29 Temmuz 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

Ticaret Vekili Mersinde Vekil, dün ihracat tacirlerile görüştü Mersinden, Suriye ve Filistin yolile Mısıra kadar ihracat ve Portsaidden ithalât yapmak mümkün görülüyor Mersin 28 (a.a.) Ticaret Vekili Nazmi Topçoğlu refakatindeki zevatla birlikte bu sabah Mersine gelmiş ve istasyonda Vali Saib Örge, Alay komutanı, Belediye, Halkevi reisleri ve devair müdiranı, ithalât ve ihracat tacirleri tarafından karşılanmıştır. Bir askerî müfreze selâm resmini ifa etmiştir. Vekil, umumî mağazalar, ziraat bankası yağ fabrikasınâ giderek tetkiklerde bulunduktan sonra ziraat ve ticaret borsasına gelmiş ve burada toplanan ithalâ ve ihracat tüccarlarile çiftçilerin dilek'.crini dinlemiş ve hasbıhallerde bulunmuşrur. Bu toplantıda Ticaret Odasmca verilen ve evvelce tespit edilen dilekleri muhtevi rapor okunmuş ve dilekler hakkmda izahat verilmiştir. Vekil burada mevcud pamuklarla standardize edilmiş yapağıların Ziraat Bankası tarafmdan derhal satın ahnmasına emir vermiştir. Bundan sonra Ticaret Odası ziyaret edilmiştir. Dıracatçılar birliği Vekil şerefine Tüccar kulübünde bir ög!e ziyafeti vermiştir. Ziyafeti müteakıb sayın Vekiümiz, plâjı, asrî mezarlığ'., içme suyu tesisatıru gezmiş ve bir portakal bahçesinde de bir müddet istirahat ettikfen sonra Ticaret Mıntaka müdürlügüne ^itmistir. Ticaret Vekilimiz seyahat temasları ve intıbaları hakkmda Anadolu aiansı muhabirine aşağıdaki beyanatta buîunmuştur: < Çukurovanm en mühim mahsulü olan parnuğun idraki mevsiminden evvel gelip mahsulün müstahsilin elinden çıkmadan evvel alı ıocak tedbirlerle lâyık olduğu kıymeti bulmasmı düşünnjekteydim. Bu kere ele geçirdiğim bir ikl günlük fırsattan istifade ederek bu mıntakaya geldim. Müstahsillerle temas ettim. Mahallî şartları gördükten sonra alınması icab eden tedbirleri tayin ve tespit ettirdim. Ziraat Bankasının Adana, Tarsus, Ceyhan şubeleri mahsulleri ilk çıktığı günden itibaren mubayaaya başlayacaktır. Bu sene müstahsile bir kolaylık olması için koza ve çiğitle pamuk da satın almacaktır. Gecen senc 29 Temmuz 1940 CUMHURÎYET Başvekil dün Ankaraya gitti [Baş tarafı 1 inci sahifede Millî Şef İsmet İnönü, Başvekiiimiz bizzat teşyi etmek arzusunu izhar ede rek, refakatlerinde Bayan İnönü ve maiyeti erkânı bulunduğu halde Acar motÖrile Haydarpaşaya geçmiş ve Refik Saydamla rıhtım üzerinde bir müdde görüştükten sonra aynı motörle deniz köşküne avdet buyurmuştur. Millî Şef rıhtımda, Maliye Vekili Fuad Ağralı ve Vali Lutfi Kırdarla da görüşmüştür. Reisicumhurumuzun uğurlanmasını müteakıb Başvekil Refik Saydam perona gelmiş, kendisini teşyi için orada bulunanlardan bazi zevatla ve bu meyanda Maliye Vekili Fuad Ağralı, La Haye elcimiz Yakub Kadri Karaosmanoğlu, İstanbul Vali ve Belediye reisi Üniversite Rektörü ve diğer bazı zevatla hasbıhallevde bulunmuştur. Tren tam saat 19 da Ankaraya hareket etmiştir. Maliye Vekili Fuad Ağralı daha birkaç gün şehrimizde kalarak istirahat edecektir. ^ ^ ^ ^ Ekonomi davaları Türkiye ve Bulgaristanda kooperatifçilik Yazan: ALAEDDİN CEMİL Niçin, yalnız kâğıd? •m . Bulgar Halk Bankalarının 25 inci yıldönümü münasebetiie Rumanya 20 İıtgiliz gemisini musadere etti îngiltere Bükreş hükumetine bu gün şiddetli bir nota verecek Londra 28 (a.a.) Muhtelif İngiliz kumpanyalarma aid ve 20 yi mütecaviz büyük mavnaların Tuna üzerinde Rumen makamatı tarafından musadere edilmiş olması, ingiliz efkârı umumiyesini yakından meşgul etmektedir. Londra salâhiyettar mehafili, Rumanya tarafından ittihaz edilen bu tedbirlerin İngiliz makamatı tarafından