15 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r~ M. Turhan Tan'm Müessesemiz tarafından çıkanlan en son eserleri Hurrem Sultan 150Kr. Viyana Dönüşü 150 > Kadm Avcısı 100 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaası Onyedinci yıl sayı: 5781 ' umhuriyei İSTANBUL CAĞALOĞLU R7ft I Telgral ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: istanbuL No. 246 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 T»lmo« <» mot+,,K a ^r«i: fhımhtıHvpt. tstanhul Posta kuhlSTl! istanouL No. 246 BB^^ İküsadî Yürüyüş Fevkalâde sayısı bugtln çıktı sahife Pnmartoci I R Hariran I QA(\ 011111011651 I0 1^1^11 I O4U Alman Ordusu Dün Paris'e Girdi Şehrin harab olmaması için mukavemet etmiyen Fransız kuvvetleri cenııbda yeni mevzilerine çekildiler V leleri Hüseyin Cahid Yalçın, Muhiddin Birgen, Profesör Şükrü Baban. Profesor Hazun Aüf Kuyucak, Profesdı Hirş, Profesör MuhUs Ete, Vedad Nedim, Samed Ağaoğlu ve daha bir çok kudretli muharrirlerin günün meseleleri hakkındaki yazılan... bir ço Tafsilât 5 inci sahifede J îngiltereden Fransaya yeni kıtaat ve teçhizat sevkediliyor Almanlar şimalden ve cenubdan Maginot hattına da taarruza basladılar Italyan Müdahalesi Karşısında (Başmuharririmizden) Bükreş, 11 haziran 1940 lur olmaz diye aylardant beri üzerinde süz söylenilen Italyan müdahalesi nıhayet vaki oldu. Dündenberi Italya dahı Fransa ile lngiltereye karşı haıb halint geçmiş bulunuyor. Duçe'nın Vencdık sarayı balkonundan meydana toplanan kesif halk tabakasına hitaben irad ettiği nutkun halk tarafından çok heyecanlı telâkki tarzına göre ltalyada efkârı umumiyeyi bu büyük hâdiseye karşı hazırlamak için aylardanberi sarfolunan gajretlerin tesirsiz kalmamış olduğuna hükmetme'Viazım' ğeifr. ' Dün gündüzden gelen haberler bu müdahalenin çok yaklaştığını anlatıyordu: Romada Malta adasını isteyen nümayişlerle bilhassa Italyan ve Rus siyasî münasebetleri yeni mümessillerinin her iki taraftan hareket ettiklerini bildiren kısa bir telgrafname. Mösyö Rosso Rusya nezdinde ltalyayı temsile gidiyor, Mosyb Korelkin de Romaya müteveccihen Moskovayı terketmiş bulunuyordu. Diğer bir haber de Rusya ile Japonya arasmda dış Mogolıstan hududlarına aıd ihtilâfın şimdiki vaziyetin her iki tarafça olduğu gibi kabulü suretile halledildiğıni bildiriyordu. Bu haberlerden bilhassa Rusya ile Italyanın karşılıklı münasebetlerini normalleştirmiş olmalarına aid bulunanı Alman diplomasisinin temin ettiği bir netice gibi görülmüş ve aynı zamanda ltalyanın harbe vaki olacak müdahalesindeki şekil ve mahiyeti ifşa ediyor sayılmıştı. O>le anlaşılıyordu ki Italyan müdahalesinin ve Italyan Alman müşareketinin Rus emniyet sahalarına taalluk etmiyerek yalnız Avrupa garbına inhisar edeceğine dair Rusyaya teminat verilmiştir. Fılhakıka Italyan müdahalesile harbin Balkanlara ve şarkî Akdeniz havalisine sirayeti Rusyayı kayıdsız bırakamazdı ve son zamanlarda Moskova bu ciheti pek haklı bir alâka ile mükerreren açık ve yüksek söylemişti. Italyan hükumet reisinin harbe müdahale nutku bu tahminleri süratle teyid etmiş bulundu: Italya, Balkanlarla şarkî Akdeniz memleketlerinin emniyet ve istiklâllerini ihlâl yolunda hiç bir hareket yapmıyacağmı alenen şerefile temin ederek harbe Almanya lehinde vaki müdahalesinin yalnız iki garb demokrasisine