13 Mayıs 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

AKA GÜNDÜZ'ün eser'eri ONLABIN ROMANI 100 ÜÇ KIZIN HİKÂYESİ 100 DİKMEN YILDIZI 75 BEN ÖLDÜRMEDİM 75 75 AYSEL BU TOPRAĞIN KIZLARI 75 ZEKERİYA SOFRASI 40 35 ÇAPRAZ DELİKANLI 25 HİCRAN 35 ÜVEY ANA SEMİH LÜTFİ KİTABEVİ Krş. > . . i > > 19 uncu yılsayı: 6371 umhuri ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmııharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 HALÎDE EDÎB'i C. H. P. ilk san'at mükâfa Yedinci basımı cıkü. Cildli Çarşamba 13 Mayıs 1942 Ahmed Halid Kitabevı harp Hariciye Vekili siyasî durumu izah etti Ankara 12 (a.a.) C. H. P. Meclis Grupu umumî heyeti bugun «12 5 1942 • saat 15 te reıs vekili Trabzon mebusu Hasan Sakanın reislığınde toplandı. Celsenin açılmasını ve geçen toplantıya aıd zabıt hulâsasınm okunmasım müteakıb kürsüye gelen Hariciye Vekili Şuktu Saracoğlu, son haftalar İçinde bizı uzaktan, yakından alâkalandıran siyasî hâdıseler hakkında beyanatta bulunmuş ve bu izahat umumî heyetçe Kerç'te Alman ordusu taarruzlara başlâdı Şimalde, Ilmen gölü etrafmda, çok şiddetli muharebeler oluyor Ebedî Hariciye Vekili Şiikrii Saracoğlu Şef'ten MUU Şef'e tasvib olunarak ruznamenin diğer maddesine geçilmiştır. Bu maddede Kayseri meb'usu Suad Hayri Ürgublunün, millî emlâkle mübadıl ve gayrimübadil işlerine dair Maliye Vekâletine tevcıh etmiş olduğu sual takrıri vardı. Takrırın okunmasım muteakıb söz alan Maliye Vekilimn bu mevzu üzerindeki izahatından sonra ruznamede müzakere edilecek başka madde Berlin 12 (a.a.) Kerç yarımadasınolmadığından saat 17.15 te toplantıya da Alman ve Rumen kıt'aları mühim son verilmiştir. hava kuvvetlerinin himayesinde 8 mayısta taarruza geçmişlerdir. Muharebe tam bir inkişaf halindedir. Şark cephesindeki muharebelere aid resimlerden: Alman piyadelerinin tank himayesinde hücumn Askerî vaziyet Alman tebliği, taarruz haberini teyid ediyor Doğudaki taarruzdan I TürkIngiliz evvel dostluk paktmın Avrupa milletleri yıldönümü durumuna bir bakış Erzurumdan çıkan bayrak Tercandan Erzincana uğurlandı Berlin 12 (a.a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Kerç yarımadasında Alman ve Rumen kuvvetleri muazzam hava teşkilleri tarafından desteklenmiş olarak 8 mayıstanberi taarruza hazır bulunmaktadırlar. O gundenberi muharebe şiddetle devam etmektedir. Kerç yarımadası dolaylarında ve Azak denizinin cenubu şarkî sahili civarında Alman hava kuvvetleri topyekun 5000 tonluk iki nakliye gemisile daha küçük tonajda bir kaç Tercan 12 (a.a.) Atatürk bayrak gemi batırmışlardır. Başka bir ticaret koşusu devam etmektedir. BayraK. bü vapuru da hasara uğratılmıştır. Şark yük bir kalabahğın coşkun gösterileri a cephesinin diğer kısımlarında düşmanın rasında 6,15 te Tercanda kaymakam taarruz teşebbüsleri akim kalmıştır. (Arkası sahife 3 sütun 2 de) tarafından atletlere teslim edilmiş ve Erzincana dogru yola cıkmıstır. 