Portsaid'de üç Rumen vapurunun tevkifinden daha evvel vaki olduğunu ve İngilizlerin bu vapurlan durdurması keyfiyetinin kendileri tarafında taleb edilen bazı teminatın verilmemiş olmasından inbias ettiğini ıleri sürmektedirler. tevessii"•» mâni o'mi.cHır. Diğer taraftan Tuna üzerinde petrol nakliyatında kullanılan bu mavna'arın musadere edilmesi Rumen makamatı tarafından bir İngiliz şirketinin malı olan Astro Rumen petrol şirketinin zaptediimesi arasındaki münasebete de aynı mehafil tarafından işaret olunmak*adır. Hiç şüphe yok ki, bu tedbirlerin her ikisi de Rumanyanın kendi menfaatlerini Alman himayesi altına vazettikten sonra, Almanya tarafından yapılacak olan petAnkara 28 (a.a.) Maarif Vekilliği, rol mubayaaünı kolaylaşhrmağa mamerhum Ahmed Mithat Efendinin İs tuftur. tanbulda satılmakta olan kitablannı tetÎngiltere memnun değil Londra 28 (a.a.) «Reuter» İyi bir kik ederek değerlerini tespit etmek için membadan alınan habere nazaran in Üniversite kütübhanesi müdürü Fehmi giliz hukumeti Rumanya hükumetinin Etem Karatavla Fatih Millet kütübhaharekâtından memnun değildir. Ve Bük nesi müdürü İsmail Hakkı İlteri memur reş"e kat'î bir protesto vermek mesele etmiştir. sini tetkik etmektedir. CITMH1!RİYET trfan hayahmıza Rumanya hukumeti Rumanyadaki İn unutulmaz hizmetler ifa eden merhum giliz menafiini haleldar edecek bazı ted Ahmed Mithat Efendinin kıymetli kübirler almıştır. Bu meyanda Tuna üze tübhanesinin yok pahasına haraç mezad rindeki İngiliz nakliyatını tahdid etmiş satılığa çıkarılmış olduğunu üç gün evve İngiliz mühendislerini Rumanyadan velki nüshamızda teessürle yazmış, yeirhac ederek İngilterenin petrol mena' rine konulamıyacak «lan bu kitablann fiine ciddî surette zarar iras etmiş ve feci akibetinden kurtarılması için Maarif Astro Romana şirketinin idari meseiele Vekâletinin nazan dikkatini celbetmistik. rine müdahale etmiştir. Yukarıki telgraf. Vekâletin. bu kültür İngiliz hukumeti, Rumanya hükumetiişi üzerinde hassasiyetle durduğunu gösnin harekâtına karşı mukabele bilmisil olarak alınması lâzım geiim tedbirler termektedir. Vekâletin bu alâkasım takhakkında bütün serbestisini muhafaza dir ve teşekkürle karşılarız. Bulgar halk bankalarının 25 inci yıldönümü münasebetiie Sofyada yapılan şenliklere Türk Komübayaat biraz geç kalmış olduğundan operatifçilik cemi müstahsü bundan istifade edememişti yeti de davet edilmiş ve üç murahha: Bu defa geçen senenin tecrübesinden istifade ederek ilk günden itibaren heiştirak etmişti. men hemen ihracat fiatına yakm bir Karilerimizin Cumhuriyet'te tafsilâtil seviyede müstahsil malını satmış olaokudukları bu havadis münasebetiie caktır. Türk Kooperatifçilik cemiyetinden ve Bulgar halk bankalarından bahsetmeğ Bu arada pamuk fîatı kadar müstah(•erinde buluyoruz. silin eline geçecek para tamamen taayKomşumuz Bulgarların, faaliyetini yayün etmiş bulunacaktır. Adanada yeni kından takib ettiği Türk Kooperatifçilik teşkil edilmiş olan pamuk saüş koope cemiyeti merkezi Ankarada bulunan ilıatifi tevsi edilecek ve Ceyhan ve Tarmî bir tetkik cemiyetidir. Evvelâ, 1930 susta birer pamuk satış kooperatifi kuda İstanbul Darülfünununda kurulan bu rulmaya çabsılacaktır. Bu satış koopecemiyetin tam faaliyeti bir sene sonra ratifleri teşkilâtı Çukurovanm büyük Ankaraya r.aklinden sonra başlar. Cebir ihtiyacını karşılıyacak ve en miUıim derdlerini ortadan kaldıracaktır. Satış [Baştarah 1 inci sahifedel miyet. neşriyatına gayrimevkut ve Kookooperatifi ortaklarınm yalnız mallarım diğer İtalyan ricaline veda ettikten sonra peratifçiük denilen bir mecmua ile başamıstır, ve yedi