15 Haziran 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DOKUZUNCU SENE No. 2911 k t ıf a i > ve Baçmuhorrlrl YUNUS NADİ tDAREHANESİ: :: DflyBnonraaraıye karşısında tiaıreı matısns* • Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 246 Başmuharrir : 22366 Tahrlr mudüru : 2323S Idare müdUrU 22365. Matbaa s 204 7 2j mhuri j2 ' TT• • ; ; • » » • ' • ÇARŞAMBA 15 HAZİRAN 1932 ABONE ŞERAÎTÎ j MÜDDET: JTSRKİYİTİÇIN j HARİÇ İ'çİİJj I JŞeneligi ;*~I400 Kr. | 2700 Kr. ; t 6 Aylığı | 750 1450 Kr. • : 3 Ayliğı | 400 800 Kr» 1 [lAyhğı: 150 Kr. ! •**' • * • • • • • • • • • • . . .» » • • • • • • • • • • • . •». . „ * .. » Nfishası her yerde 5 Kuruştur^ ,1 H ,, In En Doflru Yol Suriye'den Çekilip Gitmektirl Masonluk Teşkilâtı = Türkiye'nin Haricî siyaseti Ankara 14 haziran (Baştnuharrinmiz9en Telefonla) Fransa'nm bazı mehafıl ve matbuatmca kâh tenkit, kâh tağlit edilmek istenilen Türk haricî si yaseti sulh ve sekun yolunu takip etmek hususunda tam ve kâmil bir muvaffa kiyet göstermiş müsbet bir siyasettir. Eğer bu meyanda Fransız siyasetile arzu ettiğımiz gibi anlaşamamış ve her nedense Fransa'nm teveccüh ve tasvibine mazhar olmaktan biraz uzak kalmıs isek bunda da kabahat bızım de ğildir. Son gunlerdeki bazı neşriyata bakılarak bu vaziyeti alenen münakaşa etmek faidesiz görülmıyebılir Tan gazetesi bilmez gorünse de KedoTsey, yani Fransız Hariciyesı pek ivi bilir ki, Cumhuriyet Türkiye'si hep sulh gayelerine müteveccih olan müsbet si yasetinde Fransa ile de hoş geçinmeğe ehemmiyet vermemış değildir. Fakat Türkiye'nin bu voldaki bütün hüsnü niyetleri şimdiye kadar muntazaman fena mukabele gbrmekte devam etmistir. Bu fena mukabelenin zaman zaman husumet sekilleri bile almış olduğunun biz pekâlâ farkındayız. Meselâ inkâr edilemez bir hakikattir ki Fransa bir taaftan Italya'yı Türkiye aleyhine tahrik ve teşvik etmiş, diğer taraftan da bizi Italya'nın Türkiye aleyhinde fena fikirieri olduğuna inandırmak için varkuvvetile çalısarak bu tarik ile iki memleketin dostluklarma set çekmek istemiştir. Harp sonu dünyasına ait iddialarile Fransa için bir gaile teskil eden İtalya'yı böyle bir gaile ile işgal edebilmek Fransız siyasetine göre kendisinde belki bir muvaffakiyet malihulyası taşımıs ola bilir. Fakat bu siyasetin Türkiye"ye taalluk eden kısmı bize nisbetle amansız bir husumetten başka ne manayı ifade edebilirdi? Türkiye ile ttalya'nm kendi aralann"daki münasebetleri en sağlam bir dostluk esasına istinat ettirmiş oldukları artık en ufak şek ve şüpheye mahal ver miyecek tam bir vuzuh ve sarahatle anlasılmış olduktan sonra Fransa'nm vaktile perde arkasında oynamış olduğu siyasetin ne kadar fena bir siyaset olmuş olduğunu şimdi hep beraber görebi liriz. Biz Fransa ile dahi dost olmak istemiş olduğumuz halde acaba bu mem leketi bize aleyhtar bir siyaset takibine sevketmiş olan âmil nedir? Bu meyanda Fransa ile aktettiğimiz dostluk ve bitarafhk muahedesi Türkiye Büyük Mıllet Meclisince tasdik edilmiş