13 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Memleket ve dünya hâdlsele* rfnln eh yenl resimierl, meraklı mUnderecat İle BUGÜN Ç I K T I Foto Magazin Fiatı 10 kuruştur. Haftahh V. J n J • . ,««« Onyedıncı yıl s a y ı : 5 8 0 9 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Teigraf ™ mektub •&«*. cumhuriyet. istenbui. posta kutusu: tstanbui Na 246 Telefon: Başmuharrir; 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 • 24290 Her hafta 2ı sevgl okuyucunun b ettlğl Uumartesı 13 Temmuz 1940 Türk gencliğinin ve yegâne mecmuasıdır. lâka görünüz, çok beğeneceksiniz. Türk Siyaseti Her Zaman Açıktır Başvekil dün Mecliste Türlciyenin dostluklarına sadık ve vatanı müdafaaya kadir olduğunu söyledi "Vatana zararlı her harekete Türk milleti silâhile cevab verecektir,, Refik Saydam'ın sözleri bütün meclisin şiddetli alkışlarile karşılandı Başvekilin Tesbit vc ilân Ettiği hakikatler Türkiye sulh siyasetine, bilhassa iyi komşuluk münasebetlerine azamî itina ve ihtimammı sarfetmekten bir an bile hâli değildir. nkara 12 (Başmuharririmizden, telefonla) Başvekilimiz Dr. Refik Saydam bu gün Turkiye Büyük Millet Meclisinde hukumetin tahsisan haricî siyasetinden bahseden bejanatta bulundu. Büyük Avrupa buhranının son safhalârı gittikçe artan bir karışıklığa doğru giderek bu buhranla uzaktan yakından alâkah memleketlerin vaziyetini esa8en fazla bir dikkat ve hassasiyetle takib etmeleri icab ettiği halde son günlerde bazı ajansların Türkiyeye dahi temas eden bazı neşriyatı Cumhuriyet hükumeti mahfillerile Turk efkârı umumiyesinde haklı olarak şiddetli ak> sulâmellerle karşılanmış ve bu haller önünde hükumet reisimiz Turk haricî siyasetini olanca vuzuh ve sarahatile bir kere daha tespit ve ilâna lüzum s;örmüştür. Kürsüde Başvekili takib eden hatiblerin samimiyet ve heyecan dolu sözleri ise vaziyeti bütün safhalarında şüphe ve tereddüdün zerresine dahi meydan vermiyen bir kat'iyetle aydınlatmış bulunuyordu. Gerek hükumet reisinin beyanatını, gerek Meclis azalannın nutuklarını şu birkaç esasta hulâsa etmek mümkündür: A) Yeni Avrupa buhranı karşısında Türkiye Cumhuriyetinin aldığı tedbirler millî hudud ve hukuku itibarile yalnız Türkiyenin emniyet ve selâmetini gözönünde tutan tedbırlerden ibaret olup uzak ve yakın hiç bir memleket ve millete karşı asla bir tecavüz fikir ve maksadını taşımamıştır ve taşımamaktadır. Avrupa buhranı karşısında harb harici bir siyaset takib eden Türkiyenin bütün gayreti savaşı Yakınşarka getirmemekten ve kendi memleketimizin de içinde bulunduğu bu bölgeyi ve onunla birlikte kendi memleketimizi harbin f^âketlerinden masun bulun Tahrif olunmadan neşredilecek her hangi bir vesika dürüst siyasetimize yeni bir delil ilâvesinden başka bir kıymet vermez» Ankara 12 (a.a.