1941 Haziranında Almanların Rusya taarruzu başladığı sıralarda Sovyetlerin muharebe hazırhğı en yüksek haddini bulmuştu Büyük taarruz iıaberinin aslı çıkmadı Sovyet tebliğleri, her yerde muharebelerîn kızıştığını bildiriyor Nevyorka göre Al manlar, cepheye gazü obüsler ve bombalar yollayorlarmış! s Yazan: Emekli General I H. Emlr Erkilet arih sahifelerine Avrupanın ahnjazısını kaznacak olan sunguler şark cephesinde bel|d artık tamamen bilenmistir. İçinde yaşadığımız kanlı faciada akto.r olsun, seyirci olsun herkes, harb talihinin ancak Rusyada anlasılabileceğini iyi biliyor. Almanlar orada Avrupa medeniyetini bolsevik istilâsına karsı koruduklannı iddia ederken. İngilizler. a>ni >erde hürriyet gibi, adalct gibi yüksek inLondra 12 (a.a.) B.B.C.: Bu gün, sanhk ideallerini kurtarmağa çahştık Turkiye, Fransa. ve İngiltere arasında lannı söylüyorlar. 939 senesi mayısının 12 sinde imzalaMuharib milletlerin ileri sürdüğü fi nan dostluk paktmın ylldönümüdür. kirler birbirine nekadar zıd olursa olBu vesile ile şu mesajı neşrediyoruz: sun, bunları birlestiren tek nokta, >eni «Bu paktın imzasmdanberi birçok şeyAvrupanın şark cephesinden doğacağı ler değişti, fakat Türkiye ile İngiltere hakikatidir. Doğum sancıları oradan ge arasında ayni dostluk, ayni mütekabil liyor. Yarın, acı çeken bir uzviyet ha emniyet berdevamdır. linde orası kana boj anacak ve obür gün Bu muahede mütekabil bir anlaşmaharita paftalarında resmini göreceğimiz (Arkası sahife 3 sütun 2 de) değismis Avrupayı orada muzaffer olan taraf dünyaya tanıtacak. Biitiin milletleri yakından ilgilendiren bir doğum sancısı, bugün yarın şiddetlenmek uzere iken Avrupanın şimdiki manzarasını gözönüne getirmek ve gizli veya açık çarpışan menfaatleri bir kere daha sıralayarak karşılaştırmak fajdah olacaktır. Bbylelikle, yannki değişikliklerin muhtemel mahiyetleri hakkında önceden bir fikir edinmek de mümkündür. Şark cephesinde fırtınanın patlak vertnek iizere olduğu şu dakikalarda Avrupa milletlerini başlıca dört grupa ayırabiliriz: 1 Mukadderatlarım doğrudan doğruya Almanyanmkine bağlıyanlar. Bunlar, ya Macaristan gibi geçen Büj ü k Harbde Almanya ile ajni safta döviişen, yahud da İtalya gibi bünyevî ve siyasî sebeblerle bu sefer Demokrasilere düşman olan milletlerdir. Alman zaferi tahakkuk ettiği takdirde bunlarin keyfine payan olmıyacak. Almanya mağlub edilirse, bunlar da beraber mağlub olacaklardır. Fakat gerek Macaristan, gerek İtalya, öbür harbden istifade görmüş birer millet değildirler. Macaristan mağlub olnıuş. zengin toprakları elinden alınmıştı. İtalya, galibler tarafında bulunduğu halde, harbe geç kanştığı iddiasile tatmin cdilmcmisti. Bu sefer Müttefikler kazanırsa, bunlarin Avrupada eski hallerinden daha fena bir dununa nasıl sokulacakları nıeraka değer bir sualdir. Suçlulardan Pavlof, Kornilof ve 2 Mukadderatlarım Demokrasüerin mukadderatile birleştirenler. Bunlardan bazılan, Yunanistan gibi, devlet olarak bugün de yaşamaktadır. Çok kahramanca bir miicadele yapan Yunanistan, Abnan ordusuna karşı mağlub oldu, işgal altına alındı ve Bulgaristan hesabma bir kısım topraklarını kaybetti. Yunanistan devletinin mevcudiyeti Almanya tarafından inkâr edilmiyor. Ancak eski hududlanna kavuşabilmek için bu devlefin Demokrasi zaferini beklemekten başka şimdilik yapacak bir iş olamaz. Fakat mukadderatlan Demokrasile(Alman Büyük Elçisi Von Papen'e rinldne bağlı milletlerden bir çoğu, bukarsı yapılmak istenen sııikasd hâgün devlet olarak haritadan silinmiş budisesinin Ankara Ağırceza mahkelunuyor. Devlet olarak bir Polonya, bir mesinde cereyan edcn muhakcmesini Çekoslovakya, bir Yugoslavya artık muhterem karilerimizin daha etraflı mevcud değildir. Hepsi 1919 mahsulü okavrıyabilmcleri için şimdiye kadar lan bu devletleri Almanya ortadan kal geçen celselerin bir hulâsasını veridırmıştır. Kendisini meselâ Çekoslovakyoruz:) yalı farzeden ve eski hududlarile bir Çe*** koslovak devleti kurulmasını istiyen aBomba hâdisesi suçlJlarmm duruş T Bu münasebetle Londra radyosu Türkiyeye hitaben bir mesaj nesretti Sııikasd muhakemesi Bu sabah devam edecek Muhakemede neler geçti 1 nisandan 6 mayıs gününe kadar. 