8 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 51 u m h u r\ yet S6I)6' KO. 3S34 Telgraf ve mektup adresl: Cumhurlyet, Istanbul Posta kutusu Istanbul, No. 246 P6rŞ6ffiD6 0 M3FI 1 8 3 4 Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrlr heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketl, 24299 inci cüzü çıktı Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lânmdır. Bir hayal, bir Masal ki hakikat Kadar acı! Ankara. 7 mart (Başmuhamrimizden) evgilileri kaybederek ırfatem tutmak ve mersiye yazmak en büyük bedbahtlık. Kim derdi ki bugünlerde şaka gibi hayata gözlerini yuman doktor Reşit Galibin arkaıından da ağlıyacağız? Bugün bir varmış, bir yokmuşa dönen doktor Reşit Galibin hayali gözlerimizde otuz beş kırk senelik bir hatıra yığım içinde hakikaten sevimli ve parlak bir çehre halinde canlanıyor, ve bundan dolayı yüreğimiz bin kat daba fazla yanıyor. Radosta, koltuklarında mektep çantalan, sanki birbirlerine yapışmak ister "gibi yekdiğerlerine sokularak yürüyen yumuk gözlü iki çocuk: Hüseyin Ra • gıp ve Re^it Galip kardeşler. Hacı Mehmet Ağalarm torunları. Onlar daha ziyade böyle maruftular. Babalan Galip Bey, şu adada, bu adada vazife gören bir adliye memunı. Çocuklar Radosta, dedeleri abani «anklı, büyük cüsseli, kerliferli Hacı Mehmet Ağanm vesayetinde, ilk tahsillerini yapı • yorlar. Hacı Mehmet Ağanm adı Ağa. Türklüğün tinuallerinden biri olan bu dev gibi zinde ihtiymr yalnız okomak yazmak bilir değil, kendi idrakme göre meslek s&hibi de olmuş tağlam karaktern, halkm hürmet ve muhabbetine mazhar eşraftandı. Yalnız bmmrâ anılması ağulan ve şehri dolduran bir adam. Hiç cebbar değil, gayet ha luk, herkese hüsnümuamele eden bu ihtiyar nazarlarda manen büyüktü. Biribirlerine sokularak ilk tahsilleri içtn mektebe gidip gelen yumuk göxlü, muhteriz, iki çocuk, Hüseyin Ragıp ve Reşit Galip kardeşler, işte bu ihtiya rm hafitleridi. Onlara Hacı Mehmet Ağalarm çocuklan derlerdi. gUrülttileri içmd* bir yaz günü küçük vir vapurla Sttmteki adasından geçiyorduk. Limana demirliyen vapur üzerine bir yelkenli üstünde beyaz pantalonlu, kabadayı kıyafetli, daba ziyade sportmen olduğuna hükmedilir bir adam geldi. Vapura çıkarak bilmediklerine dahi kendisini tamtmış oldu. Ora adliyesinde vazifesi olduğu anlaşılan Galip Bey. Hüseyin Ragıp ve Reşit Galip Beyle rin babalan Galip Bey. Kendismi bir kere de meşrutiyet devrinde tstanbul da görmüştük. Artak tekaüt olmuf veya oluyordu. Bize vicdanen rahat olduğunu toylemişti. Çünkü çocuklanmn okumalarmı temin* muvaffak olmuştu. Hayatta kendisine tevdi olunan vazifeyi güzel yapmış bir adam insirahile: Arbk, diyordu, artık ben bir kö»cye çekftip hiç düşüncesiz kendi keyfîme yan gelebilîrim. Hüseyin Ragıbı zaman zaman gördük. Şurada burada çalısıyor, gazete • cilik meslegine aşkile bize daha yakm görünüyordu. Umumî Harp iptidala • rmda birgün o bize