24 Temmuz 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

u MİLLİ PIYANüO ÇEKILİŞİNDE umhuri J 19 VII SaVI." 0 4 4 0 * İSTANBUL CAĞALOĞLU Teigraf ve mektub adresi: Cumhuriyet. İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başnnıharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24296. îdar» ve Matbaa kısnn 24299 24230 Ankara 23 (a.a.) Millî Şef, Cumhur Reisi Ismet İnönü bu akşam Kaat 18,45 te Konyadan otomobille Ankaraya avdet buyurmuslardır. Cumhur Reisi Dıkmende Buyük Mıllet Mecllsi Reisı Abdülhallk Renda, Başvekil ve Hariciye Vekâletı Vekılı Şukrü Saracoğlu, Genelkurmay Baskanı Mareşal Fevzi Çakmak, Vekiller, C. H. P. Genel Sekreteri, Valı, generaller ve askerî ve mulkî erkân tarafından karşılanmışlardır. gün çıkan sayısında U SEV İ OKDUSD Rüştünün çok ıl bir manzumesi yıda haftanın güarikatürleri vardır Lozan Zaferinin Yıldönümünü Ku Türk ıtıilleti, kazandığı zafere ne kadar lâyık olduğunu bütün dünyaya isbat etmiştir Onu milletimize hediye etmîş olan Başmurahhasımızı Cumhurreisimiz olarak başımızda görmek ve bütün milletçe onun etrafında yekpare bir kaya salâbetiîe sımsıkı toplanmtş bulunmak bizim için elbette kutluluğuna paha biçilmez çok büyük bir bahtiyarlıktır ürkiye ile diğer devletler arasında akdolunmuş olan Lausanne sulhunıuz bııgün ondokuzuncu yıldonumünü idrak ederck yirminci yaşına ayak basıjor. Yakın Turk tarihinin bu büyük zaferini dünyanın geçirmekte olduğu daha büyük , bir mücadele içinde bugün kutlularken ! onda elbet halin zorluklarını bize daha kolaylıkla yendirerek istikbale daha kuvvetli emniyetle baktıracak çok zengin bir iltihar ve itimad haznesi buluruz. Lausanne sulhu ile biz geçen Umumi Harb sonunda sozde galib devletler tarafından bize tahmil olunmak istenilen haksızlıklan bertaraf etmekle beraber tam ve kat'î hürriyet ve istiklâlimizi kazanmıftık. Oıtimal ki yeni ddnya cidaline kansnıamış olroaklığımızın bir sebebi de öteki harbin sonunda bize taalluk eden haksızlıkların en ehemmij etlilerini vakit ve zamanile bertaraf ederek nobetimizi savmıs olmaklığımız ve bilhassa Lausanne sulhu ile neticelenen çetin müeadeleyi geçirerek haklarımızı daha •» zanutr btitün «Ktoyaya tasdik rttbrat> bulunmaklığımızdır. Bütün acılıklarile hatırlanı ki geçen Umumi Harbin sonunda sozde galib devletler bire zulmün ve gaddarlığın timsali sayılacak rillet ve senaat dolu bir sulh tahmil etmek istemişlerdi. Tarihte (SeVre) adım taşıyacak olan bu mütesebbislerine ebedî hacalet verici vesikayı yırtıp >ok etmek içindir ki Türk milleti silâha sanlmış ve haklı davasiBi binbir yokluk içinde binbir fedakârlık pahasına ileri gotürduğu yeni bir harble bir daha ispat etmek zonında kalmıştı. Lozan kahramant, Millî Şefimiz lnönü, İlk bakışta Lausanne sulhumuz bizim Sevre zulmüne karsı bir zaferimizdir. kazandığı nralarda... Lausanne'da zulmü yıkarak hakkı hâkim