10 Eylül 1942 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURÎYE* 10 Eylu! 1942 Askerî vaziyet I ZİRAI BAHISLER Sekiz on sene evveldi. «İktısad Vekâleti muazzam bir kalkmma progTamı> hazırlıyor tarzır.da debdebeli bir havadis koptu. Matbuat bize yüklenen sosyal vazife bir hayE çapraşıktır doğrusu! aylarca bu plânm ezbere tarifini yapü. lerdeki çiftçüerin Nihayet proje çıktı. Gazetecilik hayatıFevkalâde ahval (Baştarafı 1 inci sahiiede) muazzam Rus kuvvetlerini (en az 2025 • • • • •»n.ium. Y a z a n : »'^^•»^•••••••••'»••' zengin ve müreffeh ••• çarlları dahilinde mın ağır sukutu hayallerinden birine o kendi kendini batırması icab edecektir. tümen) sarıp imha ederlerdi. Bu takmryaşadığmı hatırla gün uğradığımı hâlâ hatırlarım. Bu, büher tarafta ziraat de Stalingrad belki daha çabuk ve daBu iki ihtimal dışuıda herhangi bir lcrmak bu fikrln doğ tün medenî âlemin anlıyacağı manada, mahsullerine artan tib ve harekeüe Alnıanların Karadeniz ha az telefatla düşebilirdi. Fakat buruluğunun bir detaleb, istihsalin amuayyen tesebbüsleri hemen tatbika Rus donanınasını ele geçirmeleıi ihtimali nun için Almanların aşağı Don'a varıp lüidir. zalması ve fiatlarm konscak şekilde kalıplıyan bir plân deköprübaşılar kurduktan ve Koslov'u da jok gibidir. Ekilen bir tarladan mahsulle bir çok ğil, «yollar yapılmah, şimendiferler işleyükselmesi, harb dışında kaîmak irr. rr.ahsul miktan üçte bir nispetinde aıtaldıktan sonra mevcud kuvvetlcıin çoAlmanların, şimalî Kafkasyada, bidakânına nail olan memleketirr.iz ziıan mış ve 8 milyon tonu geçmiştir (dönii nebatı besliyen maddeler kaldınyor tiimelidir! Nehirler açılmalı, üstüne yetteki sür'atli ilerlcmelerine ve Kafkas ğile derhal Sıalingrad üzerine yürümeleri ki, iyi mahsul almak için bu gıia mad köprüler kurulmalıdır!» nev'inden, umutinin kalkınması için pek müsaid şart me 160 kilo). silsllesinin cn yüksek dağı Elbrus'u bir iktıza ederdi. Bu suretle heın Rusların ÎVIemlekclimİzde de gerek ekim aîa delerini tarlaya iade etmek lâzımdır mî tavsiyeleri maddelemiş acayib bir telar meydana getirmiştir. elçabukluğile almalarma bakarak cenubî burada kuvvetlenmelerine me\dan veMalum olduğu üzere bugün di'.nya nının genislemesi ve gerek donüme a. Ne insan ve ne de hayvan beslen menni listesiydi. Şimdiye kadar el konulmuş, satış ve Kafkasya ile Batumun Novorosisk'ten rilmemiş olurdu ve hem de belki burası lınan mahsulün artması yönünden meden yaşıyamıyacağı gibi, nebatlar da te\zii kajıd alana alınmış oıan nıaıiarm ; pazannda mühim rol oynıysn ArjanGeçen kış sonu, AIillî Korunma kanuevvel düşeccğini ve bu suretle Novoro roktan alınrnış bulunurdu. Herhalde Statin, Şili, Kanada ve Avustralya gibi bü Cumhuriyet devrinde çok büyük terak toprakta İhtiyacı olan gıdaları Dula. taınamüe seroast bırakılmasmüan sonra sisk'teki Rus donanmasının son iltica ve lingrad Rus ordularmın bu kıştan evvcl yük ihracatçı memlekstler dünya paza. kiler elJe edUmiş'.ir ki, bu hususta mazsa, mahsul vermez. İşte nebatı bes nunun tadili tecrübesinden de böyle acı piyasaya ehemmiyetli miktarda mal çıkbir ümid inhizamile çıktık. Biz, vicdanı ricat limanından nıahrum bırakılacağını mağlub ediimeleri bakımından Novorofaaliye lemek için toprağa verilen gıda rında hâkim vaziyetlerini 1914 18 bilhassa Ziraat Vekâletimizin sisk'ten ve Kafkasyadan çok daha ehem mıştır. Bilhassa gümrüîslerden yeni ge dünya savaşmda kazanmışlardır. öyle tini şükr^nla kaydetmek lâzım gelir: lerine gübre ismi verilir. sakatlanmış, ahlâkından ufunet sızan şu umanlar bugün yanıldıklarını anlamışîen ve birlikler tarafından serbest bıramiyetlidir. Cumhuriyet devrinde çiftçinin istihsal lardır. ki bu ülkcler o zaman bizzat harbe İşGübre başlıca üç şekildedir: Birlnci.i bozgun cemiyete şuurunu toplıyacai Her neyse, Alman ve müttefik ordular, kıian iüıalit