17 Nisan 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Her hafta en tanınmış muharrirlerin en gilzel yazılarile çıkacaktır. Roma ve Berlinde manevra olarak kabul ediliyor Messaj ugün bütün dünyanın üzerinde dıkkatle durduğu mevzu, Amerika Birleşik Devletleri Cumhur Reisi Roose\elt'ın messajıdır. Artık içinden çıkılamaz bir hale gelmiş, karışık Avrupa mcselelerıle doğrudan doğruya alâkadar olmak mecburıyetinde bulunmıyan sayın devlet şefını, bugünkü siyaset dünyasının en bıtaraf sımalarından bırı sayabiliriz. Roosevelt'ın messajı bu itıbarla ayrıca mühimdir. Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt'in nutuk söylerken üç pozu Biz Avrupa ve Akdeniz milletleri, hâdısenin içindeyız. Kasırga, bizim çevrelediğimiz bir dairenın ortasında kopuyor. Aramızda bitaraflar, eğer hiç yok değilse, herhalde sesleri duyulamıyacak kadar azdır. İkiye ayrılmış bulunan partiler, şimdilik birbirlerine kin ve nefret Vaşington 16 (a.a.) Alelâcele iç mesajı okumuş ve tefsir etmiştir. lâvları yağdırmaktan başka birşey yapmıtimaa davet edilmiş olan ve binaenaleylî Müşarünileyh, bu mesajın gönderilmeyorlar. ancak bir kaç gazeteciden mürekkeb bu sinden evvel hiçbir devletle istişarede buTotaliterler, dünyanın nizamını değiştirmeğe çalışırken, bir yandan da bu ni lunan matbuat konferansında Ruzvelt, lunmamış olduğunu söylemiş, yalnız ev[Arkası Sa. 3 sütun 1 dei ramm müessisi olarak tanıdıkları demok Hitler ve Mussolini'ye gönderilmîş olan rasilere ateş püskürerek: Bizi bu hale getiren sizsiniz. Cezasız kalmıyacaksınız! Diyorlar. Ötekiler, vaktile kurulan nizamı müdafaa maksadile çırpınırken, ne yapacaklarını bilmez bir haldeler. Kanaatlerine göre, vaziyetin yegâne mes'ulleri Hitler ve Mussolini'dır: Bu iki adam dünyayı ateşe atacak. Ey milletler, onlara karşı cephe kuralım! Diye bağmyorlar. Başında bulunduğu memleketin coğrafî vaziyeti icabı, nispeten bitaraf kalmak imkânlarına malik bulunan sayın Roosevelt dünkü messajile, insanhk ideali uğrunda çarpan iyi bir kalb sahibi olduğunu bütün dünyaya ispat etti. Ruzvelfin sulh mesajı J vıl fH can • R3R1 İSTANBÜL CAĞALOĞLü Sdfl üüOl Telgraf ve mektub adresl: Cumhurtyet. istanbuJ Posta fcutusu: tstanbul No. 246 Teiefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyett: 24298. İdare v e matbaa ösmı 24299 . 24290 r umh FOTO Aylık salon mecmuası Pazartesi 17 Nisan 1939 Mutlaka okuyunuz. Şef 19 mayıs Stadında İnönü, dün millî küme futbol maçını alâka ile takib etti Ankara 16 (Telefonla) Cumhur Reisi İnönü, beraberlerinde refikaları olduğu halde bugün saat 17 de 19 Mayıs stadım şereflendirdi ve tstanbul şampiyonile Ankara ikincisi arasındaki milli küme futbol ma~ çınt nihayetine kadar takib etti. Stadyomda, 30 bin kişi takmin edilen muazzam bir seyirci kalabalığı bulunuyordu. Cumhur Reisimiz, teşrifi anında ayağa kalkan halk tarafından dakikafarca alkışlandt. Inönü, stadyomdan ayrılırken de ayni şekilde tezahürat yapıldı. Dahiliye Vekili Faik öztrak, Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ve birçok meb'uslar, Ankara Valisi, aeyirciler arasında idiler. Yeni sene biitcesi Bütçe Encümeni 1939 bütçesinin tetkik ve müzakeresine başladı Ankara, 16 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi Bütçe encümeni 1939 bütçe projesi üzerindeki tetkik ve müzakerelerine başlamış buiunmaktadır. Encümen, şımdiye kadar Meclis, Cumhurreisliği, Dıvanı Muhasebat, Başvekâîet, Devlet Şurası, Istatistik Umum Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji işleri umum müdürlüğü ve Diyanet işleri reisliğinin 1939 bütçe projelerinin tetkikini bitirmiştir. 