrı cemiyetler teşkil etmişler. Onlann bir de böyle ayrı ayrı toplu halleri şaşılacak ve araş tırılacak bir şey. Bu cemiyetler içinde cennetin anahtarlarını satan ve buna inanan akideler yaşamış olduğu gibi hâlâ sürülerle insanlar adına hayat denilen bu faniliğin mabadi icin binbir düşünüş şeklile müsterih veya muztariptir. Ağlıyarak gelip zehirli handelerle terkettiğimiz bu faniliğin mahiyeti, mebdei ve mün tehası nedir? 932 bütçesi hazırlanıyor Varidat "1015,, milyon değil, ancak "6,, milyon lira kadar eksiîmiştir Maliye Vekâletinin salâhiyettar mehaf linde ne deniyor?. Aukara 24 (Telefonla) 932 kâletinin en salâhiyettar bir rükbütçesinin Heyeti Vekilede mii nü dedi ki: zakeresine başlandığını, varidat« 932 bütçesini hazırlamata 1 5 2 0 milyon tutacak bir ek ğa devam ediyoruz. Bu seneki siklik husulü beklendiği için masvaridat bütçesi geçen seneki varaf ın da buna göre kısılacağı, hatridat bütçesine yakın olduğunta memur maaşlarında tenzilât yadan 932 bütçesini 931 bütçesine pılmasınm bile düşünüldüğü hakmüsabih bir şekilde vereceğiz.» kında İstanbul gazetelerinde bir Mazakere bugün başlıyor çok haberler intişar etmektedir. Benim aldığım hususî ve Ben iki gün evvel bu haberlerin mevsuk malumata göre Maliye kaydı ihtiyatla karşılanması lâ Vekâleti hazırhklarını ikmal zun geldiğini bildirmiştim. Bugün edebildiği takdirde Vekiller H ortaya atılan şayialar hakkında yeti bütçe müzakeresine yarın daha esaslı tetkikat yaptım. (bugün) başlıyacaktır. Yeni bütçenin tetkiki Bu müzakerata Reisicu^nhur 932 bütçesinin Heyeti Vekilede Hz. nin riyaset buyuracak'an görüşülüp görüşülmediği hak I yazılmışh. Reisicumhur Hz. lükındada salâhiyettar bir zat bana zum gördükleri vakit vekiller içşu sözleri söyledi: timaına riyaset edebilirler. Fakat htfkumet geçen sene aldığı 932 bütçesinin Meclise tev Maliye VeTcilimiz Mustafa Abdulhalik Bey tasarraf tedbirleri ile yeni sene dii zamanı yaklaşmıştır. Bu iti • Bütçe tenzil edilmiyecek bütç^tinde mühim bîr acık hu barla Vekiller Heyetinin bugün Yeni bütçede eskisine nazaran sulüne imkân bırakmadığmdan yarın bütçeyi müzakereye başlatanzilât yapılıp yapılmıyacağı ması, müzakeratın bu hafta zar bütçe nes'elesinin devletçe yeni (Mabadı 4 üncü sahıfeae) mes'elesi hakkında da Maliye Vefmda ikmali tabiidir. Dost Rusya'nm en mühim siyasî şah siyeti yarm îstanbul'a vasü olacak Litvinof un son resimlerinden Wrt: Rtu Haridyt Komiseri mesai odannda ça«4 C Balkan kon^ransı Ziya Gök Alp... Büyük mütefekkirin ölümünün 7 inci yılı Siyasî komisyonda Dünkü hararetli ceîse... Sovyet Hariciye Komiseri Litvi nof Yoldaş yarın sehrimize muva salat edecek ve aksam üzeri Anka ra'ya gidecektir. Türkiye'nin en büyük komsusu Sosyalist Şuralar tttihadı devletinin umuru hariciyesini idare eden güzide recülü devletinin genç Türkiye Cumhuriyetinin mer kezini ziyareti, iki devlet arasında on senedenberi mevcut olup zaman geçtikçe ehemmiyet ve kuvveti artmakta olan dostane münasebatın ga« yet samimî olduğunu bütün cihana ilân eden yeni bir tezahürüdür. Sovyet Hariciye Komiserliğinin Şark islerine bakan dairesinin âmirl ve Hariciye Komiserinin