5 celsede cereyan eden muhakeme safhalarınm hulâsası sinde nisanın 2 nci günü başlanmıştlr. Suçlular, başta Abdürrahman olmak üzere berber Süleyman ve Sov ' yet Rusya tebaasından Leonid Kornilof, Yorgi Pavloftu. Sorgu hâkiminin, suçlular hakkında son tahkikatm açılraasma dair olan k?rarı okundu. Bu karar suretinde 24 şubat salı günü vukua gelen hom ı ba hâdisesi etrafile anlatılmakta. bom(Arkası sahife 3 sütun 5 te) masına, Ankara Ağırceza mahkeme Süleyman mahkeme huzumnda Ankara 12 (Telefonlai Suikasd davasına yarın sabah Ankara Ağırceza mahkemesinde devam edilecektir. Yugoslavyada Fahri MOotiçten berber Süleymana bir bavul getiren Adapazarında Bergüzar Şenkardeşle orada bakkallık yapan iki kardeşinin istinabe yolile alınan ifadeleri gelmiştir. Bomba hâdidesinden sonraki tahkikat esnasmda Sovyet Başkonsolosluğu şoförünün İstanbul emniyet müdürlüğüne ne sebeple davet edildiği hakkında İstanbula gönderilen talimatın da cevabı aknmıştır. Muhakemenin yann oğleye Fransa hududu 12 (a.a.) Alınan kadar sürmesi ve müddeiumuminin id haberlere göre Laval, Fransanın işgal dianamesini serdetmesi için başka bir altında bulunan kısmının hudud hatıı hakkında Mouüns'de Göring'le görüşgüne talik edilmesi muhtemeldir. müştür. Allnan diğer haberlerden öğrenildiğine göre, Pariste bulunan Mareşal Göring, Almanyanln Vi=iden bazı mühim isteklerini hamildir. Göring, Vişi Alman taleblerini kabul etmediği takdirde, Almanyanın, İtalyanın Tunusla Korsikayı işgal etmesine müsaade edeceğini söyliyerek Lavali tehdid etmiştir. GORINGLE LAVAL GÖRÜSTÜLER Aliitanların isteği yeriıte getirilmezse Çörçilin Basvekilliği üzerine aldığınm üçüncü yıldönunıü munasebetile 10 mayıs cumartesi gecesi Birminghamda söylediği nutuk, politika ve propaganda tekniği bakunından bir şahcserdi. O. bu nutkile İngilizlerin ve müttefik milletlerin maneviyatını desteklerken Mihvcr millctlerinin bütün zafer ümidlerini şiddetle baltalamak ve iki büyük Avrupa Mihver devletinin kayıdsız ve sartNevyork 12 (a.a.) Nevyork Times sız giidücüleri Hitterle. Mussolinioıa gazetesüun yaıciiğına gow> 2 miiyonluk harbin sevk ve idaresinde fahiş hala bir Alman ordusu Donetz cephesinde larını tebarüz ettirerek onları hom ken taarruza başlamıştır. Bu gazetenin Bera di milletleri ve hem de bütün dünya muhabiri diyor kı: efkârı umumiyesinde küçültüp düşür«Moskovadan gelen yarıresmî habermek istemiştir. lerde Almanların şimalde Dnıeperpet İngilizlerde siyasî propaganda kabiii rovsktan cenubda Kerç yarımadasına yeti, zaten irsî ve an"anevî bir isti kadar 490 Km, lik bir cephe üzerınde dad halindedir. Propagandanın asri 24 zırhlı tümen, 2000 uçak ve çok yükharblerde icabına göre nasıl korkunc sek sayıda pıyade kuvvetleri kullandıkbir zehir veya panzehir tesiri yaptığı larını belirtmektedır. Muhabir ayni zagözönüne getirilirse İngilizlerin ve hu manda Leningrad kesimınde yeni