14 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

CELÂLEDDİN EZtSE YAKUB ve ÖTEKİLER Bir rüya oyurtu Kitabcınızdan arayinız. yil umhuri l 551I Telgraf ve mektub adresi: Cumhurfyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbul. No. 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 . Leh Alman harbinin ve diğer bü| < tün cephe faaliyetlerinin en mühim * haberlerini "Büyük Avrupa harbinin tarihi n başlığı ile VtNi MECMUA sahifelerinde takib ediniz. 14 tylÜI I 939 YENİ MECMUA gündelik gazetelerde çıkmıyan resim ve yazılarla harbin en enteresan taıaflarını her hafta muntazaman verecektir. Bugün çıkan Almanya Leh mukavemetinî kırmak için açık şehirleri de bombalayacak Halifaks, bu harekete Ingilterenin de ayni şekilde mukabele edeceğini Lordlar Kamarasında söyledi İZahatlLeh fırkaları kuvayi külliye Başvekil Avam Kamarasında dün ile birleşmeğe muvaffak oldu mühim beyanatta bulundu Propagandalar ve hakikat arb dolayısile faaliyetlerini şiddetlendirmek mecburiyetinde kaIan Alman propaganda vasıtalannın şu tema üzerinde işlediklerini görüyoruz: Yeimiş milyonluk bir kütle, gıdasım temin edecek geniş araziye muhtacdır. Bunu icabında kan dökerek ele geçirmek Almanya için yalnız bir hak değil, ayni zamanda bir vazifedir de. Bizi istilâcıhkla itham edenler, asırlardanberi milyonlarca insan üzerinde hüküm sürmekte olduklartnı unuluyorlar. Onlar yaşasınlar, biz sürünelim, öyle mi? Hayırbuna hiçbir zaman razı olmıyacağız! Genîş bir propaganda şebekesinîn her gün avaz avaz haykırmasına rağmen dün Fransız ordularınm hedefi Sarbrücken şehrinin havadan alınmış bir resmi yada en ufak bir tasvib işareti göremiyen bu iddiada Almanyanın ebedî hatasını ve ebedî ıstırabını okumamak mümkün mü? Nasyonal Sosyalist hükumetine mensub şefler adeta demek istiyorlar ki: îngiltere ile Fransa vaktile insanlık haklarına tecavüz etmekle rahata kavuştular. Şimdi biz de ayni şeyi yapacağız! Cihan efkârı umumiyesini kazanmak uğrunda ileri sürülen bu fikir, çok zayıf ve çürüktür. Bunu kabul edebilmek için bir haksızlığın diğer bir haksızlığı meşru kılacağına inanmak da kâfi gelmez; dünyanm döndüğünü ve zaman ilerledikçe insan cemiyetlerinin şekil ve bünye değiştirdiklerini de inkâr etmek icab eder. Almanyanm mücadele halinde bulunduğu milletlerden en mühimmini, İngiltereyi ele alalım. Bu devlet müstemlekecilik siyasetine bundan yüzlerce sene evvel başlamış, uzun gayretlerden sonra dünyanın bellibaşh servet kaynaklarını ele geçirmeğe muvaffak olmuştu. O zamanlar istilâcılık bir suç değil, fakat millî bir zaruret telâkki ediliyordu. Ondokuzuncu asrın ikinci yarısından sonra kafalarda kökleşmeğe başlayan sosyal fikirlerden ortaİJa henüz eser bile yoktu. Kuvvetlilerin küçükleri yutması, onlan kendi menfaatleri uğrunda istismar etmesi tabiî görülüyordu. Amerikanın istiklâlile başlayan ve Fransız ihtilâlile dünvanın her tarafına sirayet eden milliyet fikri, insan kümelerini yavaş yavaş uyandırdı. Millî şuur dediğimiz sosyal duygu istilâva karşı kuvvetli bir aksülâmel gösteriyordu. Bu hâdise Ingiliz imparatorluğunun bünyesinde büvük tesirler yaomıştır. Kanada, Avustralya, Cenubî Afrika gibi müstemlekeler, müstemlekelikten çıkmışlar, dominyon ismi altında