13 Ocak 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

13 ILîncfcanün I94Ö Fin harbinde ^eni bir süroriz mi? Rus Alman ışbırhgı (Başmakaleden devam) ler'in tekliflerini ceffelkalem reddedemezdi. Bir defa şunu kabul etmeliyiz ki Alman tehlikesine en ziyade maruz bulunan milletlerden biri, belki de birincisi Rusya idi. Askerlik bakımından çok iistün kuvvetlere sahib bir Almanya karşısında demokrasiler Rusyaya nasıl ve ne şekilde yardım edeceklerdi. Yıldırım harbini metod olarak benimseyen Cermen ordulan, demokrasi yardımı yetişinceye kadar Rusyayı harb harici yapabilirlerdi. Bütün bunlan gözönünde bulunduran Sovyetler, kendilerine göre bir hesab yaptılar: Alman tehlikesini bertaraf etmek, sonra da Çarlık devrindenberi kaybettiklerini tekrar ele geçirmek. Hesablar bu suretle yürütülebildiği takdirde, Almanya harbden galib de çıksa, mağlub da çıksa Rusya için bir tehlike mevzuu bahis değildi. Görülüyor ki Alman Rus işbirliği daha ziyade hâdiselerin zorile meydana gelmiştir; derin ve uzak ihtimalleri içine alan hesablara dayanmaz. Şu halde bu işbirliğinin ne şkilde inkişaf edeceğini gene hâdiseler gösterecektir. Vaziyetin şimdiye kadar gördüğümüz safhalanna nazaran, Ruslarla Almanlar arasında daha sıkı bir işbirliği kurulacağr nı tahmin edenlere hak vermek icab ediyor. Almanya, demokrasilerin karşısında hareket imkânlarından mahrum bir halde ve çok yalnızdır. Harbi başka taraflara sürüklemek, kabilse oralarda netice almak istiyor. Rusya ise, Finlandiya meselesi yüzünden efkârı umumiyelerin bir çoğunu kendi aleyhine çevirmiştir. Almanya kadar değilse de o da hayli yalnızdır. Rusların müstakil bir siyaset sahibi olarak dört ay evvelki kuvvelti mevkilerini kazanabilmeIeri için, Finlandiya ile sulha razı olmaları icab ediyor. Şimaldeki harb uzadığı takdirde birçok yeni sürprizlerle karşılaşmamız beklenebilir. Ç Maarif davamız: 11 j Son sözden evvel Yazan: PEYAMt SAFA Gelecek yazımda Maarif davamızın neticesine varacağım. Bugün de perakende mevzulara aid şikâyetleri hulâsa ediyorum. Sağanak halinde yağan bu şikâyetlerden pek çoğunu, yerim olmadığı için feda etmeğe mecbur kaldım. Sahiblerinden özür dilerim. da yok. Laboratuarlar boş, enstitüler tamtakır. Diğer taraftan birçok yabahcı profesörler ya gelirken veya geldikten sonra şürekâsım da birlikte getirmişlerdir. Şimdi her enstitüde birkaç yardımcı vardır. Bunların muayyen bir ihtısası da yoktur. Boş yer buldukça enstitü enstitü gezerlej. Bunların gayesi boş durmamaktır. Her şubeye aid Litteratureler açılır. Senelerce evvel ve milyon kere tekrar edilmiş tecrübeler, burada gene yüzierce defa tekrar edilir. Sayısız masraf... Ve her istedikleri şey mutlaka verilir. «Enstitüde beraber çılştığımız yardımcı ecnebi söylemişti: Dünyada pek az hükumet üniversitelerine araştırma için bu kadar bol para verir, diyordu. Fransada bir asistanın üç dört tavşanı birden bulması mesele imiş. Bizde her şey bol, sayısız ve... sorgusuzdur. Bu çalışmaların sonu nedir? Senelik raporlarda müphera birkaç kelime: «X, filân filân üzerinde bir araştırma yapmıştır.» Ama neticesi?.. Meçhul! «Ecnebi profesörlerin türkçe öğrenip türkçe ders vermeleri ham bir hayaldir. Tercüme işi ise bir felâkettir. Doçentler çok kere bu ihtiyaca kâfi gelmiyor. Bazan da doçentlerin bildiği lisan almanca değildir. O halde tercüman tutulur. Biz bu tercümanlardan (dam üstünde saksağan) kabilinden cümleler çok duyduk. «Universitenin temelini teşkil eden laboratuarlarda asistan yoktur ve olmıyacaktır da!.. Geçen