17 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

S P 0R ANSİKLOPEDİSİ Memleketln en büyük ihtiyaclaruıdan biri olan bu ansiklopedinın llk sayısı 17 temmuz 1942 de intisar etmiştir. Her sporimen ıçin okunması lâzım bir eserdir. Broşü1* haîınde her üç avda bir rmıntazaman neşredllecektlr. Bayilerden arayınız. FİATI (25) Kuruştur. 19 ı CAM VII SflVl.' 04üO umhuriyet İSTANBUL * CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhurivet İstanbul Posta kurusu: îstanbul No. 246 Telefon: Basrmıharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24296. İdar» va Matbaa fasnn 24299 24290 İKTİS RÜYÜŞ CUftia 17 TGIHniUZ 1 9 4 2 N I N M E C sayıda; ' Nazmi 63 üncü sayısı çık] Prof. Şükri. Topçoğlunun (Garb x), Prof. NaBabanın (Mahlu bir kıymeti) adlmık Zeki Aralın (Para İnan, A. yazılarile Samed Ağa AkyüreCemil Conk, Şeflk harrirlerin ğin ve daha bir çok ma bir kaybı kjymetli makalelenle, mi, limiz Sa(Dr. Refik Saydam), yeı illerimiz racoğlu. yeni Tlcaret ve hakkında yanrlar vard Hükumetin Kararı Sevinçle Karşılandı Ticaret Vekâleti buğdayın kilosunu 20, diğer 6 çeşid hububatın kilosunu 75 ve 76 kuruş a çıkardı, satınalma müddeti ilân edilecek Mahsul saklıyan çifftçiler Mahsulleri alınacağı gibi, kendileri hakkmda da Millî Korunma kanununun cezaî hükümleri tatbik edilecektir Yeni kararın kıymeti Bu yüzden ekmek biraz pahalanacak bile olsa, onun mebzul ve muntazam tedariki emniyet altına ahnacak olmastndaki menfaat her mülâhazanın üötünde bir kıymeti haizdir. ükrti Saracoğlu hükumeti ilk ket iaşesinin en makııl yoluna girmiş icraat olarak iaşe işlerimizin olacağında şüphe yoktur. Bilhassa altı yedi aydanberi biitün ekmeğe ve hububata taallük eden kısmını yeni şekıllerde memleketi isgal eden bu mesele hakihalleden ehemmiyetli kararlar almıştır. katte boyle hallolunmak için artık en Tafsilâtı dünkU nushamızda yazılı bir olgun devresine vasıl olmuştu. Kendi ajans haberinde bildirilen bu kararlara yemeklik, yemlik ve lohumluk ihtijacgore hükumet ekmeklik hububatın 942 j lan miktan koylüye bırakıldıktan sonra •enesi mahsullerinden şimdive kadar üst tarafımn tamamen hükumetçe saalınanlara da samil olmak uzere fiatını tınalınmasını istihdaf eden dünkü re% öt Brurmiş Te hükumeıçe nıüstahtiiden bu yeni bedelle satınalınacak miktarları da kuçuk çiftçiden % 25, orta çiftçiden % 35 ve bujuk çiftçiden % 50 hadlerine hasrederek mahsulün üst tarafını serbest bırakmıştır. Bu tedbir, istihsali teşvik etmekle beraber biitün eşyanm pahalandığı şu dünya buhranı devrinde müstahsilin hakkını gozetnıek bakımından fevkalâ le isabetlidir. Bu jüzden ekmek fiatı biraz pahalanacak bile olsa onun mebzul ve muntazam tedariki emniyet altına ahnacak olmasmdaki menfaat her ıtıülâhazanui üstünde bir kıjmeti haizdir. Eğer bütun memleket gözonünde tutulacak olursa hatta ekmek fiatınm bir miktar jukselecek olması sozıi bile ta | mamen doğru değildir. Çunkü dünkü rejimde biz mustahsii çiftçiden ucuz aldığımız mahsul ile yalnız şehir ve kasabalar halkına nisbetle ucuz ekmek verebiliyorduk. Mahsulleri kendilerine yetmijen yerlerin ihtijaclarından doğan sıkıcı vazijetle memleket dahilinde alabildiğine jürümeğe başlamış olan kara borsanın bir kısım halkımız için hububata ve ekmeğe verdiği kaçak kıjmeti yolda bclde