June 6, 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyük bir küfibhaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. umhuri yil ı ,n. tSTANBUL CAGALOGLU Pprcfimhp R Telgrat ve mektup adred: Cumhuriyet, îstanbui . POBU kntnanî îstaabul, No. 348 ' öl ŞCIIIUö u # I! 3 ü I I Teıelon: Başmuüarriı ve evl: 22366, Tafarlı beyeti: 34298. İdare ve matbaa tosmü» Matbaacılılt re Neşrtyat ŞirJt€tl, 24399 2429a ,\ Gazetemiz bugiin 16 sahifedir Dış alışverişlerimizi Artırmak için Dresden: 2 haziran 1935 29 rçayıs 1935 günlemeçli (tarıhli) gazetemizin 12 nci sahifesinde her Türkü çok düşündüreoek kısa bir yazı vardır: Yurdumuzla Almanya arasında bir ay önce imzalanmış olan tecim (ticaret) andlaşması (muahedesi) piyasamızm umduğu yemişleri vermemiştir. Bu göriimün(müşahcdenin) çok doğru yanlan da olabilir, yanh§ yanlan da... Türkiye ile Almanya arasında imzalanmış tecim andlaşmasının temellerini adamakıllı araştırmadan söz söylemek ve üstelik bir hüküm vermek doğru değıldir. îlkönce yeni tecim andlaşmamız henüz ilk ayını doldurmuştur. Bu kadar kısa bir zaman jçinde müspet bir sonunc (netice) ahnamaz. Karşılıklı ahşveriş istatistiklerimıze göz gezdinrsek son yıldaki Türk Alman alışverişinin karşılıkh arttığını görmekte en kiiçük bir güclük çekmiş olmayız. Bunun 1935 yüında başka türlü olması için, şimdılık, ortada belhbaşh bir sebeb yoktur. Türkiyeden Almanyaya gönderdiğimiz ürünler (mahsuller) ise mevsimlik ürünlerdir. Topraklanmız bu ürünleri yıhn on iki ayında vermiyor. Onun için dış alışverişimizin çok diri ve çok ölii zamanlan vardır. Bugünkü ekonomik yapımıza göre henüz bir ayını doldurmuş bir tecim andlaşmasının birdenbire yemiş vermesine, piyasayı alabildiğine diriltm»sine imkân yoktur. Yeni andlaşmanu yemiş verme çağını birkaç ay sonra beklemek daha doğrudur. Tecim andlaşmalan yapılırken, ilkönce, yurdun temel ürünleri düşünülür. Temel ürünler sözünden ne anladığımızı burada birkaç sözle anlatmak isteriz: Tanmsal ülkeler (ziraî ülkeler) çeşid çeşid toprak ürünleri yetiştirir. Bızim ülkemizde bu çeşidler daha çok ve daha boldur. Çünkü: Çok değişık Türk :klimien hemen her ıklımın yemışım vcıtwı:> Halbuki: Dış alışverişte bütün bu toprak ürünlerinin değeri ve önemi (ehemmiyeti) bir degildir. Ürünlerimizin öyleleri vardır ki en başta gelir ve Türk yurduna her yıl dışandan mılyonlar getirir. Öyleleri de vardır ki en son sıralarda yer tutarlar. tşte biz en başta gelen ve Türk yurdunun ekonomisinde en büyük yeri tutan ürünlere temel ürünler adını veriyoruz. Tecim andlaşmalan kuru ve üfürük bir nesne değil, doğrudan doğru>a bir ülkenin ekonomi (iktısad) siyasasıdtr. Her ülke, kendi ekonomi yapısına uvgun bulduğu rünleri düşünmek yükümü (mecburiyeti) altındadır. Her ülkenın efconomi evrimli (inkişafı) zamanla başka yönlere (istikametlere) dökülebildiği için, tecim andlaşmalannın da buna göre değişmesi lâzımdır. Bugünkü dış alı^verişlerin en belhbaşh ölçüsü claeringtir. Biz