maliarının miktan mühiın tirak etmediklerinden, beynelmilel va. vasıtaları todricen artmış ve Ziraat tabiî gübre adı da verilen ahır (hay şiddetli, müsamahasız bir inzıbat havası Bununla beraber Novorosisk'in hâlâ bir yekuna baliğ olmaktadır. Fakat veriîeceğini umarken müeyyide olarak bazı yerlerinde Ruslaruı inad ve sebatla Stalingradı her ne pahasına olursa ol maalesef bir kısını üccarın DU aıüsaade ziyetten istifade etmesini bilmiş, . ekim Vekâle:inin kurduğu bir çok fennî zi van) Rübresi; ikincisi sun'î gübıe ki, sun zapta çalışacaklardır. Faknt zaptetsahasını 23 dcfa artırmış, istihsal va raat müesseseleri istihsalin artmasına, buna kimyevî gübre de denir ve nihayet biraz güvenip durduğumuz sürgün cezası müdafaada bulunduklan ve liraana yaden fena şekilde istifade etmekte oldukbile kaldırılmıştı. kın tepelerde muharebeler devam cttiği tikleri takdirde galib bir ihtimalle çoklan ve ellerine geçen malları hemen sıtalarını tamamlamış ve fennî bir şekalitesinin yükselmesine ve standord. üçüncüsü yeşil gübre ki, buna nebati esir elde cdemiyecekleri gibi, yapmakta kilde ziraat yaparak donüme annan larmasma çok yardım etmiştir. gübre de denir. Bu gübre nevilerinden Tabiî sebebler zorile belirmişfiatyükanlaşılmaktadır. Almanlar N'ovorosisk'in, ortadan yok ettıkleri görülmüştür. Bu Gübre meselesine gelelim: Bu en iyisi hayvan gübresidir, zira bunda sekliklerini mevzuumuzdan ayırıyoruz. mevkiin asıl müdafaa kuvveti olan üç oidukları şiddctli cephe hücunıları onla satışlann da hiç bir maliyet hesabına ve mahsulü ai'tırmakla ziraatîerinin tems. ra fazlaya mal olacaktır. Ruslar ise bulini sağlr.mlaştırmıçlardır. O z?.mandan İş kökünden halledilmedikçe dö nebstm iyi yetişmesi İçin lâzım olan gı. Fökat bugün sun'î pahalılık, ihtikâr, istümenden maada Kırım ve Sıvastopol kâr haddine dayanmadan satıldığı, el bcri bu ülkeler dünya pazannda büyük rıümden alınan mahsulü esash bir da maddelerir.in hepsi bulundu§u gibi, tifçi'.ik ve bütün şer ortaklarının o zaınuharebelerinden artakalan bir çok bir ıasını vermek istemiyeceklerinden, bit den e'.s geç.iği öğreniimiştir. tabi cephenin diğer yerlerinden kuvvetziraat ihracatçısı olarak mühim b:rer şekilde aıtırmağa da imkân yok bu gübre toprağın hikemî vasfını da mankinden daha Çok arf.ığını, azıttığmı, liklcr tarafından müdafaa edildiğini ve Ticaret Veiâleti, satışlarm daha ditur. Nasıl mahsulü tabiatm cilvelerir.den iyileştiriyor. su tutma kabiliyetinl ıslah kudurduğunu anlamamak için yaşamadüşman Novorosisk istihkâmlannda faz Ier getirecekler ve mütemadi mukabil siplmli bir şekilde yapılması için yeni mevki almış ve memleketlerini de r e . faha kavuşturmuşlardır. Meselâ, Avus ve kuraktan kurtaıarak emniyct altı ediyor kl, bu cihet bilhassa memleke. mak bile kâfi bir sebeb değildir. taarruzlarda bulunacaklardır. Hatta la tclefat verdiğinden alınan esirlerin bazı tedbirler almağı düşünmektecir. trslyanın nüfusu bizimkinin yansmdan na almak için hükumeümiz hiç bir n a s . timiz gibi kuraktan sık sık zarar göBu arada silâhı elinden alınmış Türk ancak 6 758 olduğunu bildinnişlcıdi. Fa Ruslar, günlerdenberi, Almanların Klets Son günlerde bılhassa gıda maddeleri bile az olduğu halde yıllık ziraat mah. raftan kaçınmıyor ve büyük sulama ren ülkelerde çok ehemmiyetlidir. kayanın cenub doğusunda kurıîııkları adliyesini de efkân umumiyeye karşı kat anlaşılan Novorosisk mü>tahkcm üzerinde yeni fiat yükselmesi görlUmes sullerinln değeri bizimkinin üç misline tesisatı yapmak imkânı olan yeılerde Biz de ehemmiyetine göre en evvel müşkül durumda bıraktığımızı unutmamevzii, bütün kara taraflanndan muha müdafaa mevzünc tîe taarruz ederek Sta tedir. Sadeyağı fiatlan bir kaç gün yakın ve Kar.adanm nüfusu bizimkinin bu İşi başarmak için bütçesinden 70 80 bu meselenin üzerinde duralım: lingrad'a taarrıız