yakalanmak veja yakalanmama^a çahsmak külfetlerile birikte pek yüksek derecelere çıkmakta idi: Bıığdayda kilo başına ortalama 50 60, mısırda 3 0 4 0 kuruş gibi! Tedbir, çiftçiniıt hakkını gözetmek bakıntından fevkalâde isabetlidir tstanbul piyasası kararı alkışlıyor Iaşe Müdürü ile. Toprak Ofisi müdür muavini, Ankarada yeni direktifler alıyorlar "Dünya dramı karşısinda Saracoğlu,, Bir Marsilya gazetesi diyor ki: Yeni kararlarla bütün bu anormallikler ortadan kalkmakta ve nihajet mahsulünü tam kıjmetile satmak imkânına mazhar kılınan kö>lümüz bütün bir şevk ve neş'e ile kabil olduğu kadar fazla istihsale se\kedilmiş bulunmaktadır. Resmî kaynaklardan alındığma şüphe olmıjan ajans haberinde denildiği gibi Şükrü Saracoğlu hükumetinin bu isabetli ve cesaretli kararı hakikaten millet menfaati ile hak ve ndaleri temin bakımlarından ne kadar alkılşansa yeridir. Yeni karara gdre hükumet müstahsili kendisine satmağa mecbur tuttuğu miktarlarla yalnız bazı büyük sehirlerimirin iaşesini ve millî müdafaa ihriyaclanmızın karşılanmasını kendi üzerine abnakta ve mahsulun üst tarafını serbest bırakmaktadır. Boylelikle memle «Türk idarecileri kendi siyaseflerine tam bir istiklâl vermek hususunda pek fitizdirler» Vichy 16 (a a.) Ajansın hususî muhabiri bıldirıyor: Marsilyada çıkmakta olan «Ordre» gazetesi, cDünya dramı karşısmda Saracoğlu başhğı altında neşrettıği bir başmakalede. kabinesini tamamlamış olan yenj Başvekilin Türk milletmin ru Ankara 16 (a.a.) Ticaret Vekâletinden tebliğ edilmiştir: İstihsal maliyetlerindeki umumî yükseliş gözonünde tutularak hububat mahsulü fiatlanna zam yapılması hükumetçe karar altına alınmıştır. Bu karar mucibince buğday, çavdar, mahlut, mısır, yulaf, ve ekdarı mahsulünun tamamından, a İstihsal miktan 50 tona kadar olan müstahsıllere aid bu cins hububaHeyet, Sirked gannda teşyi edenler arasında AnJsara 16 (Radyo Qazet«si) ün her blrinden yüzde 25 inin, Mlhver kaynaklan Japonlann b İstihsal miktan 100 tona kadar Mançurl hududuna bliyük kuvvetolan müstahsıllere aid bu cins hububaler yıgdıklannı bildırmektedlr. Aytın her birinin yüzde 35 inin, nl kaynaklann verdtgl haberlere e İstihsal miktan 100 tonu tecavüz gdre Rusyaya karşı Japorüar bü. eden müstahsillere aid bu cins hububayük bir taarruz hazırlamışlardır ve tın her birinin 50 tona kadar olan kıabu taarruzun temmuz sonlarmda mından yüzde 25 inin, 50 tondan 100 toveya ağustosun ilk haftasında başna kadar olan kısmından yüzde 35 inin lanması kuvvetle muhtemeldlr. ve 100 tondan fazla kısrnının da yüzde 50 sinin bedeli peşln tedıye edilmek sujim de elbette başka bakımlardan millî retile devletçe sann alınmasına karar menfaat endiselerinin mahsulü idi. Fa verilmiştir. Bu hububatın Ticaret ve Ziraat Vekat bir taraflan zor jurüyeceği, diğer taraftan tatbikatının mevcııd mahsulü kâletleri tarafından müştereken hazıriyi kullanamıyarak çarçur edeeejfi his lanacak olan talimatnamede yazılı müdsolunujor ve sürekli münakaşa mevzuıı detler zarfında Toprak Mahsulleri Ofiteşkil ediyordu. sinln veva Ofis namına mübaya* yapaEski rejimi jürür bir rejim bulmi cak olan Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Alman hükumetinin resmî daveti üYUNUS NADİ Bankasının alım teşkilâtına aşağıdaki zerıne, Berline gıtnıekte olan ve &vas yazılı fıatlarla teslim edilmesl mecburi(Arkası sahife 3 sütun 4 te) meb'usu, Akşam gazetesi Başmuharriri dir: Necmeddin Sadağın reisliginde, Çoruh Hububatın cinsl: Buğday kilosu 20 meb'usu, Vakit gazetesi Başmuharrirı kuruş, çavdar 15 kuruş, mahlut 16 kuAsım Us, gazetemiz Başmuharrirlerinruş, mısır 16 kuruş. arpa 15 kuruş, yuden arkadaşımız Nadir Nadl ile Adanada laf 16 kuruş, akdarı 15 kurus. münteşir Turk Sözü gazetesi sekreteri Muayyen muddet zarfında teslim edilNevzad Guvenden murekkeb matbuat miyen hububat, bu muddetin hitammheyeti dün akşamki trenle şehrimizden dan ıtıbaren asağıda münderic tenzilâtlı hareket etmiştır. fiatlarla 20 gün daha satın almacaktır. Gene Alman hükumetinin davetlisi Buğday 10 kuruş, çavdar 7 kuruş 50 bulunan Matbuat Umum Müdürü Sellm santim, mahlut 8 kuruş, rmsır 8 kuruş, Sarper de ayni trenle seyahat etmektearpa 7 kuruş 50 santim, yulaf 8 kuruş, dir. akdarı 7 kuruş 50 santim. (Arkası sahife 3 sütun 3 te) Bu son müddet zarfmda da mallarını teslim etmiyen mustahsillerm mal koynaları mümkün olan butun yerleri araHukumeun hububat fıatları ve mu naıak bulunacak mallar alınacağı gibi Vichy 16 (a.a.) Mareşal Rommel bayaatı üzerınde yeni aldığı kararlar sahibleri hakkında da Millî Korunma dan dolayı memleketln merkez piya kanununun cezaî hükümleri tatbik olu taarruzu ve Alman İtalyan kuvvetsası vazıyetmde olan İsianbul pı>asasl nacaktır. Bu tebliğimize esas teşkil eden lerlnin Mısıra gırmeleri takdırınde İsgozaltı edilmiş bulunan fevkalâde bır sevınc içınde bulunmakta 365 ve 366 numaralı kararlar 2 18364, kenderiyede ve hukumetın tutmuş olduğu yol ta vc 2 18365 sayıh kararnam*lerle meriyet Fransız füosunun akıbeti hakkında Vimamen doğru ve muvaffakıyetli görül me\kiine konulmuş olup bunlar 17 tem chy'de resmî bir nota neşredilmişttr. mektedir. Bilhassa boyle mühlm bir muz 1942 tarıhli Resmî gazetede intişar Fransız Amiralhk dairesinin, bu notada bildirdağine göre 26 haziranda İskararın sür'atle veri'.miş olması haklı edecektir. kenderıyedeki Fransız filosu Başkomuolarak ovulmektedir. tanı Amiral Godfroy'ya verdiği kati Iktısadî mehafılde mevcud kanaate talimata göre İngıliz kuvvetlerınin İsgore bu ılk karar umumî bır serbestjye kenderiyeyi tahlıyeleri takdırınde budoğru atılmış ilk adımı teşkil etmekradaki Fransız filosu en yakın Fransız tedir. Fakat boyle bır karara varılırken lımanına gıdeceklerdir. Eğer gemıler hukumetın temlninı deruhde ettlği bazı İskenderiyeyi terkedememek imkânsuihtiyaclara karşılık olmak üzere mahlığı karşısında kalırlarsa, Fransız baysulun bır kısmını elde tutması piyarağı altında İskenderiyede kalacaklarsada her zaman nâzım rolünü oynadır. Hiç bir suretle İngiliz kuvvetlerinl mak ve kara borsanın faahyetıne meyric'atleri halinde takib edemiyeceklerdir. dan vermemek ıçın esaslı bir tedbir olarak kaydolunmaktadır. Amiral Godfroy hiç bir tazyik altında bu gemilerin yabancı ellere geçmeHükumetin hububat fiatlarma yaptığı sine müsaade etmlyecektir. yüzde elli flat zammmın diğer madMütareke hükümlerine tamamen uydeler fiatlarına da derece derece aksi gun olduğu ilâve edilen bu talimat 1 tabiî görülüyor, ve bunların başında temmuzda Amerikanuı Vichy işgüderiekmek gelmektedir. Fakat dün Ankane de tevdi edilmiş ve Fransız filosuradan