21 Şubat 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

; Cumhariyet' Edebi büyük romant 19 ••« ookyuzu Yazan: Reşad Nnri Cüntekln 1 gud, ne iyi olur, dedim. Kız karşıdan bana ellerile «a • man yapma» gibi işaretler etmeğe başlamasm mı? Birşey değil Turgud görecek, biçarenin büsbütün kalbi kmlacak. Bereket versin o sağa sola dikkat edecek halde değildi. Teklifi me canı sıkılmış gibi sert bir ta vırla: tmkânı yok, dedi, birkaç güne kadar yolculuk var. îstanbuldaki işlerimi bitirmeliyim. Herşey den evvel iş... Içimden «ha şöyle biraz erkek ol. Kendini göster» diyordum. Fakat o Sevimin biraz daha kalmasını rica etmesi üzerine tekrar yanındaki sandalyeye çöküvermesin mi? Çıkmadık candan ümid kesil mez, derler. Biçare hâlâ işin farkında değil, ktzın tekrar karanndan dönmesini umuyor. O gece saat ikiye kadar oturduk. Bu yetmiyormus gibi bir de misafirlerle beraber sokağa çıktık; ayaklantmzda ev terliklerile onlan Taksim bahçesinin önüne kadar götürdük. Sevim bir koluna beni bir koluna Mükerremi almıştı. Turgud cenaze arkasında yü rür gibi yaslı bir ağırlıkla arka mızdan geliyordu. Onlardan aynldıktan sonra Sevime: Turgud çok mahzun.. Biliyor musun nekadar hata ettin? dedim. O elile ağzımı kapadı: Şimdi ciddî lâkırdı dinliye cek halde değilim. Kolumdan sıkı tutun. Bu güzel gece, Bursa ve hepsinden fazla olarak kısa bir zaman için evlenmekten kurtuluş beni öyle hafifletiyor ki balon gibi havaya uçacağım sanıyorum. { Şehir ve Memleket Haberleri Kadmlar kongresi Birlik; hazırhklarını sıkılastırdı En rnühim yoa böyle vapur işletilirse! Siyasîicmal Amerikada verilen karar a Emlâk müzayedesi Bu hafta içinde 90 parça çıkarılacak Evet. Ne zaman? Bu ayın yirmi yedinci pazartesi gecesi... Artık kendimi tutamıyarak kahkahayla gülmeğe başladım: Benden cesaret alan Sevim de makaralan koyuverdi: Sizinkiler işi hokkabazlığa döktüler, görüyorum, dedi. Mükerrem kızdı, fakat belli etmedi. Sadece: Bu öyle pek tabiî bir gülüş değil küçük hanım, biraz korktunuz gibi geliyor bana, dedi. Ben mi? O sizin kuruntunuz... Bende öyle saçma çeylere inanacak göz var mı? Eh olabilir.. tnsanlıktır.. Ben ne serbest düşünücüler bilirim ki ftdestur» demeden süprüntülüğe tüküremezler. Mükerrem bana dönerek devam etti: Bu böyle olmakla beraber çocuğa hak vermemek te kabil değil. Böyle zincir sakırdatmalar, sofada dolaşmalar, baskasının sesini taklid ererek adam çağırmalar bizim ilme de pek uymuyor.. Hele o pazartesi akşamı görünme va dinde bir... yanlışlık olsa gerek... Bizim ilmin ağırbaşhları ruhlann malum masa tıkırdılanndan bas ka bir vasıta ile varhklannı gös • termelerini kabul etmezler.. Bakalım görürüz. Ben senin yerinde olsam pazartesi akşamki tecrübede mutlaka bulunurum. Bulunmıyacağımı aklın ke siyor mu? Mektubu zaten bunun için yazmışlar... Demek sen şimdi bu iş için üşenmeden Bursaya gideceksin? Elbette... Daha uzaklara da olsa ne çıkar? Bizi de götür bari.. Değil mi Sevim? Bursada sıcaklar başlamıştır ama fena seyahat olmaz. Ben tabiî bunlan saka diye söylüyordum. Fakat Sevim sözlerimi öyle sevinde karşıladı ki birden bire kararımı verdim: Pilâvdan dönenin kaşığı kınlsın... Geliyoruz, Mükerrem, dedim, eğer bizi itikadsız