eden kuvvetleri tehlimalıyız. İhtikâr yaptığma kanl olduğu sara edilip sarılamadığı ve bahusus dciçınde kiloda 20 iuruş yükselmiştir. Bil yansmdan birar' fazla olduğu halde. milyon lirahk tahsisat ayırıyorsa, gübre Esefle kayde'.meliyiz ki, memkketi halde, bu soydan bir suçluya, ancak pul niz tarafı açık kaldığı için orasını mü keye düşürmek istiyorlar. hassa nohud fiatlarmda yükselme var ziraat mahsullerinin cisğeri bizimkinin , meselesinl kökünden halletmek İçin de mizin j'ayla ve yüksek yayla kısımlaparası nev'inden bir «ağır ceza!» verebildafaa eden kuvvetleri saıarak esir ve dır. Dün piyasada nohud toptan 55 60 hükumetimizin hiç bir fedakârlıktan rında, yani en çok hububat yetiştıren diği için, kimbilir, kaç âdil Türk hâkimisekiz misline varıyor. imha etmek kabil olamamıştır. Bunun da Doğa cephesinin diğer kuruşa muamele görmüştür. bölgelerde halk yakacak bulamad'ğın nin vicdanı sızlamaktadır? başlıca sebebi Novorosisk'e taarruz eden Eğer biz de bu günkü vaziyeiten İs çekinmiyeceğine eminiz. Bİzce bu iş bir Pçynir tacirleri, Ticaret Odasmda te| bölgelerinde: tifade ederek zi.aatlmizin kalkınması i z i r a a t Vekâleti meselesi olmaktan faz dan gübreyi kurutarak tezek halindp Alman Rumen kuvvetlerinin birkaç Bir vakit'er şöyle bir zihniyetin yayılnekelerin açılarak tartılması karannı " . .i r,.. .... kökün yakıyor; ve tarlaya veremiyor. Bu müBad, Vurlemberg, Frankonya ve Hes pi Kaluganın cenub doğusunda ve Metatbik edemiyeceklerini açıktan açıga için esaslı tedbirler almaz ve memleket la bir devlet meselesidir. Bu işi ı..ı.:: essif hâdisenin neticesi âşikârdır: Güb dığını da gördük: ıHalka fevkalâde zal yade tümenlerile Rumen süvarilcrinden din'de Ruslar şiddetli taarnızlar yapı söylemektedirler. Peynir tenekelerindeki ziraatinin temelini sağlam ve Earsılrrmz den hallettiğimiz takdirde yılda bir TTİİ. resini yakan çiftçiler çok çahşt!kiarına mönlarda yaşadığı hissini verecek ağır mürekkeb zayıf bir kolordudan ibaıet yorlarsa da bermutad bir netice elde e peynir miktan 14 ,15 kiloya düşürül esaslar üzerine kurmazsak, yarın bu yon ton kadar fazla mahsul elde edeve fazla Eİraat yaptıklarına bakmıyarak tedbirlerden çekinmek lâzımdır.» Yani bileceğimizi tahmin ediyoruz. olmalandır. Novorosisk'in etrafı sarp demiyorlar. Rjev'de Rus taarruzlan tav müşıiir. Buna mukabil teneke başına harb bittikten sonra yukarıda kaydetEtvelâ ziraatçi olmıyan okuyuculan donüme az m?hsul kaldırdıklan \e da hamama gireceksiniz, fakat hararstin tiğimiz büyük denizaşın müstahsil devdağhk arazi olduktan başka, iyice tahkim samıştır. İlmen gölü cenubile, Vo'chov fiat bir lira daha artmlmıştır. mızın da meseleyi İyi kavrıyabilrresi ha pahahya mal ettikleri için fakrü za. farkında olmıyacaksınız! Kendi kendine letlerin rekabeti karşısında, memleke. edilmiş bulunduğundan bu kadar az bir köprübaşmda ve Leningrad nıuhasara Pirinc fiatlan son üç dört gün içinda telkin asabiyecilikte bir usuldür ama İçin şunu arzedelim ki, ieoliji teşekkülü ruret içindedlrler. kuvvetin burasını bir kaç haftacla zap çevresinde .ekseriyetle Rusların taarruz kiîoda on beş yirmi kuru.ş birden yük timizin bünyesine lâyık olan yeri onlabüyük cemiyet hastalıklannda böyle ronn arasmda çok güç kazanabileceğiz. itibarile pek nadir rastlanan çok kuv Maalesef gübreyi yakmak mecburiyetetmesi gene büyük bir muvaffakıyettir. lan neticesinde, şiddetli muharebeler o selmiştir. Adi ve or.a cins pirinçler pevetli tarlalar müstesna olmak üzere tl memleketin dörtte üçünden fazlasm. mantik hüsnüzanlann, milletçe çekilen Bunun İçin iki yoldan yüıümek lâlup duruyör. rakende olarak 150 155 kumşa satıltarlalara gübre vermeden toprak mah da caridir. Bu kadar geniş bir sab.3da îftıraba rıza gö=lermekten başka faydaAlmanlar, Novorosisk'te alınan başlızımgelir ki bunlardan birisi ekim