1 Şubat 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MODEL Aylık M O D A meomuası Şubat sayısı en son ve en yeni modellerle do!u olarak çıktı. TUrkiyenin yegâne Fiatı 2 0 kuruştur. 17 nci yı! sayı: 5919 umhuri ÎSTANBUL = CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbuL No. 248 Telefon: Başmııharrir: 22366. Tahrir heyeti: 2429a İdare ve matbaa Insmı 24299 24290 Hayat, yangın. nakliy Cumartesi I Şubat 1941 Galata Tel: 44969 SiGORTA SOSY İnönü Ansihlopedisi 20 talî komite kuruldu, umumî heyet toplanıyor Ankara 31 (Telefonla) İnönü Ansiklopedisi İçin bu günlerde Anakrada büyük bir toplantı yapılacaktır. Hüseyin Cahid Yalçının riyasetindeki komisyonun mesaisine yardım etmek üzere yirmi talî komite teşkil edildi. Aza sayısı asgarî beş ve azamî 25 olan bu komitelerde 200 kadar ilim ada. mımız çahsnvş olacaktır. Anakrada yapılacak toplantıda Maarif Veki'imîz Hasan Âli Yücel de bulunacaktır. Diğer taraftan Maarif Vekâletinin çıkarmakta olduğu lslâm Ansiklopedisinin gördüğü rağbet üzerine birinci fasikülün yeniden çıkarılmasına ve her ay bir fasikül neşrine karar verilmiştir. lslâm Ansiklopedisi 50 nci fasikülde nihayet bulacaktır. Hitler'in nutku Amerikayı fena halde kızdırdı! Ingiltereye acil yardım kararı kat'ileşiyor Almanların zehirli gaz kullanmalarından korkuluyor . Roseveltin şaKİî elçisi Türkiyede Albay Donavan dün tayyare ile Atinadan şehrimize geldi ve akşam trenile Ankaraya gitti Nihver ve Balkanlar Mösyö Hitler Almanyanın Balkanlardan tehdid olunması ihtimalini tasavvur ederek buna karşı şöyle ve böyle yapacağın. dan bahsedeceğine, binnefu Almanyanın Balkanlarda hiçbir emel ve maksadı olmadığını tasrih ve temin etse daha muvafık olurdu. Almanyanın fngiltere ile halledilecek davası varsa gidip onu da bu devletle halletmesi lâzımdır. İngiltere Balkanlarda değildir. osyo Hitler evvelki gunku nutkunda Balkanlardan da bahsetmiş ve demokrasilenn Balkanlara mı umud bağladıklannı sorarak Ingiltere nerede göriınun>e karçısında Almanyayı bulacağını sojlemişlir. İtaljamn haksız ve sebeb>iz ularak Yunanistana vaki tecavuzıındcn sonra Almanların bu hâdise vesilesile bclki İngilterenin Selânikte b i r c e p h e k u r m a ğ a teşcbbüs edebileceğinden endişe ederek bu takdirde Almanların da Balkanlara inmclcri zarurî oldugundan bahsetmiş olduklan hatırımızdadır. Mosyci Hitler'in son sozlerini bu asla irca ediyoruz. ingilterenin şimdiye kadar Balkanları Almanyaya karşı bir harekK hattı japmağı hattâ duşunmemiş dahi olduğu malumdur. İngiltere Balkanları olsa olSa nihayet m u d a f a a olunmasına nıecburiyet elverecek bir saha tclâkki ctmiştir. Yunanistanda bile İngilterenin yaptığı orada bir cephe açmağı istihdaf etmenıekte, belki malzenıe itibarile bu memlekete yardım ederek garanti hükumlerini yerine getirmeğe inhisar eylemektedir. Rumanjaya verilmiş olan garantiyi Eumanja ilga ve iade etmişti. Ondan sonradır ki Almanya dahi uraya kollarını sallayarak girdi. Verdiğı garantiyi Rumanya feshermiş olduğu için