14 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Haklı şikâyetler Mobllyalannızın çatlayıp bozulması hakkındaki şikâyetlerinizi dinliyen Haraççı Kardeşler İzmir ve Ankarada olduğu gibi İstanbulda da her türlü ihtiyacmızı karşılayacak büyuk bir mobilya mağazası açtılar. Salonlan gezmek hrekes için serbesttir. mek herkes için serbestir. H A R A Ç Ç I K A R D E Ş L E R umhuri İSTANBUL CAGALOGLU î 5 8 1 0 Telgral ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başnıuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 • Hürrem Sultan M. Turhan'm es Her kitabcıda bul Pazar 14 Temmuz 1940 Fiatı 15O kuru Harb karşısında Türkiye vvelki gün Büyük Millet Meclisi kürsüsünden, gerek hukumet reisi Refik Saydam, gerek diğer meb"uslaı tarafından söylenen sözler, Türk devletinin umumî siyaseti hakkında alâkadar efkârı umumiyeleri kâfi derecede aydınlatmış olmalıdır. Dünyanın büyük bir fırtına atlatmakta olduğu bir sırada, bazı hükumetler ikide bir kendilerine yeni istıkametler aramak mecburiyetini duyarken, bizim vaziyetimiz hakkında, bizi az tanıyanların yahud hiç tanımıyanların meraka düşmesi ve ortalığa bir takım müphem dedikoduların yayılması tabiî idi. Mechsteki tezahürat, bilhassa bu bakımdan yerinde ve faydalı olmuştur. Evvelki gunkü müzakereleri takib edenler gormıiş olacaklardır ki, dünyada mevcud bütün kıyrnet ve kuvvet sistemleri bu gün dehşetli bir muvazene buhranına maruz bulunduğu halde, Türkiye Cumhuriyeti, yirmi senedenberi kendine çizdiği ana yoldan zerre kadar inhirafa lüzum görmeksizin, emin ve metin adımlarla tarihî vazifesini başarmakta devam ediyor. Bu neden böyle oluyor? Bir defa şunu hatırlamalıyız ki bu devletın temelleri, başında Atatürkümüzün bulunduğu bir ihtilâl hareketile atılmıştır. Ihtilâl denıek kan ve ateş demektir. Kana ve ateşe dayanan bir devlet yapısı ise, temellerin en sağlamına maliktir. Fakat bizim ihtilâlimizin mümeyyiz bir vasfı daha vardır ki, onu hatırlatmakla, evvelki günkü hatibler, yirmi senelik dış siyasetimizin şaşmaz istikameti hakkında, bizi bilmiyenlere iyi bir fikir vermiş oldular: Türk ihtilâli sadece bir rejim davası değildi. Bu ihtilâl, aynı kuvvet ve aynı imanla müdafaa edilen bir istiklâl davası idi. Türk ihtilâli, tabiî seyrini tamamlayarak, mustakil Türkiye CtırmSTSrryetirr«ry&1fr«*tth!hğT z»man, bu devletin dış siyasetine ana istikameti çizenler şu düsturu koymuşlardı: Emniyet ve hürriyet! Emniyetin en büyük garantisi sulhtur. Bunun içindir ki Türkiye Cumhuriyeti, kurulduğu giindenberi, hiç bir devlet aleyhine ne bir hareket tasarlamış, ne de bu gibi hareketleri tasarlayanlarla işbirliği yapmıştır. Milletlerarası hayatının sık sık değişen safhaları arasında, Türkiye Cumhuriyetinin şaşmaz azmi, daima, tesir kudretimize dahil olan mıntakalarda sulhu sağlamlamaya çahşmak olmuştur. Bu itibarla, yaptığımız bütün anlaşmalar, hatta bazı şartlar altında bizi harbe sevketmesi muhtemel olanlar bile, hiç bir devlet âlevhine müteveccih değildirler. Sulhu. dünyanın senelerdenberi hasret kaldığı bir nimet olarak tanıyoruz. Geçen harbde insanlık dört sene yalnız bu nimet uğrunda kanını akıttı. 