müteveccih olduğunu tasrih eylemiştir. Fakat ltalyanın son seneler zarfındaki siyasetini müdrik bulunan Rumanya efkârı umumiyesi bu teminata mutlak nazarile bakmamaktadır. Italyan müdahalesi Bükreşte teessüfle karşılanmıştır. Vakıayı radyoda dinlemek suretile öğrenerek bana yetiştiren ilk dost: Demek ki Fransada askerî vaziyet fena! Di>ordu, ve bu fenalığm Italyan müdahalesile daha vahim olabıleceği düşuncelerinin ıstırabı altında eziliyordu. Demek ki Parisin tahlivesine tevessül edilmiş olduğu hakkındaki şayialar da doğruydu. Paris geçen Umumî Harbde de tahliye olunarak hükumet ve sefaretler oradan Bordeaux'ya gitmişlerdi. Bu ihtiyatî hareket alışılmış bir iş olmakla beraber Italyan müParis 14 (Hususî) Alman kıtaatı bu sabah saat ondan itıbaren şimali garbî istikametinden Parise girmeğe başlamıştır. Şehrin teslım olduğundan haberdar olan halk, daha evvel evlere kapanmıştır. Fransız payıtahüna gıren Alman kıt'aları, hazın bir manzara arzeden bomboş sokaklardan geçerek Şanzelize'de bir geçid resmi yapmış lardır. Alman tanklarile motörlü vasıtalann gürültuleri, Paris sokaklannda hüküm suren mezar sessizhğile hazin bir te zad teşkil ediyordu. Paristen çekılen Fransız kuvvetleri şehırdeki kopruleri ve binaları tahrıb etmemişlerdir. Yalnız Paris civarındaki büyuk askeri fabrikalar berhava edilmiş tir. Pariste kalanlar Pans 14 (Hususi) Amerika büytjk elcısi Bullıt ile bir kaç Amenkah gazetecı Pariste kalmıştır. Paris başpis koposıle bir kaç İngıliz de payıtahtta kalanlar arasmda bulunuyorlar. Amerika elçisi kordiplomatik mü messilı olarak Pariste kalmıştır. Telefon muhaberatı kesildi Paris 14 (Hususî) Londra ile Parıs arasmda telefon muhabereleri bu sabah erkenden kesilmiştir. Londradaki akisler Londra 14 (Hususî) Parisin suku[Arkası sahife 4 sütun 1 de] Harbe karşı hazırlanan Pariste iki manz ara : Solda Konkordiya meydanında siper~ ler kazüıyor, sağda kum torbalarile kapa tılan meşhur Noter Dame küises* Ingiltere hükumeti bir beyaıuıame neşretti Her menabiimizin son haddine kadar Fransa ile beraber çalışacağız» Londra, 14 (a a.) Royter bildırıyor Büyük Britanya hukumtı aşağıdaki beyannameyı neşretmiştır: • Gerek ingıliz ve Fransız mil letleri ve gerek her iki mılleün butün ruhlarıle merbut bulunduklan hurriyet ve demokrasi hısleri için mukaddes bulunan şu saatte Buyuk Britanya hükumeti, ezıcı bir faıkıyeti haiz düşmanlara karşı amansız bir harbe girışmiş bulunan Fransız ordularının cesaret ve kahramanlıkları karşısında Fransa cumhuriyet hükumetıne butun hurmet vazifelerini ıfa etmek arzusundadır. Bu ordularm gayretleri Fransız tarihinm en şanlı sahifelerine girecek derecede kıymettardır Bu g&yret sayesındedır kı muş terek duşmana çok ağır zayıat verdırılmıştır Buyuk Britanya. iktidan dahilinde bulunan bütün muaveneti Fransaya temin etmekte devam edecektir. Buİngiîtere Başveküi Çörçiî nu soylerken milletlerimız ve imparatorluklarımız arasındaki inhilâl ka liğıle çalışarak sonuna kadar harbe debul etmez birliği herkese ilân etmeği de vam etmek için en kat'î kararımtzı ve bir vazife telâkki edıyoruz. taahhudumuzü bir kere daha tekrar eMilletlerimizin başına yakın bir a dıyoruz. Biz bu harbe Fransanın emtıde çokecek muhtelif şekildeki fe ruyeti temin olununcaya ve büyuk mutlâketleri şımdiden