oldu ğu halde iki senedir hâlâ Fransız mec lislerinden geçmedi ve geçirilmedi. İki tarafın yekdığeri aleyhinde husumetkâr tertiplere girişmiyecekleri taahhüdünü ihtiva eden bu vesika ile Fransa Türkiye'nin vaziyetini pekâlâ tesbite imkân bulmuştur. Fakat Fransa'nm Türkiye hakkındaki noktai nazarlannda şimdiye kadar maatteessüf bu imkânı bize vermemiş bulunuyor. Bu hususta Ke dorsey isticale mi lüzum görmemiştir, yoksa Fransız medislerinin böyle bir muahedeyi tasdik etmiyeceklerinden mi endişe etmistir? Hakikat şudur ki harp sonu dunyasmda ortaya konulan yeni ve sun'î nizamı ayakta tutabilmek için Fransa'nm yürütmek istediği cebir ve tahakküme müscenit büyük mikyaslı siyaset bazı milletlerin vaziyetlerile bir türlü itilâf edememekte ve dünyaya rahatsızlık verdiği kadar binnefis Fransa'yı gayritabiî ve gayrisamimî yollara sürüklemek tedir. Harp sonu dünyasına istediği gibi çeki düzen vermek için Fransa kendi omuzlarına belkı hakkından gelemiyeceği kadar büyük bir yük yüklenmiştir. Harp sonu dünyası, hele harp sonu Avrupa'sı biraz Fransa'nm dünyası ve Avrupa'sıdır. Bu siyasete göre: 1: Almanya tecnt edilerek kahır altmda yasatılacaktır. 2: Lehistan, Romanya, Çekoslovakya ve Yugoslavya grupu bir taraftan Alrr.anva'yı saran bir cembej, diğer taraftan Rusya'yı ayıran bir duvar ola caktır 3: Fazla olarak yukardan Fransa ve yandan Yugoslavya ile İtalya'nın her hangi bir hareketine imkân bırakılmı yacaktır. Bu tertipler içinde Fransa*ca Türkiye'ye verilebilecek mevki ikiden hâli görülmemistir galiba: Ya bu tertip lere iltihak etmek, yahut akçe farkı gibi fedasında beis görülmemek. Fransa'nın arzusuna ittiba etmek için Türkiye'ce Rus aleyhtarlığı ve İtalyan düjmanlığı yapılmak iktiza edeceği meydandadır. Istiklâl cidalimizin ilk günle x Vilâyetlerin teşkilât ve vezaifi hakkmda Meclise mühim bir lâyiha verildi Her vilâyette 4 büro bulunacak Ankara 14 (Telefonla) DahiIiye Vekâleti vilâyat teşkilât ve vezaifi hakkındaki lâyiha Meclise geldi. Bu lâyihaya göre her vilâyette 4 büro bulunacaktır. Birinci büro tımuru tahririye bürosudur. Bu büronun 4 şubesi vardır. Bunlar utnum muhaberat, idare ve sicil, evrak ve dosya şubeleridir. tkinci büro hukuk bürosudur. Uçüncü büro nüfus bürosudur. Bu büronun birinci şubesi göçebelerin, aşîretlerin ve hariçten getirilecek muhacirlerin merkezce tesbit olu • nacak yerlere iskânı meseleri ile uğraşacaktır. tkinci şube nüfus muamelâtı ile iştigal edecektir. 4 üncü büro emniyet işleri bürosudur. Yeni teşkilâta göre elyevm yalnız 5 vilâyette bulunan hukuk müşavirlikleri bütün vilâyetlere teşmil edil> mektedir. Yeni teşkilât yüzünden vilâyet VıiayetJer 46 ya ınıyor, teşkilât değiştiriliyor Dahiliye Vekili Fırkada izahat verdi Vekili Şükrü Kaya B. Mahmut Esat B. in Masonluk mes'elesi hakkındaki sualine cevap verdi. Vekil B. bu işte mugayiri kanun bir vaziyet göriil mediğini anlattı. Bundan sonra Cebeci Samanpazarı yolunun nafıa projesine ithali kararlaştı ve içtimaa