haber vermisti ki Tıbbiyenin son sımfındaki kardeşi Reşit hayata atJmış ve gönüllü olarak şimdi hatırhyamadığimız hangi millî teşekkule katılmış, vatan müdafaası kaygısüe sinesmi memleket serhatle rinde siper yapmağa gitmişti. Umumî Harp bize göre bir kıyamete benzer. tstiklâl cidalinde ise Türk milleü Ergenekon hayatau yaşamışh. Büyük Gazi cenup seyahatlerinden birinden de yeni bir arkadas getirerek donmüştü: Doktor Reşit Galip. Mersinde tesadüf ettiği bu cevval gençte Gazi büyük bir istidat görmüs, onu merkezde çalışmağa çağırmıştı. Reşit Galibi, Haa Mehmet Ağalarm yumuk gozlü kücüğünü o zaman, büyümüş, daha ziyade vakarlaşmış, tatlı tatlı konuşur, pek iyi yetismiş bir genç olarak bul maktan pek ziyade memnun olmuştuk. Kendi is^dadmı Büyük Gazmin feyizli irşatlan tenmiye eden bu genç asıl bundan sonra teşekkül ve tekemmül et mek yoluna döküldü. Zamamn her merhale ve mesafesinde onu daha zi yade tecessüm ediyor görüyorduk. Çok çaLşıyor ve anlıyarak denebilir kimütemadiyen ilerliyordu. Büyük Ga • zmin irşat ve işareti kendisinin hayat düsturu idi. Daha hayah anlamaga başladığı ilk dakikalardan itibaren kendisini türkçülüge vermiş olmak itiba • rile Türkün (ULU) suna yakm olmaktan sanki güneşin cazibesme tutulmuş bir cisim gibi hep o vadide canh kı • mıldanışlagrla mütemadiyen terakki Tahdidi teslihat meselesi Londrada mühim içtima ve müzakereler oluyor Amerika ve Fransız meclisleri yeni bahrî inşaat programlarını kabul elliler, inşaat başbyor Londra 6 (A.A.) Havas bil diriyor: tmparatorluk müdafaa komitesinin Makdonaldın riyaseti altında dominyomlar mümessillerinin iştirakile toplandığı bildirilmektedir. Mutat vechile gizli bir surette müzakeratta bulunan komite içtimaı, •ilâhsızlanma meselesinin vaziyetine istisnaî bir ehemmiyet verdkmektedir Bundan başka silâhsızlanma ifi için nazırlar komitesinin de bugün için içtimaa davet edildiği öğrenil miştir. M. Barthonun son beyana tmın, Fransaya müzaheret için kâfi derecede vaz*h olarak telâkki edil miş olması muhtemeldir. Komite M. Edenin raporunu ve şifahen vereceği izahatı dınliyecektir. Siyasî mehafilde Fransanm sî • lâhlarında yapacağı fedakârhklara mukabil emniyet sahasmda tatmin edilmesi meselesi mütalea edilmekte ve fakat böyle bir siyasetin, In • gilterenm Avrupada her hangi bir taahhüde girismesine muhalif kalmakta olan ekseriyetin hissiyatma uygun olmıyacafcı anlaşılmaktadır. İktısadî program Çıkarılacak tabvüâtm 2 milyon liralığına şimdiden talip var Ankara 7 (Telefonla) tktıtadi programın birinci genc tatbik edilecek kısmı için lâ zım olan üç milyon liranın tahvilât çıkarmak suretile temin edileceğini evvelce bildirmiş tim. Haber aîdığıma gb're bu tahvilât henüz çıkarıîmadığı halde 2 milyon liraltğına mnh telif miiessegeler şimdiden talip olmuşlardır. * T rHİTnll I I Adliye yangını maznunları İzmıtte îngna tmparatorluğu müdafaa * ;mitennin