> Başvekil doktor Refik Saydam, dun, Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grupunda haricî sıyaset hakkında verdikleri irahattan sonra bu gün de Buyük Millet Meclisi kürsusünde aynı esaslar dahıhnde aşağı dakı beyanatta bulunmuşlardır: Millet Meclisinde feveran Cevdet Kerim Jncedaj/ı Rana Tarhan Dun beyanatta bulunan meb'uslarımızdan Mümtaz Ökmen Başvekılımiz Meclis kursusunde " Türkiyeye bir ül timatom verildiği haberleri tamamen Ingiliz bahriyesi bu iddiaları tekzib etti Afuydurmadır „ Sovyetlerin Akdenizde şiddetli hava ve resmi tekzibi Italyanlara göre • « Sayın arkadaşlarım, Avrupanın içinde bulunduğu vaziyet ve buna karşı Turkiye Cumhuriyetinin aldığı siyasî tedbirler hakkında vakit vakıt yüksek hururunuzda ve bazan da radyo ile beyanat yaparak Turk mılletini tenvir etmek' Ctrfnhuriy** hüku metinin başlıca vazifelerinden bıridir. Bu gün de, gene bu maksadla huzurunuza geliyoruz. Beyanatımın esasını yalnız haricî meseleler teşkil edecek tir^*Çunkü, Türkiye Cumhuriyeti hu dudları dahilinde, size arzetmeğe değer herhangi bir hâdise ve vak'a yoktur. Türk milleti, vakur, sakin, gündelik işlerıle uğraşmakta ve Millî Şefin etrafında tek vücud olarak smısıkı dur Ankara 12 (a.a.) Büyük Millet sürekli ve devamlı alkışları ve <bravo!» makta ve Cumhuriyet hükumetine en Meclisi bu gün Şemseddin Gunaltayın seslerile karşılanan bu izahatı müte fArkası sahife 4 siirun 1 de] başkanlığında toplanmış ve Başvekil akıb bir çok hatibler söz almışlardır. doktor Refik Saydamın siyasî vaziyet Muzaffer Gökerin sözleri etrafmdaki izahatını dinlemiştir. Alı Muzaffer Goker, Avrupada harMeclis heyeti umumiyesinin sık sık bin başlamasını muteakıb milletlerin HUkumete itlilakla itimadjeyi verildi Türk Sovyet dostluğunun sağlamlığını tebarüz ettiren meb'uslarımız, haricî tesir teşebbüslerine nefretlerini bildirdiler harbi kendi topraklarına sirayet ettir» memek için zarurî gördükleri tedbirleri alırken. hükumetimizin de Türk milletinin yuksek haklarını korumak ve yurdun bütünlüğünü muhafaza etmek [Arkası sahife 4 sfitno 3 tel "Bİz Millı Şefi etrafında bölünmez bir kütleyiz!,, deniz muharebeleri oluyor rikada Kenya harbleri gittikçe ciddileşiyor İtalyada bir mahal, 12 (a.a.) İtaljan umumî karargâhınm 32 numaralı tebliği: Ayın 8 inci ve 9 uncu gunleri yapılmış olan hava ve denız muharebesi henuz tamamen nıhayet bulmamıştır. Denız keşıf tayyarelerimiz dun oğleden evvel ıki saffı harb gemisile bir tayyare gemısı ve ıki hafıf gemiden murekkeb clup Malta mıntakasında dolaşarak sıra ;le sarka doğru gıden yuklu dört büyuk genııyı muhafaza etmekte olan bir duşman teşekkulunu tespit etmişlerdır. Keşıf tayyarelerimiz tarafından davet edılen bombardıman teşekküüerimiz, kı.ıa fasılalar ve bırıbirını takib eden dalgaiar halınde derhal hareket etmişlerdır. Bir kaç saat muddetle duşman teşekkülü takib edılmış ve tayyarelerimizin tesiratı YUNUS NADİ altında tutulmuştur. Hava teşekkulleri FArkası sahife 3 sühın 3 te] mız duşman gemılerinin pek şiddetli ha va mudafaa ateşlerine rağmen, hedeflerıne daha iyi isabetler yapmak için bir kaç yuz metreye kadar inmişlerdir. Bir gemının battığı kat'îdır. İki kontrtorpiyore muhim isabetler vâki olmuş ve bırisi denize tahhsiye sandallarını ındirmeğe mecbur kalmıştır. Tayyare gemisıne pek bujuk bir bomba isabet etmış ve yukarıda görülduğu üzere yangın çıkarak bırdenbıre durmuştur. Bu esnada dığer gemıler tayyare gemisinin yar Zonguldak Kozlu demiryolu dımına koştular. Duşmanın tayyare geyapılıyor misinden uçan dört avcı tayyaresi, bomAnkara 12 (a.a.) Zonguldak Kozbardıman tayyarelerimiz tarafından a lu demiryolu inşaatının Emlâk Bankası levler içinde duşürulmüştür. İki tayya Yapı Limited şirketi tarafından deruhremiz avdet etmemiştir. 