June 4, 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

E M İ L Y B R O N T E Ölmiyen Aşk ( A n a f o r T e Pe ) Çevirenler : AVNİ İNSEL HAMDİ VAROĞLU Bütün dıllere çevrilen ve Türk karilerinin merak ve heyecanla beklediği bu şaheser çıktır. Fiatı: 100 kuruş. Insel Kitabevi UnCU Vll ı umhuriyet R Q Û Q İKTISADİ YÜRÜYÜŞ Mecmuasuıın 60 ıncı sayısı da çok zengin mündericatla çıkmıştır Bu sayıda: un (Zamanm en 1 Nazmi To; [durumumuz hakkında mühim dav; makalesi. 2 Prof. ikinci şa; şh zarar», 3 Samed Şukrü Baban: ve eleman meseAğaoğlunun ıfa ve Ahmed lesi» hakkında e*jzi Sakanm Hamdi Başara cevabi iflerin rolü» «Harb ekonomisinde' :ok maruf başlıkk yazısı ve vardır. muharrirlerin kıymetli İSTANBUL CAĞALOĞLU DutJu Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başnıııharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 1942 Bizim olan İstanbul Yıldönümünütt cihan mikyasındaki azamet ve heybetini tebarüz ettirmek üzere yapılacak işleri, imar, kültür ve propaganda olarak başlıca 3 kısma ayırmak lâzımdır n bir sene sonra İstanbul bi7İm olalı tam beş yuz yıl olacak. Bınuk Türk Komutanı Fatih Sultan Mehmedin Bizansla beraber koskoca bir tarih devrini de jıkarak milletimizi ajdm ufuklara kaMisturduğu bu jıldonumunü hem kahraman ecdadımıza, hem de şanlı varlığımıza u>gwn bir he>betle kutlajabilmemiz için bir takım fikirler ve projelerden bah^edildiğini goruyoruz. Fatih adına bir abide dikümesini, bir bü>uk cadde ve>a mejdan açılmasını teklif eden nıuharrir arkadaslar olujor. Sa>ın Beledije Reisimiz de onumüzdeki on bir sene içinde, bilhassa istanbul tarafında mühim imar hareketleri başarılacağını, Fatih adına he>keller, jesil sahalar, parklar ve nıej danlar kurulacağını vadedi>or. İçinde bulundıığumu7 malum ve sıkısık dunia vazijetine rağmen, İstanbulun fethi gibi, millî varlığımıza gurur veren ve medenijet tarihine adımızı solmaz harflerle isliyen bir jıldonumunu kutlamak için ruhumuzda istek du>mamız. ırkımr/ın ha>ati\etini açığa \uran, iftihar edilecek bir hâdisedir. On bir sene sonra idrak edeceğimiz bu buj u k giınü, gerek bizim tarihimizde, gerek ciban tarihinde ifade ettiği manaya lâjık bir şekilde kutlamanuzı yürekten ozlemi>en, en gencinden en yaşlısına kadar, aramızda bir tek vatandaş yoktur. Bu itiharla istanbul fethinin beşj uzuncu > ıldonumu için flkir ve mütalea bejan eden bizler, miljonlarca Turkiin en samimî isteklerine tercümanlık japarken, o mihonları hoşnud edecek derecede genis re etraflı dnşünj, mcğe elimİ7den geldiği kadar gayret gostermelijiz. Bir defa, bu yıldonümünü adımıza lâjık bir hejbetle kutlaj abilnıek husueunda hazırlanmak için ancak \aktimiz olduğunu unutmamalıyız. Binıik başarılar, bujuk dikkat ve ihtimama muhtacdırlar. Herhangi bir olimpijad miisabakalarının ve>a bejnelmilel bir serginin tertib edildiği bir şehirde bile senelerce once hazırlıklara başlandığı diişünülürse, onumüzdeki on bir sene içinde ancak çabuk .işe baslamak suretile tasarladıklarunızı başarabileceğimize inanabiliriz. Şimdhe kadar isittiklerimize göre Turk İstanbulun beş jüzüncü \ ıldonumu için sadece imar hareketleri bahis mevzuu olmaktadır. Sayın Vali Lı'ıtfi Kırdar, bir takım yesil sahalar, caddeler, meydanlar açılacağmı sojlüyor. Bize kajırsa bunlar 1953 yılına kadar başarmamız lâzun gelen işlerin hepsi değil, ancak