14 Mayıs 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ŞEHİR T1YATR0SUNDA 17, 18, 19, 20 ve 21 mayls akşamlarl 21 de ve 21 rnayls pazar günü matine 17 de Bir Orman Masalı Feeri Balet: 6 tablo Senfonik Orkestra ve Koro Heyeti refakatile büyük BALET Kadlköy ve Eminönü Halkevleri Sosyal Yardlm Şubeîeri menfaatine. Numarall koltukiar her gün saat 14 . 20 arasında Tiyatro gisesinde ve Saray Sinema.'nnda satllmaktadır. ) 21 inci yıl Sayı: 7093 u m h u ri y e İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298 idare ve Matbaa kisml: 24299.24290 Cevdet Perîn FRA1 Pazar 14 Mayıs 1944 İngiliz basmı Almanyaya bütüıt Hitler istilâ sahillefini ihracatııtıızı kesmemizi istiyor! teftiş etmeğe gitmiş İngiliz hükumetine aid olduğuna inanmak istemediğimiz bu arzuyu ne aramızdaki ittifak muahedesile, ne de milletlerin hürriyet prensipile telife imkân vardır Haksız bir istek Müttefiklerin Balkanlarda da harekete geçmeleri bekleniyor, Balkan bankalanndaki Alman mevduatı çekiliyormuş İngilizkr Tito'ya zırhlı birlikler veriyorlar Ottawa 13 (a.a.) Kanada Ticareî Nazirı Mr. Cackinnon, Muttefik kıt'ala^ rln pek yakinda Ortaşarkta yeni taarruzîara girişmeleri lhtimali olduğunu söylemiştir. Nazlr, Kanadadan Mısıra mühim mütarda lıarb malzemesı gbnderildiğlni de ilâve eylemişür. Balkan memleketleri bankalarındaki Alman mevduatı çekiliyor Londra 13 (a.a.) Daüy Sketch gazetesinlo verdiği bir habere gore Balkar.lardaki Alman mevduatmm derhal Arkası Sahife 3, Sü. 2 de • îşte luı olamaz! aily Mail'in İstanbul muhabiri, gazetesine gonderdi&i bir tclgrafta, iyi haber alan İngiliz mahf ülerinin bir tahmininden bahsediyor. Bu tahmine nazaran «Almanyaya gonderilen her hangi bir Turk maddesi ihracatının tamamen durdurulmasııu taleb etmck uzere, önumuzdeki gunlerde Turk hukumeti nezdinde yeni bır Muttefik teşebbusunun yapüması bekleıuneli» imiş; «ayni mahfillerde tebaruz ettirildigi üzere, krom ihracatı durLondra 13 (L P S ) Spectator «azedurnlduğu halde, Turkiye, Almanyaya bakır, pamuk, deri ve diğer maddeler tesi yazıyor: «Türklye Almanyaya yaptıŞı krom, ihracına devam etmckte» imiş. Gene ayni mahfiller şu mutaleayı Ueri sürmekte ihracatında sadece bir azaltma gibi kaimişlcr: «Sekiz on hafta içlnde Mutte rışıkhça sebebiyet voıecek bir hususa fik bombardımanları neticesipde Turki tevessul etmiyerek, düşmana bu çekilde jenin Almanyaya olan ihracatı bizzaru yardımı tamamen durdurmakla çok mare durdurnlacaktır. Buna rağmen, Ma kul bir karar vermlştlr. Zira eğer ihra ingiliz gazetelerinin yaptıkları neşriyat cata devam etmiş olsaydı Britanya üe olan ittıfakının manası hakkında cidd' meseleler meydana çıkabillrdl. Turkiye, ihracatı İle ithalâtı arasmda iktısadî bir muvazene idame etme&i hakh surette nazan ttibara alıyor ve Al manya İle olan tlcaretinl mümkün ol Arkası