2 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Ansiklopedisi Dokuzuncu sene: No. 3020 umhuriyef tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhurlyet, Istanbul Posta kutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrlr müdurü: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa 20472 ÇIKIYOR Renkli resimler, karikatürler, zarif fıkralar, nükteler, şiirler, musahabe!er ve saire ve saire Pazar 2 Teşrinievvel 932 Müvezzilerden isteyiniz [Beşinci sahifede iktisat satunlarımızda] " ' Yeni Takas Talimatnamesi Neşredildi Bir Alman Alimi Türk'Ierin Milâttan 24 asır evvel yaşıyan "Hiyonıı,, ların ceddi olduğunu isbat etmiştir Büyük dil inkdâbı «Kontenjaridaki trnramilik tuuu lazumsuz yere mÜ8tehliki ytprahyor, maliyet fiatlarımızt artttrtyorsa tevzündeki esasnzlık ta itha lâtçt tüccar ve memleketlerin haklı şikâyetlerine meydan veriyor!..y> ' ""l "" ' "l1" ' ' ' "" " ' • Rus heyetinin Bir kısmı İstanbl'a geldi ,,„ , , „ „ JIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIİIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIHIIIIIIII L , , intihabattan sonra. Kontenjan tevzii Usulü <fe değişmeli! Dün Kurultayda beş hatip tezlerini izah ettiler Bugün Faik Âİİ, Hüseyİn Cahit, Abdülhak Hâmit, HalitZiya, Sezai, Ahmet Cevat ve Ali Canip B. ler söz söyliyecek Heyet reisi M. Orlof mem leketimizin vaziyetini iyi buldugu"'! söylüyor M. Venizelos bize mühim bir mülâkat verdi «Neticeden memnunum, rejim değişmiyecek, Türk dostluğu devam edecektir» Bir senedir haklı haksız şîkâyetlere sebep olan kontenjanı artık bilmiyen okuyucumuz kalmamışhr. Fakat, onu en iyi tanıyanlar şüphesiz gümrükle işi olanlardır. Bu sınıf okuyucularımız kontenjanm umnmî olmasmdan bir kere her hangi bir müstehlik gibi zarar gördükleri gibi diğer taraftan da kontenjan mallannm gümrüklerden tevzii şeklinde muztariptirler. tddiamızın birinci safhasmı iyice ortaya koymak için mutlaka kontenjanı tatbik eden memleketlerde bu usulün ne sebeplerden kullanıldığmı, daha doğrusu kontenjanm ne demek olduğunu daima hatırda tutmalıdır. Burada tekrarmda fayda görerek Kaydedelim ki; kontenjan usulü yalnız «millî mahsul ve mamulü» himaye için kullanılan f ena ve zarurî bir siı&Ui,,. r<Ju>ı, l»îç bir vakit kontenjan hiç bir memlekette ticaret muvazenesi için umumî olarak konulma mıştır. Kontenjan millî mahsul ve mamulü hariç rekabetine karşı hi maye ve müdafaa eder, ve işsizliğin de önüne geçmeğe çalışırken ithalât üzerine derhal tesir ederse de diğer nemleketlerin mukabil ve mümasil tedbirlerini tahrik ve celbetmekle de ihracatı da ilk hamlede azaltmak • tadır. Kontenjanı ilk tatbik edenlerden Fransa'daki tecrübeler bunu açıkça göstermektedir. Bir kere, Fransa kontenjanı kat'iyyen umumî şekilde tatbik etmemiştir. Gümrük tarifesinin yalnız (1.131) maddesine yani he men (yedide birine) tatbik etmiştir. Bu yedide bir ile geçen seneki sekiz aya nazaran bu seneki sekiz ayda ticaret açığı (%22) azalmıştır. Fakat, bu nisbetin yalnız kontenjana medyun olduğunda ittifak edilemiyor... Zira, ithalât azhğımn yedide albsı diğer muhtelif esbeplere hamle dilmektedir. Keza, ihracatın azal ması da muhtelif sebeplerden fleri gelmektedir. Binaenaleyh, kontenjan mes'elesinde elde kat'î olarak kalan şey: Millî mahsul ve mamulün hi mayesinden ibaret olmuştur. Nite kim, Fransa'da şimdiye kadar çıkaridığı (60) kararnameli kontenjanı ilân ederken 29 mart 1910 kanununun: «Ecnebi memleketlerin Fransız ticareti aleyhine aldığı tedbirlere karşı hükumete millî himayenin icap ettirdiği tedbirleri