bir kısmıdır. Yeşil sahalar, caddeler ve meydanlar açmakla, heykel dikip toplantı ve müsamereler tertib etmekle dun>a çapında bir jıldönümunün kutlanmış olacağına ve bunun vatandasları tatmin edeceğine inanmıjoruz. Bu yıldönümünün cihan mikyasındaki azamet ve hejbetini tebaruz ettirmek için, yapılacak isleri ciddî bir tasnife tâbi kılmak sarttır. Bu tasnif imar, kiiltur, propaganda sahalan olarak başlıca üç kola ajrılmış olabilir. İmar sahasında, sajın Valinin sojlediği tasavvurlar ve daha başkaları tatbik jerine konabilir. Meselâ, 1953 senesi bajramlan münasebetile İstanbulda bejnelmilel ilmî, edebî, artistik toplantılar tertib ederek, bejnelmilel btnuk bir sergi banrlıjarak şehre dunjanın her tarafandan turist getirtmek lâzımdır. Bu maksadı temin için İstanbulda birinci sınıf büjük oteller yaptırıbnalı ve bu iş imar programına sokulmalıdır. Boylelikle İstanbulun kazanacağı turistik vasıf sehre mal olarak o tarihten itibaren artık hem İstanbul tükenmez bir gelir kajnağına kavusmus. hem de bu güzel durna krişesi dünyanm istifadesine açılmıs olur. Tasnifimizin kültiire aid kolunda genc Cumhuriyetimize if*** (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Mussolininin, Habeş harbini müteakıh yaptığı Libya ziyaretinde, Maresal Balbo ile beraber alınmıs resimlerinden tehliğj an 500 üncü yıldönümü daha geniş N e r k e z kesimindeki programla kutlulanmak gerektir çarpışmalar Çevrilen Rus kıt'aları imha edildi Ruslar 2000 esir, 15©0 makful verdiler, 54 top kaybettiler Beılın 3 (a a.) Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Merkez kesiminde yapılan mevziî taarruzlar çember içine alınmış olan düşman gruplarınln imha'iile neticelenmıştir. Bu muharebeler neticesinde duşman 1500 den fazla ölü, 2000 esir, 54 top, 287 mayin atar ve makineli tüfek, 3 tank e 4 tayyare kaybetmiştir. Duşman tarafından bir tümenin bölgeslne yapılan anî taarruz, duşman için ağır kayıblarla akamete uğratılmıştır. Harb sahasında duşman 400 deı fazla İU bırakmıştır. Cephenin şimal kesiminde Volkofun bataklık arazisinde şiddetli mevziî çarpışmalar devam etmiştir. Düşmanm mühim iaşe ve ikmal hatîarı Alman taarruzlarile tahrib edilmiştir. Alman pike bombardıman tayyarelerlnin yardımile dü?manın mukabll taarruzları akim kalmış ve 32 Sovyet tankı tahrib edilmiştir. Alman muharebe tayyarelci Karadeniz sularmda bir S o ^ e t kafilesine da(Arkası sahife 3 sütun 2 de) Dun Abdürrahmanın vekili uzun bir müdafaada bulundu Berber Süleymanın tahrirî müdaEaası da okunduktan sonra, Pavlof ve Kornilofun müdafaaları için muhakeme 10 hazirana bırakıldı Ankara 3 (Telefonla) Ankara Ağırceza mahkemesinde, bomba davası suçlulan, bu sabahtan itibaren müdafaalarmı yapmağa başladılar. Son iki celsede bıraz hafıflediği görülen dınlejici akını, bu sabah daha erkenden salonu kaplamıştı. Bııçok kimseler de ayaktaydılar. Ayrıca bir merakh kalabalığı da Adliye sarayı kapısı önüne toplanmıştı. Tam saat 9.30 da celse açıldı. Heyet Sabri Yoldaşm reisliği altında, Emin Boke ve Reşad Bayramoğlundan müteşekkildi. Ankara Cumhuriyet Müddeiumumisi Cemil Altan ve Başmuavini Kemal Bora iddia makamındaydılar. Yeminli tercümanlar Vahab Tebrizi ve Eşref Demircanla, Abdiirrahman Saymanın avukatı yerlerine geçtiler. Suikasd Davası 1 Agır hava düelloları • • • r Afrîhada Lfıarefeât Abdürrahmanın