Sahtfe 3. Sü. S te Vekil dtinkS toplantıda sanayieOerle konu^urken «Spectator» diyor ki: «Turkiye tarafsızlıktan daha fazla uzaklaşırsa bu yardımı iktısadî ablukamızla kesmek mümkündür» jeste hukumeti, duşmana yardım edcn bu ihracatın derhal kesilmesi lâzım geldıği fıkrindedir.» Başlıca fıktalannı tırnak içine aldığımız yukarıki acayib havadise hiç de inanmak istemedığimizi hemen soylemellyiz. Bir defa, Majeste hukumetinin kanaatinden bahseden bir telgraf haberinm İstanbuldan çekllmesi, oldukça g*rib bir hâdisedir. Buradaki Ingiliz mahfılleri ne kadar iyi haber alırlarsa alsınlar, çahşma yeri Londrada bulunan Majeste hukumetinin duşüncelerini herkesten önce nasıl duyabilirler? Majeste hukumeti sahiden boyle bir düşünceye kapılsa, bunu Daily Mail'in Londradaki bflşmuhaiTiri şuphesiz tstanbnldaki harb muhabirinden daha erken ögrenmek icab ltalyada besincl ordunun /uptıgı hundan evrelki taamızlardan blr intıba ederdi. Bunuula beraber, mademkl havadls bir defa basılnuş ve yayılmıştır, biı de bu mevzu uzerindeki likrimizi kısaca fakat açıkça yazmadan geçemlyecejfiz: Turkiye ile İngiltere arasındaki ittifak muahedesini hazırbyan müşterefc be» yannamenin beşinci yıldönümünü kutlı>alı iki gün oldu. Bu vesile Ile bütün Turk basını, ittifak muahedesîne karşı milletçe besledigimiz saygi ve baglılık duygulannı samimî bir dille açıga vur. du. Türk gazetelerinde çıkan yazılardan da anlaşılacagı gibi, bizi tngiltere İle İttifak muahedesi imzalamaga gdtüren başlıca maddî sebeb, müşterek menfaatleri muayyen şartlar altında beraberce korumak arzusu ise, bizi tngiltereye ruNapoU 13 (a a.) Müttefiklerin sol mensub kıt'alar Cassdno'nun a^ağısınhan yaklaştıran başlıca înanevî sebeb de, kanadında ilerliyen Amerikan kıt'a dan ilerlıyerek, şlmdiki halde tkı cıhetinİngiliz devletince şaşmaz blr prensip oLan Castel Porte üssüne taarruz etmek den geçılmiş olan Cassino şehrinin 3200 larak yapılan, milletlerin istiklâll ve ;edirler. Daha şimalde 8 inci orduya Arkast Sahtfe S. Sü. 2 de hürriyeti ülküsüdür. Iktıjsad Vekili sanayicilerle dün bir komışma yaptı Vekil, kâr hadleri ve muhtelif mevzular üzerinde hükumetin düşüncelerini vazıh bir ifade ile tüccarlara bildirdi Sehrimlzde bulunan Iktasad Vekılı Fuad Sırmen dün sabah Mmtaka Iktısad Müdürlüğüne gelmış, burada bir müddet meşgul olmuştur. Bu arada Vaîi ve Belediye Reisi Lutfi Kırdann da bulunduğu tş Dairesi Keisi Kemaleddin, Sanayi Umum MüJürü Necati, Sanayi tetkik heyeti azasmdan Orhan hayri ve Hıkmet Horocoğlu ile Mmtaka Iktı. sad Müdürü Kemal Tılkıcıoğlu, Bolge Sanayi Bırliği umumt Jcâtıbi Hal^d G0 Arkası Sahife 3. Sü. 5 te Yeni karne yolsuzlukları TıJcsimde, Sarıyerde, Kum> kapıda yeni yolsuzluklar meydana çıkarıldı Belediye müfetti«leri muhim ve geniş btr karne yolsuzluğuna el koymuşlardır. Taksim nahıyeâtede