1 martta Meclise verilmiş bulunan 1939 bütçe projesindeki İktısad ve Nafıa vekâletlerine aid masraf fasıllan ve kadroları, yeni ihdas olunan Ticaret, Münakale ve Muhabere vekâletlerile müştereken tetkik ve yeniden hazırlanarak Meclise verilecektir. Bütçe encümeni, dört vekâletin bütçesini yeni şeklile müzakere edecektir. İktısad, Ticaret, Nafıa, Münakale ve Muhabere vekâletleri yeni bütçelerini hazırlamağa devam etmekte, diğer taraftan da kadrolarmı tanzim ile meşgul olmaktadırlar. Her dört vekâletin yeni teşkilât kanun projelerinin önümüzdeki hafta ortalanna doğru Meclise verilmiş bulunacağı haber verilmektedir. Henüz tespit edilmiş bir vaziyet bulunmamakla beraber her dört vekâletin yeni kadrolarında mühim değişiklikler olacağı anlaşılmaktadır. Bu arada Türkofiste üçüncü bir reis muavinliği de ihdas olunacaktır. Amerika gazeteleri «Ruzvelt'in yaptığı müracaatin bütün mes'uliyetini deruhde etmekle bahtiyarız» diyorlar Kaza mı, cinayet mi? Tabranda yapılacak büyük düğün Halicde dün bir cesed bulundu Saldıray gemimiz dün Hüviyeti meçhul adamm 200 gece limanımıza geldi ceketi cebinde var lira kadar para ^ ^ Iranın her tarafında şenlikler yapılıyor Dost memleket payitahtına gitmekte olan heyetimiz samimî tezahüratla karşılandı * • * , «*. . . Bütün teçhizatı tamamlanmış olan gemiye büyük merasimle bayrak çekilecek Qün sabah Kasımpaşa önlerinde su yözünde bir cesed seçilmiş, cesed sahile çekilerek, derhal ehetnmıyetle tahkikata başlanılmıştır. Tahkikata Müddeiumumî Fehmi elkoymuştur. Muayene eden Adliye hekimi Salih Haşim, ölüm sebebi anlaşılmak üzere cesedi Morga kaldırtmıştır. Bugün otopsi yapılarak rapor hazırlanacaktır. Cesedin vaziyeti Bulunan cesed, şişmiş, kısmen parçalanmıştır. Yüz kısmı tanınmaz bir hale gelmiştir. Uzun müddet suda kalarak bu hale geldiği tahmin olunmaktadır. Arkasmdaki ceketin cebinden «Kadir» ismine yazılı bir makbuz çıkmıştır. Bir de numara yazıhdır. Bundan başka, kendisine Büyük düğüne hazırlanmakta karısı tarafından gönderildiği sanılan bir Tahran 16 (a.a.) Pars Ajansı mektubda da «Kadir» ismi geçmektedir. bildiriyor: Diğer taraftan cüzdanında bir zarf içeriGörülmemiş şiddette soğuk ve yağmusinde iki yüz Iıra kadar para vardır. ra rağmen şenlık hazırlıkları hararetle deYapılan tahkikatla, bu adamm şubatın ilk gecesi Balattaki un değirmenine buğ vam etmektedir. Caddelerin süslenmesi, day boşaltmaktan dönerken kayıblara ka resmî ve hususî binalarm donatılması bitrışan ve o zamandanberi izi bulunamıyan miş gibidir. Hükumet merkezi fevkalâde mavnacı elli beş yaşında İnebolulu Yusuf bir manzara arzetmektedir. Vehahd, Mıoğullarından Osman oğlu Kadir olduğu sir Kraliçesi Nazh ve Prenses Fevziyenin kuvvetli bir ihtimal dahiline girmiştir. O ve maiyetlerinin Bender Şapura muva zaman yapılan tahkikatla, bu mavnacının salatları münasebetile bütün İran şevk kazaen denize düştüğü ve boğulduğu ka içındedir. Gazeteler uzun makalelerle bir [Arkası Sa. 5 sütun 4 fe] çok resimler neşrederek umumî sevinci te"""""" ıııınııııııııı ııııııııınııııı ınııııı ıııııı ı IMIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIH MMIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIII O görüyor ki, Hitler'le Mussolini, bir çok Avrupalılann zannettiği gibi Napolyon rolüne çıkmış zafer delisi iki