sekiz senedir de Karınca değerlendirmek d£Tİl, ayni zamanda is uısusî trenle hareket etmişlerdir. tihsalin icab eüirdi&i alât ve makineler Kral Karol Berlin elçisini kabul etti namile daha ziyade ziraat kooperatiflemübnyaatmda müstahsile büyük faydaBükreş 28 (a.a.) Kral Karol, Salz ine ve köylülere mahsus aylık bir meclar tpmin edecektir. Bu arada Adana. urgdan derhal Bükreşe dönmüş olan mua 3500 aded olarak çıkmaktadır. Bu Mersin tüccarlarile de temas ederek di îumanyanın Berlin elçisi Romalo'yu dün mecmua, memleketimizde çıkan yegâne kooperatif dergisidir. leklerini dinledim. İcab eden tedbirleri kşam kabul etmiştir. alacağız. Akdcnizin kapalı olmasma rağCemiyet, ilmî tetkiklerini Cumhuriyet Budapeşte reyiâma yanaşmıyor men Mersinin Suriye ve Filistinden başBudapeşte 28 (a.a.) L'international Halk Partisi programı dahilinde teksif lıyarak Mısıra kadar ihracatını artırmak îervs Service'in Rumen devlet adam tmcğe çahşmış ve bu suretle kooperave Portsaidden ithalâtımızı temin etrrtpk arının Salzburg'da, Rumanya ile Maca Lfçilik gibi nazik bir mevzu üzerindeki imkânı oMıığunu gördüm. Anknrava av istan arasındaki ihtilâü teşkil etmekte leşrij'atmı sağa sola gitmeden millî tedctirrde bunun icab ettirdiği tedbirleri lan aruzi meselesinin, bir plubisitle mayüllerimize ve bilhassa hükumetimialncağun.» alledilmesini teklif ettiklerine dair ver :in düşüncelerine göre yapmağı kendisiTicaret Vekilimiz bu gün saat 17 de niş olduğu haber, Budapeştede büyük 1e bir vazife bilmiştir. Cemiyetin reisi, sabık Ticaret Vekili ve Adanaya dönmüş ve istnsvonda mera ıir hayretle karşılanmıştır. Ialatya meb'usu Cezmi Erçin, ikinci resimle \igurlanmirtir. Vekil. yarm hava Tabiatile Macar salâlüyettar mehafili, tanınmış profesörlerimizden Sühayip sH=ile Ankarava dönecektir. lütalea dernıeyan etmekten imtina etmı? Ziraat VekPi'm Konyadaki e prensip meselelerinin Münihte Al )erbil ve umumî kâtibi de Tokad meban, İtalyan ve Macar devlet adamları ;su Hasib Ahmed Aytunadır... Evvelki tetkikleri arasmda halledilmiş bulunduğunu yeni I sene ticaret ve kooperatif politikamızın Konya 28 (Hususî muhabirimizden> Ziraat Vekili Muhlis Eıkmen. sabah j den tasrih etmekle iktifa eylemiştir. | başında bulunan Cezmi Erçini okurlarıleyin Vali ile beraber, Seydişehir ve i Meselenin teferruatınm tespit edilecegi j mız tanırlar. Hasib Ahmede gelince, kenBeyşehre gitti ve akşam buraya döndü. J tarihe gelince, bunun, Macaristanla mu disi pedagojide şöhret almış, eser sahibi, Vekil, Seydişehirde sulama teskilâtımn [ tabık kalınarak mihver devletleri tara ve aynı zamanda kooperatifçilikle seneesası olan Gölbaraj sulama tesisatını ve j fından tayin edileceği ilâve edilmektedir. lerdenberi meşgul olan bir arkadaştır. Suğla gölünü tetkik etti. Halkevinde j Binaenaleyh, bu mesele hakkında şimdi | Cemiyet idare heyetinde Ziraat Bankası, halkla görüşerek ziraî vaziyeti, ihtiyac den tarih veya teferruattan bahsetmek ! Ticaret Vekâleti, ve Ziraat Enstitüsü tnevsimsiz olacaktır. j yüksek memurlarından ve kooperatifçi lan ve dilekleri sordu. Rumen devlet adamlannm Salzburga ilim adamları bulunmaktadır. Vekil, Konyaya dönerken Doğanbey nahiyesi güzergâhındaki köylere de uğ I gitmiş olmaları. Rumanyanın arazi nıese I On senedenberi ilk defa olarak bütçerıyarak köylülerle görüştü, mahsul vazi ] lesini haüetmeğe meyyal olduğunu is si sarsılan cemiyet beş altı aydır yapayetini tetkik etti. Vekil, yarın da tet j pat etmektedir. Diğer taraftan Budapeş j madığı neşriyatına yakında devam edetede şu cihete de işaret edilmektedir: cektir. kiklerine devam edecektir. Merkez