içtimalartna riyaset eden M. Makdonald resfnî olnuyan bir mülikat esnasında M. Norman Davise Paris, Berlin ve Romada tngiliz silâhsızlanma plânma karsı ahnan vaziyet hakkında malumat verdiği zaımecfilmektedir. (Mabadi ikinci sahifede) Dün maznunların muhakemelerine başlandı, 30 şahit çağrılacak Refit Galip Beyin cenazeri meranminden intıbdar Yukanda: Merhumun tabutu omuzlar üzerinde Ankara caddelerinden geçerken • Ortada Başvekil tsmet, Medis Reisi Kânm ve Ordu Müfettisi Ali Sait Paşalarlj Afet Hanım ve Ruşen Eşref Beyin refikası Hanım cenazeyi takip ediyorktf. . Aşağıda Solda: Cenaze otomobui asker tarafmdan selâmlamrken Sağda: Me • zarlıkta tbrahim Necmi Bey tabutun önünde nutuk soylerken M. Norman Davisin »eyahati Londra 7 (A.A.) M. Edenin İttif ak Umumî Merkezi yeni ceza kararları verdi Fenerbabçe kulübü idare heyetinden üç zata ildi verildi müebbet boykot Ankara 7 (Telefonla) tdman cemiyetleri ittifakı umumî merkezi, bugün de toplanarak yeniden bazı mühim kararlar ittihaz etmiştir. Dövüşle neticelenmiş olan maçta verilen cezalarm müstacelen tatbikına itiraz etmiş olan Fenerbahçe kulübü idare heyetmin dünkü içtimada reddedilen itiraznamesindeki imzalar tetkik olunmuş ve kulüp idare heyetini teşkil eden Cafer Ali, Zeki Rıza, Mehmet Reşat, Hayri Celâl, Sait Salâhattin Beylerden hangilerinin bu itiraz ve protesto kararrada reyleri olduğu ara^tırılmış tır. Neticede bu beş zattan Zeki Rıza Beyin kararda müstenkif kaldığıuı, Sait Salâhattin Beyin sıhhî vaziyeti dolayısile o gün ictimada bulunamadığı, Cafer Ali, Mehmet Reşat ve Hajrri Celâl Beylerin ka rarı imzaladıkları anlaşılmıştır. Bunun üzerine itiraz kararını vermiş olan Cafer Ali, Mehmet Reşat, Hayri Celâl Beylerin müebbet boykot kararile tecziyelerine merkezi umumî tarafmdan Htifakla karar verilmif ve bu karar kaf iyet kesbetmiştir. Atletizm Federasyonu reisi Bürhanettin Beyin vaziyeti de müzakere edilmişse de ittihaz edilen karar, mektum tutulmaktadır. Merkezi umumî, bugünkü içti maında, sporu neşriyat sahasında da istedikleri şekle sokan ve memleket sporunu şunun bunun baziçesi haline getiren bazı kimseler hakkında da cezrî kararlar vermiştir. Merkezi umumî, Türk sporunu herşeyden evvel disiplinli bir hale getirmeği düşünmekte olup sporda kat'î bir disiplin teessüs ettikten sonra, herşeyin kolayca düzeleceği kanaatindedir ve verdiği bütün kararları sporun menfaati ve atisi namma ittihaz etmektedir. Merkezi umuminin mukarreratı, ' \ A îtlye yangını maznanlarımn mah kemede alınmış bir renmleri tzmit 7 (Hususî muhabirimizden) tstanbul Adliye binasmuı yanmasına sebep olmaktan maznun ve mevkuf kapıcı Ahmet, pabuççu Ethcm, baş hademe Mehmet Efendilerle gayr mevkuf Adliye levı^ım mümeyyizi Tevfik Beylerin muhakerrvelerine bugün Izmit Ağırceza mahkemesinde bakıbnıştv. Mahkeme, Ağırceza reisi Nail Beyin riyaseti altmda saat 14 te