avufcah müdafaaya ba?lıyor İngilizler Essen'i, Almanlar Canterbury şehrini gene Kuvvetli bir İngiliz bombaladılar tugayı düşmana 8 aydanberi ilk defa mukavemet ediyor olarak, evvelki gece Londraya bomba Mussoüıtinin, ileri İtalyan hallarını teftlş için Liblar atıldı yaya gittiği söyienîyor Londra 3 (a a.) Hava Nezaretı teblıgı: Dun gece bomba tayyarelerınden mürekkeb bujuk bir teşkJımız Essen üe Ruhr'un dığer hedeflerıne taarruz etmışlerdır. Bu bolgelerde buyuk yangınlar çıkarılmıştır. Dıeppe'dekı doklar da bombalanmış ve duşman sulanna mayınler dokulmuştur. Kahire 3 (a.a.) Libyada her sınıfa mensub kuvvetli bir mıhver teşkili Gazale Bırulhakim hattının doğusunda. ve cenubda Bırulhagmamn kavuşak noktasında taarruza geçmiştir. Şiddetli bir muharebe cereyan ediyor. Bir ingılız tugayı, duşmana şiddetle mukavemet ediyor. Bu saldırının taarruzî bir öncü hareketi olmasl veyahud Rommel'ın elinde kalan tank ve kuv\etlerle bir kapatma hareketi yapmak ıstemesi muhtemeldir. Bu teşkil müttefiklere müşkülât çıkaracak kadar kuvvetlıdir. General Rommel'in son taarruzu, beklenen neticevi vermediği gibi muharebe de henüz bıtmpmiştır. Muharebe yeni bir şekilde inkişaf ediyor Londra 3 (a a.) Libyada muharebe yeni bir şekilde inkişaf etmektedır. Mayin tarlalarından geçen Mıhver tankları doğuya doğnı ilerlemektedir. Büyiık çarpışmalar elân devam et mektedır, Kahireden alman bazı haberlere göre Mihver kuvvetleri ricat etmeğe başlamışlardır. (Arkası sahife 3 sütnn 2 de) Nihver yeni bir taarruza , başladı Maznunlar çağırıldı. Berber Süleyman Sağol, Abdürrahman Sayman, Yorgi Pavlof ve Kornilof geldiler, suçlu sıralarında her zamanki yerlerinl aldılar. Reis, Abdürrahman Saymanm müdauçlulardan Abdiirrahman ve Süleyman, faa avukatından sordu: mahkeme huzurunda <Arkası sahife 2 sütun 2 de) Abdürrahmanın miidafü avukat Şakir Ziya f harp Asherî vaziyet Cephelerde önemli hiç Şarkta büyük taarruz bir şey yok! niçin başlamıyor ? Avustralya Basvekili M. Curtin Almanlar Canterbury'yi yeniden ağır surette bombaladılar Berlın 3 (a.a ) Alman teblığı: Canterbury dun gece de ağır ve pek ağır çapta infılâk bombalarıle bombardıman edılmiştır Alman tayyarelerı ağır çapta on bınlerce yangın bombası atmışlarcUr. Manş sahiline karşı av tayyarelerı tarafından yapılan akınlar ve Alman topraklannın garbında bulutların hımayesinde munferıd İngılız bomba tayyarelerı tarafından yapılan taarruzlar netıcesmde duşman dun 20 tayyare kaybetmiştir. İngılız hava kuvvetlerl 3 haziran gecesı garbî Almanyada bir kaç mahalle karsı hırpalama taarruzlan yapmışlardır. Meskun mahallelerde ve bilhassa x (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Sidney limanı yeniden tahkim edildi Japonların Şarkî Çinde ileri hareketi devam ediyor Vaşington, Çinlilerin orta kesimde 4 şehri geri aldıklarını bildiriyor Sydney 3 (a.a.) Sydney istihkâmları Japon denizaltı gemıleri tarafından herhangi bir taarruza mânı olmak üzere tahkim edilmiştir, harbi Almanlar. birçok Almanlann, Japonyanın Millî Çin hükumetini devirdikten sonra Rusyaya taarruz mevzilerden etmesini beklediği pek zannedilemez atılmak üzere... Yazan: Emekli General v Askerlere madalya götiîren bir Alman yarbayı esir diistii Moskova 3 (a a ) Geceyarısı neşredllen Sovyet tebliği: 2 haziranda cephede önemli hiç bir şey olmamış, birkaç kesimde