alaLadoga gölü cenubun maîjta, biraz İyi mallar için 170 180 sul vermez. Tarlalarımızın %99 ıınun gübre yakılmaktan kurtularak tarlaya sı olmadığıru işte bütün acılarile görüyor ca ganimetlerl bidayette her çaptan 90 Almanlar nını geniş!etmek ve bunun için de istopla 14 tank, bir zırhlı tren ve bir cok da yer kazanmışlardır. Ruslann bütün kuruş istenmektedir. Kuru fasulya, Mer tihsal vasıtalarmı tamamlamak, ikincı muhtelif derecede gübreye İhtiyacı var. vermek imkânı elde edildiğl günden ve yaşıyoruz. «Ahvali fevkalâde» yi angemi olarak bildirmişlerdi. Son bir teb bu taaıruzlardan maksadları, Almanları cimek gibi diğer gıda maddeleri de bu yol ise dönümden alman mahsulü ar dır; öyle zayıf tarlalar vardır ki şim. Hibaren, memleket istihsalinin ehemTni lamamız için bir boyunlarımıza yafta ascenuba kuvvet sevketmekten menetmek nispetler dahilinde alabildiğine yükseldiki vaziyetinde donüme meselâ 50 kilo yetli bir surette artacağı şüphesizdir. madığımız kaldı, liğde, şehre yakın bir müstahkem tepetırmaktır. Burada dönümden ahnin mahsul veriyorsa, iyi gübrelenecek, olduğu meydandadır. Ve buna az çokmektedir. Bu maksadı temin için memleketin Bu «ahvali fevkalâde» nin içine milmahsulün artırılmasmdaki gübre, tonin zaptı dolayısile yeniden 1000 esirle muvaffak oluyorlar. Fakat kendileri bilEt fiatlan da bir aralık 1C0 110 ku hunıluk ve ziraat usulleri gibi bazı mü yani donüme 10 12 araba gübre veri bir çok taraflannda mebzulen ünyit letle beraber giren hükumet, idare çar27 lop ve bir zırhlı tren ele geçirdiklelecek olursa, alınacak mahsul 3 m'.sli madenleri mevcuddur. Gübre yakan akis cenuba yani Stalingrad'a kıt'alar ruşa kadar lndiktan ve bu fia'.ı iki üçhim âmilleri araştırmağa çahşacağız. kını döndürmek için tedbir üstüne tedbir rini haber verdilcr. ne çıkar. Görülüyor ki, bir çift*;i 300 çiftçiye linylt ve bunu yakmak için getirebiliyorlar. Çünkü Almanların bu gün muhafaza ettfoten sonra 150 160 alırken, halkm hayat membalarını fedeBugün biz donüme çok az mahsul a. dönüm zayıf arazile uğraşmaktansa, 100 Novorosisk'in Mihverce zaptcdilmesin mmtakanın şimalinde mutlak müdafaada kuruşa ıırlamıştrr. Zeytinyağı fiatlan da soba verilirse, çiftçi sevine sevine satın ce mevhum ve maznun tüccar vicdinma lıyoruz; misal için buğdayı ele ablıra: dör.üm iyi gübrelenmiş ku\vetli yerde den elde edilen diğer önemli bir fayda, kaldıklarını gtirüyorlar. Stalingrad mu 145 150 kuruşa yükselmiştir. alır (çiftçide şimdi para vardır!) emanet etmek acı neticelerine şimdidea burada serbest kalan ve daha kalacak harebelerinin uzamasının bir sebebi do Bu fiat yükselmelerinin hangl esaslar Dör.üme ortslama olarsk 8 5 9 0 kilo çalışırsa her cihetten daha kârhdır. İş gübreyi tarlaya verir. lıazırlanmamız gereken bir tecrübe olakadar mahsul alıyoruz. Donüme 229 lediği arazi geniş oîsa bîle, zayıf tr.polan Alman Rumen kuvvetlerinin kıs işte budur. ve ne gibi sebebler tesirile alabildiğine Gelecek yazımızda da bu mejelenln bilir. kilo alan Almanya, 298 kilo alan Holan raklan olan bölgelerde halkm fakiı men Tuapse'nin zaptında kullanılmakla f.rladısmı ar.lamr.k ise mümkün olamatetkikine devam edeceğiz. H. E. ERKtLET da ve 302 kilo alan Danimarkıy. bir kuvvetli topraklan ihtiva eden b'JleeYolsuzluğa karşı bir tek mâni teşküât beraber bunlann bir kısmile ehemmimai'.adır. Ahmed ARAZ tarafa bırakacak olursak, komsumuz olan Belediye kontrolunun kifayetsizliği, "yetli diğer bir muharebe yerinin takviye Piyasaya çıkarılacak ithalât Bulgarisian 122, Macaristan ise 139 kiceza müeyyedelerinin tahdid edilmesi edilebilmesidir. Bu yer, Grosni istikameHava Kurumuna yapılan lo mahsul alıyor. Eğer biz de donüme hükumetin otoritesini ağır ağır yıpranti olabilcceği gibi Kafkas gcçidleri vcyaeşyası alman mahsulü Bulgarisiamnki dpreceyardımlar dırmaktadır. hud bizzat