diye ara • nıza almak istemezseniz o gece gelmeyiveririz. Sevimle orada burada dolaşınz... Sevim o yaşa kadar Istanbuldan çıkmadığı için bu küçük gezintiyi Amerika seyahati gibi görüyor, sevincinden çıldırıyordu. Bu kadar neşe Turguda bir alay gibi görünmüs olacak ki çocuk birdenbire ayağa kalktı, dargın bir tavırla: Izin verirseniz ben gideyim, yann da işlerim var, erken kalkacağım, dedi. Zavallının nekadar hakkı var dı. Sen kendinden daha aşağı birini özene bezene sev, yüzünü kızdınp iste. O bir kalemde «plmaz» dtyip isin içinden çıksın. Sen koskoca adam bir tarafta zıpkın ye miz balina gibi hayatınla uğraşırken o öte tarafta kahkahalan atsın. Doğrusu aranırsa bu seyahat lâkırdısmı ortaya atmakla ben de saygısızlık etmiştim. Belki biçarenin bu gece benimle konuşmayı ta sarladığı şeylerden biri de bal ayı seyahati idi. Hay Allah cezasını versin. Kabahatimi tamir etmek ister gibi: Sen de bizimle gelsene Tur Söylemesi ayıb olacak ama şimdiye kadar bunca yer gezdiğim halde Bursayı ben de ilk defa görüyordum. Bizi Çekirgede şalvar biçiminde bol aba pantalonlu, pos kıranta bıyıkh bir adam karşıladı. Bu Mükerremin ispritizmeci muallim arkadaşıydı. Adamcağız Sevimle benden utanıyor, konuşurken çarşaflı büyük hanımlar gibi elini ağzına kapıyordu. Sevim Bursayı gezmek için pek sabırsızdı. Otelde yanmyamalak bir yıkanma ve dinlenmeden sonra iki ispritizmeci ahbabı başbaşa bıraktık, bir otomobile atlıyarak rasgele şehri dolaşmağa başladık. Bir başka gün de hep bir arada Uludağa çıkacaktık. Sevim otomobilde durmadan Mükerremle arkadasını çekiştiri yordu. Şu Mükerrem muhakkak ki çok zeki, çok okumuş yepyeni bir adam... Böyle bir insan nasıl oluyor da bu çeşid budala arab bacı uydurmalanna inanıyor... Arkadaşile nasıl kucaklastığını gördünüz mü? Arkadaş ta ne arkadaş... Ben evvelâ dokumacı esnafı filân sandım... Kıravat galiba bugün ilk defa bizim şerefimize takılmış.. Tıraş ta öyle... Nereden anladın diyeceksiniz?. Yüzünün ötesinde berisinde sakal parçalan kalmış... Sağlam ikişer üçer santimetre var.. Adamcağızdan ne istiyorsun Sevim? (Arkast var) İkinci kısım ı Okurlarımızdan Aydıopalas oKadtn Birliği idare heycti dun telinde tzmirli Halil Hıfzı ya idare heyeti haricindçki bazı ka • zıyor: dınlarm da iştîrakne bir toplantı « Geçen gün Bursadan Muyapmıs ve 26 nisanda şehrimizde danya yolile İstanbula geldim. toplanacak olan uluslararası Ka Bizi (Asya) ismiode küçük, es dın Birliği kongresi hazırhklan göki, yolsuz bir vapur getirdi. Torüsülmüştür. pu topu üç yolcu idik. Yolcu azEvvelâ umumi kongre için muhlığına hayret ettim. Yolculardan telif meseleleri tetkik eden döct Bursalı olan birisi izah etti. Burkomisyonun ayn ayrı çalışmalan salılar artık Mudanya yolunu hakkında izahat almmıstır. Kongre terketmeğe başlamışlar. Çünkü yakınlastığından bu komi»yonlar . Denizyollan tdaresiain bu hatta ntesailerini sıklaştırmıslardır. Ko Ş koyduğu vapur çekilir derd de • misyonlar bir tnüddet evvel sehri ğilmis. Bunun için herkes yolun mize gelmis olan uluslararası Ka bozukluğuna, uzunluğuna, yorudın Birliği reisile yapılan temas culuğuna rağmen Bursa Yalova yolile İstanbula gelmeği tercih edahilinde, çalışmalarmı tanzim