5 Mayıs 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Halide Edib SON ESERİ Kıvmetli edibimizin bu nefis tseri yenibaştan vazılarak ikinci defa basılmıştır. Müstesna bir aşk ve heyecan romanıcLır 60 kurustur. A. Halid Kitabevi umhuri UfiOBŞinCI yil r KQ7Q İSTANBUL CAĞALOĞLU OO/O Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul. No 246 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 Bugün pek nefis çıktı. Mutlaka 1/111113 0 IVIâyiS I 3 0 9 36 Sahife rus LitvinoFun vazifesinden affı Von Ribbentrop Romaya her tarafta hayret uyandırdı bu işigörüşmek için gidiyor lüfK radyosunda program meseiesi İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği arasmda yapılacak anlaşmanın müşkülâtı hakkmda İngiliz gazeteleri şayanı dikkat neşriyatta bulunuyorlar umhurıyet rejiminin başardığı çok ehemmiyetlı ve memleket hesabına çok hayırlı işlerden bıri de, hıç şüphesiz, Ankarada büyük külfetler ıhtıyarıle viicude getırilen radyo istasyonudur. Şu veya bu eksiği ne olursa olsun radyomuz zamanın bu kabil muesseselere icab ettırdıği bütün fennî tesi'atı havidir ve onu herhangi bir Avrupahya «Tiirk radyosu» diye göğsümüzü gere gere, ıftıharla gösterip, gezdirebilın'z. Beyoğlu caddesinde bir apartımanın iki katına sığınmış olan eski İstanbul radvosunun zavallı halini bılenler için bu son vaziyetten haklı bir gurur duymamaya ve Ankaradaki ıstasyonun yapılmasıada bilhassa emeği geçen Ali Çetinkayayı şükranla yâdetmemeğe imkân yoktur. Bu suretle teknik tarafından mükemmel olması uğrunda hiçbir fedakârlıktan kaçınılmıyan radyomuzun, bugün içın, esaslı bir noksanı var: Program. Programsızlık yüzünden radyodan beklediğ.mız faydalar, işte beş altı aydır, tamamıle tahakkuk edemiyor ve bittabi bu şekılde giderse daha uzun müddet edemiyecektır de. Fakat program demek, ne istediğini, ne pacağını, bilmek demektır. Bugün radyoyu, iki ayrı görüş zaviyesi, birbirinden pek uzak iki manada anlıyor. Birincisi şöyle: >ıwRadyo esas itibarile bir eğlence vasıtasıdır; çalgı çalar, şarkı söyler, sahnenin ve aktörlerin görülmesine mutlak bir lüzum hıssettırmiyen vakit geçirtici piyesler oynar, hatta arada bir vereceği havadısleri bile bazı nükteler, bir iki keman, piyano sesi karıştırarak ayrı bir «hafifliğe» arar. Bu anlayışa göre radyo nev'i şahsına münhasır bir müsekkindir ki yorgunlan dinlendirmeğe, dinlenmiş olanları da eğlendirmeğe yarar. Moskova 4 (a a.) «Havas» Sovyet teklif lerınin bir İngiliz FransızSovyet ittıfakını ve bunun bir askerî mukavele ile tamamlanmasını ta zammün eylediği burada teyid olun mamaktadır. Fakat malum olan birşey varsa o da, kollektif etnnıyetin yıkılmasındanberi Sovyetler Birliği kendısi için hiçbir tehlike olmaksızm Avrupa kavgalanndan dışanda kalabileceği mütaleasındadır. Hususile ki Almanyanın tica?*¥*• ret teklifleri şeklinMacar nazırlarımn Berline yaptığı de Rusyaya yaptığı avanslar ve İtalya ile olan ekonomik münasebetlerin tan zim edilmış olması Sovyetler Birliğini infiraddan kurtul İngiltere donanmasının maruf amiral gemisi Nelson tnak için birçok vasıtalar bulunduğuna ikna eyfemiştir. girişmeğe muvafakat edeceği teeyyüd eySovyetler Birliğinin garb devletlerile lemektedir. yeni bir işbirliğine ancak müsavi haklar Diğer taraftan müşahede ediliyor ki, [Arkası Sa. 8 sütun 4 de] ve taahhüdler ve sağlam garantiler şartile, Sovyetlerin teklifleri Slovakya da seyahatten bir intıba: Nazırlar, bir askeri müfrezeyi teftiş ediyoı Türkiyenin dünya