dışandan nekadar mal alırsak, dışanya da o kadar mal gönderebiliriz. Demek oluyor ki dış alışverişin, ekonomi siyasasına göre, daralan ve sırasında genişliyen bir oylumu (hacmi) vardır. Fakat unutmamahyız ki bunun da sınırlan çizilmiştir. Dış ahşveriş oylumunun daralması ve genişlemesi yalnız birkaç ülke arasında mümkündür. Almanya gibi her ürünü yetiştirmiyen kolonisiz ve yüksek indüstrili ülkeler, böyle bir ekonomi siya»ası için en yerinde ülkelerdir. Onun için Türkiyenin Almanya ile yaptığı ve yapacağı tecimsel (ticarî) anlaşmalann, her bakımdan, çok büyük bir önemi olmalıdır. Bizim son tecim aRdlasmamızın ana M. (Arkan 12 nci NERMl tahifede) Doğu Afrikasında tehlike büyiiyor Roma, Italyan Habeş andlaşmasım bozuyor » • / Dün Efganistanda da sarsıntılar oldu, binlerce ölü var Blücistanda kurbanların yekunu 56 bini buldu M. Mussolini «Habeşistandaki 10 milyon însanı kurtaracak ve dısarıda çalışmıya mecbur İtalyanlara ekmek vereceğim» diyor Evvelki g^in Ankarayı ferefîen diren Ulu önderin Ankara istas yonunda alınmış iki pozları... Bu millet yıkılmaz! Sarttntılar alânım götterir harita Londra 5 (Telsizle) Hindistanın şimalindeki Peşaver şehrinden alman haberlere göre, bugün Efganistanda, Hindistan hududuna yakın alanda fası(Arkan 6 nci tahifede) Bütün ulus hava hududlarını korumağa koşuyor! Hava Kurumuna teberrular devam ediyor. tzmir ve Bursada önemli çalışmalar başladı Habeşistanın hazırlıklarından intıbalar: Mühimmat nakliyatt ve haricden gelen mühimmat tandıkları Bulgar kabinesinde ihtilâf çıkmış Eski Bulgar komitalarî yeniden kuruluyormuş Roma 5 ( A . A . ) Gazeteler, 1928 ülke arasındaki dostluğa engeldir.» Lojik, şunu soruyor: Habeş îtalyan andlaşmasının bozula cağını yazmaktadırlar. «Habeşistanın, aldırmamak suretile Sofya 5 (Telefonla) Bulgaristanda «Lavaro Fascista», bu sorum hak reddetmekte bulunduğu bir anlaşmayı, kapatılan siyasî partilerin son zaman kında dıyor ki: îtalyanm da bozarak özgürlüğünü elde larda gösterdikleri hayat eseri dolayısi(Arkan 12 nci tahifede) «Habeşistanın meydan okuyuşlan, iki le kabine azalan arasında büyük ihti lâflar başgöstermiştir. Kabinedeki üç general başta olmak üzere bir kısım î Fıansı? kabinesini M. Laval kuruyor Gazeteler meclisin dağıtılmasmı istiyorlar, kabine kurmayı tasarlıyan sol oartiler de ayni fikirde Pariste nümayiş teşebbüsleri Paris 5 (Hususî) M. Bouisson, istifa eder etmez, Cumhur Başkanı M. Lavali çağırmışür. Fakat M. Laval. dünkü beklenmıyen reyle, otoritesi hıç eksilmemiş olan M. Bouissonu çağırma sını Cumhur Başkanına tavsıye ederek kendisi, kabineyi kurmak işini kabul et memiştir. Ayni zamanda M. Laval, dış îşlerinin dolaytsıle idaresile çok meşgul olduğunu söylemiş M. Laval ve nhhî tebebler kabine teşkilinden uazgeçen Âyan tır. reiti M. Jeann+ıy (Arkan 6 nci tahifede) ıııııiMinınıııııııtııııııııiHiııınıııııııııııııııııııtııııııııııııınııııııııııııııııınıııııııııııııimıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiıııııııııımııııııııınnııııı istiyen siyasi partilere karşı çok sıkı tedbirler alınmasma, yani tevkif ve sürgünlere taraftar oldukaln halde Çankof taraftan olan Şimendifer Nazın ile çıftçi partisi taraftan olan Nafıa Nazın bilâkis siyasî partilere karşı hıçbir tedbir ahnmamasına, bilâkis müsamahakâr davranılmasına, partilerin yeniden canlanmasma taraftardırlar. Bu ihtilâf gün (Arkan 7 nci aahifede) Izmirde yapılan Siiyük toplantt [ X işaretliu çalışkan îzmir Valiri General Kâzım Diriktir] Kadınlardan da, hava kurumu emrînlzmir (Hususî) Bütün daireler müdürlerile tecim ve endüstri odası, sağ de çalısacak bir kolun faalıyete geçmesi, lık odası, baro azalan, esnaf ve işçiler ortamekteblerde talebenin yardımcı ü birlikleri delegeleri Talinin huzurunda yelığe teşviki kararlaştınlmıştır. Herman Spırer kumpanyası amelesi toplandılar. Vali, hava tehlikesini bilenler üyelıği hakkında uzun ızahat verdı de bir günliık yevmıyelerini hava kuruve alkışlandı. Derhal işe başlanması ka muna bırakmışlardır. rarlaştmldı. Burtada miting yapılacak Daireler müdürleri, kendilerinin şahBursa (Hususî) Hava tehlikesini san derhal üye yazılmalarını istedıler. Bu bilenler kurumuna üye yazılma ışi şeh parayı, taksitle de verebıleceklerdir. Merimizde büyük bir ilgi ile devam etmurlan nezdinde de teşebbüste buluna mektedir. Ayrıca perşembe günü bura caklardır. Dığer delegeler de kendi üyedaki Cumhuriyet aianında büyük bir milerinin isimlerini gösöterir ve hava tehli, . . ı , , .. ,.ı j • • ı • ' tıng vapılacaktır. Bu mıtıngde hava teh kesını bilenler uyelıgıne kayıd ıçın bırer ı , , ." , , , ,. , ... m j r, u J D ı u L hkesınden bahsedılecek ve tehlıkeyı bı için bir komisyon teşkil edilmiştir. (Arkan 12 nci aahifede) detter vereceklerdır. nunları başarmak M. Mussolini bir kaza neticesi yaralandı Paris 5 (Telsizle) Furniye ajansının Romadan aldığı bir habere göre bugün otomobille sabah gezintisi yap makta olan M. Musolını bir ağaca çarpmış, kolundan ve alnından yaralanmış trr. M. Musolininin yaralan hafif olduğundan Italya Başbakanı akşama kadar çalışmış, gece de operada venlen gala müsameresıne gitmiştir. Hâdise hakkmda fazla malumat alınamamıştır. ıııııııııııııııııııııııııııııııımıııııınııınıııınııııııııııııııııııiMiHiıııniMiıııınHiıınıımıiHinııııııııııııııııııııııııııııııiMiıiıııııiMiıııııtıııııııııiııııııın İ934 yıhnda 2,400,000 insan açlıktan ölmiiş! Gene ayni yıl içinde bir milyon vagon arpa, 25 milyon kilo et, 26 milyon kilo pirinc V.S. satılamadığı için imha edilmiş! KENDİ KENDtMtZt TENKfD: Kamutay dün iki öliim cezasını hapse çevirdi Öliim cezasınm infazına karar veren Encümen mazbatası üzerinde önemli münakaşalar oldu Ankara 5 (Telefonla) Bugün Fikret Silâyın başkanlığında toplanan Kamutayda pohsin ödevi ve yetkesi (vazifesi ve salâhiyetı) kanununun beşinci maddesinin ( A ) fıkrasının değiştirilmesi ve yargutayın (temyız mahkemcsının) 935 bütçe yılı