sene, rektörlük, Sıhhiye Vekâletinden derece sırasile altı yedi doktor istemiş, bunlan laboratuarlara asistan ayırmıştı. Bu asistanların ekserisi bugün çekilmiş bulunuvor. Sebeb basit,tir. Evvelâ ayınş usulü sakim idi. Bu adamlar irade ve arzulan sorulmadan getirilmişti. Bu gencler de elbette şevkle çalışmak isterlerdi, fakat ücretleri kifayetsizdi. Laboratuarda çalışırken havagazinde elbisesi yanan bir arkadaşım uzun zaman kendisine bir esvab tedarik edememişti. Sonra rektörlükte bir prensip vardır: Asistanlar hiç bir zaman klinikte munzam mesaide bulunamazlar. Halbuki laboratuar insana istikbal emniveti vermiyor. Kadroda bir tek doçentlik var ve o da ekseriya doludur. Ecnebi profesör ölünceye kadar burada! Hem de bu laboratuarlar tıbbın şubeleridir. Kliniği bilmiyen bir hekim nasıl bir Genel Patoloji hocası olabilir) Demek buraya hapsedilen asistanın akıbeti, bütün vaidlere rağmen. ebediyyen asistan kalmaktır. «Universitenin tedris kısmında da böyledir. Evvelâ talebe temelsiz ve hamulesizdir. Nasıl olmasın ki?.. Bir sene orta mektebden fizik, kimya kalkar, bilmem ne bilgisi konur. Çocuk kimyanın en iptidaî malumatını bilmeden dokuzuncu sınunlarile karşılaşır. Bu hercümerc içinde yalan yanlış malumatla sınıf geçen çocuğun fizik malumatı, esassız öğrenilen her sey gibi, bir kaç günde uçar, gider. «Sonra talebe adedi fazla. Dershaneler dar. Laboratuarlar eksik. Hastane meselesi ise bir fecaattir. Sişlide, 20 metre murabbaı bir odada 40 kişilik gruplar son sınıf stajı yaomağa uğraşır ve tabiî talebenin üçte ikisi bahçede çamlar altında demgüzardır. Yurd ve Askerî Tıbbiye nöbetçi hekimleri ellerinde kâğıd ka'emlerle talebe kovalamakta devam etsinler. Bozuk olan meselenin aslıdır: Kitab yoktur, Tıb talebesi koca daMliyeyi hâlâ derme çatma notlarla okur. Universitenin diğer subelerinde de hal böyled'r. R ilhassa edebiyatın nasıl yürüdüğüne aklım ermiyor. Eski edebiyatımızı tetkik edecek yeni talebe acaba nereye, hangi kitaba müracaat edecektir? Dört senede zavallı talebe derslerini mi takib edecek, lisan mı öğrenecek, tez mi hazırlayacak, yoksa eski harfleri öğrenmekle mi uğraşacak?» İHEM NALINA MIHINA Hava hâkimiyeti için on Fransız, lngiliz ve Alman tebliğlerine göre, hava şarlları müsaade ettikçe, garb cephesinde, tayyare muharebeleri oluyor. İki taraf da, Lehistan ve Finlandiyadakinin aksine, müdafaasız şehirleri ve halkı bombalamaktan kaçınmakla beraber, askerî hedeflere saldırmaktan çekinmiyoriar. Fakat, hava muharebeleri de, kara muharebeleri gibi küçük kuvvetlerle yapılan münferid musademeler mahiyetindedir. Bunun sebebi şudur: İki taraf da, karada olduğu gibi havada da «kuvvet tasarrufu» prensipine riayet etmekte, tayyarelerini ve tayyarecilerini, ilkbaharda başlayacağı tahmin edilen büyük taarruzlar ve muharebelere saklamayı düşünmektedirler. Yalnız tayyare hücumlarile nekadar fazla kuvvetle yapılırsa yapılsın ve nekadar şiddetli olursa olsun kat'î neticeli bir taarruz yapmak ve harbi bitirebilecek bir zafer kazanmak mümkün değildir. Lehistanda olduğu gibi garb cephesinde de, hava ordusunu, kara ordusile beraber, büyük bir taarruzda olanca kuvvetile kullanmak esastır. Onun içindir ki havada da, karadaki gibi büyük muharebelere değil, sadece musademelere şahid oluyoruz. Bu arada, her iki taraf da, istikbal için hava kuvvetlerini azamî hadde çıkarmağa çalışmaktadır. Zaten, bu harb, havalara hâkim olan tarafın yapacağı müşterek kara ve hava taarruzlarile bitecek gibi görünüyor. Onun içindir ki Ingıltere ile