açılmışur. Müd> dehanumî makamında Kocaeü Müd deiumumisi Hamdi Bey bulunuyordu. Umumî tarafmdan haklarında müebbet boykot cezası verilen Hayri Celâl Bey Cafer Bey burada umumî bir tasvip ile karşılanmıştır. Maznunlardan Etbemin vekili Hik met Bey ve bashademe Mehmetle kapıcı Ahmedin vekiK Nuri Bey de müdafaa makamında bulunuyorlardı. Makamı riyaset tarafmdan evvelâ maznunların hüviyetleri tesbit edilmiş ve son tahklkatın açılmasuıa müteallik karar okunmuştur. Bu karara göre pa(Mabadi dördüncü sahifede) Telefon şirketinden geri ahnacak para Paranın tahsis edileceği yeri tayinde ihtilâf var; Veremle Mücadele CemLveti teberrü Iktesi açtı Telefon Şirketinin abonekrine iade edeceği fazla paralarla bir hastane yapıhnası için teşebbütata devam edil mektedir. Verem Mücadele Cemiyeti, bu paralarla verem hastanesi inşasma taraftar aboneleri tesbit etmek ve reylermi toplamak üzere bir teberru listesi açmsş tır. Cemiyet, şirkete abone olan haHa, asağıdaki beyanname ile bu listeye i simlermi yazdırmağa davet etmiştir: Telefon Şırketınm ucret tenzılâtın dan ıstıfade hakkı olan muhterem a bonelere: Istanbul Verem Mücadele Cemıyebnın ıkı sene evvel Erenkoyunde açtı ğı sanatoryom bugune kadar çok .iyi ve kuvvetlı netıceler almağa muvaf fak oltnustUT. Hergun yırmı otuz kışmın gırmek i çın sıra bekledığı bu muesseseye hiç olmazsa 50 yatakhk bir pavıyon ılâ ve» için ıstifade hakkınızın bu çok hayirlı işe venlmesıni ve teklıfırrazin tasvibini göst«ecek olan reylenn yevmî IIIIIIIIIMIIIIIIIIIHI ~Trenköy sanatoryoma gazetelere gönderilmesini muhterem halkınuzdan rica ediyoruz. Istanbul Veremle Mücadele Cemiyeti Reisi Dr. Ali Pş. Cemiyet azalarmdan telefonu olan (Mabadi üçüncü tahifede) imım Ajansm bir teblifli Ankara 7 (A.A.) tdman Cemi yetleri tttifakı umumî merkezi diinden itibaren içtimalaruıa başlamıştır. Fe nerbahçe Galatasaray maçmda suçhı olduklan için cezalanduılan sporcula nn cezalan kat'iyet kesbedinciye kv dar maçlara iştirakten memnu kalma • lan hakkındaki karar umumî merkez • ce tasvip ve tasdik edilmiştir. Müzakere devam etmektedir. Soy adı Adliye Encümeni lâyihayı müzakere ediyor Ankara 7 (Telefonla) Millet Mec ttsi Adliye Encümeni, bugün toplana rak soy adı kanumı lâyihasmı müzakere etmiştir. Lâyihanm müzakeresi daha birkaç gün devam edecektir. Ankara 7 (Telefonla) Muğla meb'usu Nuri Bey nüfus kanununa tezyil edilmek üzere bir kanun lâyihası tek'if etmişbr. Bu lâyiha Adliye En cümeninde müzakere edibnekte olan soy adı kanunile alâkadar görülerek bu er.cümene havale olunmuştur. iHiııımınmiMinıuiMiının Spor kulüplerı kaldırılmıyor b.lânis... t Hâkimiyeti Milliye refikimiz, yukarıdaki serlevha altmda şu haberi veriyor: «Bazı gazeteler, gençlik teşki lâtı kuruluncıya kadar mevcut spor teşekküllerinin ortadan kaldırıla cağı hakkında bir havadis yazdı lar. Bunun aslı yoktur. Bu havadi sin aksine olarak fırkanın hazır