November 26, 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

1 Yenîden açılan BÜYÜK Imperyal Oteli Beyogla, Ingıliz sefarethnnesî yanında N. 68 Temiz ve Halice bakan odalar Siislü Salonlar Banyo daireleri Teshinat Mutedil f iatler M umhurıy 0 7 0>l İSTANBUL CAĞALOĞLU Ansiklcpeâisi HAYAT 1 PaSScî 9fi nct cilt bazırdır. Cüzlerinizi bir an evvcl ciltletiniz 6 NO. u f 8 4 Telgraf ve mefctup adresl: Cumhuriyet, Istanbul . Posta kutusu: İstanbnl, No. 246 • dZdriGdl £.0 relelon: Başmuuarrir ve evi: 22366, Tahnr heyeti: 24298, Idare va matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi. 24299 24290. Avrupanın yeni Siyasal duruşunda Fransa ile Rusya una en doğru deyimile Savyetler Rusyasının Avrupa siyasasında oynamağa başladığı rol adını vermeli. Evvelki gün Fransız Saylavlar kurultayırtda (meb'uslar meclisinde) söylenilen sözlerın gbsterdiği budur. Bizim «on aylarda sırası düştükçe hep bu yoldan anlatmağa çalıştığımız Savyetler durumu en sonunda Fransız saylavlar kurultayında, üzerlerinde ulus işinin ağır yükü olan adamlar dilinden açığa vurulmuştur. Ulusal korunma (millî müdafaa) komisyonunun raporcusu M Arşimbo Avrupada banşı ayakta tutmak ve eğer gerekirse bu uğurda savaşı göze almak yollarında Savyetler Rusyasının Fransa ile sözbirliği ettiğini açık söyliyerek bunu uzun uzun anlatmıştır da. M. Arşimbonun sözleri dünkü sayımızda yazılı idi. Bunlara göre kendisi evvelâ Savyetler Rusyasının Fransaya yard'mı nasıl kazanıldığım anlatmış, sonra da Kızılorduyu çok zorlu bir ordu olmak üzere inanla öğmüştür. Savyetler Rusya3i daha önce Avrupanın siyasal akıntılarına karşı hiç aldırış etmiyen bir duruşta değildi. Bunun belgesi (alâmeti) Savyetlerin kendılerile gerçekten iyi geçinmek istiyen uluslarla anlaşmakta zorluk gbstermemeleridir. Nitekim Savyetler Rapallodanberi Almanya ile sanki e'ıbirliğine (ittifak) benziyen bir lutumda idiler. Almanyada yeni rejim Savyetler Rusyasını ilkönceleri saşırttise sonraları gözünü çebuk ve dört açmağa sürdü. Alrran Hugenbergin Londra acun ekonomi konferansındaki dilek kâğıdı (muhtıra) Savyetler Rusyasî" topraklarınm Almanyaya peşkeş çekilmesini ıstiyordu. Sanki konferan3 peki derse bu topraklar kolayca alımverecekmiş gibi. Hugenberg dilek kâğıdınm uygunsuzluğu Almanvayı da ı<ıkarak bundan ötürü bir yandan o Vâğıt hemen gerı almmakla birlikte diğer yandan onu veren adam da düşkünlüklere uğratıldı ama neye yarar ki biryoî ok yayından çıkmış ve M. Hitlerin Benim Savaşım (Meine Kamr) atlı kitabmda yazılı ülkülerin Rusyaya dokunanlan Rus gözlerinde hiçbir işkile (şüpheye) yer vermiyecek biçimde canlanmıştı. Savyetler Dış Bakanı Litvinof Yoldaş o Londra ekonomi konferansmdan başlıyarak bir sıra anlaşmalara koyuldu. Artık Rusyanın Almanyaya karşı hiç inanı kalmamıştı. Şaşılacak iştir ki Almanyanm Lehistanla el ve sözbirliği etmesi bu yoldaki işkilleri pekleştirmeğe yaramış ve Savyetler Rusyasını kendini koruyacak çaralara (çarelere) dörtelle sarılmağa sürmüştür. Evvelki gün Fransız saylavlar kurultayında Savyetlere dokunur anlatmaların bir bölüğü işte işlerin bu yüzünü aydınlatmağa çalışıyordu. Gerçek, Savyetler Rusyası siyasal duruşun bu hız. önünde bir çok memleketlerle olduğu gibi Fransa ile de çabuk, kolay ve sıkı anlaştı. Bu anlaşmanın değerine gelince M. Arşimbo işte bu bölükte Savyetlerin savaş çelimiri (kadretini) anlatmak istiyerek Kızılorduyu pe< çok öğmüş, bu ordunun en yeni malzeme ile donatılır.