Fransa, şimdiye kadar sipariş ettiklerinden başka 18 ayda teslim edilmek üzere, Amerikaya 10,000 tayyare daha ısmarlamışlardır. Ayni zamanda, lngiliz ve Fransız tayyare sanavii de, bu yaza kadar Almanyadan fazla tayyare yapmak imkânını elde etmeğe çalışıyor. lngiliz dominyonlarından yalnız Avustralya 10.400 pilot, 15,600 râsıd ve makinelitüfekçi yetiştirmek üzere ise girişmiştir. Yeni Zelanda ile Kanada da azamî gayretle çalışıyorlar. Almanlar da, deniz hâkimiyeti gibi, hava hakimiyetini de hasımlarına kaptırdıkları takdirde, harbi kaybedeceklerino emin olduklanndan geceli gündüzlü bir gayretle havaya hâkim olmağa çalışmaktadırlar. Le Temps gazetesinin askerî muharririne göre Almanların: 2500 Birinci hat bomba, 1500 Birinci hat avcı. 1200 Keşif ve tarassud, 300 Deniz tayyaresi, olmak üzere 5500 birinci hat tayyaresile ayrıca, bol miktarda bunların yedekleri vardır. Alman avcı tayyarelerinden «Messereschmidt Bf 109» ile «Heinkel H e 112» tipi tayyareler 1937denberi üç se• * Hitler'in sulh lehinde tavassut edeceği söyleniyor Sovyet tayyarelerı dün Helsinki üzerinde uçtular ve bir adayı bombardıman ettiler (Baştaraft 1 tnci sahiîede) 1 | kânunusanide Ukta ve Rebola ishuduclunda tashihat yapıldığı takdirde tikametlerinde keşif faaliyetleri olmuştur. sulh müzakerelerine girişmeğe ve FinlanPetrozavodsk istikametinde Kitelo diya harbinden vaz geçmeğe hazır bulun mıntakasında keşif kolları ve piyade miiduğunu bildirmiştir. sademeleri kaydedilmiştir. Kareli berzahında topçu ateşi ve keşif Tavassutun sebebleri Londra 12 (a.a.) Daily Express ga hareketleri vuku bulmuştur. Fena havalar tayyare hareketlerine zetesinin Amsterdam muhabirine göre, mâni olmuştur. Hitler'in Rusya Finlandiya ihtilâfında tavassutta bulunması jçin üç sebeb var Kareli cephesindeki Fin müdafaa dır: hatlarının kuvveti 1. Ancak bu suretledir ki hem StalinLondra 12 (a.a.) Kareli'deki Finin, hem de Mussolini'nin dost'uğunu mu landiya müdafaa hatları o kadar kuvvethafaza edebilir. lidir ki, Sovyet kıt'aları ilkbahardan ev. 2. Hitler Finlandiya harbi bahan<;sile vel hiçbir netice alamıyacaklardır. Ay Ingiltere ve Fransanın Skandinavyaya a larca sakin bir harb ihtimali Finlandiyahdam ve harb levazımı göndereceklerini ları kat'iyyen endişeye düşürmemektedir. zannediyor. Zira arazileri daha müsaid, demiryolu ve 3. Finlandiya harbini ileri sürerek Rus şose sistemi Ruslarınkinden daha iyidir. yanın Almanyaya göndermediği iptidaî Filhakika Sovyetler iaşe merkezlerinden maddeleri Hitler her ne olursa olsun el uzak, hâlî bir arazide muharebe etmek. de etmek istemektedir. te ve burada mütemadiyen pusulara maDaily Telegraph'\n d a Amsterdam mu ruz kalmaktadırlar. habiri, Hitler'le Alman iktısad heyeti reisi Ritter arasında son zamanlarda ya Almanya, uydurma Fin hükumetini tanımadt pılan sıkı konuşmalarda Rus maddclerinin işletilmesi ve naklini tensik etmek üAmsterdam 12 (a.a.) Almanya, zere Rusyaya Alman teknisyenlerinin Sovyetler Birliği tarafından teşkil edilmiş gönderilmesi meselesi tetkik olıınmuştur. olan komünist Finlanidya hükumetini taCephelerdeki vaziyet nımamakla kalmamıştır. Ayni zamanda Helsinki 12 (a.a.) Finlandiya rep Helsinki hükumeti tarafından tayin edilen hesinde bulunan Havas muhabirinin bil veni konsoloslan da kabul etmemektedir. dirdiğine göre, muhtelif noktalarda görülen atalet, salâhiyettar Fin makamlannı endişeye sevketmektedir. Finler Sovyet kıt'alarını son günlerde Kareli berzahındaki mevzilerde birbirlerine yaklaşarak telörgülerle kendilerini