etdiyormuş. mişlerdir. Diğer taraftan kongrenin yapı Ben de (Asya) vapurunda gorlacağı Yıldızdaki merasim köşkü düklerimle Bursalılara tamamen hak verdim. Vapur pislikte re » kongreler salonunda haznrhklar baskor kıracak halde... Kamaralar lamıstır. Geçen parlâmentolar kongirîlecek, yemekler yenecek giferansmda fevkalâde bir sekilde bi değil. Üstelik tstanbula tam tanzim ediltnis olan bu salona bir yedi saatte geldik. Halbuki eskisey ilâvetine lüzum göcülmemek • den Mudanya • tstanbul yolu baştedir. ka vapurlarla 3,5 saatte katediSAGL1KİŞLERİ\ lirtniş. Bu sürat asrtnda bu geri gidise sasmak lâzım!> Okuyucumuzun mektubu üzerine sorusturduk ve tstanbul • Veremle Mücadele Cemiyetinin Mudanya hattmda (Asya) isminuzun senelerdenberi Eyübde bir vede eski bir vapurun çalıştınldı • rem dispanseri binası yapmak için ğını öğrendik. Vapurun sürati, sarfettiği gayret nihayet fül saha • servisi ve temizliği hakkında fazsına çıkmıstır. Eyübde dispanser la birşey bilmiyoruz. Fakat bil • arsası ve bu is için icab eden para diğimiz bir sey varsa, o da, alâhazırlaimıstır. Dispanserin temel kadar makamlarm tstanbul • Muatma merasirai için 16 mart tarihi danya yolunda seri, muntazam vapurlar işletmek suretile bu iki muvafık bulunmustur. O gün E • ticaret merkezini biribirine da • yübde tstanbulun ifgalinde sehid ha çok yaklastırmak, bir su ve olanlar için bir ihtifal yapılacağmdağ şehri olan Bursaya fazla dan merasimden sonra temel atma seyyah ve ziyaretçi göndermek resmi icra edilecektir. için verilmiş bir karan bulunduğudur. Sıhhat müdürlüğü tstanbuldaki tktısad Vekâleti bu maksadla bütün ilk okullarda cumartesi gü Mudanya hattı için yeni ve seri nünden itibaren difteri aşısı yapıl vapur tedarik edilmesini Vapurmasida karar vermiştir. Ayni za culuk Şirketine bildirdiği gibi Demanda gelecek hafta Belediye doknizyollan tdaresine de ayni şe torluklarında da difteri asısına baskilde tebligatta bulunmustur. lanacaktır. Hal böyle iken, Denizyollan ldaresi bu mühim 'ıatta köhne bir Bir taraftan da alh ya;ına ka • vapur işletmekte devam ederse, dar olan çocuklarını hususî olarak artık diğer hatlart ve bizdeki tiasılatmak istiycnler için de aşı yacaret zihniyetini; > • ~.~J • pılmaktadır. Eyübde verem dispanseri Difteri aşısı cumartesiye LÎMANDA Var kıyas et! KöprU niçin gec kapanıyor Bazı sabahlar Köprünün vaktinden daha gec kapanması, fikâyeti rr jcib olmustur. Çünkü, «ehrin her iki tarafındaki fabrika ve imalât • hanelerde yedide isbası yapması lâzım gelen isçiler soğuk kıs sabahları Köprünün kapanmasını bek • lemekte islerine de gecikmektedirler. Bu yüzden Tratnvay seferleri de âya uğramaktadır. Deniz Ticaret müdürlüğU Köp rünün vaktinde açıhp vaktinde ka* panması için tedbir almıstır. Bu ise iki romorkör tahsis edilmistir. Li • man memurları Köprünün tam vak» tinde açılmasır.ı muatazatnan koa • trol edeceklerdir. Sahtekârlık davası Dünkü muhakemede sahidler dînlendi ** Yeni liman tarifeleri Marttan itibaren tstanbul, tzmir, Trabzon ve Samsun limanlannda tat bik edflecek olan yeni ySkletme ve bosaltma tarife formâ!