Stalingrad olabilir. Bundan blr müddet evvel HlndlstanTürk Hava Kurumuna Şark Deri T. A. sine yükseltmeğe muvaffak olursas, o Gazetelerl okuyunuz: Yerli ve yabancı Stalingrad: Bu mevki de nilıayet düş dan temin edilmis. olan 14,000.000 liralık zaman İstatistik Umura Müdürlüğünün bütün eşya fiatlan yükselmektedir. Nimek üzeredir. Almanlar, düşündüğünıüz pamukîu mens'Jcatın ilk partisi memle Ş. namma Ahmed Kara 15,000, fabrika tahminine göre yurdumuzda b'jğday çin? Bir hsftadanberf, yirml dört saatgibi, Volgayı ne şimalden ve ne de ce ketimize gelmek üzeredir. Ticaret Vekâ *.or Aleko Dulo 10,000, Amram birader ekilen 4 milyon hektar, yani 40 milyon BERNARD marka tulumba ile akupla tamam işler bir benzin motörü tenberi yeniden değişmiş kuv\etli sebebnubdan geçcrek şehri ihata ciheiine git letl, bu mallann tamamımn Ticaret O ler 9,000, Sotiriyadis biraderler 7,500, is dönümden 1 mîlyon ton kadar fczla satlllk'ır Galata, Mumhane caddesi Ko. 25. Faik Tek'e müracaat. mini vermek istemiyen bir zat 7.000, ler olmadığma göre hâdisenin manası nıcdiler. Onlar müstahkem çehre birkaç fisl tarafından getirtilmesine karar verbuğday alınabilir ki, bu günkü fiatla bu Kamhi biraderler 5,000, Danon 5,000, daha korkuncdur: Vehmettiğimiz muragündenberi bilhassa, batı ve cenubdan mişîir. Yüzde ellisl bilâhare tevzd olun250 . 300 milyon lira eder; görülüyor Altıparmak 5,000, Vamvokopulos 5,000, kabe sıfırdan ibarettir ve en hazini piki bu, üzerinde esaslı uğraşmağa değer hücum ediyorlar. Hücumlar cepheden mak üzere Ticaret Vekâleti emrinde tuLeyago ve David 2,500, Barukas 1,500 lira bir meseledir. yasada devlet korkusu azalmaktadr. yapıldığı için tabiaüle çok zaman yiyor tulan mallar da Ticaret Ofisine verilteberru etmişlerdir. mlştlr. Suçlu zümre, hükumetin karşıhklı ve çok kanh oluyor. Almanların, düdalgah, 4 lâmbalı SUPER HALK RADYOLARI Relmiştir, Ancak aşağıda görüleceği üzere, dögüvence dayanan son âlicenab sistemini Merhum Halidin cenazesi nümden alınan mahsulü artırmak hiç Ticaret Vekâletinln verdiği blr kararşündüğümüz gibi, Stalingrad'ı, doğudan RADYO PAZARI: Galata Tünel caddesl No. 1 7 1 anlıyamıyacak kadar düşmüştür, bütün Baramamalan Volgayı geçmeği tehlikeli la, plyasaji genişletmek için Ticaret Ode kolay bir iş değildir: Bu rr.rjele mezardan çıkarılarak cemiyeti çürütmeden evvel onu mill! bulduklarındandır. Bunun sebebi, kuv fisi elinde bulunan mallann hepsinin tarlayı iyi işleyip vaktinde ekmek, tarbünyeden merhametsizce söküp ateıak:a getirilecek vetlerinin hem Volgayı germeğe ve hem hemen pijasaya çıkanlmasına karar layı gübrelcmek, iyi tohumluk kulb.ngecikirsek, bir gün, muhtekir olmıyanVefatım büyük teessürle bildirdiğimiz mak, rasyonel bir şekilde ziraat yapde bu geçişin bilhassa şimale karşı koru vermiştir. Bu mallar meyanmda talita lann ekalliyette kalmasından korkulur! tundura çlvisi, demir varil, sutkostik, spor idarecilerinden merhum Halid Tüc mak gibi çiftçinin görgü ve bılgisi, nıağa, kâfi gelememesidir. Eğer Almanlar kâfi kuvvetlere malik Jüt lplliri, Jüt kanaviçe, JUt çuval, saç carbaşı Bahkesirde defnedilmiş, vaziyet hattâ diyebiliriz ki çiftçinin kültür seFeridun OSMAN ailesine blldirilmiştir. Merhumun ailesi viyesi ile alâkalı mühim bir msseledir. | olsaydılar, Stalingrad'ı doğudan sarar levha, ve in§aat demiri vardır. cenazeyi İs:anbula getirmeği arzu ettilar ve bu suretle büyük Volga liman Ancak bunun ulaşılmıyacak bir gaye 60 ton demir 1 Etlmesğud ambarlarımlzda mevcud 15 ton miktannda çadlr parçalarile Büyük bir mağara ğinden cenaze mezardan çıkanlarak İs olmadığını diğer milletlerin tecrübelerinşehrini zaptederken bunun çevresindeki 4530 kilo yün 21/9 942 tarihine rasllyan pazartesi günü saat 15 te kapall Karabük fabrikasmdan 60 ton muhUnkapanmda açılan Atatürk caddesl zarf usuilıe Ankara Yenişehirde Umumî Merkezimiz binasında satllatellf clns demlr piyasada lhtiyac erba tanbuîa getirillp aile kabristanma def den biliyoruz: Meselâ İ'.alyada 1925için toprak tesviyesl yapılırken büyük 2627 senelerinde buğday ekilen saha caktır. bma tevzl olunacaktır. Tevzlat listeleri nedilecektlr. bir mağara meydana çıkmış:ır. Mağara 5 milyon hektara yakın olduğu ha'.de, 2Talib olanlar yapacaklarl teklife göre % 7,5 nlsbetinde temlnat verehazırlanmaktadır. 