muhafaza etmeğe çalışmakta olduklannı söylemektedirler. Salâhiyettar mahfillerde hâkim olan kanaate göre Sovvetler Ladoga gölünün şimalinde muhtelif noktalardan taarruz edeceklerdir. Sovyetler bu noktalardan geçerek Fin müdafaa hatlarını çevireceklerini ümid etmektedirler. Sovyetierin başlıca taarruz hedefleri Viipuri olduğu muhakkaktır. Çünkii coğrafî ba7i sebebler dolayısile Kareli berzahı Finlandivaya girm^k icin takib edilecek en ivi voldur. Hocasız mekteb Bir çocuk babası (Sapancada nıülkiye kaymakamlığından mütekaid R. Can), oğlunun Bilecik ortamektebinde okuduğunu ve mekteblerin açıldığı tarihten ikincikânunun yirmi ikisinde mektubunu yazdığı güne kadar «tarih», «coğrafya», «yurdbilgisi» ve «fransızca» öğretmenlerinin henüz vazifeleri başına gelmediğini haber veriyor. Bay R. Can, Maarif Vekilliğine mektub yazmış, fakat hiçbir cevab alamarrıstır. Yanlış imtihan Başka bir çocuk babası (Tavşanlıda saatçi Ahmed Altay), oğlu Turgudun miisabaka imtihanında birinciliği kazanarak meccanî ve leylî ortaokula girdiğini, fakat 7 ikincikânun 1939 günü leyliden çıkarıldığını haber veriyor: Sebeb imtihanın yanlış yapılmasıdır. Müsabakaya üç kazada ayrı ayrı imtihan verenlerin girmesi lâzım geldiği halde 18 kişi sok'.ılmuş. Maarif kendi hatasını tashih için sene ortasında, müsabakada birinciliği ve üçüncülüğü kazanan iki talebeyi sokağa bırakıyor. Not sisteminin bozukluğu Helsinki üzerinde uçan tayyareler Helsinki 12 (a.a.) Bugün öğleden sonra Helsinki'de hava tehlikesi işareti verilmiştir. Sovyet tayyarelerinin şehrin doğu şimal üzerinden uçtuklan haber verilmektedir. Diğer bir düşman tayyaresi de Helsinki'nin 20 kilometre kadar uzağında uç muş, hava defi bataryalan tarafından tardedilmİ!»f'r. Sovyet tayyarelerinin bombardımanı Helsinki 12 (a.a.) F i n l a n d i y a radyosu Finlandiya körfezindeki Björkö adasının Sov>ret filosu tarafından birkaç defa neticesiz olarak bombardıman edilmiş olduğunu bildiriyor. Rualar yeni sınıfları askere Geçen ay iki büyük Sovyet harb ge misi sahil bataryalannın atesi karşısında çağırdılar Moskova 12 (a.a.) Reuter bildi çekilmege mecbur kalmıştır. Bunlara o büs isatpt etmistir. riyor: ' Finlandiyaya yardım Sokaklara vapıştırılan ilânlarla 1921 ve 1922 sınıfları silâh aîtma çağırılmakParis, 12 (a.a.) Beynelmilel Sentadır. Her sene daha sonra yapılan bu dikal Federasyonu bürosu, bütün merbut davet bu «ene şimdiden yapılmıştır. teşkilâtlan Finlandiyaya müessir yardım1919 sınıfile 1918 in yarısı geçrfn son da bulunmak için acele tedbirler almağa baharda silâh altına alınmıştır. davet eden bir karar sureti kabul eylemi}Ingiltere yardımt genişletti tir. Londra 12 (a.a.) lyi malumat alan Büro diyor ki: mehafilden öğrenildiğine göre IngiltereFin arkadaşlara yalnız her nevi yardınin Finlandiyaya yardımı daha ziyade mın azamisi mümkün olduğu takdirde çagenişletilecek ve Finlandiya ordmunun buk yapmak değil, ayni zamanda Milletgayretlerine hem karada, hem de hava ler Cemiyetinin kararına uygun olarak da muzaheret olunacaktır. Finlandiyaya karşı tesanüd vazifelerini Cenubî Afrika hükumetine gidecek o tamamen yapmaları için hükumetler nezlan tayyareleri, bu hükumetin Finlandi dinde teşebbüste de bulunmak lâzımdır. yaya vermiş olması Londrada büyük bir Büro Finlandiyaya sendikal merkez teşmemnuniyetle karşılanmıştır. kilâtı için derhal 1 75 bin frank gönderilBu tayyareler Finlandiyaya sevkedil mesine karar vrmistir. miş bulunmaktadır ve Sovyetlere karşı ı Fin tebliği harekâta iştira1 edece^ordir. Helsinki, 