17 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Büyük davalar Florian Delhorbe 4 üncüde: Hikâye: Lâââ... Mahmud Yesari 5 incide: Tedrisat müfettişlerinin vazifeleri ne olmalıdır ? Turgud Bılsel 7 iıcide: Mısırdaki son buhranı do» ğuran sebebler. V M. Teker ı umhuriyet Ondördöncu yıl sayı: 4914 Telefon: Basmuharrlı ve evl: 22368 Tahrtr heveU: 24298 tdare ve matbaa tısmı 24299 • 24290 re CT Hayat AnsiklopediÜ Her eve lâzım olan çok faydalı bir eserdir. ı ai Te 248 Pazartesi 17 Ikincikânun 1938 Peşte Konferansının vermiş olduğu nelicelcr Viyana: 13 kânunusani aftalardanberi bir siirü dedıkodu ve tahminlere vesile teşkıl eden Peşte toplantısı nihayet dün sona eıdi. Roma protokolunu imzalıyan devletlerin peçen seneden kararlaştınlmış olan bu toplantılan bilhassa son aylar zarfmda İtalya ve Almanya tarafından beynelmilel siyaset sahasmda gösterilen faaliyet üzerine hususî bir ehemmiyet kazanmıştı. 1leri sürülen tahminlerde Avusturya ve Macaristamn Mılletler Cemiyetinden çekilecekleri, antikomünist pakta iştirak edecekleri ve Franco hıikumetını resmen tanıyacakları söyleniyordu. Fakat bu neticelerden korkanların sinirlerin' yatıştıran bazı noktalar da yok değildi. Geçen martta vuku bulan İtalyan Yugoslav anlaşması, Romanyada otoriter bir hükumetin başa gecmesi, Avusturya ve Macaristanı iktısadî ve siyasî menfaatleri bakımından beraber hareket etmeğe ve Kont Ciano'ya karşı çekingen ve titiz davranmıya mecbur edecek sebeblerdi. Hükumetin malî sahada aldığı mühim kararlar Altın ticareti yeni bir nizam altına alınıyor, döviz islerini kolavlastıran kararlar verildi Ankara 16 (Telefonla) Hükumetin, devletin malî ve umumî politikasını yakından takib edebilmek için Istanbul Borsasının 1 nisandan itibaren üc sene müddetle kapatılmasma ve borsanm Ankarava nakline dair verdiği karan dün ne«retmiştik. Bu tedbirin ehemmivetini artıran en mühim sebeb, millî bankalanmız merkezlerinin veya en mühim şubelerinin Ankarada bulunmakta olmasıdır. Alâkadar malî ve iktısadî mahfiller, bu tedbiri büyük memnuniyetle kar«ılamıslardır. îstanbul Borsa«'nda çalışmakta olan acentalar, arzu ederlerse, Ankarada da çalışabileceklerdir. Hükumetimiz, millî paramızın kıymetinin korunması icin alınan tedbirlere muvazi olmak üzere altın ticaretinin de nizam altma alınması için mühim tedbirler ittihaz etmistir. Altın ticaretinin buşüne kadar düzene konulmamış olmasından dolayı halkm ve köylünün, mutavassıtların hava oyunları yüzünden görmekte bulundukları zararlar, bu yeni tedbirlerle önlenmiş olacaktır. Bundan sonra, altın ticareti yalnız Maliye Vekâletince izinli bankalar tarafından ifa edilecek, diğer taraftan da kuvumcular, antikacılar gibi san'at sahibleri ve disçiler gibi meslek erbabı da meslek ve san'atlarınm gerektirdiği altın alışverislerini eskisi gibi serbestce yapabileceklerdir. Kron veya masnu olan altının alım satımı da tamamile serbest bırakılmıştır. M. Bonnet kabineyi kuramadı Yeni hükumeti