19 19 da imzalanan muahedelerin birer serab oldukları anlaşıldığı gündenberi de yalnız bu uğurda nefes tüketiliyor. Siyasî Hava muharebesi Cvımhur Reisimiz Yalovaya geliyor Ankar/a 13 (Telefonla) Cumhur Reisimiz İsmet İnönü bu gece saat *23 te hususî trenle Ankaradan ayrılmıştır. Cumhur Reisimiz; isiasyonda Başvekil Dr. Refik Saydam, vekiller, meb'uslar ve kalabahk bir halk kütlesi tarafından teşyi olunmuştur. Ismet Inönüne maiyetleri erkânı refakat etmektedir. İsmet İnönün'â hâmil olan hususî tren, Tuzla istasyonunda tevakkuf edecek ve Cumhur Reisimiz, Tuzladan doğruca Yalovaya geçecektir. Millî Şefin, Yalovada bir kaç gün istirahat edecekleri anlaşılma'stadır. , Avrupa bu kış Bükreş hükumetinin kıtlığa ve açlığa antanttan ayrılacağı mahkum olacakmış haber veriliyor Alman sahillerinde bir hava müdafaa bataryası Bir tehlike haberi : j Rumanya Hariciye Manoilesku Nazırı Rumanya ve Balkan paktı Ingiltereyetıasıl Ingiliz ve Alman taarruz edilecek filoları mütemadî hücumlar yapıyor Taarruzun dört beş güne kadar başlıyacağı haber veriliyor Bir Amerikan gazetesi et ve ekmek buhranının şiddetle hissolunacağuıı bildiriyor Nevyork 13 (Hususî) Bukreşten alı« nan haberlere nazaran, Rumanya hüku» meti Balkan paktından da ayrümaya karar vermıştir. Bu karann Alman tazyikl neticesi olduğu ilâve olunmaktadır. Kral Karol dun butün geceyi müşaverelerle geçirmiştir. İstişarelerin Alman Rumen işbirliği için Berlin tara» fından ileri sürulen şartlar etrafında cereyan ettiği söyleniyor. [Arkası sahife 3 sütun 5 te] İngiltere sahillerinde yeniden 23 Alman tayyaresi düşürüldü Londra 13 (a a.) Hava Nezaretınin dun akşamki teblipi: Dün gece İnttiliz hava kuvvetleıi düşmantn Hokmdadaki *ajry«ae naeydenlsrile Almanyada muhimmat fabrikalarını, izabe fırmlarınl ve diğer hedefleri bombardıman etmışlerdır. Uç tayyaremiz donmemiştır. Dun Boulogne üzerinde yapılan istıkşaflar esnasında sahil müdafaa tayyarelerımiz mavna gnjplarile limanda demirli denız tayyarelerjrun bombardlBian etmiş ve bendlari hasara uğratmışlardır. Bu sabah doğu cenub sahili açıklarında bir kafıleye yapılan taarruz esFArkası sahife 4 sürun 1 dei Harb mes'utteri Fransayı harbe sokanlar hakkında tahkikat yapılıyor Zürih 13 (a.a.) Basler Nachrichtenin Roma muharibi yazıyor: Mıhver memleketlerinin Ingiltereye ve Brıtanya İmparatorluğuna taarruzla rının dort, beş gün zarfında başlıyacağı zannedılmektedir. Almanyanın yeni Fransız kanunu esasısî hakkındaki hattı hareketine gelince, muhabir, Almanyanın Fransada yapılan değişikliğin samimiljğinden şuphesi olduğunu bıldıriyor. Relazioni İnternazionali gazetesinde cıkan uzun bir makalcde bir ksç hafta içınde İngiltere ile hesabların görüleceği bildirılmektedir. Reuter ajansına göre Londra 13 (a a ) Reuter ajansının havacılık muhabiri yazıyor: Almanyanın İngiltereyi hava yolile abluka etmek için geçen hafta kat'î bir surette yaptığı teşebbüs hem semeresiz kalmış. hem de çok pahalıya mal olmusrur. Pazar günunden akşama kadar [Arkası sahife 4 sürun 5 te] Yağmurun sebep olduğu felâket Yeni Fransız kabinesi kuruldu, Nazırlara Denizlinin bir köyünde 14 kişi öldü, bir çok bundan sonra Devlet sekreteri denilecek evler yıkıldı Denizli 13 (a a ) 11 12 temmuz gecesi saat yirmide başlayıp yirmi dorde kadar devam eden dolu ile karışık şiddetli bir yağmurun husule getirdiği seylâbdan Denizli Acıpayam şosesi üzerindeki Çukur köyünde dere kenarına tesadüf eden elli evden onu tamamen yıkılmış ve kırkı da az mıktarda hasar göjmüştür. Yapılan araştırmalar neticesinde. bu afetten maalesef kadm. erkek 14 nüfusun kaybolduğu ve üç kadm ve üç crkeğin hafif surette yaralandıkları tespit olunmuştur. Felâketin vukuu haber almır alınmaz Valımiz Osman Nuri Tekeli, Vilâyet jandarma alay komutanı, Sıhhat, Nafıa, Ziraat müdürleri ve Kızılay cemiyeti r°isi ve bir sıhhî ekiple beraber derhal felâket malmlline gitmiş ve merkezden gönderilen erzak