ış en zorlu ordulardan biri olduğunu söyiemiştir. M. Arşimbonun açık söylediğine göre eğer Fransa Aîmanya ile bir savaşa tutuşursa Kızılordunun Fransaya yardımı elde bir sayılabilirmiş. Sayılabilirmiş sözü bile az. M. Arçimbo bu yardım eldedir diyor. Bu madalyenin M. Arşimboca söylenmiyen öbür yanı ise şöyledir: Eğer Savyetler Rusyası Almanya ile Polonyadan bir saldırışa uğrarsa Fransanın da ona yardımı eldedir! ı İşlerin bu biçimdeki gidişinden sevinmek mi, yoksa yerinmek mi gerekir, burasını düşünmeğe bile yer yoktur. Eğer bu karşılıklı siyasal kurumlar savaş yerine banşı tutmağa yararsa çok iyidir demeli. Macaristan Milletler Edirnenin 13 üncü kurtuluş yılı f evka cemiyetine bir nota verdi lâde coşkun tezahüratla kutlulandı Notada Macaristanın Yugoslav muhtırasını nasıl «Artık Trakyanın yiikseliş yolları düzelmiş, îşlemeğe başlamıştır, bundan sonra ovalar yeşillenecek, Trakyanın her tarafından varlık fışkıracaktır» karşıladığı anlatılarak meselenin gelecek konsey ruznamesine konması isteniyor îtalya suikastçileri teslim etmiyecek j Sayılı bir bayramımız! Marsilya faciası ve Cenevre On üçüncü kurtulaş ytlının büyük bir bayram hali nde kutlulandığı guzel Edirnemizden manzaralar Edirne 25 (Hususî) Türk yur j duna hudut bekçiliği yapan giizel ve şirin Edirne kurtuluşunun on üçüncü yıldönümünü bugün; sitn diye kadar görülmemiş derecede yüksek ve candan tezahürlerle kutluladı ve kutluluyoc. Sokaklar bu •abah daha erkenden Ankaradan, Istanbuldan ve Trakyanın muhte lif yerlerinden gelen binlerce misafirlerle, ve Edb nelilerle dolmuş bulunuycrdu. Resmî ve hususî mües seseler, bütün dükkânlar, evler, bayraklarla, elekhikleele ve dallarla bezenmiş ve şehrin muhtelif yerlerinde taklar, kürsüler, fcibünler kurulmustu, . w Hazırlanan pıogram tnucibince saat 9 da askecî kıt'alar kurtuluşu temsilea tstanbul yolunun baslan gıcı oîan Ayşekadından şehre gir miş ve şehir namına bir heyetle rasimi yapılırken sokaklan doldııran kesif halk tabakalan can ve yürekten gelen sevinç nidaları arasmda Fırka bmasına ve oradan da Cumhuriyet meydanına akıyordu. Tam bu sırada yirmi dört metro uzunluğunda ve 18 metro genişli ğinde büyük ve şanlı bayrağımız Sultan Selim camiinin narin mina relcri arasından ağır ağır serr.alara yükseldi ve hep bir ağızdan söy'.enen lstiklâl marşı ve «yaşa!> sadalarile selâmlaodı. Bu manzara cidden görülecek şeydi. Şanlı bayrağımız nazlı ve tatlı kıvrımlar yaparak göklere doğru yükselirken koca sehir alkıs ve yaşa sadala> ile sarsılıyordu. Bunu mü • teakip Edirne meb'usu Şeref Bay dinleyicilerin heyecanlarına heye canlar katan kuvvetli hitabesini irat [Mabadı altmct sahifede] Cenevre 25 (A.A.) Macar murahhası M. Ekhart umumî kâtip M. Avenola bir nota ve erek Marsilya cinayeti işinin konseyin gele cek fevkalâde toplantıı ruznamesine konultnasını istemişt • Kon • . seyin bu toplantısı bidayette 21 ikinciteşrin olarak tesbit edilmişse dc bunun 3 birincikânuna