9 temmuz tari de edildiği istihbar edilmiştir. hinde vuku bulan muharebe esnasınBir Isveç çilepi batırıldı da kruvazorlerimizın bataryalan beş torStokholm 12 (a.a.) 2400 tonluk İspilci tayyare ile uç bombrdıman tayyaveç bandırah Bissen şilepi, Irlandanın [Arkası sahife 4 siirun 4 te] garbında torpillenmiştir. Murettebat kurtulmuştur. Moskova 12 (a.a.) Tass ajansı bildiriyor: Yabancı matbuat, son günler zarfında Sovyetler Birlığının Türkiyeye, arazi terki talebinde bulunan bir ultimatom gonderdiğıne dair kesif neşriyat yap maktadır. Tass ajansı, butün bu şayiaların uydurma olduğunu ve hakikate hiç bir suretle tekabül etmedığini beyana mezundur. Mareşal, Fransa mukadderatını "mutlâk,, surette eline aldı Petain Diktatör! Cenevre 12 (a.a.) Bu sabah resml Fransız gazetesinde çıkan kanunu esasl fıkrasmın metni şudur: «Biz, Fransa Mareşalı Pbilippe Petain, 10 temmuz 1940 tarihli kanunuesasije musteniden Fransız devleti reisliğini deruhde ettiğimizi beyan eyleriz. Binaenaleyh. 25 şubat 1877 tarihli kanunıın ikinci maddesinin feshedildiğini beyan ederiz. İşbu vesika 11 temmuz 940 U Vichy'de tanzim edilmiştir.» Imza Philippe Petain Petain'in çıkardığı emirnameler Vichy, 12 (aâ.) Havas ajansı bildiriyor: Resmî gazetesinin 2 temmuzda neşrettiği üç kanunun metni aşağıdadrr: I numaralı kanun: Biz Fransa Mareşah Philippe Petain 10 temmuz 1940 tarihli kanunu esasiye uygun olarak Fransız devlet reisi vazifesini deruhde ediyoruz. Buna binaen şu hususu karar altına alıyonız: Madde 2 25 şubat 1875 tarihU kanunu esasî mülgador. Imza: Ph. Petain Vichy, 11 temmuz 1940 Fransız devlet reisinin salâhiyetini tes pit eden 2 numarali kanun: II temmuz 1940 tarihli kanunu esasiye uygun olarak aşağıdakı husuiları karar altına ahyoruz: Buinci madde: 1 Fransız devlet reısı hükumet salâhiyetinin tamamını haizdir. Devlet reisi yalnız kendisine karşı mes'ul olan nazırlar ve devlet sekreterlerini tayin ve azleder. 2: Teşriî salâhıyet: a STeni meclis ve senatonun teşekkülüne kadar, b Bu teşekkülden sonra da haricî gerginlık veyahud dahilî vahim buhran hallerinde yalnız kendi kararile ve aynı şekilde olarak, nazırlar meclisile icra eder. Aynı ahval [Arkası sahife 3 sütun 4 te] İngiliz hava > filosunun takviyesi Amerikadan günde on milyon dolarlık tayyare alınıyor Londra 12 (a.a.) Röyter bildiriyor: Tayyare İmalât Nazırı Lord Beaver Brook, dun Lordlar Kamarasında aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: « Amerikadan tayyare ithalâhnda siyasetimiz, alabildiğimiz kadar tayyare satın almak olmuştur. Nezaretimin ihdasındanberi tayyare mubayaası için Fransız mubayaaü da dahil olarak günde 10 milyon dolar sarfettik. 1 milyar dolarlık programa mahsuben Fransızlarla ceman 600 milyon dolar sarfettik. Bu mebaliğ yerine sarfedilmiştir.» Bir İtalyan bombardıman tayyaresine mühimmat yükleniyor V j Mareşal Petain