baa bırlıklerde yapılan tahkıkata gore şımdıden yolsuz olarak verilmls bır kaç yüz karne meydana çıkarılmıştır. Belediye müfettş^rlnden Muzaffer tarafından yapılan bu tahkikat neticesinde o cdvarda tanınmış bazı klmselerln de alâiadar oldukları bu tahkikatm mühim neticeler vereceği anlaşılmaktadır. Arkası Sahife 3, Sü. 6 da Başvekil Âlmatılar «Bu bir şaşırtma ve gösteri taarruzundan ibarettir» diyorlar taarruzu devam ediyor Ankaraya döndü Halbuki Daily Maü'in çıktığı blldlri. len, fakat Majeste hukumetinin fikri olduğuna hiç bir zaman inanmak istemediğimiz yukarıki havadisi ne ittifak muahedesi tukümlerile, ne de milletlerin hürriyeti prensipile bağdaştırmağa imkan vardır. Bundan beş yıl önce temelleri atılan Türk İngiliz ittifak muahedesi, 1941 bahannda Almanya ile bir aostluk paktı imzalamamıza ve bu devletle aramızdaki münasebetlerin devamma engel olmamıştır. Krom meselesine dair Tuıkiye Büyük Mfllet Meclisinde Hariciye VekiÜçüncü pasif korunma denemesi, dün lüniz Numan Menetnencioğlunun ctrafh bahatından da anlaşıldıgı gibi, Almanva gece saat 9,50 ta yaplkniştır. Vakti evvelce blldirilmemiş olduğundan üçünNADİR NADİ cü deneme, diğerlerlne nazaran bu ba Arkası Sahife 3, Sü. 4 te kırr.dan farklı olmuştur. Üçüncü alarm denemesi dün gece yapıldı Evvelce vakti bildirilmiyett deneme 9,50 de başladı, 10,40 da bitti Bursa 13 (a a.) Bugdn caat 14,30 da şehrimizden ayrllan Şukru SaracoğVali, Kamutan, Parti ve Belediye Reislerile dâireler müdürieri tcrafindan uğurlanmişlardir. Belediye Reisimiz, Başvekile müfarekatlerinden önce Bursa hemşehriliğl beraetini takdim ederken çunlarl söylemiştir: ı Bursa, şahsınizdan büyük lltliat kazandl. Bu mazharlyeti ebediyete kadar taşlyacaktlr. Size hemşehrilik bera. etini tekdim ederken hayatimin en büyük şerefinl duyuyorum.» Bursalılar, Başvekile karşı candan saygı ve sevgi ifade eden bu samlml duygusuna karşl sayın Şükrü Saracoğlu Samsun 13 (a a.) 19 mayıs günü dün Edirneden hareîtet eden atletler bu Arkası Sahife 3. Sü. 4 te Ankaraya ulajtınlasak olan ve üzerin sabah Sınır toprağını Süıvride İstanbul de clstiklâlin knrtarıcısı Ebedl Şeften bölgesi stletlerine teslim edeceklfrdir. koruyucusu Milll Şefa» yazılı bayrak Arkası Sahife 3. Sü, 1 de bugün yola çıkarılmıştır. Bu münase. betle, yapılan törene sıat 10 da açıktan ve bayraklarla riislü motörlerle getirilen bayragın karaya çıkarılmasile başlsnmış, bayrak karaya çıkınldıktan sonra Vall vekili bu emaneti Ssmsun atletle. rinden bir numarayı taşıyan atlete teslim eylemi? ve atlet derhal hareket et. mlştir. Bu esnada bandonun iftirakıle Canavar düdükleri kesik ötüşlerle talebeler ve halk «Dağ başmı duman hava tehlikes! işaretini verirken bütün almış> marşmı söylemskte idiler, işiklar söndürülmüş ve çohir bir an iŞark smırlanmızTn toprağı çinde karanllğa