bırakılması çok muhtemeldir. Konsey bu işe bakıp bakmıyacağını o zaman ka • rarlaştıracaktır. Cenevre 25 (A.A.) Marsilya cinayeti hakkında Milletler Cemi yeti umumî kâtipliğine verilen Ma car notasında cinayettenberi Ma caristanın uğradığı mütemadi hücumların yalnız bazı Avrupa dev letleri arasındaki normal münase [Mabadi altıncı sahifede] Cemiyeti Akoam tunutnî kâtibi M. Avenol Insull beraat etti Fakat federal mahkemenin bu kararı vermesine rağmen Illinuada tekrar muhakeme Sikago 25 (A. A.) Ilkteşrin tarihinde muhakemesi başhyan banker Samuel İnsul beraet et miştir. Kard%çi Martin tnsulle 15 kisi olan suç or • taklan da temyize çıkarılmış lardır. Insulle ortak ları, «İnsul Cor poration Utilities» şirketi ve şu • belerinln iflâsından ötürü halkı mühim surette dolandırmış ol makla töhmet al tında idiler Sikago 25 (A. A.) Federal mahkemesi İn sul hakkınd'a beraat karan ver mi&se de, İllinua eyaîeti mahke mesi onun aley hindeki ithamda îsrar ettiğinden, yeniden muhake • me etmek niye tindedir. Heyecanlı bir hi tkinei Umumî Mütabe irat edev fettif Ibrahim Şeref Bey Tali Bey halk tarafından kendilerine Tjuket •" ler verilmiş ve «bin yaşa!» sadala rile alkışlanmıstır. Belediye ve Fırkada tebrik me • Tebrik merasimi Dış piyasalarda ihraç eşyamız kıymetleniyor! Oralarda tedbir alındığı doğru değildir, bilâkis son günlerde yeni talepler alınmış ve bazı maddelerin fiatleri yeniden artmıştır tstanbul piyasasmda «ayi oldu ğuna göre, ihraç mallanmı/da gö rülen fiat yükaekliği, bazı dış piyasalarda tedbirler almak lüzumunu ortaya koymuştur. Alâkadar res mî mehafil ise, ihraç fiatlerinin normal olduğunu kat'î surette beyan etmektedirler. Fiat yüksekliği, kendi ham maddelerimizi isliyen dahilî sanayiin. bir taraftan inkisafı, diğer taraf [Mabadi İMnci sahifede] Sanayi zaferimiz ı Demir fabrikaları bahara kuruluyor 935 te 7 fabrikamız bitecek, 4 yenisinin de inşasına başlanacak Ankara 25 (Hususî) Ekonomi Bakanlığı beş senelik programm gelerek yıl yapılacak işleri için yeni kararlar vermiştir. Programm en büyük işlerinden biri olan demir sanayiine [Mabadi altınct sahifede] I Yeni suikastlar için hazırlıklar mı var? M. Titülesko ile M. Benesi öldürmeğe memur edildikleri söylenen iki Macar yakalandı Belgrat 25 (Hususî) Buraya gelen malumata nazaran Isviçre hükumeti, Küçük itilâf devletleri rüesasına karşı yeniden bazı sui kastler hazırlandığmı haber almıştır. Söylendiğine göre suikasti ha zırlıyanlar arasında Loyoş Kiş isminde bir Macar da vacdır. Bu adam Romanyadaki Sovat şehrinde doğmustur. M. Tituleskoyu öldür mekle tavzif edildiği iddia olunan merkum derhal yakalanmıştır. Gene Kiş isminde Bratislavda doğmuş bic şahıs ta Niste tevkif edilmiştir. Bu adamın da Çekoslovakya Hariciye Nazırı M. Becıese suikast yapmak üzere ayrıldığı bildirilmekte • dir. Isviçre hükumeti çok sıkı tedabir ittihaz etmiştîr. Milletlee Cemiyeti içtima salonundaki polis memurla ııııııııııııı Nevyorktaki muhakeme Nevyork 25 (A. A.) MüflU Balkan itilâfı iktısadî meclisi Ankarada verüen kararlar tatbik ediliyor Atina 25 (Hususî) Hariciye Nazırı, son Ankara irtimaında \erilen karar mucıbmct teşekkul edecek olan iktısadt mecliste bulunacak Yunan mümessiller