2000 eksik ekmek için şimdilik bir çoi rivayeüer dolaşbu alandan alınan mahsul miktan 6 ceklerdir. Dünkü Belediye teftişleri esnasında maktadır. Bilhassa burasının 400 papas 18 fırın açıldı milyon ton e'.rafmdaych (donüme 120 3 Nümuneler Ankarada Umura! Merkezlmizde ve İstanbulda Yenipostane şehrin muhtelif semtlerindeki fınnlar kilo); halbuki 19373839 yıllannda etarafından vaktile kullanılan blr maBlr müddet e\Tel kapatılan 18 fınnın civar'nds Klzllav hanlnd^kl Depomuz Müdürlüâünde EÖrülebİlir. nastır olduğu da Eöylenmektedir. açılmasına dün müsaade edilrniştir. Vali dan iki bin noksan tartılı ekmek musa kim alanı pek değişmemekle beraber dere edilmiştir. ve Belediye reisi Dr. Lutfi Kırdar. dün şıyordu. Demek bizim kızanlardan sağ bu fınn sahiblerinl çağırarak keadileri A. ğustos sıcağının bozkırla deniz arakalan'.ar yavcş yavaş çekiliyorlardı. Tane bundan sonraki çalışma vazij"etleri sındaki kıraç, dereboylanm kavurup kib müfrezesinin serpintileri yakınımdan etrafmda direktJf vermiştlr. takırdattığı günlerdi. Toprağm fırınlangeçiyor ve sırtı dolduran çalılardan bimış etinden acayib bir yanık kokusu tüBir cesed bulundu Yazan: rirun içinde, Efenin saklandığı hiç biriDün «abah Heybellada vapur lskelesl terek boşlukta dalgalanıyordu. YaprakDr. A. ŞÜKRÜ KÜLTÜR r.in hatırına bile gelmiyordu. civannda blr cesed görülerek sahile çı ları hep bir yöne toplaşıp uçuşan salkımÖğle sıcağı kızıştıkça yaramm acısı, Dahillye Müfehassısl kanlmıştır. Yapılan muayenede bunun söğüdler, belkemiklerine kadar açıla açıcığerlerirr.i bürüyen ateş artıyordu. Ara Açıl, dökül, ferahiarsın efe. Büyiitülmüş ve yenlleştlrilmîş kurtulunca Rejiye kolcu olmuştu. Gü gelir gelmez silâhmı hemen yüklüğe asar denizde bogularak öldügü tespit edil la kendilerini sam yelinin seline vererelî Karasulu derin ve kesik nefeslere sı s:ra kendimi kaj'beder gibi oluyordum. nahlarının ağırlığını çekemez gibi öne olmuştu. Fakat Osman Ağa, korkulu İKİNCİ BASKISI canlarını kurtarmağa çalışıyorlar... miştîr. omuz vermiş tutumu, gülmiyen yağu rüya görmektense uyanık durmağı tercih ralanmış kelimelerle konuşmağa başla Nihayet dayanamadım, dışarıyı dinîiye298 sahife. 2 renkli Ievhs Köy bir resim hareketsizliği içindeydi. Mekteblere tehacüm pek dı. Sesinde kanları akan bir yaranın rek çalıdan süründüm, çıktım. Bir pınar yüzile, gene herkese saygı duygusu ve ediyordu. İçindekiler: Yalnız hummalı bir ağır hasta gibi yanan acısı, zonklayışı vardı. Kızgmlıktan kö başı, bir dere kenan özlüyordum. Lârir di. Ağasını öldürerek dağa çıktığı için, fazla tabiatin ateşi, homurtulan yaşıyordu. İntanî, kalb, hazım cthazı, karakin bu taşlık ovalarda ne bir nemli topAğa, Karasuluyu, >a «teşli yaz günü pürerek haykırdı: köyüne gitmemiş, burada yerleşmişti. Bu yıl mekteblere yazılmak lstiyen taSessizliğin tablosunu nal seleri bozdu. ciğer, metabolizma, kan, böbrek, Biz namus hakkına zeybeklik ettik rak, ne bir yeşil çimenlik görünmüyornün bol ışığı içinde tuhaf bir beyazlıkla Kolculuktan tiksinir: teneffüs cihazl hastallkîan ve ze lebe sayısı pek fazladır; bir hafta için Ağanm selâmlığma bir atlı geliyordu. Müslümanı müslümana kırdırmak yanan ocağm başında buldu. Bir dizini ağanın oğlu! Adamla yüzyüze bozuştuk, du. Dört ayaklı olarak dereye vardım. de müracaat eden talebe miktan üç bini hirlenmelerin rejim ve tedavileri, Biraz evvel sulattığı alt