12 (a.a.) Bugünkü FinRus tebliği landiya tebliğinde yalnız muhtelif cepheMoskova 12 (a.a.) «Tas» bildiri . lerde devriye faaliyetlerinden bahsedilyor: mektedir. Havanın muhalefeti sebebile Leningrad askerî mıntakası erkânıhar havada hiçbir hâdise kaydedilmemiştir. biyesinin tebliği: IIIIHII ıntı ••••mıınııııllllimi! Cumhur Reisimîzin gezintisi İcra ve iflâs kanununda yapılacak tadilât Ankara 12 (Telefonla) İcra ve ifAnkara 12 (Telefonla} Cumhur Reisi İsmet İnönü bugün Ankara civarın lâs kanunu üzerinde yapılmakta olan tada bir gezinti yapmış, bu arada Çiftliğe dillere göre, takib talebine itiraz eden alacaklı, itirazın reddi talebinde bulunmak de gitmiştir. istemezse, hakkmı almak için umumî hüMecliste dünkü müzakereler kümler dairesinde mahkemeye müra Ankara 12 (a.a.) B. M. Meclisi bu caat edebilecektir. Borclunun haksızlığıgün Şemseddin Günaltayın başkanlığın na karar verilirse, iki tarafın vaziyetine, da toplanarak 1935» yılı hazine hesabatı davanın ve hükmolunan şeyin tahammüumumisine aid mutabakat beyannamesine lüne göre yüzde 10 dan aşağı olmamak ıttıla kesbeylemiş ve subay ve askerî me üzere alacaklı lehine münasib bir tazmi murların tekaüdü için TÜtbe ve sınıflarına nat takdir edilecektir. İtiraz alacaklıya göre tayin olunan yaşlan bildiren kanu muhassas ödeme emri suretine kaydedilena bir madde ilâvesine aid kanunu kabul cektir. Bu suret itirazdan sonra alacaklıeylemiştir. ya verilecek ve bu nüshadan damga resMeclis, Ereğli kömür havzasmdaki o mi ve harc alınmıyacaktır. Lâyihanın al caklarda sütun olarak kullanılmak üzere tıncı maddesi şöyledir: dışarıdan getirilecek kerestenin kilosun «Kanunun hallini mahkemeye bırak dan alman Tesmin beş kuruşa indirilmesi tığı hususlar müstesna olmak üzere icra ve Hatay menşe ve mevridli mahsulât ve ve iflâs dairelerinin yaptığı muameleleT mamulâtın gümrük resimlerinin indiril hakkmda kanuna muhalif olmasından vemesi, İnhisarlar idaresi tarafından 1940 ya hâdiseye uygun bulunmamasından domerciine şikâyet olunabilir. yılı ihtiyacı için dışarıdan tedarik edilecek layı tetkik sandıklık tahtanın gümrük resminden Şikâyet, bu muamelenin söylenildiği tatenzilât yapılmasına aid Vekiller Heyeti rihten itibaren 7 gün içinde başlar. kararlarınm tasdiki hakkındaki lâyihayı Bir hakkın yerine getirilmemesinden kabul ettikten sonra pazartesi günü içti veya sebebsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikâyet olunabilri.» ma eylemek üzere dağılmıştır. Bir çok öğretmenlesr not sisteminin bozukluğundan şikâyetçidirler. Bir tanesinin mektubunu hulâsa ediyorum: «Bir sınıfta normal olarak 80 talebe var. Üç aylık bir devre zarfında bu 80 talebenin her birisine en az bir defa yazılı müzakere notu, bir defa sözlü müzakere notu, bir kere de ev vazifesi ve iş notu verilecek. Bu, asgarisi. Azamisi gönderdiğim cetvelde görülüyor: Her biri için 9, cem'an 27 defa not. Biz asgari üstünden konuşalım ve meseleyi bir riyaziye meselesi şeklinde halle çalışalım: Benim 9 sınıfım ve 650 talebem var. Üç ay zarfında 650 kâğıd okumağa mecburum demek. Haftada 3 gün etüd nöbetçisi olduğu m için mektebden hemen her gün dörtNADtR NAD1 le çıkıyorurn. Beşte evdeyim. Ertesi gün vazifeye yetişebilmek için 9 da paydos et mem lâzım. Beşten dokuza kadar dört saat zarfında istirahat, yemek, ertesi güLondra 12 (a.a.) Daily Telegrapk nün derslerini hazırlamak, meslekte ilergazetesine göre, cenubî Amerika sahilleri lemek için etüd yapmak ve 650 vazifeyi açıklarında bir Alman harb gemisile 14 okumak