nihayet verildi. Ankara 14 (A.A.) C. H. F. grupu bugün öğleden sonra mutat veçhile Afyon meb'usu Ali Beyin riyasetinde toplandı. Izmir mebusu Mahmut Esat Beyin ruznameye dahil olan mason teşkilâtı hakkındaki takririne Dahiliye Vekili Bey cevap verdi. Mevcut kanunlar ahkâmına mugayır bir vaziyet, bir hâdise ol madığmı, kanuna mugayir her hangi hal karşısında devlet mahkemelerinin takibatta bulunacağını beyan eyledi. Ekmek fiatı arttı, buhran da kalrnadı! ruşa satılabileceği tesbit edildi . ™ c ^ ' p ^ y Î S p Dün Zahire Borsasında ekmeğin 8 ku Adlî takibat Hazırlığı ilerliyor Bir kaç gündenberi devam eden ekmek buhranı dünden itibaren yeni narhm tatbikma başlanması ile zail olmustur. Bu hafta narh muayven olan günden bir gün evvel tebdil ediimistir. Bu gayritabiî olan vaziyetin deva mına mâni olmak maksadile ahn mış bir tedbirdir. Fiatlar badema eskisi gibi çarşamba günleri değise cektir . Dünden itibaren ekmek dokuz buçuk kuruşa çıkarılmıştır. Fakat Aksaray, Fatih ve saire gibi bazı semtlerin bir kısım fırınlarında sekiz kuruşa kadar ekmek satıldığı göriil müştür. Alâkadar makamat bu hususta iki ihtimal bulunduğunu söy lemektedirler : Ya bu kabil fırıncıların elinde evvelden alınmış un vardır ve rekabet maksadile bu fiata ekmek satmak Tebliğ Dahiîiye Vekili Şükrü Kaya Bey te;kilâtı masrafı 1,095,000 lira ikeı. 1,692,000 liraya yükselmektedir. Bu fazla tahsisat adetleri 46 ya indirilecek olan vilâyetlerden tasarruf edilecek para ile temin oluna caktır. Emir Faysal Hz. Gazi Hz. şerefine bir ziyafet verdiler Ankara 14 (Telefonla) Riyaseti cumhur kâtibi umumisi Hikmet B. bugün saat S te Emir Faysal şerefine bir çay ziyafeti verdi. Emir Faysal Hz. gece Halkevinde Gazi Hz. şerefine mükellef bir zi yafet keşide buyurdular. Bn ziyafette Reisicumhur Hz. ve bütüa hükumet erkânı hazır bulundular. Ankara 14 (A.A.) Emir Fay sal Hz. bugün öğleden sonra tsmet Pş, kız enstitüsünü, Milli Müdafaa ve Büyük Erkânıharbiyeyi ziyaret etmişlerdir. Zahire Borsastnda dünkü içtimaa. istirak edenlerden Tıcaret Müdürü Belediye IJctisat M. Muhsm B. Asvm Süreyya B. tadırlar, yahut ta ucuz satılan ek • mekler noksan ve bozuktur. Gene alâkadar makamata göre, noksan ve bozuk ekmek çıkaran fırın sahiplerinin takibi için evvelâ kaymakamhklara tezkere yazılmakIMabadi 4 üncü sahifede) Bulgar gazetecileri 36 kişilik bir kafile dün İstanbul'dan geçerek Ankara'ya gitti Başvekiller Lozan'da». Aylardanberi beklenen konferans nihayet açıhyor, bakalım neler olacak? Prenrin dünka ziyaretleri Italya Maarif Nazırı Misafirlerle birlikte gelen Balet heyetinden bir grup M. Ballene bugün şehrimize geliyor ttalya Maarif Nazırı M. Ballene Loyt Triyestino'nun Tarantino vapurile bu sabah çehrimize gelecek, muma ileyh Vali, polis müdürü, sefaret • hane ve konsoloshane erkânı ile Darülfünun müderris ve talebeleri, f talyan tebeası tarafından karşıla nacaktır. Mumaileyh ile kalemi mahsus müdürü ve istikbale giden heyet Sayyat muşu ile Tophane