kıldık. İşte bunun içindir ki yirmi sene fasıla ile dünyanın yeniden içine gomüldüğü eskisine nispetle beşbeter dehsetli dunya cidali onunde bizim nobetimizi savmıs olmak iübarile de ateş dışında kalmıs sayılabileceğimize işarei ettik. Filhakika yeni dünva harbinin en tesirli ilk sebebi hiç süphesiz başta Vergailles olmak üzere bir takım muahedelerin galibden mağluba yüklcltiği çok ağır sartlardır. Ne hacet, bugün Almanyada hâkim olan ve karşı tarafça o kadar hiddetli ve şiddetli tenkidlere uğnyan Hitlerizmi bile binnefis Versailles yaratmıştır denebilir. O kadar fena bir muahede yapılmıştı ki nihajet adına göre sulh aleti olmak lâzim gelen bu vesika doğnıdan doğruya eskisinden daha korkunc yeni bir harbin belübaşlı Ankaradan öğrenildığine göre Ticaret •ebebi oldu. Vekilimiz Dr. Behçet Uz, kşe durumuİste cihanşümul yeni bir harbin sîmdi artık küreiarz ölçüsünde büyük sarsın nu tam bir düzene koymak, ve ticarî ihtiyacları günügunüne karşılamak için ülarını uzaktan uzağa biz bile hissederaîâkahlarla temaslarına devam etmekken yıldönümünü idrak ettiğimiz Lauu te ve icab eden tedbirleri elmaktadır. sanne sulhumuzun kıymet ve ehemmiVekiîlikte ve Vekilliğe bağlı bulunan yeti gözlerimizin önünde bir hat daha ve alabildiğine canlanıjor ve yükseli müesseselerde işlerin sur'atle tdmim için yor. Demek ki hakiki bir sulha varabil ayni daire içinde uzun kırtasî muamemek için, hiç istisnasız, tarafların hepsi leler ortadan kaldırılmış, şifahi temaslarla, telefon konuşmalarile ve sür"atle milletlerin hayat haklarına hürmet çösneticeye varılması esaslan kabul ediltermeği bilen adalet hislerile titriyerek miştir. yürüyebilmeulerdir. Aksi takdirde >eVekillik, geçim kolaylığını temin için Lozanın manası Millî Şef Ankarada lnönü Aksaray halkile de temaslarda bulunduktan sonra dün otomobille, hükumet merkezine avdet buyurdular lar ve aldıklan cevablardan çok memnun kalmışlardır. Millî Şef saat 13 te Koçhısar yolıle Ankaraya hareket buyurmuşlar ve teşnflerinde olduğu gibi ajTilışlarında da hararetli tezahurleıle uğurlanmışlardır. Konya 23 (a a.) Reisicumhur İsmet İnönü, Konya Halkev:nde ve uğradığı Konva v.lâyetinin kaza ve koylerinde halkı kabul ettikleri zaman, geçen bir sene zaıfmda butun vılâyette hububat satın almırken Konyalıların temin etüklen en iyi netıceden dolayı Konya halkına ve Konya Valisi Nizameddin Ataker'e teşekkür etmışlerdir. Reisicumhur bu munasebetle, Konyanın, muharebe zamanlarmda orduyu ve memleketi beslemekte ön safta geldığıni buuın yurda ha^ıılataceklan vadinde bulunmuşlardır. Önümüzdeki sene zarfında da Konya vilâyeti halkından ve idare memurlarmdan, cumhurıyet hükumetinin ayni gayreti beklediğini söylemişler VG hileli yollara sapmak temayüllerınin yer bulmamasına dıkkat ediimesini tavsiye etmislerdir. Reisicumhurumuz Konyalılara iltifatlarda bulundular Millî Şefimizin Aksaray