teşkile M. Blum memur edildi Eski Başvekil dün temaslara başladı, komünistler kabineye girmeğe karar verdiler, Blum'ün muvaffak olacağı zannediliyor Paris 16 (Hususî) Kabine buhranı bugün de halledılememiştir. Sosyalist f.rkası, M. Bonnet'nin riyasetinde teşekkül edecek kabineye iştirak edemiyeceğini bıldirdıklerinden, bazı radıkal sosyalistler de M. Bonnet'ye rey vermedıklerinden mumaüeyh yeni kabineyi kurmaktan vazgeçtığini Cumhurreisine bıldirmiştir. Cumhurreisi M. Lebrun, bunun üze rine sosyalist fırkası şefi M. Leon Blum'ü üç defa sarayına davet ederek uzun müddet müzakerelerde bulunduktan sonra, yeni kabineyi kurmak vazifesini ona tevdi etmiştir. M. Blum derhal fırka rüesasile te rnaslara başlamıştır. M. Leun Blum bu akşam üçüncü deYeni kabineyi teşkile memur fa olarak Elysee sarayından çıkarken edilen M. Blum gazetecilere şunları söylemiştir: « Cumhurreisi M. Lebrun benî yeSosyalist fırkastmn karari ni kabineyi kurmağa memur etti. Bu vaParis 16 (Hususî) Sosyalist fırîca" zifeyi kabul ettim. Yeni kabineyi kur S: parlamento grupu bu sabah M. Se « mak üzere derhal temaslara başlıyaca rol'ün riyasetinde toplanarak M. Bon * ğım.» lArkast Sa. 7 sütun 5 r.e] Ziynet altınlart Köylünün ziynet altınına olan ihtivacını da ehemmîyetle nazarı dıkkate alan hükumet, halkm bu husustaki ihtivacını karşılamak üzere lâzımgelen hazırlıkları yapmasını DarblArkası Sa. 7 sütun 4 tC\ Dün Peştede neşredilen tebliği göz'den geçirmeden önce 1934 te imzalanan Roma protokolunun mahiyetini hahrlamamız lâzımdır. O zaman italya Almanyaya yaklaşmamıstı. Orta ve şarkî Avrupada Küçük îtilâf ve Balkan Antantı gibi Cenevreye baglı iki kuvvetli tesekkül vardı. Bunlara mukabil Tuna iizerinde sulh muahedesinden mustarib bir Macaristan ve istiklâlini kaybetmek tehlikesi karşısmda titriyen bir Avusturya bulunuyordu. Bu iki devlete iktısadî menfaatler temin ederek Tuna havzasmda kendi siyasetine uygun bir hava yaratmak îtalya için, ileriye doğru atılmış Ankara 16 Müstehliklerin filî oImvvetli bir adım olacaktı. Ve nitekim larak menfaatlerini tfmin etm^k sartile oicnı. Istanbulun et fiatlarını fhdirmelc için lâ Iste kısaca Roma protokolunun mahizım gelen tedbirleri, birlikte düşünmek yeti budur. Bu protokol Mussolini'nin Cenevreye karşı kazandığı sürü sürü mu üzere Istanbuldan davet edilmiş olan cevaffakiyetlerin prolog'udur, başlangıcı Ieb komisyoncuları, toptancı, peraken decileri temsil eden 27 tüccarm iştirakile dır. bugün Iktısad Vekâletinde Başvekil Ce1934 tenberi îtalyanm bos durmadığılâl Bayarın reislıği altında görüşmeler nı biliyoruz. Habeşistanı aldı, Almanya yapılmıştır. ile anlaştı, Isoanvada calıştı, antikomüBu görüşmelerde Dahiliye Vekili ve nist pakta girdi. Ve kâfi derecede kuvParti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, İk vetlpndiğmi sezince Cenevreden resmen tısad Vekili ve Zirr/.t Vekıl vekili Şakir ayrıldı. Şimdi, Roma siyasetinin en mühim Kesebir, îstanbul Valisi