8 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Müessesemiz tarafından çıkanlan en aon eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Viyana Döniisü 150 » Kadın Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler ' 75 > Tarihte Türkler için soylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaan j ML Turhan Tan'ın Vll umhuri SflVl ! 5 7 7 4 ' Büyük Edib Halid Ziya Uşaklıgilin beş cildlik nefis bir eseridir. RKYIL Telgraf ve mektub «dresi: Cumhuriyet, lstanbul Posta kutusu: îstanbuL No. 246 Telefon: Basmuharrin 22366. Tabrir heyeti: 24298. İdara ve matbaa kısmı: 24299 24290 İSTANBUL CAĞALOĞLU Cumartesi 8 Haziran 1940 Her kitabcıda bulunur. 'v J Fransız Ordusu Kuvvetle Tutunuyor ransa ve tngiltere kendi mevcudiyetleri için ve dünyada müesses medeniyet nizamının hatta daha mütekâmil şekillerde muhafazası hesabına harbediyorlar, ve bu harbi nihaî zafere kadar idame edeceklerini açık ve azimli söyletnekte devam ediyorlar. Fransız milleti tarihinde bütün nispetler mahfuz olarak böyle müskiil anlar geçirmemiş ve onlann içinden muvaffakiyetle sıynlıp çıkmamış bir memleket değildir. lngiliz milletine gelince dünyanın en kuvvetli cemiyeti olan bu milletin tarihi, icab ettiği zaman, bilhassa sonuna kadar, zafere kadar harb şiarile kuruludur. Dokuz aylık harbin safhaları ne kadar şasırtıcı olursa olsun müttefiklerin mukavemetlerinden daha büyük harikalar çıkabileceğinde şüphe yoktur, ve bütün dünya bu kanaattedir. Bir tek farkla: Bu yaz harbi bitirmek Mtırannda olduğu görülen Almanyanm şimdiye kadar devam eden şartlar dahilinde muvaffak olması ihtimali, muvazene kanunu bakımından, diğer bütün milletleri ehemmiyetle işgale başlamı? olduğunda da şüphe yoktur. Fransa ve lngiltereye yıldırım harbile ve yıldınm süratile galib gelmiş bir Almanyanın Avrupadan baslayarak börün ~ dünya üzerine hegemonyamnt yay» mak ve kurmak isteyeceği muhakkak olduğundan böylelikle bozulmuş olacak dünya muvazenesinin yeni kargaşalıklannı he»ab eden milletlerin endiseye düsmeleri ve mümkünse şimdiden bu ihtimali ortadan kaldırıcı tedbirlerle önlemeleri adeta zarurî bir tabiat kanunu icabı gibidir. Fransız Başvekili Paul Reynaudnun dünkü nutkunun siyasî kısmı bu itibarla çok manalı idi. Paul Reynaud müttefiklerin bütün milletlere hayat hakkı veren mütekâmil bir medeniyet nizamı için harbetmekte olduklarını bir kere daha tasrih ettikten sonra milletler arasında güzellikle konuşulup anlasıhnmıyacak mesele bulunmadığl noktasmda bilhassa ısrar eylemiştir. Bu son sözlerin en ziyade Italyaya hitab ettiği açıktır. Zaten Fransız Başvekili şimdiye kadar bu meseleye birçok defa temas etrriişti. Son sözlerile deraek isteyor ki: ltalya ne isteyorsa sarahatle ifade etsin, bunların müttefiklerle kendisi arasında makul ve mantıkî hal çareleri daima bulunabilir. ltalya nihayet müttefiklerle anlaşmaya mı karar verecek, yoksa bozulmak tehlikesine maruz ve atiyen kendisi için gaileli, tehlikeli ve belâlı olabilmesi çok mümkün ve adeta muhakkak dünya muvazenesini yıkmağa yardım etmeyi mi tercih edecektir? Italyanın son günlerde daha ziyade Almanya lehinde ve müttefikler aleyhinde olarak harbe müdahalesi ihtimal ve alâmetlerinin çokluğuna rağmen, bu müdahale