lamağa çalıştığı «ençlik teşkilâtı arasında millî spor teşekküllerinin kuvvetlendirilmesi düşünüldüğünü salâhiyetli makamlardan öğrendik. ıı ııııııııııııımııııııııı Fransız istihkâmlanmn plânları çalındı mı? ııııiHiıııııııııınııımııııiHiımııımıııiHHimııiHimııınıııııııınımııııımıııııifi Staviski rezaleti gittikçe dalbudak sahyor, Adliye Nazırı «Fransa bir caniler »ebekesile muhatur» r!:di 934 bütçesi Bütçe Encümeni lâyihayı müzakereye başlıyor Ankara 7 (Telefonla) 934 bütçesinin Bütçe encümen;nde müzakeresine bugün yann başlanacakhr. Lâyiha hükumet tarahndan tabettirilmektedir. Maliye Vek:l''nin huzurile yapılacak olan umumî müzakereler için matbu bütçe ancak azalarma tevzi edilecek tir. " ' Ankara 7 (Telefonla) Bütçe encümeni 933 bütçesine ait münakale kanun lâyihalannı tetkTt ve müzakere etmis, bunları bir kanun lâyibası halm de toplanmak üzere tasdik etmiş|ir. ni simalar girmekte ve mese d a l l a M P »»«laklanmaktadtr. Staviskinin yamız bh dolandı Pansteki vmumi ncı obnayıp casus olduğu da taayyün etmiştir. '. . karargâht Dolandırıcı güzel karısından ve Paris 5 (Hususî) Bugun FranRita isminde güzel bir Macar arsayı meşgul eden hâdiselerin en tistinden, meb'uslardan, ricalden, başında Staviski rezaleti vardır. hatta nazırlardan istifade ederek Staviskinin milletin tasarruf ka • Fransayı haftalardanberi içinden çısalanndan aşırdığı milyonlar işine (Mabadi altıncı sahifede) kanşanlar arasına gün geçtikçe yel e ıııııııııııııııttMiıııııııııiHiıııııııııiHiMiııııııııııiHiHiıııiHiıııııııııııııııiHiıııııııııuruıııııııııııiıııııııııııııııtııııııııııı edip gidiyordu. Maarif Vekâletine memleketin irfanını yükseltmek aşkile gelmişti. Oradan çekildikten sonra da bu aşkmdan zerre kaybetmis değildi. Işte Gazinin feyizli elinde milletin u • tScbaline büyük bizmetler vadedecek veçhile tekemmül etmiş ve etmekte olan bu gnç doktor, adına tıbbın zatürrie dediği bir hastalığın pençesinde can vererek aramudan aynldı gittL Kanh gözyaşlanmıza kanşan yu kanki satırlarda sanki bir tarih anlat • tık. Doktor Reşidi kaybetmis olmak • tan o kadar müteessiriz ki bu tarihin bir hakikat mi, yoksa bir hayal mi oldjığunu farketmiyoriB. Bcfid bir bayalj belki bir masal. Fakat öyle bir hayal ve öyle bir masal ki hakikatten daha acı. Çünkü bütün acılığile hissediyo ruz ki yüreğimiz yanıyor. Ne diyebiliriz, bekanın ebediyeti içinde hepimiz birer oyuncak gibi faniyiz. Yalnız şu nunla müteselli olmak imkânı vardır: Şahıslar fani ise kâinat ve onun içinde en aziz bir varlık olan millet bakidir. Doktor Reşit Galip bu ebedî binayı yüksehmeğe çalışan amele arasmda vazıfesini ifa ederek gitmiştir. Herkes böyle çalıjabilirse acılanmızı daha az duyanz. Doktor Reşit Galip bir çabşma nümunesi olarak daima gözlerimi zin önünde yaşıyacaktır. Stavisktnin casusluk iflerhtde kvllandığt söy lenen kansı ile Macar artisti JUta ve terserinin YUNUS NADİ