mevziî savaşlar olmyştur. H. Emir Erhilet \ Bir Alman yarbayı ©sir düştü Londra 3 (a.a.) Sovyet haberler ajansı, cephede temayüz eden Alman askerlerine iki yüz demirhaç nişanını götürmekte bulunan bir Alman yarbayının, şoförünün yolu şaşırması yüzunden Rusların elme düştuğünü bildirmektedir. Yarbayln yaveri öldürülmüş, (Arkası sahife 3 sütnn 3 te) Birkaç gün evvel Mihver devlet uçakla Almanyaya yapmakta olduklanlerinin ne yapmak ihtimalleri olduğu nı bildirdikleri taarruzlarla Amerika nu tetkik ederek harb inisij ativinin uçak filolarının gelmesi halinde ba simdi onların elinde bulunduğuna gore taarruzlann daha çok artacakları hakher şeyden e\"\'el Rusya ile Çini maj kındaki tedbirler Rusyaya yapılan endi« Iub etmek mecburiyetinde olduklan ne rekt yardımlardandır. Rusyaya Müttefikticesini çıkarmışük. Çünkü ancak bu iki lerin direkt yardımlan da Murmansk silâh ve malzeme devlet mağlub edilebildiği takdirde onlar ve Basra yollarile Avrupa, Afrika ve Asjada tam bir ha göndermek şeklinde tebarüz etmektedır. reket serbestliği elde ederek Müttefik Fakat Birmanyanm zapündanberi Çileri belki sulha icbar edebileceklerdir. nin, Rusyadan başka dış ellerle irtibail Onun için Miittefiklere şimdilik diı kesilmiştir. şen vazife, taarruz kabiliyet ve kudreOnun için Japonlar Birmanyadan son. tini elde edinciye kadar Çin ile Fus ra. tahminimiz veçhile, Çine her cihetyaya direlct veya endirekt maddî ve ten taarruza geçtiler. Lâkin Avrupa manevî her türlii yardımda bulunmak Mihver devletleri. Rusyaya karsı hetan ibarettir. Nitekim İngilizlerin biner (Arkası sahife 2 sütun 3 te) Mahsui ahtm Köylüden hububatı tacirler toplıyarak Toprak Maksulleri Ofisine devredecek Ankaradan gelen malumata göre yeni mahsulun tacirler elile alınması hususunda tam bir mutabakat hasıl olmuştur. Mubayaatı köylüden doğrudan doğruya tacirler yapacak ve Toprak Mahsulleri Ofisine devredecektir. Ofis memurîarı köylü ile temas etmiyecektir. Mutavassıt rolü oynıyacak tacirlere yüzde 4, nakliye için yüzds 5 ve komisyon olarak da yüzde 8 olmak üzere yüzde 1 7 kâr verüecektir. Mubayaat fiatları gene hükumetçe tayin ve tesbit olunacaktır. Admira Bcşiktaşı 3 • 2 yendi Misafir Alman takımı, dün çok güzel bir oyun göstererek hakikî kıymetini ortaya koydu Japon ileri hareketi Tokyo 3 (a.a.) Japon kıt'aları şimale doğru 4 gün ilerledikten sonra bu sabah Kanton Hankeu demiryolu üzerinde Kantonun 65 kilometre şimalinde büyük bir stratejik ehemmiyeti haiz olan Yungtang Su'yu işgal etmişlerdır. Japonlar ileri hareketlerine devam ederek düşmanı Yungsu'nun şarkındaki tepelere doğru sürmektedirler. Çekiang ^yaletinde hareket yapan daha başka (Arkası sahife 3, sütnn 3 te) AMERİKA Macaristan Rumanya, ve Bulgaristana harb ilâtı etti Vaşington 3 (a.a.) Mümessiller Meclisi, Birlesık Amerika İle Macaris, Bulgaristan ve Rumanya arasında harb hali mevcud bulunduğunu blldıren kararı ittıfakla kabul etmiştir. Âyan Meclisi içtima halinde değildir. Yannki gügji Denîzlide zelzele Almanlann iki defa şiddetli taarruzlarma maruz kalan, İngilterede Canterbury fehrinden manzaralar Denizlı 3 (Hususi) Burada gece saat bırde şiddetli bir zelzele oldu. Halk, buyuk bir korku geçırdı. Bazı bmalarda çatlaklar \ardır Şımendıfer koprulerinde herhangi bir arıza olup ol Dün Şeref stgdında yapılan ma$tan beyecanlt bir an