ü kendilerine izah edümek üzere Ankaraya gitmls olan ba Iimanlarm müdürleri yerlerine donmüslerdir. Mahallerindeki tanfe komisyonlan Vekâletin tesbit ettiği bu formül üüzer'nden fitleri tesbit ederek on beş güne kadar Vekâletin tasdOcma arzedeceklerdir. Yeni ta • tifeler eskisinden fazla olımyacaktır. Dünkü muhakemeden bir intt£3~ Doktor Resad ve Ali Fuadı dolandırmakla snçlu Celâlle Fikrinin muhakemelerine dün de üçüncü ceza mahkemesinde devam edilmistir. tddia edüdiğine göre Celâlle Fikri Beyoğlun • da bir ap?rtıman hissesini on alh btn liraya Fuada ve ayni zamanda on *ekiz bin firaya da doktor Resada sat • mağa teşebbüs ederek muameleye girismişler ve Niikudo Mevknfe idarc • sine ipotekli bulunan ba hiss* için alıcılara altı bin küsnr lira verdirdik • ten sonra kaçıp gitmileridr. Dünkü celsede olarak Nükudu Mevkufc tstanbul Liman isleri umum mümüdürü Fahri üe apartıman bekçisi dürlüğünün hazirana kadar tatbik şahid sıfatile dinlenmişlerdir. Fahri edilecek olan muvakkat kadrosu dolandıncılığın kendi önünde geçen tasdik edilmistir. Bugünlerde An karadan gonderilmesi beklenmek safhasinı anlatmiştır. Diğer bir ktsim satedir. hidler çağnılmak üzere dava başka GÜMRÜKLERDE güne bırakılmıştır. vermiş, bütün dünyayı felâkete ve en derin ıstırablara sürüklemişti. Ufuk bu memleketten karardığı Ziraat Bankasına bagh eski gayri • gibi açılması için de gene orası mübadiller emlâk satıy komisycnu ile gözleniyor. Cumhurreisi Mister gryrimübadiller heyeti arasmda noüzaRuzveltin, faaliyet sahası an'anevî yede muameleleri tekemmül etmls emve kanunî pek çok kayıdlarla tahlâke aid dosya'arrn dvir ve teslhni dedid edilmiş, olmasına rağmen, A vam efanektedir. Bu iş bir hafta ya kamerikayı ve dolayısile bütün cihadar bitirilecek, eski muzayede heyeti nı refah ve salâha iriştirmek için hesab'hnı tamamen tasfiye edecektir. fevkalbeşer gösterdiği gayretler Evvelce müzayedeleri Oân edilraiş bütün medeniyet âlemi tarafmdan olan 90 parça emlâkin mfizayedesi de derin teveccüh ve takdirlerle takib önümüzdeki hafta içinde yapılzcak ve olunuyor. Attığı her adımda âyanbu emlâk müşterilerine ihale olunacak dan, meb'usandan, hatta kendi fırttr. Bu snretle eski komisyonun baslakasından, büyük sanayi ve büyük yıp> gayrimübadiller komisyonunun bankalardan, patronlardan ve a teşekküîü üzerine yanda kalmış olan meleden velhasıl menfaatini feda bir kısım sahs işleri ikmal edilmtş olaetmek istemiyen hemen her zümcaktır. reden gördüğü hücumlar ve buna Muameeleri henüz tekemmül etmekarşı biperva göğüs germesi kenmis olan diğer firarî emlâkinin müzadisine karşı dünyamn her tarafınyedelerme de mart ayı içinde baslanada sempati uyandırmıştır. caktır. Korm'syon haftanın muayyen Mister Ruzveltin uğradığı müşgünlerinde muzayede işlerini idare e küllerin en yenisi Amerika birliği decektir. âli federasyon mahkemesinde kâGayrimubaduiere aid müzayedelerğıd paraların, devlet eshamınm den bono ihtikân yapan bazı kimse • ve hususî mukavelelerin altmla lerin istifade ettikleri ve bunlarra katediye maddelerine dayamlarak pathklan emlâki daha fazla sına bulikame olunan davadır. dukan müşterilere devrettikleri, maşMister Ruzvelt Amerikanın pateri bvlamadıklan zam'n da depozito hahlık içinde batıp gittiğini gör akçesi olarîft bıraktıklan bonolann düğü zaman