filen vâki olmadıkça bu devletin bir anlasma yolile harb harici kalmayı tercih etmesi imkânları tamamen ortadan kalkmış sayılamaz. Bütün efkârı umumiyesi müttefikler lehinde olan Amerikanın Avrupa harbini ne kadar yakın ve heyecanh bir alâka ile takib etmekte olduğunu görüyoruz. Alacağı şekillere nazaran Amerikanın ilânihaye bu harb haricinde kalacağını farzetmeğe imkân yoktur. Müttefiklerle Amerika arasında sıkı' surette cereyan etmekte olduğu muhakkak müzakerelerin herhangi bir vesile ile hiç umulmadık bir günde emri vaki halinde müspet bir netice ile karşımıza çıkması ihtimali yok değildir. 1914 18 harbinin en kritik bir anında böyle olmuştu. Şimdi ise Amerika binnefis kendisini tehlikeye uğrayabilecek bir vaziyette görüyor. Yeni Avrupa harbile muvazenenin bozulması ihtimalinden en ziyade endişe eden devletlerden birinin de Rusya olduğunda şüphe yoktur. Geçen ağustosta Almanlarla bir ademi tecavüz paktı imYUNUS NADİ [Arkau sahife 4 sütun 7 de] İki noktada hafif gerilemeğe rağmen, Almanlarm zırhh fırkalar iştirakile yaptığı hücumlarııt hepsi akim kaldı Dünyanın desteği: Muvazene kuvveti Reisicumhur îank zayiatı gittikçe artıyor Dün aksama kadar 800 Alman tankı tahrib edildi Müttefik tayyareler tefevvuk etmeğe başladılar Londrada nikbinlik Millî Şef Trakyada ordu ve halkla temas etmektedir tstanbul 7 (a.a.) Reisicumhur, tstanbul ve Trakyada mutad olan normal seyahatlerinden birini yapmaktadır. Halk ve ordu ile temas arzusuna ibtina eden bu seyahatin siyasî hâdiselerle alâkası yoktur. Amerika ordusunun tayyareleri derhal müttefiklere gönderiliyor Londrm 7 (a a.) AmiralIıS, 8 hazîrandan itibaren, günün batmasile çıkması arasında, hiç bir tüccar gemisinin Birleşik Kraliyet sahil ve limanlarınm 3 milden fazla yakınına gelemiyeceğini tebliğ etmektedir. Teşkilâtlandırılmıs Ingıliz refakatli gemi kafileleri bu memnuiyete dahıl değildir. Bu memnuiyet, devriye nezaretinde bulunan sahil geçidinin velevki 3 millık sahayı tecavüz etse, geçmekte olan gemiler tarafından istünal eddmemesini tazammun etmez. Yarınki istisnadan maada, memnu mıntakada bulunmuş olup da güneş batmadan evvel müteveccih bulunduklan limanlara vasıl olamıyacak bulunan gemiler, ya demirleyecek veyahud mıntaka haricine çıkacaklardır. Bu memnuiyete riayet etmiyen gemilerin üzerine ateş açılacaktır. İngiliz sahilleri çok sıkı muhafaza altında 200 tayyarelik ilk kafile yolda Büyük miktarda silâh ye mühimmat da yollanmak üzeredir Amerika harbe doğru gidiyor Moskova, Balkan sulhunun bozulmasına müsaade etmiyeceğiniRomaya tekrar bildirdi Denizlerdeki İtalyan gemileri, bitaraf limanlara iltica emri aldılar Şarktaki îtalyanlar dönüyorlar Sovyetlerin ihtarı Sevk ve idaretini Berlinin de takdir etmeğe başladığt Bafkumanda.n General Weygand bir teftijte (Yazısı 4 iincü sahifede) Muanıele vergisi tadilâtı Maliye Vekâleti alâkadarlara nasıl hareket etmeleri lâzım geldiğini tarif ediyor Nevyork 7 (Hususî) Cumhur Re« Tayyareler son derece sür'atl« ısi Ruzvelt, Amerikan ordu ve donan demode olmaktadır. Tayyareciliğin seri masma aid tajyarelerin müttefaklere inkişafı neticesinde yeni sistem tayyasatılması hakkında gazetecilere beya reler yapmak icab edivor. Bu sebeble natta bulunarak