içinde Ankaraya taşınması hakkındaki kanunların ilk görüşmeleri yapıldı. Yargutay hakkındaki kanu nun hükümlerine göre Yargutayın An karaya taşınması zamanı ve nasıl yapılacağı tüze bakanlığınca atanacaktır. Kamutay b«günkü toplantısmda Ça Dünkü Kamutayda toz toyliyenlerden Hasan Ferid Yusuf Ziya Hikmet lındere köyünden Ömer, Kulanın Camıızerine açtığı müzakerede bu ölüm cezakebir mahallesinden Mehmed oğiu Hakkı, Çalın Şeyhelvan köyünden Mehmed sının infazına karar verdi.» 1 Tarifeler, ahali ve hükumet Şirketi Hayriye. anlaşılan kendiliğinden tarifelerinde kısmen tenzilât yapmış. Ancak b« tenzilât bazı yerlerin diğer bazı yerlere nisbetle hoşuna gitmemiş olması neticesi olarak ortada bir gürultüdür gidiyor. Tarife işi vesaiti ndkliye şirketlerile halk arasında, yalnız bizde değil, dünyanın her yerinde bir sinir işidir. Onun için haklı veya hdksız olduğunu düşünmeksizin ortadaki gürültüyu herşeyden önce tabii bulmak zarundir. 1 Onikiler ROHMHI vakolanıtııt unsurlanndan biıîi P**t«nk«rani »• tulumbo taktmı Yakın tarihten Istanbul hayatınm en canlı safhaları Yazant Sermed Muhtar Berlin 5 (A.A.) D. N. B. bildiriyor: Elli ülke için tutulan istatistiklerden anlaşıldığına göre, 1934 yıhnda 2 milyon 400,000 e yakın adam açlıktan ölmüştür. Diğer taraftan bir milyon vagon arpa, 26,700 vagon kahve, 258 milyon kilo şeker, 26 milyon kilo pirinç ve 25 milyon kilo et, satıs güçlüğü ve fiat düşüklüğünden yok edilmiştir. *** Dünya işleri muhakkak ki hem gülünc, (Arkan 7 nci tahifede) Fakat işin haklı veya haksız tarafı?.. O ne 'olacak diye sorabilirsiniz. O başka bir iştir ve dünyanın her yerinde oğlu Veli, Kuruçayın Çorak köyünden ışın o tarafının hakemi ve hâkimi hü Mehmed oğlu Caferin ölüm cezasına kumetlerdir. çarpılmaları hakkındaki mazbatayı ka Nakliye şırketleri umumî hizmetler bul etti ve Salihlinin Gele köyünden ifa ettikleri için tarıfeleri hükumetlerin Praşovah Mehmed oğlu arabacı Halil kontrolu altmdadır. Buna nazaran orta ile Maksud oğlu Çapacı Sabri hakkındadaki gürültüler içinde biz bir sesi eksik ki ölüm cezalannı 24 er seneye indirdi. buluyoruz Hükumetin sesini. Hasan Feridin izahati Hukumet vaziyeti tetkık ederek ne Bu husustaki mazbata okundukban diyecekse derse o zaman ihtilâf hallo lunarak herkes huzur ve sükuna ka sonra bu ölüm cezası etrafında hararetli vuşmuş olur. Binaenaleyh bu iş için hü münakaşalar oldu. Hasan Ferid (K.aykumeti vazijjaye davet ediyoruz. O asıl seri) dedi ki: kendisivin olan sozü söylesm de iş bıt« Arkadaşlar heyetinize arzedilen sın gıtsin. bu ölüm cezası dosyasını encümenimiz * * bana tetkik ettirdi ve benim takririm ü (Arkan 12 nci tahifede) Demokrasi ve Devletçilık: Ağaoğlu Ahmed. Dördüncüde: Ekonomi haberleri. Aile mahkemesi, Ulu Beşincide: Çınar yıkıldı: İbrahim Alâeddin, Müzik bahisleri: Sıegfried Floch. Yedindde: Mızahın doğuşu, Her gun bir fıkra. Cocuk sahifesi. Sekizincide: Dokuzuncuda: Sınema, havacıhk ba hısleri ikincide: Bugün