kâğıd doların altın varidat kaydolunmasma nza gösterekıymetini üçte bir nisbetinde azalrek iften srynlmak suretOe hem satıs tarak dahilde ve haricde fiatleri islerinm aksamasina, hem de bonola • yükseltmiş, batmak üzere olan nn kıymetten düşmelerine sebeb ol * Amerikan iktısadiyatı gemisini duklan görülmus ve ba gibi spekülâsgücbelâ yüzdürebilmişti. yonculann fa'liyetine mâni olacak kaAli mahkemede açılan dava rarlar alramıshr. ise doların düşürülmesinden seneGayrimSbadüler cemiyeti istthkak er lerdenberi temin olunan büyük isbabııun henüz almadıklan yüzde 42,5 tifadeleri ve Reisicumhurun kurhîssenin bono veya nakîd halinde tev duğu yeni işin temelini süpürüp zii için Maliye Bakanlığı nezdmde tegötürecekti. Mahkemenin vereceği sebbüslerine devam etmektedir. Şinv karar Mister Ruzveltin ve Ameridilik üçüncü bir bono tevnine mâni kan milletinin başlan üzerine asılolacak bîr durom meveud değildir. mış keskin bir kılıç şeklini almıçtı. 30,000 sterlin meıeleri Mahkemenin dokuz azası ko Bundan başka, payrimübadiîler, lay kolay bir karar veremedikle Muhtelit Mübadele komi«yonundan rinden hüküm yirmi gündenberi devrediien 30,000 tngüa lirasmın da nakid olarak tevziini btemişlerdir. Ma teahhur ediyordu. Bu Mister Ruzvelte nefes aldırmış, altın maddeliye Bakanlığmdan bu paranıa tevzu sinin ipkası lehinde hüküm «adır için emir bek'enmektedir. olduğu takdirde idarî tedbiılcılc KÜLTÜR IŞLERt sadmenin önünü alabilecek bir vaziyet takınmıçtı. Maahaza böyle bir karar Amerika hazinesine Bazı okullarda büyük Türk söz lâakal on üç milyar tngiliz liralık lüğü çıkmadan öz türkçe olarak ta< açıktan bir masrafa sebeb olaca lebeye ders gösterildiği anlasılmıctır. ğı muhakkak bulunduğundan hüTürk sözlüğü çtkıncıya kadar taleküm derin bir telâşla bekleniyor beye öz türkçe ile ders gösterilmesi du. geri btrakılmıstu. Nihayet mahkeme karannı verdi. ilk nazarda bu karar hususî mukavelelerdeki altmla tediye oOrdu Vilâyetinde bazı hocalar lunur maddesini il^a etmi? ise de maaşlannı alamamıslar ve Bakanlıga sikâyet etraislerdir. devletin taahhüdatında yani kâ ğıd dolarlar ve esham üzerindeki maddeyi ipka etmiştir. Fakat bir Aramızda küring mukavelesi veya kayıdla kongrenin bunu dahi ilga diğer surette anlasma olmadığı cibet ve tadil edebileceğine işaret olunlc Hhalâfa umumî ahkâma tâbi olacak muştur. Binaenaleyh sözde değilmemleketlere Fransa da dahil bulunse de hakikatte altın maddesi mamaktadır. Bundan başka tngfltere, Por ziye kanşmı? oluyor. Fakat ba netekiz, Brezilya, Arjantin, Yemen, Hitice Mister Ruzveltin maruz bu caz, Çin, Yeni Zeland, Kap ve Kalunduğu yüzlerce büyük müşkül • nada ba meyandadır. Hindistanla ara den ancak birini bertaraf etmiş mudaki Modos Vivendi de feshedUtır. diğinden 26 şubattan itibaren, Hin • Muharrem Feyn TOGAY dutan rouvaredatma da umumî ahkâm MÜTEFERRÎK tatbik edilecektir. D ktısadî cihan buhram 1929 da ilk defa Amerikada patlak öztürkçe dersler Maaş alamıyan hocalar Nihayetlenen kliringler Fransızların bloke paralan Küring yolüe fazla yaptıklan HhaIftta mukabO bizden mal almrğa mecbor olan Fransızlara aid, Cumhuriyet Merkez Bankasmda birikmis olan paralarm 5, 6 mflyon lirayı bulduğu