odanın rutubet dikerek bağdaş kurmuş, bir taraftan düşmanla gözgöze vuruştuk. Biz kimse İleride kısa dizlikli bir çoban gözüme iliş geçmiştir. Bilhassa Üsküdar, Kadıköy ve buğuları arasmda kendini uykuya kap ister çıfıtlar, diye Rejiye kızardı. vitam!nler. ti. Islık çalarak çağırmca koşarak geldi. Başka san'at bilmediği için alın yazısı, şakır şakır terliyor, bir taraftan avuc nin ardından kurşun atmadık, emmelik... Fatih semtlerindekl mekteblere tehaoüm tırmak için uğraşan kâhya, bu şakırtılan İstarjbulda 200 kuruş. Meğer kendi canına, benim de namusuBirdenbire porsuyuvermişti: onu gene tüfekle görülen bir iş almağa larını alevlere uzata uzata ısmmağa çadaha fazladır. Bu vaziyete göre, mekteb tanıyarak yerinde doğruldu ve atlının Taşraya posta masarifile 225 Krş. Emmelik, diye yavaşça devam etti, ma susamışmış zavalb... lerde yeniden 120 ye yakm şube açıl kapıda durduğunu anlaymca dışarı se zorlarr.ıştı. Ama kaçakçılar onu, o ka lışıyordu. Beni tanıyan Yürüklerdendi. Halimle Odaya şetaretle giren Ağayı ters bir bir ağus'.os günü... Bir baskın sonu... çakçıları görmiyecek bir yol tutturmuşması icab etmektedir. Kayıd ve kabul ğirtti. ve yaramla hemen alâkalandı. bakışla susturarak köşe minderini işaret Bozgun... Şıiphe... Bir araya geldı, muamelesi 28 eylulde sona ereceğinden, Heybesinin gözlerinden kaçak tütün lardı. Aradasırada heriflerin bilinen bir Onu şimdi bırak, dedirn, kan durdu (hmcmdan gözleri yaşarıyordu), bizim 16. Postsne caddesi. İstanbul mekteb idareleri kat'l vaziyeti o zaman paketleri taşan birisi beygirden iniyordu. yere bıraktıkları bir heybe tütünü alır, etti ve söylendi: galiba. Sen bana acele, bir maşrapa su Otur ağanm oğîu da biraz eğlen (1). yirmi yıllık efeliğe tezek sıvadı geçti. tespit edeceklerdlr. Kâhya yanına vardığı zaman misafir, o ağız tutamağı olsun diye gotürüp Rejij'e Pek yağşanup (2) durma şincik (3). Karabeldeki Yürük çadırlarında gece bulabilir misin? İçim cehennem gibi yateslim ederdi. nun yüzüne bile bakmadan, selâmlığı, Osman Ağa dikkatle onu süzüyordu. lemiştik. Şafak vakti çamhklardan Ye nıyor. Bu ateş beni öldürecek. Hemen hemen tek dostu Osman Ağaybüyük kapıyı, ağanın evinin bulunduğu Çoban etrafı süzerek düşündü ve ceEfem'n büyük bir ruh sıkıntısı geçirmek nihisara doğru sarkarken, pusuya düştarafı ve civan uzun uzun süzdü, Koza dl. Aym on beş bgününü mu'laka onun te olduğu besbelliydi. Dişleri birbirint? lük. İlk kuışun sağnağı çevremızi yalar vab verdi: laklı yazmasınm altmda kaşı gözü, pala selâmlığmda geçirirdi. Yalnız bu hafta Buralarda kuyu, pınar yok, yanımçarparak titriyor, terliyor ve Alken yeriere yumulduk ve yandaki boğabıyıJclann karaltısmda da ağzı ve çenesi larda yüzü güler, akşamlan kurulan içkj scfrasında, dağlarda geçen ömrünün ka lah Allah diye inliyerek ocağa so zın kayaiıklarına sıybınarak (sürünerek) da da kalmadı efem, ama izin verirsen görünmüyordu. Haşin, fakat korku'.mıyan İstanbıılda depomuzda satı'makta kuluyordu. Birdenbire Ağa da şaşaladı: biz de tetiğe yapıştık. Takib müfrezesi gidip çadırdan getireyim? bir yüzü vardı. Cepkenir.in a'tında çap raniık taraflarını hiç deşmiyerek, gene rile fiatları aşağlda gösterilmiştir, Çabuk, çabuk, bizim oğlan! Ya yeEfenin yüzünü kaphjan damlaların hep nin yayümı gür ve genişü. Bizim kıağaya merdlik hikâyeleri anlatırdı. raz fişeklikler, sol omzunda bir Gra tüsi ter değildi, onların bir kısmı ihüyar zanların dağıldıkları yönîerdtn silâh tiştin, ya yedşemedin, ölüyorum ateş*** feği göze çarpıyordu. 0, 10 X 15 Atebrin komprinM zeybek eskisinin esrarlı gözlerinden dö seslerini sayarak nekadar kaldığımızı ten! Kahya Karasulu Efenin geldiğini, sar0. 