felâketzedelere d a | ı tılmış ve kayıblann aranması ve köy yollarının ve umumî şosenin temizlenme işine aid tedbirler alınmış ve açıkta bulunanlar da yerleştirilmiştir. İngiliz kontrol gemileri Avrupa limanlarına Londra, 13 (a.a.) Royter ajansı bildariyor: «Nevyork Herald Tribune. gazetesi muhabirinın Hendaye'den gonderdiği bir telgraf, Avrupada mevcud olan ve Alman propagandasının Ingıli? ablukasma atfetmeğe çalıştığı yiyecek maddeleri buhranım dikkate lâyık bir şekilde aygidecek ticaret gemilerini kontrol edıyorlar dınlatmaktadır: Muhabir diyor ki: « Naziler Fransada işgal ettikleri bolgelerdekı sığır hayvanl&rı ile at, tavuk ve saireyi Ingiliz ablukasının Almanyada tevlid ettiği açhğı karşılamak için abyorlar. Fransız rekolteleri normal [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Nevyork 13 (a.a.) Tass ajansından: Vıchy'den bildirildiğine göre, Fransız senatosunun millî müdafaa ve harıciye komısyonları Fransanın harbe suruklenmesınden mes'ul olanlar hakkında tahkikat yapılmasına daır olan kanun lâyıhasını tasvıb eylemişlerdir. Yeni Fransız kabinesi Bern 13 (a a.) Vichy'den bildiriNADİR NADİ lıyor: Mareşal Petam'in tayin etmiş olduğu FArkası sahife 3 sürun 7 de] yeni kabıne ,aşağıdaki zevattan murekkebdir: Başvekil muavini Ayan azasmdan Pierre Laval, Adliye Devlet Şurası azasından Albert, Dahılıye meb'us Marquet, Hariciye Baudouın, Maliye Bouthıllier, MUlî Müdafaa başkumandan Weygaııd, Maarif Mireaux, Genclık ve Aile mebus Ybarnegaray. Zıraat ve İaşe Ziraat Akademisi azasından Gaziot, Posta Telgraf Telefon meb'us Pietri, Müstemleke Âyan azasmdan Lemery... [Arkası sahife 4 sürun 4 te] Rumen petrolleri Hükumet kuyuları millileş tirme kararmı nesretti Şirketlere aid tahvilât hususî bir komisyonun kontrölünden geçecek Cumhur Reisi muavinliğine namzed olacak Cordell Hull Başvekil muavinliğine getirilen Laval [ întihabata doğru J General Çekof Eski Bulgar başkumandanı Almanyaya gitti Ruzvelt Amerika Cumhur Reisliğine namzed olacak mı? Rumen Macar hudııdu civarında Macar topçuları Vaşington 13 (a.a.) «Reuter» Ruzvelt, Reısıcumhurluğa demokrat partisinm namzedıni seçmek üzere pazartesi gunü Şıkago'da topianacak olan demokrat kongresinde yeniden namzedlığinin konulmasım reddedersç, kongre, büyük kargaşalıklara ve dahilî kavgalara sahne olacaktır. Bazı zevatın ufak şuphelerine rağmen Ruzvelt'İH demokrat konşresince Rıyaseticumhura namzed gösterıleeeği halen hemen tamamile kat'î telâkki edilmektedir. Eğer Ruzvelt, hiç bir Reisicumh'irun ıki seçım devresinden fazla devlet reislığını deruhde etmemesi hakkındaki ananeyi kırmaya muvafakat ederse, demokrat kongresi müzakerelerinin en [Arkası sahife 4 sütun 5 te] Sıılh işaretleri mi? Suriyede Nacaristanda Sofya 13 (a.a.) D. N. B.: Umumî Harbde Bulgar ordusu başkumandanı olan General Çekof, Alman başkuman Londra 13 (Hususî) Suriyedanhğının daveti üzerine, garb harb sahasını zıyaret için dün Almanyaya ha deki Fransız ordulan başkumanreket etrruştır. General Çekof a, General danhğı birçok ihtiyat sınıflannın Popof ve Almanyanın Sofya ataşemiliterhisini emretmiştir. teri reiakat eylemektedir. Rumanyada Rumanya petrol sahasmdan petrol taşıyan sarmçlı vagonlar Budapeşte 13 (a.a.) Teleki, perBükreş 13 (a.a.) Rumen geşembe akşamı ve cuma günü, mahnelkurmayının bir tebliğine göre, sulâtın toplanabilmesi için askere pazartesi günü muhtelif ihtiyat sıalınmış olan efradın büyük bir kısmına izin verileceğini bildirmiştir. mflarının terhisine bajlanacaktu. Yazısı 4 üncü sahifede