oraja zaten yeni Kumanyanın muvafakatile gelen Almanlara karşı ingilterenin denilecek hiç bir sözü olmadı. Rumanja ile Yunanistan haricinde Balkanlarm diğer aksamı şimdiki halde arızasız bir vazijette bulunup jahuz her ihtimalc karşı h a z ı r o l m a k kaygısile vakit geçirmektedir. Eğer mihver devletleri Balkanlara dokunmıyacak olurlarsa İngilterenin buralara gelmeği hattâ düşunmemekte oldugunıı temin etmek mümkiındür: O halde Mosyo Hitler Almanyanın Balkanlardan tehdid olunması ihtimalini tasavvur ederek buna karşı şriyle ve boyle japacağmdan bahsedeceğine binnefis Almanyanın Balkanlarda hiç bir e m e l v e m a k s a d ı olmadığını tasrih ve temin etse daha muvafık olurdu. Mösyö Hitler'in son nutkunda yeni nizama girmijen devletlerin vaktıle bu vazifeyi ifa etmeleri lüzumunu telmih eden sozleri de garib ve tezadlı gorülmekten hâli kalmamıştır. Son tahlilde eğer yeni nizama girmek demek, Almanyanın bir nevi ejaleti olmağı kabul eylemek demekse bu dünyada bu zilleti k a b u l e t m i y e c e k de\Ietlerin yalnız İngiltere ile Amerikaya inhisar etmiyeceklerini açık söylemek jerinde olur. Mösyö Hitler'in ağzmdan ç;kan bu sözlerle Almanya jalnız Ingiltereyi ve Amerikayı değil, diçcr bütün dünya memleketlerini ve helo hiç şuphesiz bütün Avrupayı t e h d i d ediyor. Tamamile Alman hakimiyet ve YUNUS NADİ fArkası sahife 3 sürun 5 tel I Inhisarlar Vekili gitti Yüksek alkollü ickiler satışında azalma var Roosevelt Ingiltereye Raif Karadeniz; Vekâlete aid muhtelif işler hakkmda izahat verdi Şehrimizde bir müddettenberi tetkıkler yapan Gümrük ve Inhi sarlar Vekili Raif Karadeniz dün akşam Ankaraya hareket etmiştir Vekil, hareketinden evvel kendisile goruşen muharririmizin muhtelif suallerine cevaben Inhisarlar ve gumruk işleri uzerinde şunları söylemiştir: « Istanbuldaki tetkiklerim, Vekâletimize bağlı dairelerin mevcud işleri uzerinde olmuştur. Bu tetkiklerimden memnuniyetli bir neticeye varmış bulunuyorumInhisarlar idaresi, bu sene bazı sebebler dolayısile bir muddet geç açılmış olan Ege tütün piyasasın dan kendi muretteb miktarı dahilinde mubayaat yapmaktadır. Yalnız bu mubayaat, tütün müstahsili lehine yapılmaktadır. Egeden sonra Marmara, Karadeniz ve şark mıntakaları mubayaatında da tabii ayni şekilde hareket olunacaktır. İnhLsarlardan başka gene sermaye • vasederek kurulmuş olan Tark Tutun Limited de ticarî mahiyette mübayaatta bulunmaktadır. Bu se. neki mubayaattan tütun müstahsilınin memnun olduğunu zannediyorumYeni sigaralar Yeni çıkarttığımız sıgaralardan yeni harman ve şark, umumî bir rağbete mazhar olmuştur. Yeni harman sigarası İngilizlerin meşhur Camele tutünleri ayarındadır. Şimdilik bunlan toptan ve siparişe müstenid olarak yapıyoruz. Fakat gösterilen rağbete gore perakende de satılabilecektiı. Birinci nevi sigaralardan yapılan şikâyetler nazarı dikkate almmış, lâzım gelen LSfArkası sahife 3 sütun 5 tel teminat verdi yardım lâyihası meclisten çıkıyor ANKARA Radyo Gazetesi Amerika Âyan meclısi Harıciye