lâzım]» bin tonluk lngiliz Higland Patriot ticaret vapuruna refakat eden Achilles kruvazö Mezarlıkta yemek yiyen çocuklar rü arasında yeni bir deniz muharebesi Kasımpaşa halkından aldığım mektudaha olmuştur. Hafta başında Rio de bun hulâsası: «On bir hafta çift tedrisat Janeiro'dan muhafaza altında hareket e ^ a ç a n Kasımpaşa birinci orta okulu ders den Patriot vapuru Montevideo'ya dün akşam gelmesi ıcabederken gelmemıştır. ni 1 I kânunuevvelden itibaren tek tedriDiğer taraftan pek yakında gene ce eat yapacağını talebeye söyledi. Mekteb nubî Amerika sahilleri açıklarında lngiliz 12 şubelidr ve mevcudu 500 den fazladır. ve Alman harb gemileri arasında yeni Mektebin binası çok harab bir tekkedir. bir deniz muharebesinin vukuu pek muh Bahçesi 250 talebeye bile yetişmiyecek temeldir. Çünkü bitaraf limanlardaki Al kadar taşları kırık bir küçük mezarlıkla man ticaret vapurlarından hareket emrini dar ve kapısız bir geçidden ibarettir. Yealmış olan 13 gemiye bazı Alman harb mekhanesi de yoktur. Esasen çift tedrisat gemileri refakat etmeğe hazırlanmakta yapan bu mekteb için yemekhaneye ihtidır. yac görülmemiştir. Tek tedrisat başlayınNevyork 12 (a.a.) Achilles adm ca 500 küsur ta'ebe için ne dolanacak sadaki lngiliz kruvazörünün bir Alman harb ha, ne bahçe, ne yemekhane var. Talebe gemisine karşı harbe girmiş olduğuna da yemeklerini kırık mezar taşları üstünde, ir ısrarlı bir «ayia d»veran etmektedir. birbirleri üzerine istif olarak yemek mecburiyetinde bırakılmış oluvor.» Exeter batmadı Londra 12 (a.a.) Amirallık daireYanlış kitab yanlış karar si, Graf von Spee kruvazörüne karşı muMaarif Vekilliği, mekteb kitablanndaki harebe etmiş olan Exeter kruvazörütvin yanhşların tespitine öğretmenleri memur batmış o^uğu haberini bir kere daha tek etmiş. Lise hocalarından biri bana gönzib etmektedir. derdiği mektubda, hulâsa olarak, diyor ki: Bahriye Nezareti tekzib ediyor «Bu kitabların bazıları Türk Tarilıi TetLondra 12 (a.a.) Graf von Spee klk Cemiyeti tarafından, bazıları da Millî Talim ve Terbiye Heyeti tarafından yakruvazörünü Montevideo'ya ilticaya meczılmış ve yazdırılmıştır. Bu koca ilim hebur eden üç lngiliz gemisinden biri olan yeilerinin yanlışlarını öğretmenlere tashih Achilles kruvazörünün Brezilya açıklarınettirmekte isabet var mıdır? Öyleyse bida diğer Alman korsanlarile de muharezim yanlıslanmızı da talebe tashih etsin! be ettiği hakkındaki haberler Bahriye NeMeslek Hiyeraşisi tersine dönünce işte zaretinde tekzib edilmektedir. Bu havaböyle gülünc bir mantıkî netice peyda o;1 lide Alman h"b gerr, eri mevcnd oldu lur!» Anadoluda bir lisenin öğretmeni de ğu hakkında Bahriye Nezaretinde malu ayni noktaya işaret ediyor ve bu kararın mat yoktur. çok vanlıs oMuğunu yazıyor. Yeni bir deniz harbi mi? kilometre gibi sür'at rekorlan kırmışlardır. Gerçi rekor tayyareleri başka şartlarla bu yüksek sür'atleri elde ederler amma, aradan biraz zaman gertikten sonra bu yüksek sür'atler, harcıâlem olur. Almanların yeni yaptıkları «Messerchmidt110» tayyaresinin 2400 beyglr kudretinde iki motörlü, iki kişilik olduğunu, sür'atinin 550 kilometreyi bulduğunu, 2 top ve 4 makinelitüfekle teçhiz edildiğini Fransız ve lngiliz membaları haber vermektedir. Bu tayyareler, uzak mesafelere gidecek olan Alman bombacılarına refakat etmek için yapılmıştır. Alman avcılan umumiyetle lngiliz ve Fransız avcılarından daha sür'atli iseler de onlar kadar çevik değildirler. Alman avcı tavyarelerindeki bu manevra kabiliyeti noksanı hava muharebelerinde