devletlerinin düşmanları tarafına Komşumuz Bulgar kooperatifçilerinin ütihak tarihi olan 1916 danberi, Ruman Türk kooperatifçiliği namına şenliklerine ya, gerck sulh konferansında, gerek mil davet ettikleri bu ilim cemiyeti hakkında letler meclisinde, gerekse İngilizlerin ga kısaca okurlarımıza malumat verdikten ranti sistemine dahil olmak suretile dai sonra Bulgar halk bankalarına gelelim: tta Almanyanın düşmanları tarafında Evvelâ, Bulgar halk bankalarının dünbultınrmıştur. Almanya ile münp.sebatı yadaki diğer bütün halk bankaları gibi îun filen dostane bir şekil alması, evveîâ birer kooperatif şirketi olduğunu söyleRumanyanın cümlei menafiinden bulun yerek kooperatifçilikle alâkasma işaret edelim. (1) Ankara 28 (Telefonla) Ergani ma makiadır. Zira, bundan sonra, ne İngiltereye ve ne de Fransaya güvenebile Bulgaristanda kooperatifçiliğin ne kadeninde bir yangın olmuş ve şehrimizcektir. dar çok ilerlemiş olduğunu bilmiyen yok deki alâkadar mehafile buna dair maluAlâ«ddin CEMİL Rumen matbuatının Macaristana karşı feibidir. 1938 de Bulgaristanda 887.613 ormat gelmiştir. Madenin deposu ve amyapmış olduğu kampanya, Rumanyanın taklı 5064 kooperatif vardl ki tekmil nü(1) Memleketimizde anonim sosyete ban yanmıştır. Zarar 100 bin lira rad mih\er devletlerile olan iyi münasebetfusunun hemen beşte birine yaklaşmaklarak halk bankalarının kooperatif EOSdesinde tahmin edilmektedir. lerile kabili telif bulunmamaktadır. Bu tadır. Bir aileyi 45 nüfusta ibaret sayar •etesine irca edilmesi hakkında bir kaAnkaradaki yangın gün Rumanya, Sovyetlerin meşru hakla sak Bulgaristanda kooperatife girmemiş lun projesi hazırlandığı memnunrj'etls Ankara 28 (Telefonla) Dün gece rını teşkil eden araziyi kendilerine vere aile yok, demektir. laber alınmıştır. Samanpazarmda Koyunpazan caddesin rek arazi tamamiyeti prensipinden sardeki yangmda yirmi kadar dükkân yan fınazar ettiği ve Fransanın hezimeti üzemıştır. Bu dükkânlar küçük bir saha üs rine hattı hareketini mihver devletleri politikasına uydurmağa çalıştığı bir sı[Ba.şmakaleden devam] takım sartların da hazırlanması tünde ufak ufak binalardan ibarettir. rada, bu devletler için Bükreş meselele tiin milletçe en ciddî kararımızı ve Iâzımdır. Bir taraftan yapılacak işBinaların ahşab olması ve alevlerin derile meşgul olmak zamanı gelmiş telâkki vam etmesi Ankarada yangmın sabaha edilebilir. Maamafih şurası ksrt'idir ki, rerek derhal filiyatma da geçmeli ler ciddî surette tetkik edilerek kadar devam ettiği zanmnı uyandırmış artık Rumanya Versay politikasından ve yiz: Daha çok tayyare, mümkün programlanmakla beraber milletin sa da yanan saha fazla büyük değildir. yirmi senedir takib etmiş olduğu politi olabildiği kadar çok tayyare iste bu işleri başaracak himmet ve hariz, ve onları kullanacak genc Türk miyyetinin hangi usul ve esaslar daNüfusça bir zayiat olmamıştır. İtfaiye, kadan vazgeçmelidir. elemanlari. Diinya harbi bu silâ hilinde harekete getirileceği de tesetraftaki bazı binalan yıkarak ateşin Pester Lloyd'un mühim bir Rumen nazırları dün Romadan hareket ettiler Ergatti madeninde bir yangıtı oldu Madenin deposu yandı, 100 bin liralık zarar var azetelerde okudum, lüzumsuz kâğıdların yırtılıp atılmak, yakılmak. süprüntülerle deııize dökülmek suretile imha edilmiyeıek sepctlerde toplanması ve İzmit Kâğıd Fabrikasmda ham madde olarak kullamlmak üzere Sümer Banka verilmesl kararlaştırılmış ve bütün dairelere, bu yolda emir verilmiş. Tanzifat memurBir ziraat memle ları da süpriintü tenekelerinden arabaketi olan Bulgaris l;.ra dökülen kâğıdlan, mukavvalan atanda millî