Muhiddin Üs meşgalelerinden biri Cenevreyi büsbütün tündağ, Ekonomi Müsteşan Kurdoğlu kuvvetten düşürmek ve Roma Berlin ile alâkadar müdürler hazır bulunmuşlarmihveri üzerinde dahı. genis bir muhit dır. Tetkikat neticesinde nakliyat, ücret, toplamaktır. Bu itibarla Roma paktı 1934 teki ehemmiyetini kaybetmiş, son resim, ve komisyonculüğun mezbaha günlerde, Peşte içtimaı vesilesile gösterilen hassas alâkaya rağmen ikinci plâna düsmüştür. Ne de olsa Avusturya ve Macaristan beynelmilel siyaset sahasmda passif bir vaziyettedirler. Coğrafî ve iktısadî bünyeleri bu iki devleti daha ziyade Roma Berlin mihverine bağlamıştır. Onları bu mihverden uzaklaştıracak yakın ve ciddî bir tehhke yoktur. Cenevreyi, yani garb demokrasilerini mahvetmek hususunda yeni bir merhale olarak Italyanın Küçük Antantı bozmak istediği ileri sürülüyor. Romanyadaki son hükumet değişmesini Mu<ssolini'nin bu gayretleri lehine bir muvaffakiyet sayanlar bile çıkh Fakat hâdiselerin inkisafını beklemeden derhal telâşlı kararlar vermek doğru olmaz. Bir memleketin bünyesindeki değisikliklerin o memleketin dıs siyasetini de değiştirecekleri iddia edilemez. Üstelik gerek Kiirük Antantı, gerek BalVan Antantmı teskil eden milletlerin hakikî menfaatleri bu antantlann hiç bir sebeble bozulmamasını icab ettiriyor. Bu itibarla bu iki tesekkülün Milletler Cemiyetine nazaran daha kuvvetli, daha esash temellere dayandıklarını çekinmeden söyliyebiliriz. Bilhassa Balkan Antantı, Milletler Cemiyeti "dağılsa da, kendini meydana getiren hayatî sebeblerden hiç birisini kaybetmiş olmıyacaktır. Roma protokolunu imzalıyan üç devletin son Peste toplantısında îtalyaya düsen vazife ik; müttefikini yeni bir takım bağlarla kendine daha çok yaklaştırmaktan ziyade onları, dostlukîarını kazanmak istediği diğer devletlere yaklaştırmağa çalısmaktı. Bunların en mühimmi, Macaristanla Romanya arasındaki münasebetlerdir. Dün neşredilen beyannamede de bu hususa dair bir bend var. Burada «Avusturya ve italya, Macaris•îanla Romanya aras'ndaki münasebetle Umumî sağlığı korumak için gıda maddelerini birer birer ucuzlatacağız Yüksek Iktısat ve Ticaret Dün Ankarada toplanan Et kongresinde her nevi et mektebinin yıldönümü fiatlarınm kiloda on kuruş ucuzlatılması kararlaştırddı ücreti de dahil olduğu halde îstanbul et fiâtlannm filî olarafe tiloda müstehlik lehine 10 kuruş indirilecegi anlaşılmı^br. Basvekil Celâl Bayar, perakendeci ka sablann hususî vaziyetlerini ve müstehlikle yakın alâkalannı nazan itibara alarak bunlann hissesine isabet eden kân azamî muhafaza edecek tedbirleri al mışbr. Başvekilin mühim bir nutku Memleketimize yıizlerce ilim adamı yetiştirmiş olan bu müessesenin 55 inci yıldönümü tezahüratla kutlulandı / marttan itibaren kiloda 10 kuruf tenzilât Netîcede 1 mart 1938 tarihinden iti baren îstanbulun et fiatlarınm on kuruş indirilmesi takarrür etmiştir. Başvekil, et fiatınm yükselmesine mânî olacak ve fiatlann tenezzülünden halkm istifadesini