gömülmüstür. Bu slraErzincan 13 (a.a.) Millt Şef lnönü Arkası Sahife S, Sü. 4 te ye ulaştırılmak üzere Erzurflm3an ge. 19 Mayıs hazırlığı 19 Mihver peyklerine verilen ültimatom Bu devletler müsbet cevab verirlerse sulh şartları • hafifletilecek Edirneden alman sınır toprağı bugün şehrimize getiriliyor Nayıs bayrağı da dün törenle Samsundan yola çıkarıldı Washington 13 (a.a.) «Ünited Press> ajansının bıldirdığine göre, harbden çekilmeleri için Macarıstan. Rumanya, Bulgaristan ve Pınlandıyava radyoda yapılan son muracaatte bunlarm derhal bu müracaate cevab verdikleri takdirde Almanyaya teklıf edüecek şart&ız teslimden daha müsaıd ^artlar teklit edileceğ^ne işaret edilmektedir. Bu muracaatte, bu memleketlere aynl zamanda, cevab vermekten taıtma ettikleri taidırde şartlann daha ağır olacagı da bildırilmektedir. Arkası Sahife 3, Sü. 6 da Dünkü maçlarda Beşiktaş ve Fener galib geldiler Anıtı süsliyen Ataturk heykeli tirllmekte olan sınır toprağı bu sabah sekizde buraya getirilmiş ve tezahürle karşılanarak uğurlanTHşt'r. Vilâyetimiz atletleri emaneti vilâyet hududunda Sı vaslı atletlere teslim etmek üzere yolt larma devam ey!emak edirla'\ Sınır toprağı bugün şehrimî/e geh'rilîyor 19 Mavı<! senclık bavrak koşusu ic'rı Çankırı anıtı Çankın, sapka lnkılâbına sahne olan lk vılâyetimızdır. Filhaküîa Alatuık ılk efa şapkapl Çankın ve clvarındakı vilâ retlerde giymişti. Bu hatırayı ebedileştirmek fçîn Çankınhlar Büyük Kurtarıcılarınm bir anıdını dikmeğe karar vemişledir. Bu eser hazırlanmışhr. Anıdda Atatürk elin e bir Panama şapkası olduçıı halde asvir edilmiştir, lıeykel üç buçuk met•edir, kaidesinin ön ve yan kısımlarmda •ölieflerde ÇankırıU'arıi tstiklâl savaşı •snasında vatan hizmetine kns~ü0arı ve Bugün muhtar intihabı yapılıyor Şehrin 306 malıallesinde birer muntarla dörder üıtıyar heyeti azaa seçımi bu sabah saat sekizden itibaren yaojlacaktır. İntihaba iştirai edebilmek için ayni mahallede en aşağı 6 ay oturmus bulunmak ve intıhab olunmak için de gene ayni mahalled9 bir sene ikamet ennış bulunmak lâzım gelecektır. Memurîar. askerler mvhtar intihab edilemiyecektir. Muhtarlar intüıab edildlkterı gpnra birUk lşlerl bunlara devredileceSi gibi ılk olarak da komür beyanrtamelerinin tev2ai işi gene bu muhtarlar tarafından Maarif mükâfatı futbol maçlanna dün devam edilmlş, Beşiktaş Vefayı 7 0 , Fener de İstanbulsporu 3 0 y e n mişlerdir. Dün son hakemliğim yapan doktor Tanğa, Böl»e Başkanı tarafından törenle bir bııket verilmiş, ve şimdiye kadar yaptığı hizmetlerden dolavı teşekkür edllmıştır. SaŞdikl reslm^ de Beşiktaşhların yaptığı ilk golu gösternıekiedjr. Dünkü maçlara dair arkada#ınjıt E§ı ef ğefiğin maaalesi 2 n d Affedersiniz amma, neden birliklerîn yerine îhtiyar heyetleri intihab ediliyor?.. «w Pirliklerin bazısında Utihab görüldü &ş.M