muavini Kara Han Yoldasm Ankara'yı ziyaretini şimdi bizzat Hariciye Komi serinin seyahati takip eylemekte olması iki komsu devlet arasındaki mü nasebatın ehemmiyeti Sovyet devleti ricali nazarında da pek çok artmış olduğuna yeni bir delildir. Türk Sovyet dostluğu her iki devletin en müskül ve en karanlık ftnlarında vücut bulmus idi. O ta rihtenberi hem Türkiye'nin hem Sovyet Rusya'sının cihan siyasetinde ve iktisadiyatında ehemmiyet ve mevkii fevkalâde artmıştır. Devletler arasında, her hangi cihan mes'elesi mevzuu bahsolduğu zaman Sovyet'lerin reyini almak lüzumu bir ihtiyaç ol mustur. Rusya'sız hiç bir cihan mes'elesinin esaslı ve devamh bir surette hallolunamıyacağına dair umumî bir kanaat yertesmistir. Sovyet Rusya'nın cihan siyasetindeki bu ehemmiyetli rolünün teessüsünde Litvinof Yoldasm mühim hizmetleri görülmüştür. Gerek Rusya ile devletler arasındaki muhabere ve Tiuamel*>lerin gerek Ceııevre içtimalarında komşumuz ve dostumuz Rusva'yı M. Litvinof temsil etmektedir. M. Litvinof siyasî idare ve tabiyesinin ne kadar yüksek olduğunu Avrupa (Mabadı 4 uncu sahıfede) ((Siyasî anlaşma» esasları hazırlandı, ekalliyetlerle bir komite meşgul olacak! Tütüncüler ne istiyor? »•<«^>. Fırka Kâtibi Umumisi Recep Beyin riyasetinde yapılan Recep Bey Konya'ya hareket etti Manisa 23 (Hususî) H. Fırkası Kâtibi Umumisi Recep, Izmir Fırka tdare Heyeti Reisi Hacim Muhittin Beyler bu sabah geldiler. Şehir er kânı tarafından karsılandılar. Recep Bey Belediye binasında bifaz istirahatten sonra şehri gezdi, bu arada Mimar Sinan'ın eseri Mu radiye camiini de ziyaret etti. Belediye Recep Beyin serefine bir öğle ziyafeti verdi. Recep Bey bunu müteakıp vilâyet ve kazalardan gelen cemiyet mümessillerini kabul ederek kendilerile memleket işleri hakkında görüstü. Fırka Kâtibi Umumisi yarın Afyon trenile Konya'ya gidecektir. ; imaın tafsilâtı Hulâsa hilkat nedir, onun içinde insanhğın manası nedir, insanhk için Dün mühim Ttarar veren siyasî komisyonun içttmatndan bir intiba ile ekalhyetler mes'elesine temas ederek mude cemiyet yani millet ve millet içinde de bizim cemiyetimiz ve bizim him beyanatta bıdunan Konjerans Reisi Hasan Bey milletimız nedir? Nereden gelip ne< Bulgar heyeti murahhasasile Yugosreye gider? Bu küre üzerinde oyna lâvya murahhaslarını karşılaştıran dığı ve oynıyacağı roller nelerdir?. ekalliyetler mes'elesi konferansm geHayat denilen bu fanilik içinde ancak rek siyasî komisyonda, gerekse diğer bu suallere en genis surette verile komisyonlarda çahşan azaları arabümiş olacak cevaplarladır ki fer sında çok esaslı ve mühim bir mü den insan ve toplu olarak cemiyet ezakere mevzuu teşkil etmekte idi. ğer mukadder ise az çok huzur ve Arnavut murahhasları, Yugoslâvya saadetten hissedar olabilir, ve hatta arazisinde kalan Arnavut'ların Ar nisbî desii. mutlak bir selâmete bile navut'lukta kalmış Sırp'Iar gibi müOün Balkan konferansının siyasî erişebilir. îşte Ziya Gök Alo bu sual komisyonunda çok mühim bir celse savi muamle görüldüğünü ileri sü lere cevap vermek sadedinde yüksek aktedilmiştir. rerken, Yugoslâvya Başmurahhası hakikatler terennüm eden bir Türk