November 25, 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Haraççı Kardeşler Vmîr ve Ankarada olduğu gibl İstanbulda da bfiyük bir M 0 B İ L Y E Mağazası açtılar. Salonlannı bir defa görünüz. Adres: Fincancılar Rızapaşa yokuşu No. 61 . İZMİB . ANKARA İSTANBUL J 17 nci yıl sayı: 5854 u m h u riyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraı ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kurusu: tsta&buL N<x 246 Teiefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı: 24299 24290 PftZSPfBSİ 2 5 îkîDCİÎGSPİfl I 9 4 0 Butün doğrama, mobilye, kristal malzemenin yapıştırılmasında yegâne millî tutkaldır. TAKLİDLERİNDEN SAKINIMZ. . TOZ HALİNDE SOĞUK TUTKAL Bursa Süt Tozu Fabrikasi Sovyetlerin Berlin elçisi değiştirildi Moskova 24 (a.a.) Tass ajansı bildirijor: Sovjetler Birliği Yüksek Sovyet Meclis Riyaset Divanı, Şkvartzev'i memurijetinden affederek Sovyetler Birliğinin Alraanya biiyıik elçiüğinc Hariciye Halk Komiser muavini Dekanozov'u tayin eylemiştir. Edirnenin kurtuluşu Kutlu yıldönümü bııgün büyük törenle tes'id olunuyor Yunanlıların aldığı İtalyan esirlerinden bir grup Atinada karavanaya gidiyor Bir tekzibin Manası ovyetler Cumhuriyctinin AI| manya ile münasebetleri 23 ağustos 1939 da Moskovada imzalanan ademi tecavuz paktile tespıt olunmuştur. O zamandanberi dostane mahiyelini muhafaza edegelen bu münasebetleri bulandırmağa çahşmak fıkri bizden uzaktır. Nasyonal sosjalizmin komunizm aleyhtarhğile Sov>etleri hedef tuYunan baskumandanlığı 24 tarihli tan şiddetli hücumlan ve bu esasa dajatebliğinde diyor ki: naa siyasî tertibleri yukarıki ademi tecaMiz paktı tarihinden itibaren bir var«Yunan kıt'alarının ileri harcketi bütün cephe üzerinde devam etnuş bir yokmuş denilecek surette ortaİki genc kız bir lâmbayı maskeliyor mektedir. Yunanlıların eline geçen dan kalkmış sayjldı. İki taraf yakın (erkedilmiş ganaim miktarı gittikmaziyi unutmak hususumla ittifak etKahıre 24 (a.a.) Dün Kahırede neşçe fazlalaşmaktadır.» tiler ve halin icablarına uymakta anlaşmış göründüler. Her devlet kendi si rolunan teblığe gore evvelki gece uzun İtalyan baskumandanlığı ise 24 yasetinin hâkimidir. Bilhassa içinde >a mesafeli İngiliz bombardıman tayyareletarihli resmî tebliğinde diyor ki: şadığunız devirde siyaset daha ziyade ri Adrıyatık denızınde İtalyan lımanı «Dusman, kıtaatımızın ruuntazam halin icablarına uymak endişesinden il Barı'ye son derece muvaffakiyetli bir bir surette japmakta olduğu maham ve kuvvet alıyor. Bunu da millet taarruz yapmıştır. Bombalar ıskeıe uzenevralara mâni olmağa bo^una uğGüzel Eldirnemîzin uzaktan göriinüşü lerin hakkı olarak kabul etmemeğe se ıınde ınfılâk etmiş ve garb ıskelesı civaraşmıştır.» beb yoktur. rında buyuk bir yangına sebsbıyet veEdırne (Hususî) 25 ikinciteşrin Edırnemiz 1829 da, 1878 de, ve 1913 Türk şehriniıı neresine baksanız orada Yıllardanberi resmî harb tebliğAlman Rus ademi tecavüz paktı rılmıştir. pazartesi gunu Edirnenin kurtuluşu te ve 1918 de olmak üzere dört defa Turkün yapıcı ve yaratıcı kolunun elerinin arasında gizlenen hakikatIşıklan sondurme ve karartma tali nun yıldonumudur. Bunun içın Bele duşman eline düşmüş ve 25 teşrımsani nın şumulü, bu paktın akdindenberi Esas demiryolu istasyonunda vukubuserlerini gdrürsunuz. Başta Selımiye Ieri okumayi oğrenmis