ekonomi jırıp muhafaza edeceklermiş. teşkilâtının esasmı Bu. ihmal ve lâkaydi ile değil. dikkat kooperaüfler teşkil ve ihtimamla tatbik edilmesini dilediğieder. Bu sayede, Bul miz çok yerinde bir tedbirdir; fakat gar köylüsü ziraatinin her safhasında, is nedpn yalnız kâçıda münhasır? tihsalinde, kredisinde, aletlerinde, satış Dün bir sazete. trneke kuru kıtlı^ınve alışında hep kooperatiflerden istifade dan dniayı İnlıisar İdaresinin küçük kuctmektedir. Bulgaristanda kooperatiflerin rtı pipo tütiinlerini ortadan kaldırdığinı faydalan artık elle tutulur bir hale gel yazıyor ve bu münasebetle Avrupanm miştir. sanavii en mütekâmil memleketlerinde, Buigar kooperatifleri üzerinde yapılan tencke si^ara kurulan. hatta çikolâta letkikler gösterir ki, Bulgarlar bu mu Kâğıdlan. boş $işe ve sairenin, hükuntevaffakiyetlerini kooperatif teşkilâtını ve tin sokaklara knydurduğu sandıklara prensiplerini hiç bir hususiyete feda et atıldığım yâzarak bizim de böyle yapmeksizin ve değiştirmeksizin almış ve mamizı tavsiye ediyordu. bunlara millî ihtiyaclannı ve karakterBen, bu sütunda, bir kaç defa, böyle lerini ilâve etmiş ohnalarına medyundur küçük tasarruflardan büyük menfaatler temin edileceğini. patates kabuklanlar. na kadar hiç bir şeyi armıyan. her lüBulgar ekonomiaine ve Bulgar milletine hayat vermiş ve vermekte bulunan zıımsuz sanılan şeyi toplayıp şu veya bu şekilde kııllanan Almanyayı misal getikooperatiflerin arasında 207 halk banrerek yazmış. bilhassa demir ve madenî kasını birleştiren birlik; küçuk çiltçi, eşya üzerinde durmıışrum. tüccar ve sanayi erbabına, memurlara Büyük Harbde, Kızılayı idare eden büyük hizmetler ifa eden çok feyizli bimuhterem doktor Celâl Muhtar. mürer kooperatif müessesesidirler. Bu biressese mensublanna lâgar eşeklerin etîliğin Zadruga adında bir de umumî mani yedirdiği şakasından sarfı nazar ğaza şirketleri vardır. 6 milyar levalık nalband dükkânlanndaki kınk. eski nalBulgar ihracatının bir kaç yüz milyonuları. hatta daha ileri giderek kesiien çivl nu bu şirket yapar. başlarını toplatır ve ondan Kızılaya Js1915 te 3137 ortağile 15 halk bankasın tifade temin ederdi. dan ibaret olan Bulgar halk bankaları Alay ve mizah mevzuu yaptığımız bn 3939 da 142.949 ortaklı 207 bankayı ihüva tasarruf zihniyeti. helc böyle darlık laetmiştir. Bugün ortakların yüzde 3 unu manlannda. yabana atılmıyacak istifaÜ çiftçiler, 18 ini esnaf, 10 unu küçük tüc deler temin eder. Bizim hor sördüğümüz carlar, 21 ini memurlar teşkil etmekte bu küciik, hatta hasis tasarruflarla bin» dir. 345 milyon levalık sermayelerinin lerle lira kazanan. zengin olan vatanyüzde 23 ünü çiftçiler, 18 ini esnaf, 23 ü daslannuz vardır. nü tüccarlar, 15 ini memurlar vermişierBütün deniz kıyıianmız ve Moda ile dir. Yesilköy arasmda Marmaranın dibi, bi1939 da meslek itibarile krediler de şu zim her srün döktüğümüz bir ser\'etle nispette tevzi edilmiştir: Yüzde 14 ü çift doludur. Bizdcn çok zengin memleketçilere, 14 ü esnafa, 19 u küçük tüccarla ler, eski tıraş bıçaktarına. sigara kuttlra, 12 si memurlara, 18 i ortak olnuyan lanna. kibrit çöplcrine. şişe kınklanna, şeftali çekirdcklerine. patates kabuklankimselere verilmiştir. ııa kadar tnpladığı halde, biz işimize yaBulgar halk bankaları birliğinin, ortak ramıyan her şeyi denize afıyoruz. Halbankalar için bir hukuki istişare bürosu buki. artık kâğıd. şişe ve demir fabrirardır. Sofyada (KoopPropaganda) adi kMarımız var: mavi Marmara>T kirletle bir hususî komite kurularak propa tiffimiz şeylcrîn büvük bir kısmı. tekganda işile ve memurlara hususî dersler rar kullanılabilirler. Elverir