20 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat AnsîkloDedisi înci cüVü çıktı 18 umhuri Ookuzuncu sene: No. 3038 Telgraf ve mefctup adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbul, No 246 Pprgpmho 2 0 TeSMIlİGVVfil 9 3 2 B I ö m u c t u Telefon: Başmnharrir: 22366,Tahrir mudfirü: 23236, İdaremüduru: 22365, Matbaa 20472 S • «*«•""•"• Hayat Ansiklopedisi Mektebe başlarken alacağınız en mühim ve en faydalı kitaptır İSTANBUL CAĞALOĞLU «TiııiHiuımıııuıııııııııııııııınıııııiHuıı,, ımımmııamıı Hl,Hi.ıııımraıiH.nMliHiUnlHiMMimHnnım.l,l,.,lllıı.iHM...nH.mınıl.Hi.HHnll lllllinilllUlllllllllllllllMlllllllllltllllllllllllıımuııınııııiiiııiiiıııııııııııııııniu ...T^^^ Gazi Hz. BugUnlerde Ankara'ya Avdet Buyuruyorlar TürkFransız itilâfları Ankara'da imzalanacak Müzakereler Tevfik Rüştü B. in avdetine bırakıldı, Ankara'da ikmal edilecek Suriye Ho komiseri Dün şehrimizden gitti Fransa'nın Suriye Fevkalade Ko. miseri M. Hanri Ponsot dün Toros ekspresile Beyrut'a hareket etmis. tir. Mşüarünileyh, dün sabah saat 9,5 ta Perapalas otelinden ayrılmıs refakatinde zevcesî, yaveri kolonel Dodde ve Fransız sefareti erkânı olduğu halde Iş motorile Haydar. pasa'ya gitmiştir. M. Hanri Ponsot Haydarpasa ga. rmda Reisicumhur Hz. naımna ya verlerî Nasrt Bey, Vali Muhittin Bey, Hariciye Müstesarı Numan RL fat Bey, Basvekilimiz namına Kalemi Mahsus Müdürü Vedit Bey ve Fransız sefareti erkânı tarafından teşyi edilmistir. Bir müfreze polis selâm resmini ifa etmistir. Vedit Bey d e Basvddl namma Suriye Fevkalade Komise. rine güzel bir büket vermiştir, M. Ponsot hareketinden evvel Vali Muhirtm B«y «le Nnmıuı Beyc memleketimizde misafir kaldığı müddetçe kendisine devlet erkânı, diğer makamlar tarafımfan goste . rilen misafirperverlik ve hüsnü ka. *^ ^^ ^^ «Türkiye Cumhuriyetinin Hesap muvazenesî» Bugun okuyucularimıza Uozan Darülfünununda hukuk ve iktisat doktorIuğunu kazanmış muktedir bir gencimizin, Bürhan Zihni Beyin bu kazancı temin eden (Türkiye Cumhuriyetinin hesap muvazenesi) b'tabmdan bahsedeceğiz. Bundan maksadımız; okuyucülarirniz arasında iktisat ve maliye islerüe uğrasanlara memleketuniz iktisadiyatı hakkmda yazılmış emsalsiz bir kitap tasviye etmis olmak, ayni zamanda da Türk miDetinin irfan hazinesinin ne kadar zengîn olduğuna bir misal göstermektir. Cumhuriyet idaresinin Avropa ilmii îrranına açtığı yolda yüriiyen binlerce gencimizin memleketimizin ilerisi için ne kadar mühim bir temtnat olduğunu biç bir vakit unutmamalıyız!... Türk'lerin son asırlarda uğradığı hezîmetlerin en büyüğü asnna nymamak olmuştnr. Osmanlı imparatorlugunda ordumuzun manevra yapmasına ehli küffan taHittir, diye fetva vererek mâni olan zihnîyetin nihayet koca bir memleketi parçaladığını bîliyoruz. Bu itibar fle, iüm adamlarîmızın ço» ğaldığını görmekle ilerimiz için olan emniyet ve itimadunız artbğı gibi bugünkü ihtiyaçlarmuzı da tatmin edebilmek imkânı meydana çıkmaktadır. Hele, bu zavallı iktisat boyle mükemmel ve tam tahsil görmüs olanlara ne kadar muhtaçhr!... Bilhassa, iktisatta en büyük bir rol oynıyan hukuk bügileri île bu meslegi kuvvetlestirraek memleketi* mizin en muhtaç olduğu bir şubeyî kuvvetleştinnektir. Hukuk île iktisadı aynrmanm imkânı yoktur. Bugün, Avrupa*» da bir çok mesleklerrf* ı.