takdir edemeyiz tefıkımız butün büyukluğu ile ayağa Fakat eminız ki milletlerimizin tam kalkıncaya kadar devam edeceğiz. Bız birhğini bu içine atıldığımız cehennem bu harbe zulum gören, esaret altına duateşleri en kat'î surette temin eyleye şürülen milletler istiklâllerini istihsal cektir. Fransa cumhuriyet hükumetıne, edinceye ve Nazi felâketinden kurtarıFransada, üstünde yaşadığımız ada üze lmcaya kadar devam edeceğiz. Biz bu rinde, Okyanusların geniş ufuklarında karanlık gecelerın parlak bir sabahı oveya havalarda, her ne bahasına olursa lacağına her vakitkinden daha ziyade olsun. bütün menabümizi en son had kaniiz. Yarının güneşi bu gün bekledidine kadar istimal ederek ve harbin hu ğimızden daha sür'atli bir surette ufuk6ule getirdiği zararları tamir için elbir tan yukselecektir.» Sakin cephel FransızItalyan cephesinde henüz mühim harekât olmıyor Dün FraıiMz tayyareleri Venediği bombaladılar ve Romaya beyannameler atıldı PartiGrupunun içtiaaı Başvekil pazartesi günü Mecliste beyanatta bulunacak Ankara 14 (a.a.) C. H. P. B. M. M. Grupu bu gun (14 6/1940) saat 11 de reis vekili Seyhan meb'usu Hılmi Uranın reısliğınde toplandı. Celsenin açılmasını müteakıb, kursüye gelen Başvekil Dr. Refik Saydamla onu takib eden Harıciye Vekili Şukrü Saracoğlu. umumî siyasî vaziyet hakkında mufassal beyanatta bulunmuşlar ve bu meyanda soz alan müteaddid hatiblere cevab vermiş lerdır. Meb'uslar müttefiklerimiz lehine hararetli tezahüratta bulunmuşlardu. Grup umumî heyeti hükumetin takib ettiği siyaseti müttefikan tasvib etmıştir. [Arkası sahife 3 sütun 7 de Fransız tamırat parklannda e&phede çarpışmaktan gelen tank lar gozden geçinlıyor Londra 14 (a a.) Bu gün Londra | salâhiyettar mehafılinden öğrenildığıne göre, şimdiye kadar muttefikler tarafından zaptedilen veya İtalyanlar. tarafından batırılan gemiler 210.855 tonilâtoya balığ olmuştur. İngıliz anavatan sularında 80,000 tonluk gemi bulunmaktadır. Cenubî Afrika kuvvetleri Pretorıa 14 (a a.) Bu günkü Resmî gazete, cenubî Afrika sahra seyyar kuvvetlerinin hali hazırda şarkî Airıkada hizmette bulunduklarını bildırmektedir İtalyan esirleri Naivoblis 14 (a.a.) İtalyanlann bir Kenya polisıle bir ordu başçavuşunu İtalya harbe girmeden evvel esir aldıkları resmen bildirilmektedir. Üç kişi de Kenya tarafındaki Habeş hududunda gezerlerken tevkif edılmişlerdir. çarpışmalar vukua geldiğini bildirmiştir. Fransada bulunan İtalyanlann faaliyeti Fransa 14 (a a ) Fransız İtalyan cephesi hâlâ sakindir. Garibaldi'ciler halen Fransada bulunan İtalyanlara, hurriyet ve demokrasi sıralarında yer almaları için müracaatte bulunmuşlardır. Bu davetnamede bir Garibaldi lejyonunun teşekkül ettiği ve sembolunun de Fransız. İtalyan ve Lâtın kardeşlıği olduğu bildirilmekte ve rFransada bulunan bütun İtalyanlann lejyonumuza iltıhak ederek vazıfelerini yapacaklarına kaniiz, sizi barmdırmış olan Fransa tehhkededir» denilmektedır. Sempatılerinden şüphe edilen bazı Italyanlar tevkif edilmişlerdir. Bunlardan ctuzu bu gün Balfor'da tevkif edilmiştir. TürkAlman ticareti J Yunanistan bitaraflık siyasetini terketmiyecek Memlekete haricden gelen külliyetli miktarda Alman, sıkı bir kontrola tâbi Varılan ihzarî anlaşmanın metinleri dün imzalandı Reyıto'mın mesajı ve Amerika Fransız Beşvekilinin müracaati