olanlar, )~u matnamesuım hukumlen mucıbinoe, dıyede geniş olçude hazırlıklar yapıl 1922 de son olarak Türk bayrağına kageçen on altı ay zarfındaki hâdiselcrle lan bir ınfılâk butun şehrı aydınlat olmak üzere sıralanmış sayısız Türk karıdaki İtalyan tebliğinin şo>le de ev\elki gece maskesız olarak saat yir maktadır. Bu maksadla Ankaradan 60 ha>lıdan hajlıya vuzuh ve sarahat ka mıştır. Petrol tasfıyehaneleri yanına atıvuşmustur. san'at abıdeleri Edirnenin Turk oldumek istediğini anlamakta guçluk mıye kadar yanan lâmbalar dun gece kışılık bir heyetin gelmesı beklenıyor. zanmıştır. Rus siyaseti kendi emniyet lan bombalar büyuk yangınlar ve şıd Bıze 82 yıl payitahtlık eden bu şirin ğunu her zaman ve her vesıle ile hayçekmemişlerdir: saat 19,30 da sondurulmuştur. Bu gece ve menfaatinin mahfuziyeti kajıd ve detii ınfilâklar ıka etmiştir. Yangınlar kırmış ve bu guzel beldeyi duşman eçartile bitaraftır, ve bu bitaraflık Rus(Arkası sahife 3 sütün 3 te) l (Arkası sahife 3 sütun 2 de) bu lâmbalar, saat 19 da sondurulmuş lmin, duşman ruhunun benimsemesine bulunacaktır. Vaziyet icabı olarak Şıryanın kapitalist emperyalist mücadchiç bir suretle meydan vermemiş keti Hayriye ve Denizyollan idareleri. lelerine karşı alacağını her kongrede en lerdur. vapur seferlerınin saatlerinde ehem salahijettar şahsivcti olan Stalin Yol[Arkası sahife 3 sütun 4 te] Ktrnnâr, mıyetlı deışıklikler yapmışlardır. daş lisanile ilân edegelmiş olduğu sijaEmlâk ve E>tam Bankası, emekli sete mutabıktır. dul ve yetim maaçlarının tevziatma. Şiradiye kadar görüiüp geçirilen vabir saat evvel, yani tam sabah yedide ziyet bundan ibaretken Rus Komiserler baslıyacak ve saat 16 da tevziata niHejeti reisi ve Hariciye Komiseri Mohayet verilecektir. Bankaların vezne lotof Yoldaşın Berline vâki seyahatineri, saat 9 dan 14 e kadar açık kala den sonra mihver devletleri mahfillecaktır. Üniversite bu günden itibaren rinde bu seyahatin ona aşırı manalar derslere sabahlan saat sekiz buçukta verilmek suretile istismar edilmck is : b&shyacak ve ecnebi dil tedrisatı en tenilmesi fikrine karşı Moskovanın hasfazla saat 16 30 da bıtirilmiş olacaktır. sas ve dikkatli davranması kavda değcr İstanbul, Canaîtkale, Tekirdağ, Fdirne, Kırklareli ve Kocaeli vilâyetlerinde, Lise ve orta mekteblerle ilk mek esaslı bir vaziyet teşkil eylenıiştir. Stekanunun nesri tarihinden itibaren idarei orfiye ahkâmının tatbikına aid hazırteblerin devam ve tatil saatlerinde de fani ajansının Sen Sebastiycn menseli hklara bilfiil baslanılıniMır Bum.nla beraber, bu hukümlerin tatbik şekillerini icsb ed^n tadılât yapılmıştır. Beyoğlu bir telgrafı son Berlin mulâkatıııda Rusgosteren resmî l>e>anuakne nesrtdilinciye kadar, örfî idareye tâbi şehir ye kasave İstanbulda bulunan sinemalar. sejanın üçler paktına müstenid dunya nianslarmı bir saat evvele almışlardır. balarımızın nornıal Havatınrfa bir değisiklik olmıyacaktır. zamını tasvib ettiğini bildirirken nereÖrfî idare kumandanı Koıjr<ueral Ali Rıza Artunkal evvelki gün MendfonSuvareler saat sekizde başlanacağın dejse adeta Rusyanın üçler paktına ıltidan hareketle cumartesi çüı.