«KuK tnigılerine aynca bir ehenmnyet venlmektedir. * * *> ' ' Zihni Beyîn gayet seEs bîr ile yazılım» olan bu büyükçe kkabı Türfc*feti*Mhnın biitân «ubelenni, faab'yetini kavramışhr. Kitap, hesap tnuvazenesinden bahsetmekte otduğundan (aktif) v e (pasif) diye iki knundan teşekkül ediyor. Kitabm nîhayetmde Bürhan Zihni Bey bu hesap muvazenesi hakkında vardığı neticenîn basmda zarif bir kaç tenkit ile ekseriya yanhs olarak kullandığımız (tediye muvazenesi) tabiri hakkmda da küçük bîr ilâve yapmıstır. Biliyoruz ki; tediye muvazenesînde zaten açık yoktur. Bu, tıpkı bir bankamn bilânçosu gibidir. Açık, varsa, an» cak gelir üe raasraf arasında olabüir. Bu münasebetle, Bürhan Zihni Beyin bîze: Ticaret muvazenesi, hesap muva» zenesî, tediye muvazenesi diye faideG bir mevzu vermesine teşekkür ederiz. Kitabının birinci aktif kısmmdald dört mühim bahis ile pasif kısramda gördüğümüz yedi büyük bahis ve nihayet netice hakkındaki üçüncü bir bahis yapılan tetkiklerin uzun emekler «onunda elde edfldiğini gosteriyor. Bürhan Zihni Bey, bu tetkikmi her halde bir seneden aşağı yapamamıstır. Ve bunun için memleketimizde bütün tetkik membalannda ayn ayn çahşmıştır. Aktif kısımda: Haricî ticaret isUtistüderi hakkında uzun uzadıya mütalealar var. Ondan sonra, sırasüe haricî ticaretin tekemmülü, ve ziraat mahsulleri olarak sanayi nebatları arasında tütün, pamuk ve afyon; yemişler arasında kuru üzüm, fındık, kuru incir geliyor. Hayvanî mahsullerde: Tiftik, yün, yumurta, ve sonra orman mahsulleri, maden mahsulleri, sanayi istihsalâu, ve nihayet haricî ticaret hakkında bazı mütalealar göruyoruz. Baştan aşağıya okuduğumuz bu babisler her maddeyi ta tarihçesile bugüne kadar bütün vaziyetlerini kavramifbr. Bütün mütalealar ve rakamlar arasında hakikate en yakuı olduğunuzu hissediyorsunuz!.. Aktifm diğer bahisleri: Türizm, deniz ticareü, transit ticareti, muhaceret, ecnebi memleketlerdeki sermayelerimiz, v e ticaret kazançlarını kavnyor. Pasif kısmı: İthalât istatistiklerile başlıyor. İhracat istatistikleri hakkındaki tenkitlere burada da bütün çıplaklığfle tesadüf ediyoruz!.. Sonraki bahis!erde müellif mfllî sanayümizin tekemmül ve himayesini sitayisle tahlil ediyor. Türkiye'deki ecnebi sermayeleri hakkmdaki uzun teflaklerden sonra müdafaa masraflarmdan, hicret eden sermayeler, seyafaat eden Türk'lerin masrafları geliyor. Bürhan Zihni Beyin kitabina atfettiğimiz büyük kıymet ve ehemmiyet bütün maddeler hakkında ayn ayn tetkik yaparak en mevsuk ve bitaraf surette malumat toplaması, ve bunları iktisat ilminin maruf prensiplerine göre tasnif ederek netice çıkarmasından üeri İktisat Vekilimiz Celâl Bugünlerde Ankara'ya] Bey dün şehrimize geldi Reisicumhur Hz.l avdet buyuruyorlar «llfı ' lllllllllltlllllllllllltllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllltlMlllllllllltfllllllİlllllllllllllllllltllltllilllilllllıılllillııııııııtıııııııııiiiııııııııtııııııifiııııııı Reiiicumhur Hz.' dün refakatlerindeki zevatla birlikte motörle evvelâ Boğaziçi'nde, sonra Flor ya önlerine kadar Marmara'da bir gezinti yapmışlar ve tekrar saraya avdet buyurmuşlardır. Gazi Hz. nin bugünlerde An kara'ya avdet buyuracakları ha ber alınmıştır. Maahaza teşrifleri girnii henüz malum değild*ir. Diyor ki «kahve için on para döviz vermiyeceğîz, çünkü bu bir cinayettir» Iktisat Vekilimizin mühim beyanatı İktisat