Rus susile onların siyaset adamlarının bu taarruz hareketlerınden ve Smolenskte yoldaki istidad ve kabiliyetlerinin har Alman hatlarınm onemli faaliyetlerinbin kendi bakımlarından sevk ve ida den bahsediyor. Almanların pek yakında resinde faydalı ve önemli bir amil tes orta cephede buyük ölçude bir hücuma kil edebileceği anlasılır. FiUaki propa kalkacaklarını bildiriyor. ganda başlıbaşına tesirli bir silâhtır. Sovyet tebliğîeri Ve bilhassa umumî harblerde bunu iyi Moskova 12 (a.a.) Royter: Sovyet cullananlar kazanır. geceyansı tebliği: Kerç yarımadasında şiddetli çarpışÇörçil nutkunda, «Hatalar yaptık. Fakat diktalörler daha büyüklerini işle malar olmaktadır Cephenin diğer kediler. Hitlerin en büyük hatası geçen simlerinde önemli hiç bir şey olmamışhaziranda Ruslara tecavüz etmesiydi» tır. 10 mayısta 38 Alman uçağı tahrib eiyor ve Alman gencliğile olgun Alman erkeklerini Rusyada kırdırdığmı» dilmiştir. Biz 12 uçak kaybettik. Karadeniz filosuna mensub av ve sözlerine ilâve ediyor. Onun bunları söylemekten maksadı bu harbde en az bomba tayyareleri bir malzeme koluna birer azasını kaybetmiş olan Alman ai hücum ve 18 kamyon tahrib etmişlerlelerinin çoğunun, bu sözleri duyup Oir. Almanlar, Briansk cephesinde İki kedinledikleri takdirde yüreklerini bir daha sızlatmaktır. Çörçilin nutkunu din re püskürtülmüştür. Almanların kaybı: Subay ve er olaliyebilen Almanlar, bahusus Alman askerleri Rusya ve Ukrayna steplerinde rak 1600 kişidir. (Arkası sahife 3, sütun 3 te)' (Arkası sahife 2 sühın 1 de) italyanın Tunus ve Korsikayı işgaline müsaade edilecekmiş Ekmek soyguncuları son sür'atle cezalarına kavuşacak Ekmek yapma ve dağıtma işleri yeniden teşkilâtîandırılıyor Fırınlar ve pastaneler şiddetli bir kontroldan geçiriliyor Almanlar Akdenizde üç İngiiiz muhribi batırdilar Amerika, Martinikteki Fransız vapurlarınm ve oradaki bahriyelilerin terhisini istiyor Nevyork 12 (a.a.) Buradaki Franslz mahfillerine gelen haberlere göra, Martinikteki Fransız yüksek komiseri Amiral Robert'le Karaibler cephesi komutanı Amiral Hoover arasında yapılan müzakereler memnuniyet verici olarak devam etmektedir. Görüşülen meselelerin, Fransız harb gemilerinin oldukları yerde kalmalarma, 7 petrol gemisile bazı yük gemilerinin Müttefiklere devrine ve 3,000 Fransız bahriye askerinin memleketlerine dönmelerine dair olduğu sanılıyor. Cordell Hull, Havana beyannamesl mucibince harekete geçmenin icab et(Arkası sahife 3 sütun 6 da) *** (Arfcası sahife 3 sütun 4 te) Londra 12 (a.a.) Amirallığın tebliği: Dün oğleden sonra dört muhrıbimizin teçkil ettığı deniz kuvvetlerimize doğru A'rdenizde Alman tayyareleri tarafından şiddetle hucum edümiştir. Gemilerimizden Lively bir isabet neticesinde batmıstır. Geri kalan üç muhrib akşam üstü Alman tayyareleri tarafından tekrar şiddetli bir hava hücumuna uğramıştır. Jackel ve Kipling muhriblerimizin her ikisine de isabet vaki olmuştur. Kiplmg batmış, Jackel yedeğe alınmışsa da bu sabah erken saatlerde kendi kuvvetlerimiz tarafından batırılması icab etmıştir. Zira bu gemiyi kurtannak imİzmir 12 (Telefonla) Bayındırda iânı kalmamıştı. ilk arpa mahsulü biçümeğe baflaodı. 'A Ekmek meselesile meşgul olan Vali ve Belediye reisi Dr. Lutfi Kırdar ve taşe Bölge müdürii Mümtaz Kek İlk arpa mahsulü . . . ilansı 2 ncj sahifemizde];