encümeni Ingiltereye yardım hakkmdaki kanun projelerini ehemmiyetsiz bir tadılle 8 muhalıf reye karşı 17 reyle kabul etmıştir. Kanun lâyıhaları pazartesi günu umumî heyete sevkedilecek ve [Arkası sahife 5, sütun 4 te] Bulgar meb'usları hükumeti sıkıştırıyorlar Inhisarlar Vekili Raif Karadeniz Albay Donavan'ın istikbali, tayyareden çıkarken ve bir portresi.» Amerika Cumhur Reisi Ruzveltin şahsî mumessili olup bir tetkik seyahati yapmakta olan albay Donavan dün Atinadan tayyare ile şehrimize gelmiştir. Albay dun öğleyin Atinadan iki motörlü bir İngiliz tanraresile yola çıkmış ve üç buçtık saat sonra Yeşilköy tayyare istasyonuna muvasalat etmıştir. Mkszy Dtrr&tom *Veşflk«j tayyare btasyonunda kendisini karşllayan bir muharririmize şunlan söylemiştin Seyahatimiz çok güzel geçti. Üç buçuk saat zarfmda Atinadan buraya geldik. Bu akşamki trenle Ankaraya gideceğlm. Orada nekadar kalacağımı kararlaştırmış değilim. Herhalde iki üç gün kalacağımı zannediyorum. Ankaradan Filistin yolile Mısıra gideceğim.» memleketleri ile ziyaret edeceği diğer yakınşark memleketlerindeki tetkikleri hakkmda beyanatta bulunmakta mazur olduğunu söylemiştir. VİŞİ'YE AĞIR BİR İHTAR! «Fransanm mukadderatı Laval'in kabineye alınmasına bâğhdır» ANKARA Radyo Gazetesi Almanlar Vişi hükumeti uzerinde tazyıklerıni yeniden fazlalaştırmışlardır. Alman kontrolu altmda intışar etmekte olan Paris gazeteleri de Vışi hükumetıne şiddetle hucum ediyorlar. Bu gazeteler Laval'in kabineye girmesinde ısrar etmektedırler, Diğer taraftan, Almanyadan da Vişi hükumetine şiddetli bir ihtar gelmiştir. Kolumbia radyosuna göre, Alman hariciyesinin sözcusu şunları söylemiştir: « Almanya Fransanın dahili işlerine karışmak istemiyor, ancak Fransanm mukadderatı Laval'in kabineye alınıp ahnmamasına bağhdır» Meclise bir istizah listesi verildi Kralın Hitlerhr tte görüştüğü, Bulgar istiklâli ve sulhun muhafazası için neler yapıldığı soruluyor Amerika Cumhur reisinin şahsî mümessili, Yeşilköyden Amerikan büyük elçiliğinin otomobili ile doğruca Amerikan sefarethanesine gitmiş ve akşamki Albay Donavan ziyaret ettiği Balkan ekspresle Ankaraya hareket etmiştir. M. Churchill Sothamptonda • Metaksas gömtildtt Cenaze, yollarda diz çökerek ağlaşan " Sarsıldık mı? „ Yunan milleti arasından geçirilerek diye sordu ve milAkropoPa gotürüldü let, bir ağızdan cevab verdi: İNGILIZLER HAYIR! Dün İtalyan Sontalisine de girdiler! Nil ordusu Dernenin 60 kilometre cenubunda ilerliyor! Nairobi 31 (a.a.) Nigeria kıt'aları Kenyanm sahil mmtakasından italyan Somalısine girerek duşmarun işgal ettiği Kıamboni kdyunü tahrib etmişlerdır. Kıt'alarımızın muvasalatmdan evvel bütun duşman askerlerı koyden *ekil miştır. Eritrede zaptedilen ileri mevziler Hartum 31 (a.a.) B. B. C. İngiliz kıtaatı Eritrede, Agordat ve Barentunun ilerisindeki butün mevzileri işgal etmişîerdir. Barentu mıntakasında Italyanların bir mukabil taarruzu ağır zayiatla tardedilmiştir. fArkası sahife 5 sürun 5 tel Londra 31 (a.a.) Röyter: Çorçil, bu sabah Southampton şehrini iyaret etmiştir. Başvekile, bu ziyaretinde Bayan Çorçil'le M. Hopkins refakat eylemişitr. Şehirde ve doklarda bir gezintı yapılmış ve Baş vekilin şehirde bulunduğu haberi yayıldıkça fazlalasan halk tarafmdan misafirler şiddetle ve içten gelen heyecanla alkışlanmıştır. Bil hassa dok amelesi, Çörçil'e çok haBulgar Hariciye Nazırı raretli bir hüsnü kabul göstermlşM. Popof Vichy'nin bir tekzibi tir. Vichy 31 (a.a.) Havas ajansı bildiÇörçil, çok zinde ve sıhhatli gözürıyor: ^. küyor ve o derece çevikbir tarzda yuruyordu ki, yanında bulunan beBazı uydurma haberlerin kat'î bir Radyo Gazetesi Dün Ankara vc Istanbulda Yunan bayraklarile beraber Türk lediye yuksek memurları çok defa surette onune geçmek üzere Fransada bayraklan da yarıya indirilmişti Bulgar meb'uslarmdan mürekkeb bir kendisüe ayni tempoda ilerilemekte bulunan Alman kuvvetleri başkumangrup hukumetten bazı sualler sormaya güçluk çekiyorlardı. danı Alman makamlarının işgal altında Atina 31 (a.a.) General Metaksas rağına sarılı olarak geçerken, Yunan çorçil, başı açık Belediye binası öğleden sonra Akropol karşısındaki toplan Amavudluk dağlarında müstevbulunan topraklarda 18 üe 45 yaş ara karar vermiştir. İçlerinde tanınmış defArkası sahife 5 sürun 1 de] [Arkası sahife 5, sütun 3 tel metfenine gömülmüştür. Cenaze mera liye karşı ateş ve demir yağdınyordu. FArkası sahife 5 sürun 1 del siminde Kral, yeni Başvekil, hükumet General Metaksas'ın millî cenaze me azası, yuksek devlet memurları, kor rasimi muzaffer bir askerin cenaze mediplomatik, Yunanistandaki İngiliz hava rasimi olmuştur. Bugun bütün Yunanis kuv^'etleri ve yardımcı kuvvetler ku tan büyük ölüye ağlamaktadır. mandanı hazır bulunmuştur. T Arkası sahife 3 sütun 6 da] Cenaze geçerken millet diz çökmüştü Atina 31 (a.a.) Bugün Atina sokaklarında, yolların iki tarafına sıralanmış diz çöken halkın ara&ından General Metaksas'ın tabutu, Yunan bay ANKARA RENKLİ HARITAMIZ Bugün 6 nci sahifede Garbî Akdenizde Bir Alman taarruzu nerelere doğru ve ne suretle inkişaf edebilir ? Yazan: ~"~" •^ V Eiham HARB VAZIYETI Libyada gizli tutulan harekât tngilizlerin memleket da. hilindekt yollardan da Bingaziye doğru ileriledikleri anlaşıhyor Libya cephesinde: Son ingiliz tebliği, «bütün cepheler» de harekât lehimize olarak devam et mektedir», demekle iktifa ettiğine gore, yeni hareketler .yapıldığını ve bunlann şimdilik gizli tutulmak istenildiğini soytemek >*n)ış olmaz. Derneyi terkeden İlalyarflarV buranın 65 kilometre garbında Apollonya limanına doğru sahil boyunca çekilmektedirler. Bu işi bir an evvel biürmeğe azmetmis olan İngilızle[Arkası sahife 5, sütun 3 te] Abidin Daver Ankara Radyo Gazetesi, evvelki akşamki neşriyatında, Kolombiya radyosunun, Alman taarruzunun nereye tevcıh edileceğini tetkik eYeni İngiliz taarnmınun hedefini teşkil eden Bingazi jehrinden bir manzara LArkası sahife 5, sütun 2 de] ~s •r#tr/>B*s/^ libyada, İngiliz harekâtına sahne olan mıntakaları gösterir harita