heyetini teşkil etmek üzere dün millî banka ve devlet şimendife^eri müdürlerile büyük fabıikator M. Kanellepulesi davet etmiştir. Hariciye Nazırı Balkan devletleri arasındaki iktısadî Tiünasebatın inkişafı hesabma pek mühinı bulduğu iktısadî mecliste Yunan azalığını kabul etmelerir.i bu zevattan istemiştir. Bunlardan millî banka müdürü müstesna olarak diğerleri teklifi kabul etmişler, Yuran j?rupu mesainin esaslarını tesbit etmek üzere perşembe günü toplanma ga karar vermişlerdir Insulün Amerikaya mmasalati gunlerinde Amerika gazetelennde çtkan bir resim: tçinde mahpvu bulunduğrd vapur Hürriyett heykelinin Snünden geçerken muflis Bankerin hurriyete tahassuru suçundan iki saat siire» {Mabadi attıncı sahifede] banker Samuel lısul ve kardes.i I mek Amerika posta idaresini iğfal et ' bir IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItflllllllilllHIMllllllllllllltlllllllllllllllllllllllimillllllliniMllllliniUIIIMHİ Oz Türkçe şiîr Tan Tan yeri ağardı, kırlar uykuda; Esin, yaprakları öptü koruda; Bir gönül dcyişi hıçkırdı suda; Gene gün doğuşu yaniklık verdi! Ozan kopuzunu aldı eline, Bir kosma okudu güner yeHne, öyle dokundu ki sevgi teline Içinin yankisı gökte çinerdL Şu dağlar ardinda gizlenen irsi Yolcusu Dedi: Bu pinarda serinleyim ben, «Yanarken hem güiüp hem inleyun ben, «Tan yolculuğunu an, dınleyim ben, «Benim beklediğim böyle bir erdi!» Böyle kavustular îşikla kopuz, Konuştu öz dQle tandan gelen uz, Hepimiz o yolun bir yolcusuyuz, Gün incilerini oraya serdi. ÇeLoslovakya Hariciye Romanva Rancıy^ ,» Naztn M. Benes . Naztrı M. Titülesko n fazialaştuilmıştır. HALİT FAHRİ Bu coşkun yolcunua sevinç güneşi, İste o işiğa giden bu kişi Onu öğe öğe gönence erdi Bilhassa umumî kâtiplik bürosu çok sıkı bir tnuhafaza altına alın mıştır. Havas ajansl Fransıs Dışbakanllğınln bu Fıansa ve Savyetler elbirliği işine dokunur bir duzeltmesini bildirdi. Bu saylmlzda okunacak olan bu dıizelt menin ortalığa yeni birşey katmadlgı görülmüştür Bız de Franslz Savyetler «nlaşmasmin daha artık barıjl lutmağ» yanyacağıni söylüyoruz. X*^ N. ııııınıııııııııııııınııııııııuınittiııııııınıııııııı<ıiıııııııuııııııııııııııınıııııııımııııııııııııııııııınınııııııııiııııııuıııııııııııııııınuııııı Vardı tan yolundan yanina onun, Baktı ki bekliyor güz gibi solgun, Dedi: Hey güneşım ağîiyor musun? «Ağlama; aynlık artık elverdi! «Dlnlc, kopuzumun sesi ne şakrak, «Koşuğum su g|bi çağıldiyor bakb trsi kollarini ketez yaparak Göğsünü kopuzun üstüne gerdi, lik (ihtimal) daha güvençlidir. Kızılorduya gel rce onun gerçekten dörtbaşı yerinde çok zorlu bir ordu olduğunu söylemekle biz de ancak olanı söyiemiş oluruz. Deyışte geçen yeni öz türkçe söz lerin anlamı: Elsin Nesim, badısaba Deyiş Şiir, destan Kopuz Bir Türk sazı Yaniklık Firkat, hicran Guner Fecir Ozan Şaır . Yankı Aksisadı Çimrenmek Çınlamak Bugün: lrsi Perı YUNUS NADl Yazdıhtan tonrat *'" yazılar yazildıktan sonra Oyle görünüyor ki bu son olabilir 3 finCÜ sahlSedC Esid Istaobul, yeni yem Ankara İnCİ s a h i f e d e Yakın tarıhten Sdhıfe'er Yazaa : Salıh Münir • Almany» melctaplan Yazan: M. Nermı. öğmek Sena etmek Gonenç Saadet Koşuk Şıır, neşıd» Uz San'atkâr Ketez Çember.