ki, Mz. bun,rerdirmekle, umumî konieranslarla meş ları yok ehnekfense toplayın istifade etgul olur. Birliğin geçen sene bankaları meği bilplîm. Bu işin az çok teşkilât \smahsus ve 260 adad çıkan bir aylık teyen çüclükieri vardır: nunti Mlmivof mecmuası vardır. Halk kütlesine mahsus dp£î1ifr»: fnka*. a<=ıl srüçlük teüki)ât<!!zlıkKooperativna prosveto) adındaki hafta ta değil, bövte hir tasamif 7İhniyet ve nıhıi'uın vokhığundadır. Houimiz dokık gazetesi de 19,000 aded çıkar. Bulgar halk bankalarmuı 23.000 cilde tor Celâl Mııhtar gihi olsaydık. oiaMlaran kütübhaneleri olduğu gibi birliğin seydik bu nıh, mutlaka, teşkilâtı da de 3500 kitablı bir kütübhanesi vardır. Türk kooperatifçiliğinin, komşu Sulgar Bü kürük şeyleTİ toplayıp ^ooperatifçiliğile bu ilk temasını tebrik Çncnk KHrçeme Kuninrn, Hava Kiıttıderken bu gibi münasebetlerden her iki nnı {rîbî ha>nr miîe5«esplerine vermek :araf için de faydalar doğabileceğini u isinp, mektebtprdnn bRşlamak Iâzımdır; ta ki cnrnk. kiiriik yaüindan bnna alı?« marız. sm: ondan sonrası, kendi kendin» nlnr. Hava Kurumu filomuzun seyahatleri Fransız kabinesinde fikir ihtilâ.fı mı? [Baştarafı 1 inci sahifede] yaresi, dün Fas üzerinde uçarak beyannameler atmıştır. Hava dafi bataryalarının şiddetli ateşi neticesinde tayyare geri dönmeye mecbur olmuştur. İngiliz tayyareleri, Fas üzerinde ve Fransa üzerinde bir çok uçuşlar yaparak Fransız hukumeti için tahkirâmia beyannameler atmışlardır. Londra'ya bu hareketleri protesto eden şiddetli bir nota tevdi edilmiştir. Ahmed Mithat Efendiaıiıt kitabları makalesi Masrif Vekâleti, kıymetli eserlerin tespitini emretti Budapeşte 28 (a.a.) Pester Lloyd, Macar Rumen münasebetleri hakkmda neşıettiği bir başmakalede ezcümle diyor ki: «1919 1920 senelerinde Macaristanın Rumen kıt'aları tarafmdan misli görülmemiş bir tarzda talan edilmesi mes?lesi hakka uygun bir tarzda halledilmedikç?, Rumanya ile Macaristan arasında hakikî bir hukukî vaziyet teessüs eyliyemez. 1919 1920 senelerinde, Rumanya ile Macaristan arasmda harb vaziyeti artık mevcud değildi. Fakat Rumen kıt'aları, Macaristanın zâfından istifade ederek ve mütareke şartları hilâfına hareket eyleye rek Macaristanın büyük bir kısmmı işgal etmiş ve Macaristanm bütün endüstri teçhizatını, vagonları, hatta yazı makinesi, telefon makinesi ve saire gibi eşyayı eski Rumanyayı tçşkil eden araziye nakleylemiştir. Versailles sistenıinın orgam olan tazminat komisyonu dahi. bu eşjanın kıymetini üç milyar altm kurona yalun olarak tespit eylemiştir. etmekle beraber şimdilik Akdeniz mıntakasında bulunan üç Rumaı gemisini ra müdafaa plânlarınm sade Rumanya hükumetinin mutabakatile yapıldığı hutevkif etmiştir. susunda değil fakat topraklarının müProtesto bu 2Ün verilecek dafa tedbiri cümlesinden olarsk tatbikLondra 28 (a.a.) Röyterin diplonıalerinin de tabiatile, bizzat Rumen matik muhabirinin salâhiyettar Londra kamatı tarafından temin ediiecekleri mahfillerden öğrendiğine göre, İngiliz hakkmda israr etmektedirier. hukumeti, Rumen hükumetinin son haOz menfaati için ve menfaatinin böyle rekâtı dolayısile bu hukumeti protesto bir devırde etmekteiir. Prctesto notası bu gün tevdi olduğu tasa\vur edildiği bizzat Rumanya tarafından yapılan bu edilecektir. plânlarla. Türkiye ile mu'ahık kaîınaRumen petrol kuyuları nasıl rak müttefiklerin Sovyet topvakbnnda imha edilecekti? bulunan Baku petrol kuyularını tahrib Londra 28 (a.a.) Resmî bir memedecekleri hakkındaki ynlan iddialar abadan bildirildiğine nazaran işüiâva uDrasmda hiç bir mukayese yapılp.maz. radığı takdirde Rumanya p3trol kuyularmın istifade