Bir kaç gündenberi bu komisyonda keskin ve sert bir ifade ile Yugos • idi. O sanki mazi ile ist'kbali ayıran cereyan etmekte olan müzakereler lâvya için bir ekalliyet mes'elesi mevbir ufukta dikilmiş bir hürriyet hey ortaya bir ekalliyet mes'elesi atmıs cut olmadığmdan bahsediyordu. keli gibi elindeki mes'ale ile gerileve murahhaslar arasında bu mes'e Diğer taraftan Yunan Başmurahrimızi ve ilerilerimizi tenvir ederek le etrafında acı tatlı bir çok mii hası Papanastasyu Balkan konfe bize her ikîsi de karanlık iki âlemi ransmdan talep edilen en mühim nenakaşalar da olmuştu. YUNUS NADI ticenin siyasî anlaşma ve yaklasma Yugoslâvya murabhası ile Arna (Mabadi 2 inci sahijede) Urlabadı 4 uncü sahijede, vut murahhaslarını, ayni zamanda Konferans Resi Hasan Beyin beyanatı Murahhaslar bu akşam Ankara'ya gidiyorlar Bugün, büyi»* Türk vatanperver ve âlimi Ziya Gök Alp'ın kara topraklara karıştığı matemli anlarm ye dincı yıldönümüdür. O matemli saatIeri anmak ve bu vesile ile Türk harsının, halis Türk dilinin, millî Türk benliğinin baslıca yaratıcısı olan bu büyük ruh karşısmda hürmetle, minnettarlıkla iğilmek, her Türk'ün, hele millî mirası omuzlarında taşıya cak ve yükseltecek Türk gençliğinin mukaddes ve ulvî vazifesidir. Ziya Gök Alp, üç büyük dehayi nefsinde mezcetmiş bir Türk enmüzeci idi. O: 1 İnce ruhlu bir şairdi, 2 Derin bir filozof ve içtimaiyatçı idi, 3 Siyasî ve millî, canlı bir in • kılâpçı idi. ömrünü tetebbü ile, milletinin yükselmesi çarelerini düşünmek ve a ramakla ve nihayet ırkının büyük rehberi olmakla geçirdi. Bu uğurda, sıhhatini, servetini hulâsa her şeyini (Mabadi 4 üncü sahifede) izmir'deki içtima Kıbrıs ihtilâli Tafsilâtı 3 üncü sahifede Izmir 22 (Hususî) İki günden dktettıklen C. H Ftrkası Kâtibi Umumisi beri şehrimizde bulunan C. H. Fır • Recep Bey kası Umumî Kâtibi Recep Bey, muh kından ifade edecek samimî görüştelif mesai zümreleri meyanında tiicmeler yapmağı kastediyordum. Muh carlarımızla ve sanayi âmillerimizle telif unsurla çok samimî görüşmeler teatii efkâr etmeği arzu ettiği için yaptım. Bugün de tüccarlarla samibugün öğleden sonra saat 17,5 ta Ticaret ve Sanayi Odasında umumî bir mî bir tarzda görüşmeği arzu ettim. Arzularımın birincisi sizlerin hatıriçtima yapılmıştır. Bu içtimada Vali larını sormak, ikincisi de teatii efkâr Kâzım Paşa ile Izmir ve Manisa etmektir. Binaenaleyh konuşma zemeb'usları, ticaret odası reisi ve memminini arkadaşlar tayin etsinler.» leketin mühim tüccar ve sanayi â Bu sözler üzerine tüccardan Iz milleri hazır bulunmuşlardır. mir'li Talât Bey Ege iktisadî mıntaRecep Bey hazırun tarafından sekasının en büyük dertlerinden olan lâmlandıktan sonra söze başlıyarak tütün mes'elesine temas ederek iki demiştir kî: sene evvel okkası iki liraya mubayaa « Maksadım sizlerle hususî bir olunan tüt'inlerin bu sene 40 kuruşa tarzda görüşmek olduğu halde bu satıldığını izah etmiş ve mıntakanın toplanıs bana adeta sekillenmiş bir mahiyet veriyor. Ben Izmir'e gel vasatî 25 milvo^ Viloluk tütün rekol(Mabadı 6 tncı sahifede) mekle îzmir'lilerin duygusunu ya • Izvur tutünciılerinin riyasetinde bir içtima