10 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi uncu cüzü çıkti 29 Dokuzuncu sene: No. 3204 umh tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektnp adresl: Cumhnriyet, tstanbnl Posta kutusu: Irtanbul, Ko. 346 Telefon: Baçmuharrlr: 22368. T&hrir mfldflrfl: 23236, tdare mfldüru: 22369. Matbaa: 20472 Mİllî Kültür Sahifesi Pazartesi 10 Nisan 933 Bugün 5 inci sahif e Almanya Eski Toprakları İstiyor MıiıııttııırııiMMinnıııınıııııımnııııııııtnHitnım Direktuvar değil, Muahedelerin tadili Amerika vaziyete müdahale ediyor Ş eklin bazan esas kadar ehem miyeti haiz olduğunu anlamak için son Makdonald Musolini mülâkatından çıkan direktuvar söz ve fikrini ele almak kâfidir. M. Musolini'nin teklifi 3e ve galiba M. Mak donald'm da hüsnii telâkkisile meydan alan bu söz ve fikre nazaran Almanya, îngfltere, Italya ve Fransa'dan müte şekkil dört biiyük devlet kendi aralarmda bir nevi direktuvar teşkil edecekler ve lâakal on sene müddetle Avrupa işlerini bu direktuvar marifetüe tanzim ve idare eyliyeceklermiş. Bu müphem şeklinde böyle bir direktuvann hatta fikir olarak dahi orta ve küçiik denilen memleketleri rahatsız edeceğinden <*iphe caiz olamaz ve prensip rtibarile böyle bir direktuvann Milletler Cemiyetini bertaraf etmek lâzım gelen yeni bir tesekkül mahiyet'nde görü'memesme imkân da bulunamazdı. Direktuvar söz ve fikri ştmdiye kadar hep bu noktai na zardan münakasa ve denebilir ki daha ziyade tenkit edildi. Nitekim seklin gösterdiği garabet sevkile biz de bu ta savvuru hep bu noktai nazardan tenkit edegeldik. Vaşington'da siyasî işler de görüşülecek Bir Roosevelt Herriot Makdonald mülâkatmın hazırlandığı haber veriliyor Nevyork 9 (A.A.) G&zetelerin bir çoğu M. Herriot'nun yakında Amerika'ya ge'eceği baberini pek müsait bir surette karşılamakta ve kenduimn Amerika'da pek iyi bir kabul göreceğini yazmaktadırlar. Zira mumaileyh Avrupa'da sulhun en hararetli müdafîle • rinden ve Amerika milletinin dostla rmdan sayılmaktadır. M. Herriot'nun beynelmilel vaziyetin inkisafı hakkında M. Roosevelt ile pek ehemmiyetli mülâkatlar yapacağı tahmin edilmektedir. M. Herriot, Vasington'a geldigi takdirde, yapılacak samimî görüşmeler esnasında Beyaz Sarayda M. Roosevek'in misafiri olacaktır. M. Roosevek'in ecnebi devlet adamlarmı ayn ayn kabul edeceği ve fakat M. Herriot ile M. Mac Donald'm ayni zamanda Vaşington'da bulunmalannm 3 büyük devlet adarm arasında doğru • dan doğruya temaslar yapdmasına ya (Mabadi 2 inci sahifede) Dil anketi 26 numaralı liste Ankara 9 (A.A.) Karsılıklan aranacak arapça ve farsça keli melerin 26 numarali liste»i şudur: lEFSANE 2EHEMMlYET 3EHlL (Ehl) 4ELBET SEÜM 6EMANET 7EMARE 8EMEL 9EMİN 10EMNtYET Listelerde çıkan kelhnelerden numaraları birden faıla olanlann her manası için ayn karsıhklar ileri sürülebilir. Karşılık gönderen zatların gön derdikleri karşılıklardan duyul mus ve işitilmiş olmıyanlann hangi kaynaklardan ahndığını bildirme leri rica olunur. Eroinci şebekesi nasıl yakalandı? 