10 X 300 Atın terkisinden heybeyi alırken rruOk gibi yanımdan fırladı, fundalara külüyordu. kestirmeğe çalışıyordum. hoş olduğunu, ateş yaktırmak istediğini rıldanır gibi konuştu: Karasulu, sırtından bir dağ atar gibi Musademe uzun sürdü, iki taraftan karıştı. Fakat bir dakika sonra onu, de Merhaba bizim oğlan. Ağa nerede? ve kendisini çağırdığını söylediği vakit, bir ah çekti, ve önüne bakarak homurvurulup öienler, yaralananlar çok olrenin üst baçma doğru ağar görünce. birAğa hajTeıle irkildi. Tabancasının kayı Evde efem. dandı: muştu. Fakat kimsenin ötekinden habe den bütün akhmın gözlerimde toplandı Haydi bizim oğlan, bir haber ilet de şmı beline kuşanırken: Kayanın sğnsı tutar, taştan gözyaşı ri yoktu. Herkes olduğu yerde savaşı ğını duydum, beynim karıncalanmıştı: Haydi, Raşid, dedi, hemen dedikle damlar mı, derlerse inan gayrı ağam. azıcık buyursun. Bir de yukarı göze yor, vurulan sırasını savıp susuyordu. Çoban yukarıya, takib kolunun gittiği rni yap. Benim de geleceğimi söyle. Ge Bu, kırk yıllık sancıydı, geçti sanırdım. (odaya) çabuk ateş yaktır, üsüyorum! yöne gidiyordu. Belki onlan bulacak, Ben de payımı almakta gecikmedim. Kâhya, kâinata sığmıyan koca bir bu çerken mutfağa tenbih et, dört beş ta Dün Yukarı Ümmetler köyünde çobanbenim burada olduğumu müzevirliyecek, Sağ omuz başımdan bir sıcak su seli geçhurdan gibi fıkırdıyan dünyaya, sonra vuk kesip yemek hazırlasınlar. Sonra l;*rdan biri, beni görüp de atmacaya raskendiliğinden haber vermese bile zorlagibi iki büyük dehskâr artist tarafından yaratılan efeye baktı. Zeybeğin açık göğsünde, sen alt odadan, Süleyman yukarı sofadan lamış serçe gibi kaçınca, birdenbire içim ti, tüfeği tutan elim koyuverdi. Taşın nıp söyletileckti. Biraz sonra başıma geardına yassıldım. Kolumdan kan akryorve yüzünde koşuşan kirli terler ağır bir eksik olmaym. Ayağımla yere üç defa pürtüklendi, eski yara deşildi. Üşüyorum, Yeni ve birinci vizyon du, ama gücüm kesilmemişü. Artık kav leceği gözümle gördüğüm vakit, kafaispirto kokusu saçyordu. Anlamış gibiy vurursam derhal yukarı koşun. yanıyorum, içim eriyor gibi, kendimi tu gaya yaramıyacağımı düşünerek ateş mın durduğunu hâlâ hatırlarım. Onümdi, başmı eğdi, atı bir seyise vererek Efenin sarhoşluğu gevşekti. Bir kere tamıyorum. dışma çıkmağı tasarladım. Tüfeği sol deki çalıya abanaralî martini uzattım, ağaclıkların arasında kayboldu. içki beynine vurmuş, Ağanın gecikmeAğa zeybeğln ruh sıkıntısmı, vicdanın elime alarak sürüne sürüne dereye indim dipçiği sağlam kalan omzuma dayayıp sini bir tuzak sanarak onu vurmak için, daki kördüğümü sezmişti, yardım etti: ve geniş bir çalının İçıne büzülerek gir artık tepeye varmak üzere olan çobaOna Karasulu Efe, derlerdi. Uzun yıl sızıncıya kadar elinde martinle kapıyı mn ardından bir sıkı çektim. dim. (1) Eğlenrr.ek Tevakkuf etmek. lar zeybeklik etmiş, kan dökmüş, sonra beklemisti, Ertesi gün, ysptığına pişman Sade bu dal Vıyunlu güzel çobanı deüaatler geçiyor, tüfek sesleri hem a ğil, kendi efeliğımı de bir kurşunda öl(2) Yağşanmak Söz söylemek. KUVVFTLİ AŞK, MACERA VE LÜKS FİLM BAŞLIYOR bir baskında yaralanar^k yakalanmıştı. olmuş, haftalarca Ağanın yüzüne bakaralanıyor. hem tepelere doğru uzakla dürmüştüm, (3) Şimdi. ••^^•^•H Yerlerinizi evvplden temin edinlzOn sene hapiste yatıp umumî bir afla mamış, o şüphelenmesin diye, selâmlığa Özhan Novorosisk'in düşmesi Piyasa serbest ve Stalingrad harekâtı bırakıldıkfan sonra.., Ziraî isfihsali iciît esash sartlar Ahmed Arax Sırası Celdikce1 Piyasada manzara Her nevi ithaiât eşyası ve gıda maddeleri alabiidiğine yükseliyor MOTOPOMP Inşaafçıların ye Ziraaîçi'erin Dikkaline ORİON RADYO SATÜJK GAOSR PARGALAR! ve YllN ı KIZILAY CEMİYETİ UMUMÎ MERKEZİNDEN: Mazlum Kitabevi PRATİKTE DAHİLİ HASTAUKLARIN REJİM ve TEDAVİLERİ Memleket Hikâyesi Son kurşun özhan • Maz!um Kîfabevl Kızılay Demiyeü Umumî Merkezlndlen: ATEBRİN SATISI Bu Akşam S Â R Â Y Sinemasında 1 CKSRLES BOYER ve JEAN ARTHUR Saadet Gecesi TÜRKÇE SÖZLÜ