onların zararına olmaktadır. lngiliz ve Fransız tayyare ve motör mühendislerile hava sanayii, Almanlarınkinden sür'atçe de üstün tayyareleri, seri halinde, irnale çalışmaktadırlar. Hulâsa, cephelerde sükunet içinde geçen bu günlerde, hava hâkimiyeti için çok hararetli bir hazırlık ve çalı?ma vardır. Havaya hâkim olan taraf, hasmın askerî hedeflerini ve harb sanayiini mütemadiyen dövmek suretile onun maddî harb kudretini de, sinirlerini de, iyice törpüledikten sonra, büyük bir taarruzla harbi kazanmağa çahşacaktır. Son sözden evvel Art'k bu sikâvetler bahsini kesiyorum. Yüzlerce mektubu okuva ol^uya içim zehir çanağma döndü. Hatay öğretm' > ni iken askerî vazifesini yapmak için Istanbu'a gelince maasmın üçte birini alacak verde metelik alamıvan gencin, yahud Maarif Vekilli^; tarafırdan «hasta oîduğu» iddiasile Kilisten Izmire nakledilen, fakat hasta olmadiğı anlaşılınca bu sefer de «hasta olmadığı» için nakledildiği ileri sürülen bedbahtın ve buna benzer nice mağdurun sikâvetlerini Allaha havale ediyorum. Çünkü bu zavallıların hepsi Maarif Vekilliğine müracaat ettikleri halde usule raŞmen cevab bile alamamışlardır. Elimde raporları. istidaları, kayıd numaralan ilâh.. var. Fakat ben devlet değilim. Başvekâlet gibi yüksek bir makam isterse, büyük bir torbayı dolduraıak bu mektublan ve vesikalan kendisine tevdi etmeğe hazırım. Evvelce bu dosyanın bir noterde tetkik edilmesini muanzlanma da teklif etmiştim. Yanaşan olmadı. Bundan maksadım, maarife aid neşrettiğim mektub ve vesikalann hayal mahsulü olmadığını her zaman ispata hazır bulunmaktır. Almanyada radyo merakı arttı Mekteb kitablarının kö'tülüğa Mekteb kitablarının ele alınmaz kötülüğünden şikâyet eden öğretmenler ve çocuk velileri pek çok. Bu kitablardan bir kısmı eş dost hatırı için, meselâ Talim ve Terbiye azasına yazdırılmıştır; bir kısmının üstündeki imza sahtedir: Kitab başkasına yazdırıimış ve üstüne bir yalancı imza atılmıştır. llkokullardan Üniversiteye kadar, mekteb kitablarının çoğunda, öğretmenlerin birer birer tashih etmekle içinden çıkamıyacakları fahiş hatalar vardır. Yurdbilgisi, tarih, okuma kitabl, tabiat bilgisi, dil tetkikleri, Türk dil bilgisi der^leri ilâh... Kitablarındaki yanlışları sayfa sayfa gösteren mektublar aldım. Fakat yerim olmadığı için, aksi resmen iddia pdilmedikçe, tefe T ''üata girmiyorum. Berlin, 12 (a.a.) Radyo sahibi olan Almanların miktarı takriben 13 milyon 700 bine baliğ olmaktadır. Harbin başlangıcındanberi Almanyada radyo sahıblerinin adedi bir milyon kadar artmıştır. Mustafakemalpaşa felâketzedeleri için... Bursa 12 (a.a.) Bursa Millî Yardım komitesi, Musatafakemalpaşa felâketzedeleri için 1000 lira göndermiştir. Millî Yardım komitesi Mustafakemalpaşa felâketzedeleri için Kızılay tarafından yapılmış olan 15 bin lira para yardımının sarf ve tevzii hususunu |'a tetkik eylemiştir. r KÜÇÜK HABERLER^) Cenub kutbundan gelen ses Vaşington, 12 (a.a.) Amerıkanın kutüb servisi, telsizle Amiral Byrd'den bir haber almıştır. Bu habere göre Amiral, seyahatinin son noktası olan küçük Amerikaya «Şimal Yıldızı» adındaki vapurile muvasalat edeceğini tahmin etmekte olduğunu bildirmekte idi. Bu telsizde geminin Baleines körfezinde buzlar arasında betaatle ilerlemekte olduğu bildirilmektedir. Ayni telsizde Ours adındaki diğer bir keşif gemisi de cuma günü küçük Amerikaya gelecektir. îzmirde kapatılan mağazalar lzmir 12 (a.a.) Vilâyet ihtikâr komisyonu evvelki gün toplanarak hakla nnda ihtikâr yaptıklan bildirilen bazı tüccarları dinlemiş