temin edecek tedbirlerin [Arkası Sa. 7 sütun 5 te[ Yüksek İktısad ve Ticaret mektebinin 55 inci yıldönümü kutlulanırken, davetliler İstiklâl marşım dinliyorlar tstanbul Yüksek îktısad ve Ticaret mektebinin 55 inci yıldönümü dun parlak bir surette tes'id edılmiştir. Saat 14 te Ticaret mektebinin içten gelen bir zevkle süslenmiş olan büyük •ıımıınııııııııııııııııııııııııiKiı Başvekilimiz Celâl Bayar Çine verilen mühlet bitti, Tütün konferansı Şan Kay Şek susuyor bugün açılıyor Japon hükumeti bir beyanname neşretti Chautung'un garbmdaki muharebelerin Çinlilerin lehinde cereyan ettiği haber veriliyor Türk, Yunan ve Bulgar murahhasları toplandılar salonunu, davetlıler, Ticaret mektebî mezunları ve talebelerden mürekkeb güzide bir kalabalık kapıya kadar dol« durmuştu. >• lArkast Sa. 5 sütun 4 te] Beşiktaş, Hava kupası maçında, Güneşi yendi Maç, Güneşin hâkimiyeti altında oynanmasına rağmen, Siyah Beyazlılar ilk devrede yaptıkları bir golle galib geldiler ııııııııııııiHiıııııııınııııınıınııııınııınnınıııııııııııııınııııtııııınııııııınHnıııtıııınııııııiM Murahhas heyetimize riyaset edecek olan Trabzon meb'usu Hasan Saka Bugün Tophane köşkünde toplanacak olan şark tütünleri konferansma Türk başmurahhası sıfatile iştiraki kararlaşan Trabzon meb'usu Hasan Saka, dün Ankaradan şehrimize gelmiştir. Murahhas heyetimizde İnhisarlar Umum Müdürü Mithat YeneJ, Ziraat Vekâletinden Beşiktaş muhacimleri Remzi, İktısad Vekâletinden Türkofis îstanbul şubesi müdür vekili Necmi ve Gazetemiz tarafından Hava Kurumu Türkofis tütün şefi Mümtazla tüccar menfaatine tertib edilen tayyare kupası Mithat Nemli ve Hüseyin Hayri vardır. turnuvasının dömifinal maçı dün Taksim Diğer taraftan, Yunan delegeleri Ha stadyomunda altı binden fazla büyük bir ralâmbos Teodoropulos, Dimitri Argira seyirci kütlesi önünde Beşiktaşla Güneş lArkası Sa. 7 sütun 3 te] takunlan arasında yapıldı. Yaugtse nehrini geçmekte olan bir Japon süvari kıt'ası Hankow 16 Chantoung'un garbınd^a muharebe, şimdi daha ziyade Çinli lere müsaid bir manzara arzetmektedir. Söylendiğine göre, Çinliler Chowsien'ı tekrar işgal etmişler ve Hanchow'a doğru ilerlemışlerdir. 10,000 kadar Japon askeri alelâcele Manchukuo'dan Chan tong cephesine gönderilmiştir. Shansi den takviye kıtaatı gönderilmektedir. Çin menabiinden gelen telgraflar, Anhvei'nin şarkında ve Kiongsu'nun cenubunda kazanılmış olan bazı muvaffakiyetler daha kaydetmektedir. Wuhu nun 60 kilometro kadar cenubunda kâin Surchen'in Japonlardan istirdad edilmiş olduğu haber verilmektedır. Başvekil M. Kung, başka bir beyan name neşrederek Çin'in haricî ve dahilî istikrazlar faizlerini temin etmek azminde lArkası Sa. 3 sütun 1 ğ&\ Güneş kalesi önunde Maçın ehemmiyetile mütenasib olan bu kalabahğa rağmen oyun pek az zevkli ve heyecansız bir şekilde oynandı ve Güneş takımı Salâhaddin, Rebiı ve Rıza gibi üç futbolcusundan mahrum o[Arkası Sa. 6 sütun l del NADIR NAD1 lArkası Sa. 3 sütun 3 de]