anlasılmaktsdn*. Fransızların bu para ile memleketimiz mahsullerini mubayaa ebneleri lâzım gelmektedh*. Esnaf Bankasımn vaziyeti Esnaf Bankası heyeti umum! • yesi fevkalâde olarak dün topla nacaktı. Dün bu şekilde bir top lantı yapılmıştır. Fakat Esnaf Bankasının vaziyetini tayin iyi yehir meclisi tarafmdan meclisin kava nin ve iktısad encümenlerine ha vale edildiğinden bu hususta he yeti umumiye için yapacak birşey bulunmamıştır. Türklüğü tahkir davası Liman muvakkat kadrosu Dokuma istihsalâtı artıyor Sümer Bankm dokuma fabrikala • nnda 9 3 4 senesi istihsalâtı geçen yıla nazaran iki misli artmıstır. Bu miktar 934 senesinde 2,099,000 liradır. A • radrki fark iki mislidir. Hereke fabrikast ayni nisbette Utihsalâtım artırmışbr. Bu fabrika 933 te 970,000 liralık utihsal yaphğı halde 934 te bu ranctar 1,513,000 lira • ya çıkmıstır. 933 senesinde bütün Türkiye fabrikalannda 2,281,000 kilo yünlü dokuma yapılmıstır. Bunun 1,039,000 küosu Sümer Bank fabrikalanna ?iddir. Bes senelik plânm tamamOe tatbikında ba miktar tah min edileraiyecek derecede büyüye • cektir. Bir isim benzeyişl Esnaf Bankasımn alacakh m duğu mebaliğ mejranmda Tahlisiye şirketinden 4S bin lira matlubu olduğu yazilnuşti. Bu paranın Türk Gemi Kurtarma şirketine aid olmayıp evvelce Vanderze müessesesi • nin teski] edip hükumetçe lâğvedilen «Marmara Türk Tahlisiye L» mited şirketi» ne aid bulunduğu anlaşılmıştır. Yolcu sa'onundaki tad'lât Galata yolcu salonunda yapıl makta olan tadilât önümüzdeki a yın ortalarma doğru ikmal edile cektir. Şimdiki salona yanındaki gümrük ambarı da ilâve edilmek • tedir. Yeni yolcu salonunda yol cularm girip, çıkma koridörleri aynlmakta, yük muayeneleri için ayn kısunlar yapılmaktadır. VİLAYETTE Po'isler için konferanslar Dün bir kadtn şahid dinlenirken TürklüğÜ tahkir suçile muhalerek bazi sahidler dinlenmistir. keme edilmekte olan Ünyon Si • Fakat Ahmed isminde bir şahi • gorte Şirketi müdürü Piyos hakdin ge'mediçi anla^ildıpndan kındaki davaya dün de üçüncü bunun da celbi îcîn dava başka Ceza mahkeraesinde devam «tdl gfine bırakılmıştır. Dahiliye Vekâleti vilâyetlere gön • . derdiği bir erriirde polislerden bir kısmının zabıta h'kkındaki malumatlannm kâfi olmadığuıdan, polis mektebinra kâfi gelmediğinden, Vekâletin bu hnsusta lâzım gelen tertibetı aknakla be • raber bunun dahi ihtiyacı temin edeŞEHÎR İŞLERt miyeceği şüphesiz bulunduğvndan bah sedümekte, tzmir Emniyet müdürlü ğünün konferanslar tertibi ile polis • lerin meslekî malumatlannra tezyidi Atatürk köprüsü şartnamesi ya • için sarfettiği faaliyetin sayanı takdîr kında Şehir Meclisine verilmek üzere hazrrlanmıstır. Köprünün çart olduğuna isaret edilerek her yerde bu namesi müzakereleri bittikten sonra kabfl konferanslar tertibi tavsiye edilmektedir. münakasa açılacaktrr. Cumhuriyet Nüshası S Kuruştur Çocugun yaptıgı marifet Dün, akşamüstü; Arabcmisinde oturan Talâtm çocuğüe ayni yerde otvran komşularmın çocuğu HOmi oyun oynarken kazaen Hilmi arkrdaşmm gozünS bıçakla yaralanufbr. Hümi çocuk yakalaamtftır. j Törkiyc MMpMifî i fciaiıı ' için Hariç ıçtıı Atatürk köprüsü şartnamesi Senelik 1400 Kr. Altı ayhk 750 Üç aylık 400 Bir aylık 150 1700 Kr. 1450 800 yoktur