edüemez bir hale geti • Rumanya meselesinde, bu memleketin r rilmeleri için hazırlanmış olan plâna dair hukumeti, milli ser\ et hakkında isteAlmanlarm neşrettiği Beyaz kitabın diği gibi hareket etmek hakkına tamaLondrada münakaşaları yapı'roaktadır. men sahibdi ve yalnız Rumen hukumeti Bu maksad için hazırlanan tedbirlerin bunun mes'uliyetini deruhde etmişti. Alman propagandasının Sovyet petrol Rumanya ile olan ittifakın tubiî neticelerinden madud olduğu Londrada teba kuyuları hakkında çıkardığı yalanda ise diğer bir memleketin millî serveti bahis rüz ettirilmektedir. Londra salâhiyettar mahiilleri bu meş mevzuu idi. Rumanya, bu büyük meblâğı verirse mahvolaeağını ileri sürerek Macaristanın hakh tazminat taleblerini reddettiği zaman, bu Rumen istilâsınm icab ettirdiği Macar haricî istikrazını muvaffakiyetsiz liğe uğratmasına ramak kalmıştı. Fakat, nihayet Macar hukumeti, taleblerini geri aldığım bildirmeğe kendisini mecbur gömnüştü. Bununla beraber, bu keyfiyet, Macaristanın tazmin edilmek hakkını hiç bir suretle haleldar etmez. Bilhassa o zaman Macaristanla Rumanya arasmda harb hali dahi mevcud değildi. Harb hali mevcud olsa dahi, La Haye anlaşması mucibince, düşman memleketindeki eşhasa aid mallara hürmet edilmesi icab ediyordu. İnsaniyet vicdanı ve tarıh karşısmda. Macaristan. Rumen istilâsından dolayı maruz kaldığı ziyanların tazminir.i istemek mukaddes hakkına malik bu beşe karşı yedi ile Duçe ve arkadsşı Salunmaktadır.» vorgnan'ın zaferile neticelenmiştir. MilMussolini bir tenis maçı kazandı lî Terbiye Nazırı Pavolini hakem vazifeRoma 28 (a.a.) D. N. B. Bildiriyor: sini yapmıştır. Duçe'nin bir iş günü hakkında fikir Beynelmilel matbuat mümessilleri, bugün öğleden sonra Torlonia köşkünde edinmek istiyen Amerikan gazetecileri Duçe'nin misafiri olmuşlardır. Duçe, iki bu suretle maksadlarına vâsıl olmuşlarİtalyan antrenörü Moneglis ve Lavorg dır. Şimdi artık herkes, Duçe'nin sıhhanan ve amatör Balardinel ile çok heye tinin yerinde olduğunu ve spor yapmak canlı bir parti yapmağa başlamıştır. Du kabiliyetinde bulunduğunu öğrenmiştir. Gazetecilere veda ettikten sonra Duçe oyuna başlarken kalabalık seyirci kütlesinitı samimî alkışlarile kırşılanmış çe tenis kordunu terkederek saat 17,30 tır. Duçe tenise ancak geçen sene başla da Venedik sarayma gelmiş ve Rumen mıştır. Parti 45 dakika devam etmiş ve devlet adamlarını kabul etmiştir hın kıymet ve tesirini milletimize dahi tamamen anlatmış bulunuyor. Memleketimizin bu silâhı müdafaa ihtiyaclarımıza yetecek miktar ve kuvvete çıkarmak için hiç bir fedakârlıktan çekinmiyeceğini, ondan bir cüz olarak kendi kalbimizde duyduklarımızla ve en kesin sözümüzle temin ederiz. Hava rCurumumuz geçen gün bu sütunda işaret ettiğimiz diğer bir vazife bekleyor: Milletin himmetile tayyareciliği memleketimizde şimdiye kadarkine nispetle beş on kere fazla bir ilerleme, büyüme ve yükselmeye gb'türmek için ortaya bir program koymak. Yılda vasatî beş lira verecek iki milyon vatandaşın teberruu her sene bize on milyon lira verir. Ve Türk milleti bu fedakârlığı seve seve yapmağa hazırdır. Şevklerimizi artirmak için Hava Kurumumuz böyle yeni imkânlarla memleket müdafaasma kendi mesleğinde ilâve edeceği yeniliklerin nelerden ibaret olacağını bize söylemelidir. ve hemen söylemelidir. Biz geçen yazımızda açılacak yeni tayyare mekteblerinden, kurulacak yeni tayyare ve hatta motö'r fabrikalarından, vücude getirilecek yeni tayyare meydanlarından bahsettik. Bir sürü iş ki icab ettiği oara havdi hazır elinizde bulunsa hensini bu günden varına tahakkuk ettiremezsiniz. Cünkü mesele