muvazenesindeki kıymetli mevkii Taksim nasıl olacak ? Istiklâli garanti edilen bu memleketin mühim bir kısmı Almanyaya, diğer parçası da Macaristana ilhak edilecek muktezi olduğu hakkmda izahat vermek aızusunda bulunduğu söylenmektedir. Slovakyanın Vah vadisine kadar olan garb kısmı Bohemya ve Moravya tarafından ilhak edılecektir. Bratis'avanm [Arkası Sa. 3 sutun 6 da) Varşova'da Almanya aleyhine nümayişler Bunun tabantabana zıddı olan diğer görüş zaviyesini şu şekılde hulâsa etmemiz kabildir: Radyo en zayıf sesleri bile, bir anda, kılometrelerce uzaklara götüren ve yüz binlerce kulağa duyuran eşsiz bir neşir vasıtasıdır. Bu kudrette bir aletten fikirlerimizi yaymaktan başka nasıl istifade edehm? Şayed arasıra meselâ konser veriyorsak bu sırf halkı, radyonun sihirli manivelâsını, bizi dinliyecek numaranın üstüne getirmeğe alıştırmak içindir. BiLondra 4 (Hususî) Bu gece Mü kerî kıt'alarla dolu olduğu haber veril naenaleyh radyo ile herşeyden evvel diin nıh'ten alınan haberlere göre, mühım mektedir. yaya sesimizi, yani fikrimizi duyuralım. miktarda muntazam askerlerle nazi te Bek'in söyliyeceği nutuk Bu iki çeşid radyodan yeryüzünde pek şekküllerine mensub kıtaat Münih'ten Varşova 4 (a.a.) Hariciye Nazın çok nümune vardır; hatta kısaca denebi şimalî Almanyaya sevkedilmislerdir. As Beck'in yarın saat 1 1 de Diette yapacağı lir ki bütün dünya radyoları faaliyetlerini kerlerle beraber tayyare defı topları ve beyanat, Leh, İngiliz, Fransız ve Alman yukarıda hulâsaya çalıştığımız iki esastan ağırtoplar da sevkedilmiştir. lisanlarile ve radyo ile nesredilecektir. biri üzerine istinad ettirmiştir. Meselâ lArkast Sa 3 sütun 3 de] Lehistan hududuna giden yolların asLüksemburg radyosu. Radyo programı niHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIHUIIMIIIItliniMIMIIIIIIIMIMIIIIIUIIMIHllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMMIIIMIIIIMIMI nıza bir göz gezdirecek olursanız bu kü. çük istasyonun hemen her an konser, opera, operet, cazband ilâh... gibi şeylerle meşgul olduğunu görürsünüz. Lüksemburg'da radyo bir eğlencedir. Diğer nevi için misal olarak umumiyetle haricî propagandaya hususî bir ehemmiyet atfeden üç büyük diktatörlüğün radyolarını sayabiliriz. Bunlar için de radyonun esas vazifesi propagandadır. Almanya, Leh hududuna asker sevkine başladı Londradan geç vakit verilen haberlere göre, Polonya hududuna giden yollar askerî kıt'alarla tamamen dolmuştur General Veygand Dün sabah şehrimize gelen misafir general, öğleden sonra tayyare ile Bükreş'e gitti Biz bu iki radyo çeşidinden münhasıran birini veya diğerini işimize yarar bulmuyoruz. Şu basit sebeble ki Türkiye ne bugünkü medeniyetin bütün meselelerini halletmis rahat bir memlekettir; ne de yabancı ülkelere yaymak ihtiyacını duyduğu bir «içtimaî gayesi» vardır. Binaenaleyh Türk radyosu ne yalnız bir eğlence vasıtası, ne de bir propaganda aletidır. Yapılacak yüz bin işimizin her birinde radyoyu favdalı ve nafiz bir unsur olarak kullanabiliriz. Elverir ki neşriyat in^e eleyip sık dokunmuş bir programa tâbi olsun. Ankarada radyo idaresine gelen General Veygand (X işaretli) dün mektublar bu mevzuda bize iyi bir yol gö?lereb'lir. Bunların bir büyük ekserıyeBir müddettenberi Ankarada siyasî tinde ha'k meselâ Anadolu Ajansı hava temaslarda bulunan General Veygand, di«lerind"n birsev anlamadığından sikâvst dün sabahki ekspresle şehrimize geimiş x. Halkın dünya }»S^'=i»»;^ ve Haydarpaşa