8 kişi zan altındadır, 40 kişinin ifadesi aiındı Maznunlar arasında maruf şahıslar da var. Bir çok ev ve oteller araştırıldı, aletler ve malzetne bulundıı Yeni derleme tifleri Ankara 9 (A.A.) Türk Dilı Tetkik Cemiyetinden: Mart nihayetinde vilâyetlerden geien derleme fişleri 34 bin 350 ye var raıstır. Martın son haftası içinde yeniden gelen fişler 14 bin 780 dir. Fakat son tahlilde direktuvar söz ve fikrinin netice itibarile bilhassa mua hedelerin tadüini istihdaf ettiğine hükmetmek icao eder gibi gorünüvor. Eğer Üçler mülâkatına dahfl olacak olan maksat hakikaten bu ise bunu kendi söIngiliz Başvekili Mr. Makdonald aile sövlememis olmak biivücek bir hata teskil evlemistir. Milletler CemiyetiMaslâiıatgv ni bertaraf edecek maHyette yeni bir zarla idare edildirektuvar tesekkülünden bahsetmek mekte olan Ar baska şey, Miiletler Cemiyeti mukave lenamesinin 19 uncu maddesinde zaten navutluğun Ansırası geldikçe, lüzum ve kanaat hâsıl kara saf aretin oldukça pekâlâ ıslah olunabil«cekleri de ahiren, Ar sarahaten zîkrolunan muahedelerin ta navutluğun ü s dilî baska seydir. Milletler Cemiyeti küp Jeneral feskilâtmı asla zâfa uğratmaksızm v« konsolosu Ca hatta bu teşkilâta btinat ederek mua • vit Bey Lesko hedelerin tadili Kizumunu pekâlâ flerl viku, orta. elçi sürmek mümkündür. Bu da belki zamatayin edilmis nın emrettiği en serefli islerden biri otir. Cavit Bey lur. Binaenaleyh direktuvar tasavvuruyakında Tür nun esasen bu maksadı istihdaf ettigi kiye'ye gele CavfTB Laskorlicu doğru ise onun mütesebbisleri tarafm cektir. dan sarahaten bu suretle ifadesi ve hatMemlekethnizi pek iyi bilen ve ta lâyık oldushı ciddiyet ve kuvvetle izaricalimiz arasında bir çok dostlan hı pek yerinde bir is olacaktı. bulunan yeni Arnavutluk sefiri Ca.Direktuvar kelimesinin tarihî ve 3ı vit Bey, uzun müddet Erkânı Har tflâlci mana'an bu asnn zihniyetlerile biye Reisi sıfatile Arnavutluk ordu uyusamaz. Bu asnn anlayışı diktatörlüsunda hizmet etmis kıymetli bir asğü bile kolav kolay anlıyamaz, yani haMabadi 3 üncü sahifede) zmt ve kabul edemezken bütün memleketler üzerinde bir nevi diktatörlük yürütecek bir Avrupa direktuvan hakikaten alelâcayip bir tasavvur olurdu. Fakat Roma'da M. Musolini tarafından M. Makdonald'a söylenilen fikrin bu olmap dığı, ve belki maksadm sadece mua hedelerin tadilinden ibaret bulunduğu anlaşılır gibi oluyor. Bu tamamen baska seydîr, ve M. Musolini'nin öteden Verilen ha beri açıkça söyliyegeldiği bir fikirdir. berlere göre U* Şimdi onun daha derli toplu, daha açık mumî Harpte ve kat'î olarak söylenilmesine ne engel Ingiliz donan vardır? Bizce engel buhmmak söyle ması baska dursun, bilâkis onu açık ve kat'î söylemandanı olan meğe arbk lüzum ve zaruret bile vardır. Amiral Lort Çönkii bütün meselelerm derlenip topJeliko, bir kaç Berlın Belediyesî içtîma salonundan enm Knriyettn Hâmnda Indirîlen lanarak nihayet bu muahedelerin tadili giine kadar, bir Vılhelm'ın resmi son Rayhiştag kuşat resmı günu tekrar eski yerine asıhrken.. liizumu etrahnda toplandığı bugün en ay kalmak ü mıslardı. görmez gözlerin bile görebilecekleri aBerlin 9 (A.A.) Berlin Spor sa zere lstanbul'a M. Hitler, hücum kıt'alaruun tariL sikâr bir hakikat olmuştur. raymda yapılan bir içtimada M. Hitler, gelecektir. tn ~ çesinden bahsetmiş, onlann itaatlerinı, Dünyayı kasıp kavuran buhranın o nasyonal sosyalistlerin hücum kıt'alangiliz Amirah sadakatlerini, vazife hislerini, sebat ve nm reisi sıfatile bu kıt'alara hhaben bemme geçmek için her şeyden evvel