geniş akisler uyandırdı Ankara 14 (a.a.) Bir kaç aydanberı Turkiye üe Almanya arasuıda bir ticaret anlaşması akdi zımnında müzakereler cereyan etmekte bulunduğu malumdur. İstihbaraümıza nazaran bu kere bu muzakereler netıcesınde bir ihzarî anlasmaya vusul kabıl olmuş ve metinMısır hududundaki çarpışmalar ler dun tarafeynce imza edılmiştir. E9as ıtibarile bir taraftan bir takım malLondra, 14 (a.a.) Ingihz radyoları, larımızın ihracatını temin eden ve diğer dun öğleden sonra Mısu: hududunda İntaraftan Almanyadan. evvelce Almarı giliz ve İtalyan kıt'alan arasında küçük yaya yapılmış sıpanşlerimizden bir kısmı da dahil olmak üzere, memleketirai[Arkası sahife 3 sürun 6 da] Belgrad 14 (a.a.) Reuter ajansı bildiriyor: Atinadan gelen haberlere göre, Yunanistan Mısır tarafından takib olunacak siyaset hakkında vaki olan beyanat ve ittihaz olunan askeri tedbirler üzerine beynelmilcl vaziyetin inkişafını soğukkanlılıkla takib etmektedir. Yunan makamatı bitaraflık siyasetlerini azimkâr bir surette tatbik etmektedirler. Harîcden gelen ecnebiler 48 saat zarfında polise müracaat mecburiyetindedirler. Külliyetli miktarda Almanların son zamanlarda Atinaya ve diğer Yunan şehirlerine geldikleri YUNUS NADt anlaşılmaktadır. Bunların arasında şüpheli hareketlerinden dolayı [Aıkası sahile 3 sütun 3 te] komşu memleketlerinden ihrac edilmiş birçok eşhas da vardır. .. Fransadaki talebemiz Hariciye Vekâletinin bu hususta dün neşrettiği tebliğ üçüncü sahifemizdedir. Vaşington 14 (a.a.) «Reuter» Reynaud'nun nutku, kongre mahfilleruu derin surette heyecana duşurnıuştür. Fakat Vaşmgton da, Fransaya karşı olan sempatı hıssi, aşağı yukarı bir iktidarsızlık hissile birlikte kendisini gosterAfrikaHaki İtplyan üslerlnin mektedir. Muttefıklere yardını etn^ekte bombard ımanı en ziyade hâhışli bulunanlar bile, bu Kahire 14 (a^ı.) İngiliz hava kuv gun harb ilânına mutemayıl görunmer Arkası sahife 3 sütun 5 te] mektedir. Beyaz Saray adına söz söylemeğe salâhıyettar bir zat şöyle demi^ür: < Muttefıklere, bızim için mümkün olan her şeyı göndermeyi hızlaştırıyoruz Fakat, nispeten zayıf olan bu yardımın kendisini hissettirebılmes: için bırkaç hafta lâzıradır.» Amerikan gazetelerinin neşriyah Madrid. 14 (a.at) Resmen bildirildiğine gore İspanya hükumeti Tanca mınNevyork 14 (a.a) <Reuter> Gazetakası ile şehrin bitaraflığını zâman altına almak için beynelmilel mıntakanın tc teler, Reynaud'nun mesajına geniş süyakkuz, zabıta ve emniyet servislerini muvakkaten deruhde etmeğe karar vermiş tuniar tahsis etmekte ve Amerikan radve bu maksadla Faslı kıtaat, bu sabah Tancaya gelmiştir. Butün servisler nornıal yoları da geniş surette mutalealar yüsurette işlemektedir. rütmektedirler. Radyolar, Reynaud'nun Beynelmilel rejim devam edecek sözlerıni bir çok defa tekrar etmiştir. Bu l'anca, 14 ( a a ) Royter: Tanca, bu gün rransanın muvafakatile, 1200 İs sebebden halen bütün Amerikada Franpanya Fashsı tarafından işgal edilnıistir. Vaıiyet sakindir. Tanca mıntakası. en sanın Amerika Birleşik devletlerine ternasyonal statü rejimine gore idarede devam olunacaknr. İspanya, bu tedbirin yaptığı talebi bilmiyen kalmamıştır. sırf piyamın idamesi için aunmn olduğunu temin etmektedir. \ f Arkası sahife 3 sütun 4 te] Ispanyollar Tanca mmtakasını işgal ettiler