müstakil birer devlet haline gelmişlerdir. Eğer İngiliz imparatorluğu bu bünye değişikliğini sarsıntısız atlatabilmişse bunu, her şeyden evvel, başında bulunan devlet adamlarının muhite uymasmı bilen hassas zekâlarına borcludur. Millî şuur hareketinin kuvvetinden kaybettiğine veya artık durduğuna dair hiçbir alâmete raslamıyoruz. Bilâkis Avrupada kök salan bu hareketin diğer sosyal fikirlerle zenginleşerek dalga dalga en uzak yerlere kadar yayıldığına şahidiz. Yalnız İngilterenin değil, hiçbir müstemlekeci devletin, yarm da bugünkü şartlarla yaşayabileceğini düşünemeyiz. Herbiri yeni hayatın yeni icablarından Fransız ordusu Sarbrück'e 5 kilometre yaklaştı, topçu düellosu devam ediyor Garb Pariste harb kabinesi kuruldu Almanlar, Poloıiyadaki erzakı musadere ediyor Parg'daki İngiliz konsolosluğu memurları tevkif olundu, Yeni Zelanda, anavatana külliyetli asker gönderiyor Varşova'nın Alman tayyareleri tarafmdan bombardıman edilen mahallelerinden biri Şark cephesi Resmî harb tebliğleri Leh resmî tebliği NAD1R NADI lArkası Sa. 5 sütun 6 da] Başvekil, yüksek şuranın icab ettikçe Londra, 13 (Hususî) Avam KaLeh ordulart kuvayi külliye ile îekrar toplanacağını bildirmis ve harekât marası bugün toplanmıs ve Başvekil Çembirleştiler Varşova 13 (a.a.) Bu sabah neşredilen Polonya resmî harb tebliği, berlayn, Fransada vuku bulan mülâka hakkında şu ızahatı vermiştir: Lodz şehrinİD Polonya kıt'aları tarafmdan geri alındığıüı teyid eyleLondra 13 (a.a.) Pomorze ve « Sark cephesi, harekâtın merkezi tınm manası ve neticeleri hakkında izahat mektedir. vermiş ve harbin başlıca safhalannı göz sikletini teşkil etmektedir. Almanlar bir Poznan'da bulunan Palonya orduları Tebliğ, ^yni zamanda, Poznan ve Omorze'de irtibatlan kesilmek tehliden geçirmiştir. Fransada tcplanan yük kısım ordularını garba nakledebilme'eri i nın Polonya kuvvetlerinin kısmıküllisile kesinde bulunan iki Polonya ordusunun da Polonya kuvvayi külliyesile irtibatı yeniden tesis ettiğini bildirmektedir. Diğer bütün cephelerde de sek harb meclisinde görüşülen siyasî ve çin orada vakit kaybetmeden bir netice el irtibat temin etmiş olduklan Varşova taAlman ileri hareketleri durduurlmuştur. askerî bütün meseleierde tanı bir noktai de etmeğe çalıştılar. Fakat Polonya'ıların rafmdan neşredilen resmî bir tebliğde teyid edilmektedir. naza> itilâfı müşahede edildiğini ve bu mi'kavemeti bu ümidleri bosa çıkardı. Bu tebliğde büdirildiğine göre Po Garb cephesine gelince; Fransızlar, menun da fevkalâde ümid verici bir hâdise Paris 13 (a.a.) Büyük Erkânıharbiye tarafmdan neşredilen tebliğmorze Koridor ordusu Modlin civarına teşkil ettiğini söyleyen Çemberlayn, söz todik bir tarzda ilerilemeğe basladılar. Bude şöyle denilmektedir: radaki harekât muvaffakiyetle neticelen kadar ilerliyerek kısmıkülli ile irtibab te«Diişman topçu kuvvetleri bütün gece faaliyette bulunmuşlardır. lerine şövle devam etmiştir: Dün her iki tarafın hava kuvvetleri büyük bir faailyet göstermişlerdir.» min etmiştir. Bu ordu, şimdi Almanlarla mektedir.» « Manş'ın her iki tarafındaki efkârı Paris 13 (a a.) 13 eylul sabah tarihli harb tebliği: Çemberlayn, Fransaya asker ve tayya çetin bir muharebeye girişmiştir. umumıyenm