demiştir ki: [Arkası sahife 3 sütun 4 te] Türkiye Sovyetler Dostluk münasebatı daha çok kuvvetlendi Londra 7 (Hususî) Sovyet hükumeti İtalyaya açık bir ihtarda bulunarak, Balkanlarda sulhun bozulmasına müsaade etmiyeceğıni kafi bir lisanla bildirmiştir. Moskova radyosu bu münasebetle aşağıdaki izahatı neşretmiştir: • Italyanın bitaraflığına devam etmesi için yapılan bu teşebbüslere rağmen her ne pahasına olursa olsun harbe girmeğe karar verdiğj anlaşılmaktadır. Yugoslavya, İtalya tarahndan verilen teminata rağmen, büyük bir tehlike karşısında bulunduğunu takdir etmektedir. Bu sebeble Sovyetlerle akdettiği ticaret muahedesile vaziyetini takvive etmiştir. Sovyet Rusya, kendi emniyetinin alâkadar bulunduğu mmtakalarda yabanct devletlerin müdahalesine ve bizzat Sovyetler Birliğinin emniyetini tehdid etmesine asla müsaade etmiyecektir. Bu mıntaknlardaki devletlerin istiklâli Sovyetler Birliğinin emniyeti için elzemdir. Ankara, 7 (a.a.) Maliye Vekâletinden tebliğ edılmiştir: 1 2430 sayılı muamele vergisi kanunu ile ek ve tadilleri 1 haziran 1940 tarihinden itibaren ilga edılerek yerine 3S43 sayılı muamele vergisi kanunu kaim olmuştur. Yeni kanun 4 haziran 940 tarihli Resmî Gazetede neşredılmistir. 2 Yeni kanun, sınaî muesseselerden maada bu müesseseleıin tlyallerinı, şubelerini ve satıs mağazalarını, sınaî müesseselere imalât yaptıran veya Pariste çıkan I^e Temps gazelesi. 4 haziran tarihli başmakalesinde diyor ki: sınaî müesseselerle fılyallerinden, ş\ıbe• Italyanın vereceği kaıarın beklenmcsinden dola>ı mevcud tereddiıd sebebile lerinden ve satış mağazalarından mal alan toptancı ticarethanelerle mütealıhid Avrupa cenubu sarkisinin her şün değisen vazıyetindeki safahat: nmumî alâkayı leri ve bunların toptancı filyal, şube ve bilhassa çekmektedir. Orada da alınan haberler, garib surette tezadhdır re muha[Arkası sahife 4 siitun 6 da] saroat Avrupa kıt'asının bu kısmile Şarkî Akdenize sirayet ettiği takdirde, hiç şüphcsiz çok büyük bir ehemmiyet arzedecek olan inkisafın şeraiti hakkında sarih bir fikir edinmeğe müsaid değildir. [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Balkanlarda ve yakm şarkta intizar hali «Dr. Refik Saydamm nutku, Türk milletinin Balkanlarda ve Yakmşarkta ihtimalleri nasıl bir ruhî haletler derpiş ettiğini gösterir.» Le Temps'ın mühim bir nakalesi Belçika elçimiz Dost Rumanyanın bayramı dün geldi Nebil Baki talebelerimiz hakkında izahat veriyor Belçikanın işgali üzerine Fransaya geçen Brüksel elçimiz Nebil Baki dün sabahki semplon ekspresile şehrimize gelmiştir. Elçiyi Sirkeci istasyonunda, Belçikada tahsilde bulunan Türk ço cuklarının aileleri karşılayarak kendisinden talebelerin hayat ve mematı hakkında malumat istemişlerdir. Bu yüzden Nebil Baki epey bir müddet istasyonda kalmağa mecbur olmuştur Kendisile görüşen bir muharririmize elçi su beyanatta bulunmuştur: Ruzvelt'le daimi temat halinde olduğu anlaşılan, Italyanın Vaçington tefiri Prens « Bu akşam Ankaraya gidiyorum Çolonna, M. Weütt'l* btrabcE g«MİcunvKur taray%nda [Arkan sahife 4 fütun 6 da] [Arkan laMfe i lütun 4 te] Majeste Kral Karol, refakatinde Veliahd Prens Mişel olduğu halde, §»r alay sancağına nişan takıyoz iYaztsı 3 ünçü sahitede). â