köyliilerile musahabeleri Aksaray 23 (a.a.) Aziz Millî Şefimiz Reisicumhur İsmet İnönü dıin tBor> yolıle şehrımizi şereflendirmışlerdir. Millî Şef yol uzerinde harman ışlerile meşgul kdylulerle konusmuşlar ve koylulerin içten gelen samımî tezahurlerile karşılanmışlardır. Aksarayhlar çoktanberi hasretini çektıkleri Yüce Şeflerini ara^nnda görmekten duvdukları sonsuz sevinc ve derın şükıan hıslerıni coskun bir şekilde gostermıslerdır. Millî Şef, Aksarayda köylü ve kasabalı halka bir çok smller sormuş T rSoyyet harp [tebliği Voronej ve Lenıngrad cephelerinde Ruslar mevzii muvaffakıyetler elde ettiler Aşağı Don kesiminde durum gittikçe vahimleşmektedir Moskova 23 (a.a.) Sovyet tebliğine ektlr: Voronej çevresinde şiddetli sevas devam etmiştir. Kıt'alarımız duşmanı surnıüş ve mevzileri kuvvetlendırmişür. Başka bir kesimde kıt'alarımız kuv vetli bir topçu hazırlamasmdan sonra duşmamn mukavemetini kırarak Al manları nehre kadar siırmıişlerdir. 17J0 Alman oldurülmüş, 6 tank ve bir çok başka silâh tahrib edılmiştir. Bir çok Alman nehirde boğulmuştur. Sovyet geceyarısı teblıği eftnde Sovyet kıt'alarının Leningrad cephesinde bir tepeyi aldıklan söylenmektedir. Novocerkask bölgesinde cereyan etlen şiddeMi savaşHrda Almanlar sııbay Te er olmak üzere 1300 ölü vermislerdır. Kıt'alarımız da çok büyuk kayıblara (Arkası sahife 3 sütun 2 de) KURSK Almanlar Rostov'a girmek üzere KURMOjARSkA EJDERHAN Rus taarruzları püskürtüldü Alman kolları Stalingrad hududlarına varmış bulunuyor Berlin 23 (a a.) Alman Ordulan Başkumandanhğının tebliğı: Alman ve Slovak kıt'alan Rostov 5. r.unde mustahkem kopnıbaşı mevzimi yarmışlar ve taarruzlarına devam ederek şehlr yakınlanna ulaşmıçlardır. Rostov istikametinde gerlden yolu kesllen bir nüşman grupu yok edılmiştir. Don neh. rl agzı cenubundakı demiryolu tesısle. rıle düşman taşıt hareketleri dun gıinduz ve gece devam eden Alman hava faaUyeHnin başlıca hedeGermi teşlcil etmiştir. Voronej şimal batısında düşmanın toplu haJde yaptığı taarruzlar inadlı çarpışmalar sonunda püskürtülmüştür. Bu münasebetle bir piyade tümenimia (Arkası sahife S. sütun 3 tel Lozanı Kın O' 100 200 J Mihver Iaşe işlerimiz düzene honuyor Vekil yarın Ege bölğesine gidecek Şark cephesinin cenub kesiminde yeni vaziyet Askerî vaziyet Ticaret Vekili geçimin kolaylaştırılmasî ve kırtasiyeciliğin kaldırılması için . etraflı tetkiklere başladı [ Afrihada YUNUS NADt Kahireye göre iki tepede bazı Ingiliz Hariciye Nazımevziler zaptedildi n, zafere kadar hartje Ingiliz ordusu Eden dedî ki: Bu sefer sulhu taarruza geçti kazaıtacağız,, devam olunacağım teyid etti Almanlar, taarruzların tardedildiğini ve bin kadar esir alındığını bildiriyorlar Rostov Stalingrad bölgesinde harekât H. Emir Erkilet Doğu cephesinde: Basın heyetimiz Berlinden ayrıldı H e y e t Almanyadaki sınaî tesisleri gezecek Berlin 23 (a a.) Almanyada