11 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

• 'fff/f/ftf/ti'f/ff ' M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm Avcısı 100 » Tarihî Musahabele* 75 » V CUMHURİYET MATBAASI J 1 umhuriyel 1 7 nCİ Vll SHVI ! 5 9 5 7 * Eîendi üstad > " » ^ * t " ' m ! bu mühim nîflcalesmi bugün 3 üncii sahifede okuyunuz. ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuhamr: 22366. Tahrir heyrti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 Sah II Mart 1941 Meclis dün açıldı AMERİKAN YARDIB11MN ATİDEKİ ROLÜ Amerikanın kararile hakikaten cihanşümul bir mahiyet alan yeni harbde, Mihverin şimdiye kadar az çok muvaffakiyetle başardığı seferlerin hepsi, birdenbire ikinci derecede ve adeta teferrüat kabilinden işler menzilesine inivermiştir. unun adı yardımdır, hakikatte Amerikanın yardım karan bu bü\ük Yenidünya Cumhuriyetinin yeni harb karşısında açıktan açığa vaziyet alması ve adeta hatta şimdidcn harbe kanşması demektir. Fransanın sukutundan sonra büyük devlet olarak yalnızbaşına kalmış gibi görünen Ingiltere boylelikle yalnızlıktan kurtuluyor ve mihver devletlerine karşı cidalinde kendisine çok kuvvetli bir arkadaş kazanmış bulunuyor. Kendi memleketleri dışında hiçbır barbe karışmamak istiyen Amerikan efkârında bir buçuk yıl gibi nispetle çok kısa bir müddet zarfında husule gelen değişikliğin manevî tesiri çok büyüktür. Yüz otuz milyon nüfuslu yepyeni ve her bakımdan çok kudretü bir memleketin yeni dunya harbine karşı her fedakârlığı göze alacak bir karara varması başlıbaçına heybetli bir mana ifade eder. Şimalî Amerika kendi başına biiyıik bir varlık olduğu halde bu kararuı arkasında diğer Amerikan memleketlerinin de bulunduğunu ve Amerikan kararile birlikte biitiin Yenidiinyanın bir blok teş•4İ1 ettiğini hesaba katmak lâzımdır. Mihver devletlerinin harbi kendilcrine müsaid bir cereyana sokmak için aldıklan bazı tedbirlerin makus neticelcr vermekte olduğunu bir daha görüyorez, İtalya Yunanistara el(abuklujile kendi huküm ve iradesi altuıa alarak tasfiye eylemek ve böytelikle Akdeıdzde İngiltereyi daha yakından ve daha etraflı surette sıkıştırmağa imkân elde et | mek istemişü. Bu harekctten tamaraile makus neticeler çıkarak İngiltere tam tersine Yunanistanda İtalyayı daha yakından sıkıştıracak yeni vaziyetlere sahib olmu? bulundu. O kadar ki Şimalî Afrikada, Arnavudlukta ve Şarkî Afrikada içinden çıkılmaz miişkul vazijetlere düsen İtalyanın imdadına koşmak Almanya için bir zaruret oldu. Ahnanlann Sicilyaya gidişleri, Trablusgarba bazı kuvvetler geçirişlcri ve şimdi Balkanlarda yeni bir cephe açmağa hazırlanışlan hep bu zaruretlerin neticesidir. Adeta (bir tabiye batası, diğer hatalan doğurarak harbin sonuna kadar ıslah olunamaz) düsturunun yeni bir tatbik ve tahakkuku karsıBinda gibiyiz, Gene bu cümleden olarak bilhassa Amerikan yardımını önlemek ve bu yardıma mâni olmak için Japonya tiçüzlü pakta alınmıstı. Amcrikada bir nevi mcydan okuyuş şeklinde tclâkki edilen hâdise tamamile makus neticeler tevlid ederek bilâkis Amerikan yardım lâyihasının müspet ve mutantan bir karara \armasına sebeb oldu. Amerika Japonya ile tehdid olunmak fikrine bu gibi tehdidlerden hiç korkmadığı cevabile mukabele etmiş bulunuyor. Zaten Amerika eğer icab ediyorsa Japonyanın sebebiyet vereceği bir harbe girişmekten kacmıyacağım açıkça ifade de etti. İşte Amerika en kararlı ve en müspet yolunu ihtiyar etmis