Vekilimiz Mahmut Celâl Bey dün sabahki trenle Ankara'dan şehrimize gelmiş, Haydarpasa'da hararetle karşılanmıstu*. Celâl Beyefendi bir müddet tş Bankasında mesgvl olmuş, öğJeden sonra Haricî Ticaret Ofisinde tetkikat yapmıstır. İktisat Vekilhniz, dün kendisile görüsen bir muharririmize konten jan usulünün memleket esası üzerine tatbikı içm tetkikat yapüdığmı, verilecek kararra tetkikatın neticesine bağlı olduğunu beyan etmiş ve memleketten döviz çıktrmdan kahve it hali kararı münasebetOe şn mühim beyanatta bulunmustor: « Kahvenin memlekete ancak kontenjan tarikile girmesine ki (Mabadi 4 üncü sahtfede) Ankara'da hazırlık Ankara 19 (Telefonla) Gazi Hz. nin bugünlerde buraya avdetleri mukarrer bulunduğundan bazırlıklar yapılmaktadn. Ken dilerme çok büyük istikbal mera simi yapılacakbr. Epeyce zamandır Büyük ReSse mütehassir olan bütün Ankara'Iılar Gazi'mizi garda karşılamağa hazırlanıyor lar. Kfizım Paşa Nz. B. M. M. Reisi Kâzım Paşa a yın 24 üncü pazartesi günü An kara'ya avdet edeceklerdir. Dun sâHaK şeKrimîzden Beyrut*a hareket eden Fransa'nın Suriye yüksek komiseri M. Ponsot bulden dolayı pek mmnettar bulun. duğımu, Türkiye'deki kısa ikame . tinde edmdiği ântibalan, Reisicmn. hur Hz. ile, Basvekilimizin kendi sinde bıraktığı pek samhnî hatıra. larını kat'iyyen unutamıyacağınl söylemîstir. (Mabadi 2 incî sahlfede) ŞOkrO Kaya Bey Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey dün Dolmabahçe saraymda mesgul olmus, akfam üzeri To kathyan ofeline gidip burada Âmerikan sefareti maslâhatgüza nnı akbul ederek bir müddet gö rusmüstür. TtBn SnEaıa*dan seHrimize g İktisat Vekilimiz Mahmut Celâl B. Türk tipi tayyareler Eskişehîr'de yapılan tayjrarenin tecrübesi muvaffakiyetle neticeie» ınn 3üncü Balkan Konferansı Furugi Han pazartesi güHeyetimiz dün gelen Yunan murahhaslarile beraber bugün Bükreş'e gîdiyor nü şehrimize srelivor Memleketi mizî ziyaret edeceğini haber ırnız I ran Hariciye Nazm Fnrnği Han aym 24 üncü pazartesi günü Avrupa' dan şehrimize gelecektir. Furuği H a n Hz. şehrimiz de iki gün k a iran Barîciye Uazvn lacak ve aym yir', FurHği Han mi yedisinde A n (.Mabadi 3 üncü sahifede) Iran Hariciye Nazırı KENDİ KENDtMlZt TENKİT: Millî servette hayvan Heyetîmîzîn 3un son yaptîğı Üçüncü Balkan konf eraniıhanfjij.. rak edecek olan Türk heyetî, bu sabah saat on birde Prenses Marya vapurile Köstence'ye hareket ede. cek, oradan konferansı toplanaca ğı Bükreş'e gîdecektir. Heyet dün aksam saat teste Ga. latasaray Lisesinde Büyük Mülef Meclisi ikinci reisi ve Balkan Birliği Türk grupu reisi Hasan Beyin riyasetinde yaptığı son içtimada kon ferans ruznamesinde bulunan mevzular üzerinde hazırlanmış olan tez. lerimiz etrafmda bir defa daha fi . kir teatisinde bulunmus ve seyahate ait teferrüatı gorüşmüştür. Geçen sene memleketimizde toplanan ikinci Balkan konf eransma a. it zabıtlarla bu içtima devresine ait matbu evrak, kitap ve sirkülerle de heyetimizle birlikte bugün Kösten ce'ye gönderilmektedir. Bu zabıt ve kitaplar bes san&k kadardır. Bu sefer konferans bir hafta kadar sürecektir. Bugün Türk heyetile be. raber dün şehrimize gelen Yunan murahhasları da Romanya'ya ba . reket edeceklerdir. son îsfîmatBua ~6îr Memleketimizin öyle yerleri var ki oralarda alabildiğine hayvan barınabiliyor. Bu hesaba Vasati ve Şarki Anadolu'muzda