meczub değildir. Messajın satırları arasından hissedıyoruz: Herhalde, diyor, bu adamlan bu şekilde harekete sevkeden siyasî ve iktısadî zaruretler olacak. Yaptıklarını belki de sosyal ihtiyacların itişile, kendilerine rağmen yapıyorlardır. Yeni bir cihan harbiSaldırayın dün gece limanımızda alınan bir resmi nin doğuracağı faciaları tahmin etmesınÇanakkale, 16 (Hususî muhabirimiz gün saat on birde Boğazdan geçti. Yeni ler, olamaz. O halde insanlığı, herkesin den) Almanyada inşa edilmekte olan denizaltı gemimiz, limanda bulunan bütün gördüğü uçuruma sürüklenmekten kurtar[Arkası Sa. 3 sütun 5 te] mak için neden elbirliğile çalışmıyahm? denizaltı gemilerimizden «Saldıray», bu Kan dÖkmeksizin anlaşmak varken, bu l l l l l l l l l l l l l l l IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIII hazırlıklar, bu di§ bilemeler, bu nefretler neye? Ve işte sayın Cumhur Reisi dün okuduğumuz gibı, silâhların bir tarafa bırakılarak, milletler arasında normal münasebetlerin yeniden teessüsünü istihdaf eden bir teşebbüse girişmiş bulunuyor. *** olan Tahrandan bir manzara barüz ettirmekte ve Mısırla İranı bağlı yan eski ve yeni bağları hatırlatmaktadırlar. Bütün İran ülkesinde İran ve Mısır bayrakları yanyana çekilmiştir. Bütün halk mümtaz misafirleri karşılamağa hazırlanmaktadır. Dün saat 10 da Mohammed Ali Elkebir gemisi içinde İran Veliahdı, Mısır Kraliçesi, Prenses Fevziye ve maiyetleri olduğu halde Bender Şapura varmış ve İran Imparatoriçesi tarafından selâmlan mıştır. Liman ve civan donatılmış ve her lArkast Sa. 5 sütun 1 de] , , llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllnnillllin Göring'in seyahati Alman Hava Nazırı dün Romada Başvekil Mussolini ile görüştü Teşebbüs çok güzel, çok asildir. Roosevelt'in insanhk ideali uğrunda çarpan temiz kalbini takdır etmemek kimsenin elinden gelmez. Fakat bugün için mühim olan, teşebbüsün kendisi değıl onun tahakkuku imkânlarıdır. Demokrasıler silâhların azaltılmasını, milletlerarası bir konferans toplanmasını tereddüdsüz kabul ederler. Çünkü vaziyetlerini muhafaza için mütemadıyen silâhlanmak, hergün harb patlıyacak diye heyecan içinde yaşamak onlara çok pahalıya mal oluyor. Bu felâketten kurtulmak hususunda siyasî ve iktısadî bazı fedakârlıklara boyun eğmeleri bile şüphesiz sayılabilir. Ya totaliterler? Onlar da silâhları bırakıp masa başında konuşmayı kabul edebıürler mi? İşte buna ihtimal vermek biraz güç oluyor. Almanya ve İtalya, fakat bilhassa Almanya, kendisi için hayatî bir takım Göring'in Trablus seyahatinden bir intıba: Göring Mareşal büyük davaların halline girişmiştir. BunBalbo tarafından karşılanırken ların masa başında halline imkân bulunaRoma 16 (Hususî) Göring, dün akşam Venedik sarayında Duçe bilir mi? Nasıl bulunsun ki bu davalar, netice itıbarile, Almanyanın ölmiyecek ile görüşmüştür. Bu görüşmelerde Ciano da hazır bulunmuştur. Çok kadar geçinmesini değil, koskoca bir cihan ehemmiyet verilen bu görüşmeler hakkında siyasî mehafilde ketu Dünkü millî küme maçları miyet gösterilmektedir. Hiçbir tebliğ neşrolunmamıştır. Alman HaiArhası Sa. 5 sutun 5 te) ya Maresahnın İtalyadan nezaman ayrılacağı henüz malum değildir. NADİR NADI Dün millî küme maçlanna İstanbul ve Ankarada devam edilmiştir. Ankarada Beşikta, Ankaragücüne1" 0 Istanbulda da Doğanspor Vefaya 6 2 yenilmft>tir. Yukanki resim Şeref stadında yapıİan maçlardan birüü göstermektedır. Maçlara aıd tafsılat 6 ncı sahifemizdedir.