bulunuyor. Simdi söz mihver içinde Japonyanmdır. Uzakşarkta, Pasifikte ve biitiin Asya Yarmki celsede Başvekilin umumî vaziyet hakkında beyanatta bulunacağı anlaşılıyor Büyük Millet Meclisi içtima halinde (Yazm 3 üncü sahifede) Rusya ve Almanya Darlan Ingiltere? ab Ruzvelt'in de yarm ile birer pakt imzahyormuş lukayı kaldırmazsa imzalaması ve îngil Nevyork 10 (aj.) Afi ajanFransız donanmasını tereye sevkiyata başkullanacaçını bildirdi lanması muhtemel sından: NewYork Tinıes gazetesinin Belgrad muhabiri jazıjor: Yugoslav hükumetile sıkı munasebeti olan mahfillerde bildirildiğine göre, Yugoslavyanın Rusya ile bir dostluk deklarasyonu, aynı zamanda Almanya ile de bir «delenmektedir. Bu* sabah ^ehrimîze geiecek olan, İngilterenin Sofya elçisi M. Rendel Fransa,Amerikadan Bugün Amerikan buğday istiyor meclisinden çıkacak Yeni bir^ ihtilâf Yardım kanunu Afrikadaki İmparatorluk ordularına mensub bindirilmiş kıt'alardan bir müfrtze hamyotdardan atlayarak mevzilere ko^nyorlar Yugoslavya 2 Bulgar alayı Biitiin İtalyan kıfaları Yugoslav topraklarına geçerek teslim olmuşlar Londra 10 <**.) MüstakU Fransız ajansı bildiriyor: Belgraddan alınan ve heniiz te>id edilmiyen haberlere göre, İki Bulgar »üvari alayı dün gün doğarken Yugo»l«v hududıınn geçerek teslim olmuşlardır. Bulgar mbaylan Almanyaya satılmış olaa verdiklerinl bildirmlşlerdir. Adis Ababaya doğru çekiliyor Eritrede Kerenl 40 bin İtalyan askeri nndafaa etıtıektedir Âlmanlar, Fransaya İngiltereye yeniden karşı daha «âJicenab > bir seri daha muhrib verilecektir hareket ediyorlarmış! Vaşington 10 (a.a.) Mumessiller meclısı, demokrasilere jardım kanuna projesi uzerinde yarm ıki saat muza kereden sonra âyanın japüğı tadillerın heyetı umumiyesinin tasvıbi hakkında bır teklıfi reye koymayı ittıfakla kabul etmiştir. Roosevelt'in, kanunu yarın imzalaması muhtemel Vaşington 10 (a.a ) Kuzveıt'in sekreterı Raly, bugun gazetecılerle yaptığı goruşmede, demokrasilere yardım kanunu projesinin, gayrımelhuz ihtilâtlar vukua gelmediği takdiıde çarşamba günu Reis tarafından imzalanacağını bil dırmiştir. Raly, herhangi bir gayrimelhuz hâdisenin vukua geleceğine ihtimal vermemektedır. İngiltereye yeniden destroyerler verilecek Vaşington 10 (a.a.) Royter: Ruz velt'ın demokrasilere yardım kanunu projesini imzaladıktan pek az sonra, yeni bir destroyer grupunun İngiltereye devrini bildiımesi kuvvetie tahmin edilrr.ektedir. llk yardımlara derhal başlanacak Vaşington 10 (a.a.) SaJahiyettar bir mahfılden öğrenıldiğine gore cödünc verme ve kiralama» projesı kanuniyet kesbeder etmez ingiltereye sür'atle yardım etmek üzere plânlar hazırlannııştır. Bu arada Alman denizaltı harbine karşı koymak üzere îngiltereye «Bisküvit gemisi» adı verilen seri gemılerden mühim nııktarda gönderilecektir. Bundan başka torpille mücelıhez hücumbotlarının da seri halinde inşası düşünülmektedir. Maamafıh halen mevcud plânlara nazaran hiç bir torpido muhribi veya diğer büyük harb gemisi gönderilmiyeceği bildirilmektedir. (Arkası sahife 5 sütun 4 te İngiltereyi ıstıla için Göbbels'e göre Almanya havaların açılmasını beklemekte imiş M. Rendel bu Tam zafere gün İstanbula kadar harb! General Smut» yakırkda vaziyette büyük bir değişiklik olacağını söylüyor Kahire 10 (a.a.) İngiUz umumî ka. rargâhınuı tebliği: Libyada ve Eritrede: Vaziyette değişiklik yokrur. Habeşistanda ve ttalyan Somalisinde: Harekâtmuz muvaffakiyetle