alâkadar ıktısadî mehafüe gelen nun her vasıta İle kendini müdafaa malumata gore hükumet bu muhtemel Aysonunda veya ağustos haftasında Japonyanın Sovyetler Birliğine karşı büyük bir taarruza geçmesi bekleniyor Mısırdaki hakkında Alman hükumetinin daveti Fransız filosu üzerine dün akşamki trenle şehrimizden Berline hareket ettiler Gazeteciler heyeti veı Matbuat U. Müdürü Vicliy Amcrîkan tekliHerini resmen reddetti Londraya göre lngiltere gemilerin Mihver eline geçmesine müsaade etmi yeceğini kat'î 'î olarak bildirdi Rus kıt'aları sür'atle çekiliyorlar Voroşilofgrad şehri de işgal edildi İki şehir daha tahliye edildi, Almanlar Rostof ve Stalingrada yaklaşıyorlar Çekilen Sovyet birliklerinin şiddetli takibi devam ediyor Kafkasya sahillerindeki limanlar da devamlı surette bombalanmaktadır (Teleraflar 3 üncü sahifede) fiat yükselmesi karşısında almacak tedbirler ve müstehlikin vaziyeti üzerinde de esaslı surette mesgul bulunmaktadır. Fakat garibdir ki dün başta zeytınyağı olmak üzere baa maddelerin fıatlan düşmüştür. Berlin büyük elçimiz Hüsrev Gerede Umumî kanaat bu karar ve tedbirlerin kara borsa faalıyetini tamamen (Arkası sahife 3, sühın 5 te) (Arkası sahife 3 sütun 5 te) (Arkası sahife S sütun 6 da) Bir petrol gemimiz Akdenizde torpillenerek karaya oturdu. geminin kurtarılmasına çalışılıyor Ankara 18 (a.a.) Haber aldığımıza gore dogu Akdenizde 2000 tonılâtoluk bir Turk petrol gemisi torpillenmiş ve gemi karaya oturmuştur. Geminin kurtanl. masına çalışılmaktadır. Karsla Ankara ÜniverHüsrev Gerede, M. sifesi haftasj Ankara 16 (a ) Maarif Vekilliğının Hitleri nmumî karar tensıbı üzerine aAnkara Üniversitesi Dıl ve Tarih . Coğrafya Fakultesile yüksek gâhında ziyaret ede Ziraat Enstitusü profesör ve doçentlenn. den 10 kişilık bir grup, Farek vedada bulnndtı kültemurekkebprofesör Dr. Şevket Azız dekanı Berlin 16 (a a.) Anadolu ajansının Kan^unun başkanlığı altında Karsta bu senekı Ankara Üniversitesi haftasını aç. bususî muhabıri bildırıyor: Turkıyeye avdetı munasebetile Harı. mak ve Lozan gününü orada kutlamak ciye Naan Von Ribbentrop tarafından Ü7ere 18 temmuz 1942 cumartesi günu oğle yemeğine, ve M. Hitler tarafından Ankaradan hareket edecektir. Heyet da çaya davet edılen bınuk elçı Hüsrev Karsta konferanslar verecek ve doğu Gerede, dun umumi karargâhta veda bolgelerımızi alâkadar eden pratık ko. larını yaDtıktan sonra Berline dönmüş. nuşmalar ve dersler tertib edecek ve mahalli araştırmalarda bulunacaktır. tüx. Berlin Büyük Elçimiz avdet ediyor Timoçenko ordulannm vazivetini dü« zeltmek üzere Vorones bolgesine taar* nızlar yapan Sovyet merkez ordulan kumandanı General Zükof Moskova 16 (a,a.) Sovyet tebliğinin eki: 14 temmuzda hava kuvvetlerimize mensub teşkiller cephenin muhtelif kesimlerinden 90 dan fazla Alman tankila (Arkası sahife 3 sfitun 2 de) Ç Kapalıçarşıda yangtn oldu ) İstanbul fethini kıymetlendirmek için evvelâ Fatihin eserlerini kıymetlendirmek lâzım geldiğini prensip sayan minur Sedad Çetintas, ikinci sahifemizdeki makalesinde, Fatih tarafından yapünlan yukanda resmini sördülünüz Çinili koçk karşısındaki Arkeoloji Müzesinin ortadan kaldırılmasını istemektedir, Dün Kaoahçarsıda yangın çıkmıs ve 3 kujumtu dükkâıu yamnıştır. Buna dair haber ikinci sahifemizdedir.