rıhtımına cıka caklar oradan otomobillerle Pera • palas oteline gideceklerdir. öğle üzeri Vali Muhittin B. tara fından Perapalas otelinde misafir nazır şerefine bir ziyafet verilecektir. Saat beşte İtalyan konsolosha nesinde de bir akşam ziyafeti verilecektir. M. Ballene cenaplan bu akşamki ekspresle ttalya'ya müteveccihen çehrimizden müfarekat edecektir. Misafirlere bir balet Hey'eti de ref akat ediyor 36 Bulgar gazetecisi ile 60 kadar genç kız ve erkekten mürekkep bir balet heyeti Varna gazeteciler birliği reisi ve terbiyei bedeniye mektebi müdürü M. Anton Baytcheff'in ri yaseti altında «Çar Ferdinand» vapurile dün şehrimize gelmişlerdir. Dost milletin gazetecileri İstan bul matbuat cemiyetinden gönderilen bir heyet tarafından karşılanmış • lardır. Heyet bir motörle gemiye gitmiş. vapurda ve motörde bulunanlar yaşa sadaları ile birbirlerini selâmlamışlardır. Matbuat cemiyeti heyeti vapur limana demirledikten sonra gemiye girmiş, gemide Bulgar mi safirler tarafından söylenen îstik rinden itibaren kendisile sıkı ve samımî dost olduğumuz buyuk Şımal komşu muzla bu sıkı ve samimî dostluktan gayrı bir siyaset takıp etmeklığımızin imkânı ve manası olamazdı. Açık olarak tek rar ederiz ki TuTkiye'nin haricî siyasetınde hareket mebdei bu dostluk olmustur, ve ondan sonra butün komşularımızla aynı dostluk sıyasetini tesıs etmek için bütun hulus ve samimiyetımızle çalıs mışızdır. Iran ile aramızdakı puruzlu mes'eleler halledılmıştır." Bu kardeş memleketle sarih ve samımî olarak dostuz Bulgaristan'la dostuz Vuna nistan'la dostuz, Arnavutluk'la dos tuz. Macaristan'la dostuz, ve nihayet Faşist Italya ile dostuz. Fili yata inkılâp etmiş bu dostluklar sılsilesini böylece sayıp döktükten sonra kimseye düşman olmadığımızı da ilâve edebıliriz Meselâ Fransa'ya karşı bıle belli başlı bir husurrçet göstermiş olduğumuz iddia ediIemeJK " Acaba Fransa bize karşı ayni vaziyette olduğunu iddia ve ısbat edebilir mi? Lıgüiz Başvekıll Fransız Başvekılı M. Hernyot M Mac Donald Cenevre 14 (A.A.) M. Herriot buraya gelmiştir. Mumaileyh tren de M. Mac Donald ile öğle yemeğini yemiş olduğunu, fakat Paris siyasî mükâlemelerine devama lüzum görüimedıgın. e CJIIT» t*»*i ile pazar günkü mülâkatların Cen" ıe \° Lo zan'da mevzuu bahsedilecek butün mes'elelerin tetkiki için kâfi görül müş olduğum^ beyan etmistir. Londra 14 (A.A.) M. Neville IIIUIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIII îngiliz murahhasları Italya Haricıye Nazırı Alman Başvekili Von Papen M Grandı Chamberlain M. Runciman ve M. Herbert Samuel Lozan'a gitmek üzere Londra'dan hareket etmişler dir. Bunlar yarın Lozan'da M. Mac Donald ile Sör John Simon'a mülâki olacaklardır. Roma 14 (A.A.) M. Musolini Na7irlardan M. Grandi ile M. Mosconı'^ i r^îd'ne kabul etmistir. M » Musolini bunlarla Cenevre ve Lozan konferansları hakkında görüşmüştür. (.Mabadi 4 uncu sahifede) 11II1I1IIIIIIIIlltMIIIIIItllMlltl IIIIIIIIIMI1I IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII IIMII1IIIIMI1IMIII1 [ Üsküdar Kız San'at mektebinin sergisi çok muvaffak oldu Heyet reisi Varna matbuat cemiyeti renı M. Anton Baçef iâl marşımızla karşılanmıştır. Bunu Bulgar millî marşının terennümü takip etmistir. Bundan sonra misafir(Mabadi 4 üncü sahifede) llinilllllllllUIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ıınıııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııııııiMnıııııııııııııııııııııııııııı Ingıltere ile bıle Irak hududunu tanzim ettıkten sonra ıhtılâf vesılemiz kalmadı, ve bu devlet oradakı çok duıust hareketlerıle ve nihayet Irak'ın istiklâlini tanımakla nazarlarımızdaki hürmet mevkiıni \ ukseltmıştır Kala kala Fransa kalıyor ve kendi sıyasetinın icaplarını yurutmek için ıkide bir Türkiye'yi ıhmaIi caız bir kemıjet gıbi saymak hatasına zamımeten Surye'deki idaresile de yanıbaşımızda bittabi ıkıde bır bızı bıhuzur kılan sakım ve çapraşık bir vazıyeti idame edıp duruyor. Şu umumî tahlılden anlasılır kı Türkij'e'nin harıcî sıyasetınde tashıh olu racak tek nokta bıle yoktur. Fransa'nm siyasetindense yalnız biz değil bütun dünya şıkâyet ediyor. Fransa kendi siyasetinı tashıhe niyet etse ve meselâ bu meyanda başkalarının topraklarını şuna buna peşkes çekeceğıne fuzuli su rette basına belâ olmakta bulunduğu Surye'yi Surye'lilere terkederek çıkıp gıtse elbet çok daha iyi olacaktır YUNUS NADl Bir tüccar 100 lira verdi Fenerbahçe'ye teberrü devam jediyor Muhtelif sınıf halkımızın gösterdiği alâkadananlıyoruz ki Fener • bahçe binası mes'elesi lüzumu kadar zihinleri işgal eden içtimaî bir mezvu ad ve telâkki olunmaktadır. Hemen her semtte sporcu, tüccar, memur, mektepli jınıfları kadar küçük esnafın da yardım işine kema • lile ehemmiyet vermekte olmaları takdire şayandır. Bugünkü .listemiz diğer halli vakitli vatandaşlara bir imtisal vesile ve nümunesi olacak kadar yüksek himmet gösteren bir teberrü sahibinin ismini ihtiva ediyor. (Mabadı 4 üncü sahifede) Sergide teshır edilen zanf kadm şapkalarile talebeden bır ktsmı kadm eşyaları, şapkalar yaphklarını üsküdar kız san'at mektebinde güzel iftiharla söylemekten derin bir zevk ve muvaffakiyetli elişlerinden mürekduymaktayız. kep bir sergi açıldığını ve hakkı olduMektebin teşrinievveldenberi faali • ğu kadar takdir tooladığmı haber veryette bulunan bir satış atölyesi vardır. miştik. Bugün bir resmini de koydu mütedavil sermaye ile ve mektebin son ğumuz bu zarif meşher mektebin bü sınıf talebeleri ve mezunlarını çahj tün smıflarına ait atölyelerde yapılmıs tırarak işliyen bu atölye elbise, çama eşyalardan toplanmışür. Umumî olarak şır, nakış ve moda şubelerini havidir. suurlu ve sürekli bir çalışmanın iyi bir Satış şubelerinde yapılan eşya zarafenümunesi olan mektepte her sınıf kendi başma da ayn bir hususiyet göster ti ve nefaseti ile en müşkülpesentieri bimektedir. Bugün genç ve becerikli ta le memnun edecek kadar san'atça yükLutfen sahifeyı çeviriniz lebelerin cidden zarif, sağlam ve cazip İ