ü a'işamı saat 21 de Ankaraya vâsıl olmus ve İstasdan sinemaların saat onda kapanma hak evlemiş veja eylemek üzere bulunyonda juksck askerî erkân tr.rafırt^En karsılanmıstır. Örfî idare kumandanı Ansı temin edilmiştir. muş olduğunu anlatmak isteyor gibijdi. kaıada dün sabah Dahiliye Vekili Faik Öztrak ve Millî Mudafaa Vekili Saffet C'çler paktına iltihak etmek \eya sadece Ankanla tema*!arda bulunmustur. Korgeneral Ali Rıza Artunkal bu sabahki bu paktı tas\ib ejlemek Rusya için duekspıesle Ankaradan şehrii"İ7e gelnıesi beklenmektedir. Örfî idare kumandanıpeduz antikomintcrn teşkilâlına iştirak ıııru bugıin orfî idare mıntakalarında alınacak tedbirleri izah eden bir beyjnnaejlemek gibi bir şey olurdu. me nesretıııesi mulılemcldir Ancak heyannamenin neşrinden sonradır ki, kanuSiyaset ne kadar zamanın icablanna nun lüzumlu kıldığı taiıdids>tın nclerden ibaret olduğu öğrenilecektir. u>mak demek olursa olsun hic bir devf Arkası sahife 3 sütun 1 del letten prensiplere bu kadar aykırı uysallık beklenemiyeceğine şüphe yoktur. Bizce Berlinde bu mevzulara bu şekilde hatta temas dahi edilmemiş olduğu muhakkaktır. Nitekim United Press adlı Amerikan ajansının Hamburgda çıKan Londra 24 (a.a.) İngilterenin en ve haricî siyasette az çok salâhiyetli meşhur siyasî muharrirlerınden Mıster savılan Fremdenblatt gazetesinden nakGarvin, Observer gazetesine yazdığı malen Macaristanın Sovyetler tasvibile alede Balkanlann vaziyetini tphlil etüçüzlü pakta iltihak eylcmiş olduğu mekte ve Almanyanın artık İtalyaya Nevyork 24 (a a ) Bir Clipper tayhaberini vermesi üzerine Tass ajansı ardım mecburiyetınde kalacağını anlat yaresıle geri dönen ingiliz sefıri Lord bir tekzib nesrederek vaziyeti tasbih :ıktan sonra, Almanyanın Bulgaristan Lothian gazetecilere önumüzdfcki seneve tavziha müsaraat eylemiştir. Mosrolu ile Selâniğe gıtmeğe teşebbüs ede nin güç olacağını ve İngilterenin müYunanistan Arnavudluk cephesinde harekât. (Ok işaretleri Yunan kova bu haberin hakikate kat'iyyen (Arkası sahife 3 sütün 3 te) himmat ve gemi de dahıl olmak uzere ilerileyiş istikametlerini gosteriyor.) tevafuk etnıediğini bildiriyordu. Demek her nevi harb malzemssıne muhtac olki üçüzlü paktın peyderpey tevsiile teduğunu söylemiştir. sisi tasavvur olunan yeni diuıya nizaLord: «1940 senesinin ilk yılı Hitler nıına Sovyetlerin muvafakatleri alınaLondra 24 (a.a.) Hava ve Dahiliî Bu gün Berline hareket edeceği haber yılı idi. Fakat Ingilızler buna karşı gelbilmiş değildir. Her şeydcn dnce şu seEmniyet Nezaretlerinin tebliği: verilen Bulgar Başvekili Filoff mişler ve Hitlerin bir netice almasına bebden dolayı ki Sovyetlerin bdyle bir Düşmanın bu gün İngiltere üzerindemâni olmuşlardır. İngiltere Amerikadsn Berlin 24 (a^.) Bu gün Berline getasvibi bitaraflıktan ayrıima karanna asker istemiyor. Ve buna ihtiyacı yok ki faaliyeti, küçuk mikyasta olmuştur. len Slovakya Başvekili Tuka ile Slonıııadil olurdu. Çunkü mihverin üçüzlü Sabahleyın bırçok avcı ve bombardıman tur» demiştir. İngiliz büyük elçisi, İnvakyanın üçler paktına iltihakına aid paktı genişletmek gayretleri esasen yegilterenin emrinde bulunan altının ve tayyareleri gruplan, cenubu .jarki sahi bir protokol ımzalanmıştır. Protokolu Alni harb plân ve imkânlan hazırlamaklini asmışlar ve Londraya muteveccihen kıymetlerin bilku\T,*e bitmiş olduğunu manya namına von Ribbentrop, İtalya tan ibarettir. Elbette mevcud harbin geve bu unsurun 1941 senesi hesablarında uçmuçlardır. Bu gruplar, avcı tayyare namına Buti. Japonya