istasyonunda Vali Muavini ve Fransız konsoloshanesi erkânı taD. N. [Arkası Sa. 3 sütun 5 tel rafından karşılanmıştır. Bratislava, 4 (a.a.) İyi bir membadan öğrenıldığıne göre Von Rıbbentrop'un Romayı ziyaretinin başlıca mevzuu, Slovak meselesidir. Alman nazırının İtalyan zimamdarlarına Slovakyanın AlBerlin 4 (a.a.) Hariciye Nezare manya ile Macaristan arasında taksimi inin gazetesi olan Diplomatische Korrespondenz, Türkiyeyi «sulh cephesi» içıne lmak için İngilterenin sarfettiği gayretleri mevzuu bahsederek diyor ki: «Vakıâ bu müzakereler hakkmda sarih hiçbir malumat mevcud değildir. Fakat öyle tahmin edilir ki, bu müzakerelerin hareket noktasını Türkiyenin Balkan Paktı azasından bulunması teşkil eyle mektedir. Türkiyeyi, bütün dünyaca tanınmış olan vazıfesını çok tehlıkeli bir tarzda değiştirmeğe sevk için cenubu şarkî devletlerine karşı Alman veya İtalyan taarruz projelerile manevra edilmek îsteniliyor. Hakikî bir bitaraflıkla telif edilemiyecek surette Türkiye sıyasetinin deAnkara 3 (Telefonla) Devlet Değişmesinde muayyen bir devlet zümresi nizyollan ve Devlet Lımanları İşletme Unin gösterdiği alâka, «filî tazyikin» hangi mum müdürlüklerinin teşküât ve vazifetaraftan gelmesi beklenebileceğini ve şimlerine dair Muhabere ve Münakale Vediye kadar bu kadar kıskanclıkla munakilliğince hazırlanan lâyiha bugün Mecfaza edilmiş olan Türkiye istiklâlinin hanlise verildi. gi tarafça tehdid edildiğini ispat eyler. Bu lâyiha ile Münakalât Vekâletine Türk milleti, yalnız kendi menfaati ık bağlı ve hükmî şahsiyeti haiz ve merkezMiıııııırıiMiM tızası olarak değil ve fakat ayni zaman ıııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııı da bütün cihana hizmet etmiş olmak için de vazifesini, Boğazların rüşvetle iğfal olunamaz bir bekçisi olmakta ve şu veya bu devlet zümresi lehine olarak Boğazların suiistimal edilmesine karşı koymakta bulmustur. Türkiyenin bu vazifesini tanıyan herkes Almanya ve onun dostları bunu kayıdsız ve şartsız olarak tanıyorlar. Ancak tek bir menfaati olabilir ki, o da, [Arkası Sa. 8 sütun 6 da] III1IIIMMIIIIII1IIIIIIIIIMIMIIIIII1IIM1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Alman Hariciye Nezaretinin gazetesi mühim bir makale neşretti Denizbankı lâğveden kanun lâyihası Denizyolları ve Limanlar Umum Müdürlükleri Yeni idarelerin teşekkülünden sonra açıkta kalacaklara beher hizmet senesine mukabil son aldıkJarı aylık üzerinden tazminat verilecek leri İstanbulda olmak dzere «DevLet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü» ve «Devlet Limanları İşİPtme Umum Müdürlüğü» nam'ariie mülhak bütçeli iki idare kurulmaktadır. Lâyihanın ikinci mvldesi. Devlet Denizyolları İşletme Umum Miid'jrlüğünün [Arkast Sa. 8 sütun 1 de] ıııııııııııııııııııııllllıı • ıııııııtıtMiııı ıııııı ııııııııııııtıııın Bozuk süt mes 'elesi Toptancı Abdullah: «Sütlerin benden evvelki ellerde ne vaziyette olduğunu bilemiyorum ki, kat'î ve sarih birşey söyliyeyim» diyor Bir iki giine kadar: Istanbulun suları sabah Haydarpaşa garından çıkıyor General Veygand, öğle yemeğini Park Otelde yedikten sonra Yeşilköye gitmiş ve dün Romanyadan kendisini almaya gelen tayyare ile saat 15,15 te Bükreşe hareket etmiştir. [Arkası Sa. 3 sütun 4 de] Arkadaşımız Salâhaddin Giingörün hazırladığı bu mühim ankete salâhiyettar doktorlarla idare âmirlerimizin verdikleri kıymetli cevabları neşre başlıyoruz. Muharririmiz, toptaucı Abdullahla koni4^urker... SYaztsı 8 inei sahifemizde)