miltstanbul'd'a kalmetanetlerini methetmiş ve kendilerine yanatta bulunmustur. Bütün Almanya'letleri emniyet ve rtimatla huzur ve dığı müddetçe Amlral tort Jeliko retikbalde de ayni faziletleri gösterme da bu kıt'alar, reislerinin sözlerini dinlesükuna kavuşturmak lâzımdır. Beşeritngiliz sefaret konağında misafiı (Mabadi 6 ıncı sahıfede) mek üzere hoparlörler altmda toplan yetin sırtından ve kaîbinden en ağır edilecektir. Amiralın Türkiye'yi ziyük olan siIâJfılanma belâsını az çok kal ınnıııiMiınınıınıııııııınııııınııiMiııııııınııııiMiıııııııııîıııiıııııiııııiııııııııııııııııııiMiııııııııııııiHMiıııııiHPiıııııııııııınııııııııınıııııııııııııııınııı yaretmin yalnız istirahat gayesine dan sonra kimsenin bir şey diyemiyeceettirmesine Fransa ilânihaye mümanaat dırarak hafifletmenin en kestirme ça matuf olduğu söylenmektedir. ği veçhile tadiline tesebbüsle işe başlaedecek midir ve bunun için ne vakit resi budur. Fena hudutlarla millî hayatmak lâzım geliyor. DiyebiKriz ki harp Amiral Jeliko, Büyük Harbin ilk t *a silâhla müdahaleye hazır buluna • !an paramoarça edilmis milletlerin şisonu hayatında on dört sene bir fasıla üç senesinde Home Fleet denilen cak mıdır? Eğer öyle be silâhlan azaltkâyetlert yükselip dururken bu emniyeile Uk ciddî i? bu suretle görülmüş olatngiliz ana vatan donanmasının başraa konferansın» bugünden yanna he ti tesise ımkân var mıdır? Eğer mua kumandanhğını muvaffakiyetle i caktır. Eğer mümkünse ve eğer bu tamen ve derhal talil etmelidir. Çunkü hedelerin yanlıs çizdiği bu hudutlar hüsf a etmis ve harpten sonra hatıratını eger mevcut muahedelerin haksız :arafrikle beşeriyete biraz rahat nefes al nü nza ile tashih olunmazlarsa alâkadar bastırmıştır. Amiral hâlen müte juinın 'damesiade ısrar olunacaksa simak mukadderse. Bu yapılmad'kça dimilletler bir gün o hatalan tashih ettikaittir ve resmî bir vazifesi yoktur. lâhlan azakmak söyle dursun, uzak veğer teşebbüslerin kâffesini beyhude sayrebilmek için fırsat kollamaktan ve taya yakm bir gelecekte muhakkek su • makta bizce hata yoktur. biî ona göre de hazırlanmaktan hâli kalrette patlak verecek yeni bir harbin öVe eğer Musolini Makdonald teşebmıyacaklardır. Bunlarm o yolda hazır > niine geçmeğe rmkân bulunamıyacak büsünün hakikî mahiyeti bu ise bu maklanacaklarmı bi'en diğer milletlerin de demektir. Bir de fazla olarak iktısadî fc&bmda kendi'erin müdafaa için hazırsadı direktuvar fikirleri akında sakla ahvalin şu veya bu konferans ile ıslahı lanacaklannı söylrmeğe hacet bile yokmağa çalışmaktansa apaçık ortaya koyAnkara 9 (Telefonla) Gazi Hz. çareleri düşünülüyor. Beşeriyeti bir kere tur. Meselâ A'manva'nm Danzig kori mak şüphesiz en doğru siyaset olur. bugün saat dört buçukta şehirde oto siyaseten kendi halinden memnun ve edorunu bu halde bınJap unutacağını farBöyle bir fikir ancak cihan efkâri umumobiBe bir gezinti yapmışlardır min bir vaziyete sokmadıkça, silâhlan zetmeğe imkân var mıdır? Darmadağuı ••• • miyesinden alacağı kuvvetle yürijyebi azaltamadıkça ve ne vakit olsa zuhu cdilen Avustuya Alman'Ian acaba ne lir. Ezcümle Fransız efkâri umurniye ru muhakkak yeni bir harbin önüne vakte kadar bu perişan vaziyette ka sine vaziyetin serin kanlılıkla mütaleası geçmeği simdiden temin etmis