valnız para meselesi değildir, onun kadar ve belki daha ziyade ehemmiyeti haiz olmak iizere dieer bir pit olunmak icab eder. Biz Türk milletinin Hava Kurumunu bu hayatî çalışmalarmda muvaffak kılmak için ilk senesi seve seve on milyon lira vereceğini muhakkak sayarız. Bu işin teşkilâtı her vilâyet ve kazada fahrî komitelerle her halde milletçe vücude getirilmek ve belki ayrıca masrafa mahal kalmamak üzere tahsilâtı hükumet vesaitile yapılmak muvafık görülebilir. Vücude getirilecek teşkilât herkesin iktidar ve imkânına göre muhtelif dereceli taahhüdlerle Hava Kurumuna aza kaydolunmasmdan ibarettir. Tayyareciliğe meraklı ve ehliyetli çocuklarımızın bu modern faaliyet şubelerine teşvik ve sevkleri de bu bahiste daima gözönünde tutulacak işlerdendir. İlk on milyon lira ile, eğer kâfi elemanlara maliksek derhal mülkün diğer bir iki noktasmda bir iki mekteb daha açabilir, muhakkak bir iki fabrika kurabilir ve üstelik 50 ile 100 arasında uçak alabiliriz. Tayyareleri kendimiz yapmaklığımız hedef olmakla beraber uzun müddet bu hususta haricî mııbayaalardan vareste kalamıyacağımızı söylemeğe hacet bile yoktur. Fakat bif gün tayyarelerin bizim memleketimizde dahi sür'at, mükemmeliyet şartları dahilinde mebzulen yapılmağa başladığını görebilece&imiz şüphesizdir. Hedef bu olarak bizim için ölüm dirim meselesi sayılabilecek bu en mo dern silâh üzerinde bütün milletçe arzettiğimiz büyük faaliyete geçilecek zamanın içinde ve tam orta yerinde bulunuyoruz. YUNUS NADÎ Mesai mükellefiyeti projesi hazırlanıyor Cenevre 28 (a.a.) D. N. B. bildiriyor: ParisSoir gazetesinin bildirdiğine göre, Fransanın aile ve genclik nazın Ybarnegaray, mesai mükellefiyeti tesisi hakkında çok geniş bir proje hazırlamakla meşguldür. Gazete diyor ki: «Her sınıftan çocukların aylarca müsterek bir hayat geçirmeleri Fransada ve Ren nehrinin öbür tarafında bir çok meselelerı halledebilir. Mesai mükellefiyeti, ziraat, yol, köprü ve şehirlerin imarı işlerinde tatbik edilecektir,» Harb mes'ulleri meselesi Londra 28 (a.a.) Daily Telegraph gazetesi yazıyor: «Petain hükumetinin Daladier vesair Fransız siyasî adamları aleyhinde, harb mes'uliyetleri dolayısile takibat yapacağı haberleri çok ciddî olarak telâkki edilmelidir. Bu teşebbüsün Fransızlar tarafından yapılmadığı, ve fakat Almanların mes'ul devlet adamlarmın şiddetle tecziyelerini talebleri üzerine, Fransızlarm mukabil teklifte bulunduklarl zannolunmaktadır. Tahmin ediidiğine göre, Petain'in etrafında bulunan istişare heyetleri, Fransız kanunlarınm böyle mühim ithamlarla insanlarm tahtı muhakemeye alm malarına müsaade etmediklerini ileri sürmeleri dolayısile sureti hâl olmak üzere bir tahkikat komisyonunun teşkili derpiş edilmiştir. Görünüşe nazaran, yapılacak olan şey de budur. Bu haberin neşri üzerine Londrada şu fikir hasıl olmuştur: «Acaba Almanların Daladier ve arkadaşları hakkında vaki olan talebi, herb mes'uliyetini müttefikler üzerine yüklemek için Alman propagandasının bir manevresi olmasm? • > Faşist sanayii reisi Berlinde Berlin 28 (a.a.) Faşist sanayii konfederasyonu reisi âyandan Kont Volpi, sanayi sahasmda İtalya ile Almanyanın mesai birliği yapmaları meselesini görüşmek üzere buraya gelmiştir. Hariciye Vekilimiz İzmir 28 (Telefon) Ödemişin Gölcük Finlandiyanın Roma sefiri yaylasında istirahat etmekte bulunan Roma 28 (a.a.1 Finlândiya'nın yeni Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, 20 agustosa kadar İzmirde kalacak ve Fua Roma sefiri Dr. Onnitalas. bu sabah Kral rm açıhş türeninde bulunduktan sonra İmparatora itimadnamesini takdim etmiştir. Ankaraya dönecektir.