acilen ittihaz edebilmek hususunda» verdiği salâhiyete dayanmıştır. Anlaşıldığına nazaran bizde de kontenjan bu yolda tekâmül etmeğe başlamıştır. * ** Fakat; kontenjanm tevzii usulüne gelmce: Cidden bu mes'ele üzerinde durmak lâzımdır. Zira, kontenjanm umumî olmasile memlekette imal edilmiyen maddelerin fiatı nasıl lüzumsuz yere artarak müstehlikin satın alma kuvvetini azaltmış ve netice itîbarile de memleket maliyet f îatlarını da ihracat ve umumî ticaret zararına arhrmış ise haklı olarak konmuş kontenjan maddelerinde dahi tevzideki esassızlıktan çok haklı şikâyetlere ve sızıltılara meydan aç mıştır. Bir kömür müracaati vesilesile de gördüğüm bu esassızlığın menşei sırf gümrüklerde daha muntazam bir teşkilât olmamasmdadır. Daha doğrusu, kontenjanm tevzii icap ettiği şekilde olarak değil, gümrüklerimizin bu işi başarabilmek istidadı düşünülerek kabul edilmiştir. Memleketin umumî kontenjan sistemi gibi iktisat hayatında bütün f a ırultaym 'düjdçü içnmaînoa Gari Hz. [refak'atlerin'de esk*i Maarif Vejuli Esat ve yeni Maarif V.ekili Reçit Gajio, Beylçr] KuruîSy muzâfcâEnî râoyo ile takip Dil Kurultayı, dün de çalışmasına devam etti. tçtima saat 14 te açıldı. Dördüncü toplamşın zabıt hu • lâsalan okundu ve kabul edildi. Ruşen Eşref Bey Roma Büyük Elçisi Vasıf Beyden gelen ve Kurultayı de. rin saygılarla selâmlıyan tel yazısını gösterdi. Lâzun gelen cevabın ya • zılması münasip görüldü. e*denlet9en Kr gıüg Sovyet Rus *. Atina 2 8 (Husuya'nm açtığı sî Yunanistan'krediye mah da iki aydanberi suben vereceği devam eden şid • makinelerle kudetli intihabat mürulacak fabri cadelesi geçen pakalar hakkında zar günii intiha bir müddetten bın icrasile bitam beri Anadolu' nun muhtelif buhnus ve fakat mıntakalannda hiç bir ftrka yeni tetkikat yapan meb'asan meclisinmütehassıs Sovde kuvvetli bir hüyet heyeti azakumet teşkil ede larından bir kısbilecek derecede mı dün şehrjmi diğerine tefevvuk ze dönmüşler edememistir. Esa r dh. sen Yonanistan'da Dün, Anka bu defa tatbik edira'dan şehrkni len nîsbî usul de ze gelenler pro kuvvetli bir eksehatvra: M. Venlzelöâ, îmn Fajafff» AVtna fesör Orloff İle verüen W ziyafette Tüfk Yünan dotttuöunu takviye riyet almağa mu ile M. Nikolo eden nvtvkiarmdan Jthrini söylerken sait değfldir. tn Kovaleski, M. nhabatm verdiği ba netice nizelos'tan (Cumhuriyet) namîna bir uzerıne Arkadiyegolini molakat rica ettim. Müsarünileyh fev • hökumetin vaziyeti, ne şekilde ve kimve M. Serj Makalâde meşgul ohnanna rağmen tale • sarin'den »ba Rus mütehasstslar he ler tarafmdan teşekkül edeceği bura bimi kabul ederek intihabat neticesi mehafOinde mevzuu babsohnağa baş rettir. yeti reisi M. Orloff hakkında Reisicumhnr ile müzakereden Gelen müteh'assıslar şimdiye kadar ladı. Bu husustaki fikirlerini anlamak için ~" ~ Lutfen sahifeyi çevirtrOz en ziyade salâhiyet sahibi olan M. Y«* yaptıkları tetkikat üzerine hazırla dıklan iptidaî projeyi Ankara'daki alâkadar komisyona vermişlerdir. Mutehassı&lar ayın altısında bura dan Moskova'ya giderek oradaki müetseseierie temas edeceklerdir. Mütehassıslarm ikinci bir defa dah'a memlekethnize gelmeleri ihtimali vardır. Rus heyetinin diğer azalanna) gelince, bunlar basma imal edecek ı olan f abrikanın yerini tayin ile meşgul' bulunmaktadırlar. Bunlar da yakında ,' işlerini bihVerek raporlannı verecek { ler ve memleketlerine döneceklerdir. ! Rus heyetine riyaset eden profesör \ Orloff dün bir muharririmize Ana dolu'da yaptıkları tetkikat ile mem leketnnize ait intibaları hakkında şu beyanatta bulunmuştur: « Anadolu içerisindeki seyahat ve tetkikahmız bir ay kadar sürmüştür. Bu müddet zarfında tzmir, Ay dm, Nazilli, Sarayköy, Puladan, Kadıköy, Denizli, Bordur, tsparta, Kay serî, Adana, Mersin, Tarsus ve Konya havalisinde tetkikatta bulunduk. Buralarda pamuk ve keten ziraat ve mensucah îşleri ile meşgul olduk. Bu 'Celâl Beyefen'di 'dün oğleden sonra Iş BânEâsı DİSasınaan çiEatlcen arada Aydın, Nazilli, Adana, Mersin Vekfl Bey dün sabah haricî ticaret tktisat Vekilimiz Celâl Bey, dün öğve Tarsus'taki pamuk tarlalarını gezOfiaine de giderek mâdür Cemal Beyle dik. Bu arada mevcut suları, kömür Ieden evvel ve sonra lş Bankasma gemadenlerini, yerli sanayii tetkik et lerek hususî dairesinde meşgul olmuş muhtelif mes'eleler etrafında görüşmjiş ve izahat almışhr. İktisat Vekilimiz saat tik. Müşahedatımıza göre memleketi ve takas işi hakkuıda bir talimatname üç hucukta Doknabahçe sarayma gidenîzde pamuk ziraati eski usulllerle hazırhyan heyeti kabul ederek talimat(Mapadi 4 üncü sahifede) nameyi tasvip eylemiştir. (Mabadi 5 ind sahifede) İktisat Vekilimizin tetkikaü ııınnnıııııııııııııııııııııııınııııııııııııııınııııııtııııııııııuııııııııi! ıiHiıııııınıııtunnıııınuHiııııııuıniHiııuıııııınıııııınıııiHiınıınn»unHiıuıııııııııııuıııııııııııuıuııiMiıııııııııınıııiMiııııııııııııııniıınınııııııuıınııımiH Fuat Raif Beyin konferansı Bundan sonra reis Kâzım Paşa ' Hz., programm ıkıncı ve uçuncu ı madeleri hakkında kendi namlanna' tez hazirlamış olanların kürsüye geleceklerini bildirdi. Bunun üzerine Raif Paşazade Fuat Bey söze baş. ladı: < Bugün Türk'ün büyük sevinç gü. ( Mabadi 6 mct sahifede ) llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Kâzim Paşa Hz. Kurultaya riyaset ederlerken ıııııııııımııııııııııııtımııtııınııımııımıııııımııih,,,,,, aliyeti yutan bir sistemde teşkilâtı leket itibarile de olmuş olur. Bizden işe göre değil, işi teşkilâta tâbi tut çok mal alam memleketleri nafile yere makia şüphesiz hiç bir fayda yoktur. karşı tedbirlere sürüklememiş olur. Gümrüklerin 2441932 ve 2991 Halbuki; bu usulün tatbikma başhca numaralı talimatnamesine bir göz mâni olan sebebin: lstanbul'da en aatmak bu iddiamızı isbata kâfidir. şağı senede yirmi bin beyannamenin Hele, gelen mallan tüccarlara altıda tasnif ve istimali güçlüğünün hemen bir olarak vermekte ne esas tutul yenilmesi imkânsız gibi görünen bir duğunu bilen hemen yok gibidir. Bu güçlük olmasından ibaret olduğu ansuretle, altı tüccardan sonra tescil laşılıyor. edilmiş bulunanların hangi umumî Ben, îşi teşkilâta değü, teşkilâtı veya millî nam ve menf aat hesabına işe uydurmak kanaat ve zaruretine zarara mahkum edildikleri de an kail olanlardanım. tktisat Vekilimiz laşılamamaktadtr. muhterem Celâl Beyin bu kanaati Her halde, esas evvelâ müktesep bize telkin eden yüksek şahsiyetle haklara riayet etmektir. Kontenjanı rinden kontenjan tevzii usulünü de esasen hep kısmî olarak tatbik eden değiştirmelerini bekletmekte kendidevlelerin hemen hepsinde tüccarlamizi haklı görüyoruz. ra evvelki seneki ithalâtlan nazari lstanbul meb'usu dikkate almarak mal tevzi olunmakALÂETTİN CEMİL tadır ki bu suretle kontepjan mem Büyük Dil Kurulta yından bazı simalar, " Mersîn lanan bir Aü Bey rnüderris meb'usu Ferit Celâl Bey atkadaşîmiz yalnız iyi bir kâlem sahibi degil, ayni zamanaa fırçasım çok guzel kul ressamdır. Yykardaki krokileri Dil Kurultay.nda çızmiştir Birinci «ra «agdan sola dognı. A et Hanıme end,, (Afyon). Samih Rifat Bey. Kâ*un Paşa Hz.. Ahmet Ihsan Bey. Velet Çeleb. Bey. Nak.ye Hammefend,. Kusuf Ziya Bey.