ve neticede ihtikâr yaptıklan anlaşılan Yeni demir ticaret hanesinin ve bu ticarelhane firmalan altındaki depoların on beşer gün müddetle kapatılmasma karar vermiş ve bu karar bu^ünden itibaren tatbik edilmiştir. Çivi üzerinde ihtikâr yaptığı anlaşılan bir ticarethane de yedi gün müddetle kapatılmıştır. * Londra 12 Londra piyasası 250 bın ton Irak buğdayı satın almıştır. * Londra 12 Dartmoor hapisanesinden 3 mahpus kaçmış ve henüz bulunamamış tır. Londraya iltica etmiş oldukları tahmin edilmektedir. * Budape§te 12 Alman kaynaklarıncian öğrenildiğine göre, Almanya bir nisanda Bohemya ve Moravya himaye idaresile gümrük birliğini ilân edecektir. * Riga 12 Moskova Riga Stokholm hava seferleri iki gündenberi inkıtaa uğramıştır. * Paris 12 Laval şehrinin en büyük binalarından biri bir yangm neticesinde tamamile harab olmuştur. İnsanca zayiat yoktur. Hasarat mühim bir yekune ballğ olmaktadır. * Paris 12 Maliye Nazırı Reynaud, bundan sonra otomobil ehliyetnameleri verilmemesine dair meclise bir kanun lâ yihası tevdi etmek tasavvurunda bulunduğunu söylemiştir. * Belgrad 12 Prens Paul ile Prenses Olga, üç gün kalmak üzere Zagreb'e gide ceklerdir. Prensle Prenses, Maçek tarafından karşılanacak ve şereflerine tertib edilecei olan şenliklere ıştirak edeceklerdir. * Kahire 12 «Mukattam» gazetesinin bildirdiğine göre nazırlar meclisi tarafınran harb malzemesi mubavaası i^in kabul edilen tahsisat 1 buçuk milyon Mısır lirasına baliğ olmaktadır. îtalya iktısadî tedbir alıyor Roma, 12 (a.a.) Havas bildiriyor: Îtalya, Avrupa harbi uzadığı takdirde bunun kendi iktısadî bünyesi üzerinde yapacağı fena tesirlerle meşguldür. Zarurî maddelerde tayin usulünün ihdası için daha şimdiden icab eden tedbirler alınmıştır. Diğer taraftan, fiatların bilhassa giyecek mallarında mütemadiyen yükselmesine mâni olma kiçin salâhiyettar makamat muhtelif cinslerden, fakat yeknasak elbise, çamaşır ve potin yapılmasını derpiş eylemektedir. Bütün bunlar hemen hemen ve münhasıran yerli mallardan yapılacaktır. Gene İstanbul Vniversitesi Istanbul Üniversitesinin, şahsî etüdlerile seçme bir fikir adamı seviyesine tırmanabilmiş yeni mezunlarından Dr. îhsan Unaner'in bana gönderdiği mektubdan bazı parçalar: «Hatırımdadır, Darülfünun Üniversiteye inkılâb ederken, getirilen profesör'erden beklenen şuydu: Metod öğretmek!. Heyhat ki metodsuzluktan boğulduk. Neler gördük: Röntgen profesörü diye bir fizisyen gelmişti. Optique fiziki çok iyi bilen bir adamdı ama hekim değildi. Bize bu adam senelerce ders verdi. Ve talebe klinikte röntgenin kıymet ve rolü yerine yüksek optique nazariyelerini tahmin edersiniz ki maval dinler gibi dinledi. «Ecnebi profesörler arasında kıyrnetli adamlar yok değil. Yalnız, bunlar da enstitülerin bilhassa personel cihetile fakir oluşundan ümid ettiğimiz kadar faydalı olamamışlardır. Bir tek doçent, bazan o PEYAMt SAFA İtalyanın yeni Sofya elçisi Sofya 12 (a.a.) Hükumet, evvelce İtalyanın Berlin elçiliğinde bulunan orta elçi Kont Massimo Magstrati'nin Sofya orta elçisi tayini hakkındaki istimzaca muvafık cevab vermiştir. Denizli ovasında yapılacak kanal Denizli 12 (a.a.) Denizli ovasının sulanmasına ve bu suretle pamuk istihsalinin yükselmesine büyük hizmetler ya pacak olan Menderes Boceli sulama kanalının temeli civardan gelen yüzierce davetlinin huzurunda valimiz tarafından açılmıştır. Zarurî bir ilân Ankarada fotoğrafçıhk eden Bay Naimin uzun müddettenberi gazetemizle hiçbir alâkası kalmamış olduğunu görüJen lüzum üzerine ilân ederiz.