namına sefır Kunişleraesi ve karısması ihtimallerine karşı lerimız tarafından sür'atle karşılanmış mündemic bulunduğunu söylemiş ve ruso, Slovakya namına Tuka imzalamışSo\>etlerin kendi emniyet ve merrfamaliye meselesimn «müstaceliyet» kes ve dağıülmıştır. atleri bakımından yalnız kendllcrine has Öğleye doğru Manş üzerinde avcı tay ür. Protokol berveçhi atidir: beylediğini ilâve etmiştir. «Madde 1 Slovakya 27 eylul 1940 ta esash düşunceleri vardır. yarelerımiz, bir duşman bombaıdıman Almanya, İtalya ve Japonya arasında tayyaresmi düşürmüşlerdir. Moskova tekzibinin bilhassa MacarisCumartesi ve pazar günleri hava kuv akdedilen pakta iltihak eder. tanın uçüzlü pakta iltihakında Rusyaya Madde 2 Üçlü paktın dördüncü vetlerimiz, Berlinm marşandiz ve yolcu atfolunan tasvibe taalluk etmesi bizce [Arkası sahife 3 sütun 6 da] hıifusi bir ehemmiyeti de haiz saydmak (Arkası sahife 3 sütun 2 de) yerinde olur. Macaristanın üçüzlü ittifaka tesrikinde ister istemez Yugoslavyayı tazj'k ve tehdid etmek istiyen bir mana parçası vardır. Cenub İslâvlamun en kuvvetli mümcssili Yugoslavyayı tehdid pden bir vaziyetin Sovyetlerce guya tasvib olunduğunu ilân eden bir haberi Moskova elbette sukutla geçiştiıemez ve elbette bovle bir sükutu an'anevî Rus siyasetine uygun bulamazdı. Hatularda olduğu üzere geçen Uraumî Harb Rusyanın Sırbistanı Avusturyaya karşı muhafazaya kalkışmasından çıkmıştL Siyasetin zaman icablarına gore yüVichy 24 (a.a.) Havas ajansı bilrü>en şekilleri bnünde prensiplerin, hadırıyor: kikî menfaat ve emniyet iktızalarile Dun gece Marsilyada hava tehlikesine karşı verılen alarmı, muteaddıd İngiliz mantığın bilkülliye ihmal edilebileceğini tayyaresi tarafından yapılan bombardıiddiaya değil. hatta tasavvura dahi ceman takıb etmiştir. İngiliz tayyareleri va7 olmadığına süphe yoktur. Balkanlar Kasunpasa maçında, Gündiiz Kılıcın bir hücumunu gös şehir ve civarının üzerinde uçmuşlardır. elbette Rusyanın emniyet sahalanna Dün şehrimizde lik maçlarına devam edilmis. Sipah! termektedir. Dün yapılan müsabakaların tafsilâtı 3 üncü Yirmi kadarı yangın bombası olmak üOcağı sahasmda da atlı mania müsabakalan yapılmıştır. Y U N U S NADÎ [Arkası sahüe 3 sütun 1 de] Marsilya limanindan bir görunüs.. Yukarıki rcsim, Fenerbahçe stadında yapılau Calatasaray sahilemizdedir. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) İtalyaıılar Pogradetz'i terkediyor Yunan kuvvetleri düşmanın takibine koyuldu İngiliz tayyareleri İtalyan ric'at hattına şiddetle hücum ettiler HARB VAZİYETİ Maneviyatı çok artan Yunan ordusu bütiin kuvvetile hemen ve şiddetli bir taarruz yapabilirse İtalyanları kısa bir zamanda denize dökmek mümkündür. Işık söndürme Şehirde iş hayatı 1 saat erken başlayıb erken bitecek Korgeneral Ali Rtza SLOVAKYA BASVEKİLİ Artunkal bugün İstanbulda bekleniyor Dün Berlinde Üçler paktını imzaladı Ö RFÎ İDARE "Sıra şimdi Yugoslavyada,, Rumen Hariciye Nazırının bir Alman gazetesine verdiği beyanat Bir İngiliz muharririnin Balkan meselelerine tahsis ettiği makale Lord Lothian Havalarda faaliyet Nevyorkta beyanatta bulundu Leipzig, Essen ve To< « rinoya akın yapıldı Alman kuvvetleri de bilhassa Birmingham'ı hedef tuttular Spor İngiliz tayyareleri Dün Marsilya şehrini bombardıman ettiler; dört ölü var Vichy hükumeti sert bir protestoda bulundu