terakkide devam ediyor. Havm taarruzlan Kahire 10 (a^.) Tebliğ: Rabeşistanda: Bombardıman tayyare^ lerimiz Diredaua tayyare meydanma hü« cum etmişler ve bir miktar İtalyan av« cısile karşüasmalarına rağmen hücunul muvaffakiyetle yapmışlardır. Şehre yak« laşan bir tren üzerine,ve aynı zaman(Arkan sahife 5 sütun 3 te Amiral Darlan'ın Çörçil'le beraber alınmış resimlerinden Vişi 10 (a.a.) D. N. B. bıidiriyor: Devlet Reisi Mareşal Peten, yanında Amiral Darlan ve iaşe devlet sekreteıi Achard olduğu halde, bugün öğle üzeıi Amerikan gazeteleri mümessillerini kabul etmiştir. Aehard, Fransız hükumetinin, işgal altında olmıyan mıntakarun ihüyaclarını kapatmak üzere Amerika Biriesik Dev(Arkası sahife 5 sütun 7 dc> YUNUS NADİ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) Mecburî ' 2 nci sahifede > kararı mır ÇörçiHn eseri: Büyük Muasırlar BUGÜN: Siyam Fransız ibtilâfı bu şekilde halledilivormuş Lord Asquitn Tokyo 10 (a a.) Domei ajansı Fransız Siyam ihtilâfının halli hakkırdaki anlaşmanın yarın öğleden sonra Tokyoda parafe edileceeinı bildirmektedir. Mecburî hakem kararı Hanoi 10 (a.a.) Reuter: Dün akşam burada neşredilen resmî bir tebliğde şöyle denilmektedir: Japon gazetelerinin başlıca meselelerde bir anlaşmaya varıldığı ve yalnız teferrüata aid noktaların halline çalışıldığı hakkındaki teminatına rağmen Tokyo görüşmeleri pek muvaffakiyetle cereyan etmemektedir. Bu itibarla neticede, bir tavassuttan ziyade bir mocburî hakem kararı karşısında kalacağımızı sövlemek daha doğru ol'ir. Matsuoka'nın seyahati Şanghay 10 (a a ) Japonya Hariciye Nazın Matsuoka'nın, Siyam Hindiçinî anlaşması imza edi'dikten sonrj Berline harejtet edeceği tahmin edil[Amerikadan ingiltereye gelen 365 tayyarenin ellisi saatte 400 mil (750 Jcilomektedir. metıe kadar) suı'afle uçan ve plke ucujlan yapan son sistem bonıbaıJıman Matsuoka'njn seyahnHni kı<nen tqy tayyarelendır. Bu tayyarelerin mctörü 950 beygir kuvvetmdedir. Bu tayya(Arkası sahife 3 sütun 5 te) lelere üstun, hi£ ijir yeni d&ıii tayyarefi Berlin 10 (a^ı.) İspanyol gazetecilerine yapmış olduğu beyanatta Alman Propaganda Nazırı Göbbels Ahnanyanın bu sene zafere kavuşacağını soy^Sofya 10 (a.a.) Öğrenildiğine g5re miştir. Nazır İngiltereyi isülâ etmek üİngilterenin Sofya elçisi Rendel elçilik zere Almanyanm havalarm düzelmesini erkânile birlikte bu akşam Sofyadan bekled'ğini ilâve etmiştir. İstanbula hareket edecektir. İngilterede bahrî inşaatı Bulgar şehirlerinde Almanlann arbrmak için... geçid resimleri ve parlak nutuklar Londra 10 (a.a.) Bahriye Nazırı, Sofya 10 (a.a.) D. N. B. ajansı bilinşaat sanajdinde ve gemilerin tami diriyor: rinde el emeğinin daha tesirli bir suDün Bulgaristanın muhteUf şehirlerette kullanılması için tedbirler alına rinde Alman Bulgar kıt'aları geçid recağını bildirmiştir. Diğer taraftan mü sımleri yaparak Umumî Harbde teessüs himmat istihsalâtını tesri etmek üzere etmiş olan AJman Bulgar dostluğunu binlerce işçi daha kullanılacaktır. tes'id etmişlerdir. Newcastle'de bu gün bir nutuk söyBulgaristandaki Alman kıt'alanna leyen Mesai Nazırı Bevin, 100 bin kakumanda eden generaller Bulgar harb dınm derhal gönüllü yazılmasını taleb ölüleri abidelerine çelenkler koymuşlaretmiştir. dur. Bundan sonra kıt'alar iki ordunun Yiyecek maddelerinin ve ham mad kumandanları önünden geçmişlerdir delerin naklini temin etmek hususunda Bu geçişler esnasında bandolar