seyahat etmekte olan Türk basın heyetının Berlindekl ikametl sona ermiîtlr. Heyet sınaî tesisleri gezmek üzere Berlinden aynlmıştır. Turkiye maslahatgüzarı heyet şerefine dıin Adlen otelinde parlak bir kabul töreni tertib etmiştir. Törende devlet, ordu ve basın mümessiHeri hazır buhınmuşlardır. Yazan: Enckli General Donetz'in doğusunda a;ağı Don nehrini feniş bir cephede geçtikleri evDoğu cephesinde: Rostov müdafaası velce bildirilen Mihver kuvvetlerinin yanlmıs ve Alman Slovak kıt'aları hareketleri hakkında yeni bir malumat sehrin kenar müdafaalanna kadar iler yoktur. Yukan Don dirseğinin içinde lemişler, ayni zamanda bu bölgede geri ve dısmda Stalingrada doğru ilerledigidcn bir Sovyet kıt'asının yohı kesilc ğini bildiğimiz Mihver ordusunun da (Arkası sahife 3, sütun 5 te) rek imha edilmiş. (ArkasJ sahife 3 sıitun 4 tel (Arkası sahife 3 siilnn " de) ( Hatayııt kurtuluş bayramı j Hatayın anavatana iltihakından bir hatıra: Hk Vali Şiıkru Sokmcnsuer ve ~ Jnunandan Şükrü Kanadlı ile Fransız mümessilleri, İstiklâl marsımızı dinliyorlar. (Yazısı 3 üncü sahifemizdedir.) Nottingham 23 (a.a.) Hariciye Nazırı Mıster Eden burada soyledlğ; bir nutukta harbin en kızgın de\Tesine giril miş olduğunu anlatarak Rus ovalarında ve Mısırda devam eden mucadelelerm «haıbin devamı uzerinde genlş bir olçude müessır olacağını» soylemiş ve «Duşmaniarımızın zıhnlnde hiç bir şuphenm yer bulmaması lâzımdır: Mücadele uzun veya kısa olsun, biz ve müttefıkleruniz muzafferene bir neticeye varmcıya kadar harbe devam edeceğiz.» demiştır. Kahire 23 (a a.) Ortaşark İneiliz Mlster Eden hiç bir hâdlsenm veya kuvvefleri umuraî karargâhmın teblıği: Dun gece ve gıindüz merkez kesiminmu\affakıyetsizliğın bu azmi değıştlrmjyeceğlni soylemiş ve daha sonra harb deki diışman mevzilerine karşı piyadeden sonraki vaziyetten bahsederek de mlz tarafından şiddetli bir savaş yapılaııstır. miştır ki: Şımal kesimindeki çarpışmalar bütün « Sulhu kazanmak, harbi kazanmnk kadar guç olacaktır. Geçen defa sulhu gün uzunluğuna ve genişliğine olmak kaybettık. A>ni hatalan tekrar etmek uzere bilhassa Telelisa, El Makkat ve ve Almanya bakımından, yeniden ayni Meteirya tepeleri etrafında tekâsüf ettehlıkelere goğiıs gerrr.ek ıjyetinde de mlstir. Merkez kesimindeki çarpısmalar da gılız. Mutearrız de\le*lerln sllâhsız'sndırılması tam olmalıdır. O zaman İlk va Ruveysad tepesmin batı ucunda ve haziie aç kalan milletleri beslemek olacak fıfçe şimale doğru Deir El Şeyh çe\re(Arkaa sahife 3 »ütuu 4 U) (Arkası sahife 3 tutUD 3 te) Mühendis mektebinde Dün Maarif Yekilinitı de huzurile ve törenle yeni mühendislerimiz diploma aldılar Sovyet Rısya. guya Mısıra bir seferî heyet göndermiş? Maarif Vekili Hasan Âli Yucel, dünkü tdrende. >eni muhendislerle bir musahabe yapıyor (Yaaa 3 jacti gahifemitdedir.) KrgişindekJ K ; I ! ; ^ tjtk^edjyor^ ve projeler