bulunIzmir'de açılan tamet Paşa bul hrlar? Macaris*an paramparça edilerek için zaman ve imkân vermelidir. Fran • madıkça iktısadî ahvali düzeltmekten şuraya buraya peşkeş çekilen hudut • varımn küşat resmi dün çok hasa'nm başkalanna ait haksız davalarda bahsetmek çok açık bir safdfllikten velarmm Macar kalplerinde açtığı yara raretli tezahtiratla yapılmıstır. ısrar ile yeniden yeniye atese ve kana ya koskoca bir riyakârhktan baska ne len bu hudutlann tashihinden baska Bu hususta gece geç vakit aldtğısüriiklenmek istememesi ihtimali şimdi olur? hangi çare ile tedavi edebilir?.. mız telgraflar 3 üncü Mahifemiz artık daha kuvvetlidir. Dünya ahvalini düzeltmek için mevv. s.. v. «... dedir. YUNUSNADİ cut muahedelerin onlar hakkında bon • Abnanya'nm şark hudutlannı tr.shih Arnavutluk Sefirî Almanyadan yeni bir ses! «Danimarka'yı hududun tashihine icbar edecegiz!» diyorlar Von Papen Roma'ya niçin gitti? Eski Osmanlı zabitlerin den Cavit Bey tayin edildi Maznunlardan ikısi Şebrimizde u zun müddet tenberi gizli o larak eroin yapıp satmağa ugrasan bir ç«tenin polis ta rafmdan mey dana çıkanl dığinı ve bu işt» önayak o lanlann yaka landiklarını, hâdise müna sebetile tstan ifadesi &„„„„ „>„, Zozo Dalmas bul'un muhtelif müdiriyetinın kapısında semtlerinde araştırmalar yapıldı ğmı, alâkadarlardan bir çok kimse lerin ifadelerine müracaat edildi * ğini yazmı^tık. Dün, bu hâdise hakkında tahki ^ kat yapan bir muharririmizin en salâhiyettar ve resmî makamlardan da aldığı malumata nazaran eroin kaçakçılığı yapan şebeke şu suret le meydana çıkarılmıstır. Üç ay evvel yapılan bir ihbar İstanbul zabıtası bundan bir kaç ay evvel t»tanbul'da gizli eroin yapan ve hususî teşkilâtla memleket ( Mabadi 6 tnci sahifede ) Cenevre tütün konf eran sı mühim kararlar verdi Avrupa'da Şark tütünü istihlâki arttırılacak ve bunlardan alınan gümrük resmi tenzil olynacak Cemiyeti Akvamın daveti üzerine Cenevre'de toplanan tütün konfe ransına hükumetimiz namına iştirak eden Tütün tnbisar müdürü Mithat Bey dün şehcimize avdet ctmistır. Mithat Bey bir muharririmize asağıdaki izahatı vermistir« Cenevre'de toplanan tütün mütehassıslar komisyonu, şark tü tünlerini istihsal eden lürkiye, Yunanurtan ve BulgarUtan'da mevcut tütün buhranmın önüne geçmek ve piyasada Utikran temin etmek için mühim kararlar ittihaz etraiştir. Komisyon heyeti umumiyesi, temennilerimizi ittfakla tasvip ederek şunları kararlaştırmıştır: Avrupa'da tütün istihlâk eden hükumetler, tütün harmanlarınd'a, şark tütünü denilen Türk, Yunan ve Bulgar tütünleri miktarım arhra caklardır. Amiral Jelîko Eski Ingiliz Başamiralı IstanbuPa geliyor Murahhasımız Mithat Bey Evvelce şark tütünü bu harman Lutfen sahifeyi çevirinü İki yüzlü kız Casus Mak Kenna'nın maceraları Meşhur Alman kadın casusu Matmazel Doktör'ün Belçika'lı meslektası olan bu hastabakıcı genç kızın casusluk ha yatı, Ingiliz nazırlanndan Çorçil'i bir gece sabaha kadar uykusuz bırakacak derecede meraklı ve heyecanlı vak'alarla doludur. Vatan aşkile ca susluk eden Belçika'lı kızın baştan basa bir fedakârlık ve kahramanhk menkıbesi olan hayatını okuyup ta hayret ve takdir duymaırak imkânsızdır. gun sonra neşrine baslıyoruz. Gazi Hz.nin Ankara'da Dünkü tenezzühleri Izmir'in dünkü bayramı