yetiştirilen külliyetli koyunlan hatırlıyabiliriz. Yıinleri ve sütleri noktasından koyun ve keçi üzerinde alacağımız tedbirler yok değildir O yolda çahşıldığını biliyoruz. Hatta yalnız koyunlar için değil, diğer büyük hayvan lar için de çalışıldığım itiraf etmek lâzımdır. Bu mesainin şimdiki derecesini dahi takdirle karşılıyarak mütemadiyen takviye etmek vazifedir. Bilhassa inek ve at cinsi için soylenecek esaslı sözler, yani yapılacak esaslı işler vaıdır. Bilhassa bu büyuk hayvanlann gıdaları noktasından. Avrupa'nm 600 den 1000 kiloya kadar gelen ineklerine mukabil bizim en büyük ineklerimiz 80100 kilo ancak gelir. Kedi ne, budu ne dedikleri işte budur: Eğer Avrupa'nın o büyük hayvan lannı getirip bizim memlekette köylülere dağıtsak bunlar az zaman sonra ya ölürler, yahut bir ikî nesil zarfında küçüle kiiçüle. bizim şimdiki inekler derecesine inerleT. Hayvanı büyük yapan ve büyük tutan gıda mes'elesidir. Hayvanın gıdasüe tıpkı însanın gıdası gibi meşgul olmak lâzımdır. Bir iki ineği ve bir iki kısrağı olan her evin bir iki dönüm yonca tarlasî ve bir ikî dönüm çayın olmalıdır. Hayvana gıda olacak bir miktar pancar da ekilebilir. Bu zahmetine değer bir istîr. Çünkü böylelikle büyük hayvanlarm üremesi rnemîeket için hakikaten en buyuk serveti teşkil eder. Bu işi şu beğenmediğimiz istanbul ıste böylece yapabilir. .. Tayyare Cemiyetinin Fran< sa'da yetifdirdiği talebeler • den mühendis Salâhattm Re şit Beyin «M. M. V. 1» tipin de ilk millî tayyareyi Eskise hir'de imale muvaffak oldu ğunu geçenlerde heber ver mistik. Tayyarenin motor ve pervanesinden başka bütün parçalan Kayseri ve Eskise hir fabrikalatında yapdmıstır. Tayyare iki kisilik irb'bat tay tüfeği, icabına göre bir telsiz yaresidir ki bir pilot, iki rasıt veya fotoğraf ve yahut azamî 100 kilo talim bombası tasunak • tadır. Saatte azamî 200 kilometre sür'ati vardır. Motörii 3 0 0 beygiruk Pratte Whitney Wasy makinesidir, pervanesi çeliktir, diğer insaat malzemesi tahtadır ve kâmilen memleketimizde yapıl İlk Türk tipi tayyare v e xnuherj(£>< Salâhattin Reçft Bey mışbr. Tayyarenin iBc tecrSbekrl vaffakiyetle netkelemm», fimit den ziyade olmak üzere saatte 2 0 0 kilometreden fazla uçabOdiği v e havada 5 saat kalabueceği arJasılrmştg. Tay • yare ayni zamanda akrobasiye d e mtisaittir. Bu surede millî tip tayyare msa« atmuı kabil olabileceği anlasılnuştır. ııııııiHiııınıııiHiıınıııiMiııınııınıiHiıtiHiııınıııııııınıııınnııiiinHiııiMiıiMiımHiımıııiMnnuuııııınıımHiıınıııııııııuııUHiıuıuuuıııuıtmm i şeürlmtze gelen YunSn neyeHflhi istikbalinden bir intiba nan murahhas heyeti dün saat 4 te Daçia vapurile Pire'den şehrimize gelmiştir. ^ Heyete Yunanistan'm sab'ık Ankara sefiri M. Argiropulos ta re. (Mabadi 4 üncü sahifede) Yunan heyeti geldi Balkan konferansına istirak ede. cek olan eski Başvekil M. Papanas. tasıu'nun riyasetinde bulunan Yu ımıınmıııımıııııınıııımııı ıııııımııııııııııımmınıımıiHim .ııııııııııııımıımiHimmnıımııııııın ııımııııımmıımııııııııınHiıımi türkçeye çevrflmesîni hem müelliften, gelmektedir. hem İktisat Vekâletinden bekleriz. Biz kendisuri böyle bir muvaffakiyeİstanbul meb'usu tinden dolayı tebrik ederken iktisat küALÂETTİN CEMİL tüphanemizi zenginleştiren bu eserin Eğer insanlar yalnız peşin para ile aldıklarını giyseler, ne kıyafetj te gezerlerdi!