tamamen ayni fıkirde olduGece, düşman topçusunun aksülâmeli devam etmiştir. Dün gündüz Poznan ordusu ise şark istikametinde ğunu size temin etmekle bahtiyarım. Iki re nakledildiğini resmen haber vererek Iniki taraf hava kuvvetleri büyük faaliyette bulunmuştur. memleket, yalnız taahhüdlerini harfiyen gılız ve Fransız tayyarelerinin istıkşafta yolunu kesen kuvvetlerle birkaç kere şidifa etmekle kalmıyarak Nazi taarruzları bulunarak iyi neticeler elde ettiklerinden detle çarpıştıktan sonra muntazam bir nın bitmez, tükenmez tehdidinin tevlid et bahsetmiş ve tahtelbahir faaliyetine temas ric'at hareketi yaparak yalnız Varşova Paris 13 (a.a.) 13/9/939 akşam tebliği: nın cenubu gaıbi?indeki Polonya kuv Kıtaatunız, dün ve evvelki günler zarfında zaptedilen mevzileri taktiği gerginliğe de artık bir son vermeğe ederek sunlan söylemiştir: viye etmektedir. kat'ivven karar vermiştir. Müttefiklenmiz « İtiraf etmeliyiz ki ilk zamanlar vetlerile temas etmeğe değil, ayni za Deniz kuvvetlerimiz düşman denizaltılarına karşı şiddetle harekette manda Lodz'u istirdad etmeğe de mu bizim gıbi sulhu severler. Fakat ayni za zayiatımız ağırca oldu. Gemilerimiz dabulunmaktadır. manda bilirler ki Hitlerizmin tehdidleri ğımk bir vaziyette idi. Şimdi bütün ticaret vaffak olmuştur. Havanın muhalefetinden dolayı tayyare faaliyeti az olmuştur. Varşova ordusu muvaffakiyetle neti [Arkası Sa. 5 sütun 3 te\ bertaraf edi'medikce sulh da olamaz.» celenen birkaç çıkış hareketi yapmıştır. Bütün diğer cephelerde Almanlar Berlin 13 (a.a.) Ordu Baskumandanhffinın tebliği: muvaffak olamamışlar ve ilerliyememiş Şimal ve cenub kollarile şark ordusu, 12 eylul günü, düşmanın seri imhasına devam etmiştir. lerdir. Przernysl'in iki tarafmdan ilerliyen AİTian kıt'aları Sanıbor ve JaloAlman hava kuvvetleri, uğradıklan arov'u almışlardır. Sür'alti motörlü kıt'alar Lwow'a kadar geİTiişlerdir. ğır zayiat dolayısile faaliyetlerini mahRadom'un cenubunda çember içine alınan Polonya grupu artık mevsus derecede azaltmışlardır. cud değildir. Bircok esir ve harb levazımı elde edilmiştir. Varşova mıntakasında sükunet Kutno civarında muhasara edilmis olan beş Polonya fırkasile iki süVarşova 13 (a.a.) Varşova mınvari livasının cenuba doğru çemberi yarmak için yaptıkları bütün teşebbüsler akim kalmıştır. takasında nisbî bir sükun hüküm sürmektedir. Varşova garnizonu motörlü cüzütamlann yardımile birkaç muvaffakiyetü Berlin 13 (a.a.) Umumî karargâhın garb cephesi hakkmdakî tebliği taarruz yapmıştır. Bu arada üç Alman Garb cephesinde, Alman öncüleri bir mukabil taarruzda bulunarak tankı tahrib edilmiştir. Varşovada seferberlik Sarrebruck'un takriben altı kilometre cenubu şarkisinde kâin olup iki Alman tayyareleri bir zamanlar MaFransız bölüğünün yerleştiği Brrtıberg tepesini geri almıştır. ilâmnda halkın Diğer mıntakalarda ehemmiyetsiz öncü musademeleri olmuştur. reşal Pilsudski'nin ikamet etmiş olduğu nümayişlerinden Alman topraklarına karşı hiçbir hava taarruzu olmamıştır. ve şimdi Pilsudski müzesi haline getirilen bir intıba lArkası Sa. 6 sütun 1 de] Fransız resmî tebliği Fransanın akşam resmî tebliği Şarktaki harekât hakknda Alnan resmî teüliği Garbdakı harekât hakkında Alman resmî tebliği