Alman donanmaya ağır bir vazife tahmil edil ve Bulgar marşlarını çalmıştır. Generaldiğini söyleyen Bevin, birkaç haftaya ler kısa nutuklar irad ederek iki ordu kadar büyük bir Atlantik muharebesi arasındaki dosüuğu ve sulh muahedeolacağı fikrinde bulunduğunu beyan et lerile yapılan haksızhğı tebarüz ettirmişmiş ve demiştir ki: lerdir. Mekteb talebesi de bu geçid rec Binaenateyh doklarda, tezgâhlarda simlerine iştirak etmiştir. Halk askerî (Arkası sahife 5 sütun 5 te kıt'aları alkışlamıştır. Bu merasimde askerî ve sivil erkânla papazlar ve profesörler de hazır bulunmuçtur. Bulgaristanda vesika usulü ba;ladı Londra 10 (a.a.) B. B. C.» Moskovadan gelen haberlere göre, şeker, çay ve kahve satışı Bulgaristanda vesika usulüne tâbi tutulacaktır. (Arkası sahife 5 sütun 5 te'» Yunan Başvekili, amele mümessilleriBulgar şehirlerinde ne mühim bir hitabe Alman ve Bulgar irad etti kıt'aları birlikte bayram yapıyorlar! HARB VAZİYETI îngiliz orduları Somaliden giren kıt'alar yıldınm hızile Habeşistanm kalbine doğru ilerliyorlar Doğu Afrika cephelerinde: Yunan Başvekili M. Korizis Atina 10 (a.a.) Atina ve Pire amele cemiyetleri mümessillerinin toplanüsında dün beyanatta bulunan Başvekil Korizis, bilhassa şöyle demiştir: Doğu cenub Habeşistanda: Somalide « Müteveffa Metaksas'ın en büyük harekât yapan İngiliz ordusu girdiği eserlerinden biri olan içtimat ıslahat Habeşistanda, hakikaten yıldınm sür'ayalnız Yunan milletinin büyük bir kısüle ilerlemektedir. 7 tarihli tebliğle amma karşı adilâne bir hareket olmaklındığı bildirilen Ferfer'den cenubu sartan ibaret kalmamış, millete bu cetin kî Habeşistana girmiş olan Somali fafakat mukaddes mücadelede bir tek tihi ordu, ileri hareketine devam etmiş ruh, bir tek irade ve sarsılmaz bir azim ve 9 tarihli tebliğe göre, Gabredarre'ye veren derin bir basireti siyasıye mahivarmışör. Bu mevki, İngilizlerin takib yetini iktisab etmiştir. ettikleri Mogadiscio Ferfer Ciciga Milletimiz, bu sayede mukaddes top yohl uzerinde ve Ferfer'den 210 lrilo(Arkası sahife 5 sütun 1 de) f Arkası sahife 5 sütun 6 da) Birhac söx Türk toprağında bahar! Baharda harbin Balkanlara sıçrayacağından korkan bazı yüreksizler, Cenabı Rabbil'âleminden mucize dilenen meczub dervişler gibi dua ediyorlardı: Ah, bu sene bahar olmasa! Sanki bahar gelmedikçe harbin Balkanldira sirayet etmesine maddeten imkân yoktu. İçinde yüzdükleri marazî ruh haletile tefekkür cihazlan donup kalıblaşan bu biçarelere göre Balkanlarda tüfek patlayabilmek için şeftali dallannın pembe dudaklarınl açarak insanlara tebessüm etmesi lâzımdı. Halbuki, işte baharın içindeyiz. Tabiat, korkaklarla alay edercesine bu sene erkenden coştu. Nisanı müjdeleyen mis kokulu ve ılık renkli bir hava etrafı^ tatlı tath okşayor. Gelin olan meyva ağaclannın beyaz tuvaletler içinde ne iç açıcı duruşları var! Top »esinden iirken biçareler şimdi ne halde» ler bilmiyoruz. Fakat biz, gencile, ihtiyarile, kadını ve erkeğile büyük Türk kütlesi, bahann neş'e ve hayat dağıtan nefesinj! "ciğerlerimize sindinrken yüreğimi7deki istikbal inancım her zamandan daha kuvvetli duyuyoruz. Bu topraklar, bu sular, bu hava, dün olduğu gibi bugün de, yann da bizimdİr. Hiç bir fırtmanın çö« zemediği bu madde dünyası, ^ün olduğu gibi bugün de, yarın da bizr bağlırfiT/Su topraklan okşayan baı har havası bizimdir. Ve îstikbal bizimdir. N. Ingiliz donanmasının pike bombardım an tayyareleri