February 3, 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CUMHURİYET 12 şubat 938 tarihli mektubunda «Turancılık davaa se6Siz sadasız yürUyor Bunda muallimlerin büjük rolil vardır. Hele sen Muallim mektebinde clduğur. için vazifen daha muhimdlr. Ben bilcrisi ve edebiyat derslerinde mümkün kadar Irkçılık ve Turancılık propagandası yapıyorum. Fethl Tevet'e hitaben «duruşma bıtnamesi sahife 483» yolladığı 50 Kupozu yirmişer kuruştan bizlm mektebde bir talebeye verdim. Bunlan derhal satamazsan snıfta kalacaksm, dedim. İyl ahlâklı talebe olmasına rağmen edebiyattan zayıftı. Blr saatte hepsinl sattı.» Gene mahkemece okunan ve maznunun kastını tebarüz ettirmesl bakımından önemll görülen 1941 tarihli ogluna hitaben yazdıgı vaslyetnanıeslrJn üçüncü sahlfeslnde: «MUlet demek Ican demektlr. Bunun İçin Türk ırkından gelmlyBn In3anlan Turk tanıma! Türk kanmdan gelralyen insanlar bu toprakta doğmoş TUrkçeden başka dil bilmiyen kimseler olsalar dahl gene onlara lnanma! Türkiyeye en büyük kötülük Türk kanı taşımıyan Türkleşmiş insanlardan gelmlştir. Bunlan yabancüardan daha kötü bll. Hele bunlar büyük mevkilere geçerse felâkettlr. Me.nleketln ba^ına geçerse kendlnl ölüme atarak onları öldürmekten çekinme» meşruhatile maznun Nihal Adsızm senelerdir memleket genclığine temiz öğxetmenlli: mesleğinln nüfuz ve salâhiyetlerinl sulistlmal ederek fesad zehirinl akıttığı sübut bulmuştur. b) Hükumetin Büyük Millet Mecllslnin manevî şahsiyetlerinl tahkirl: Huzurunuzda Türk devleti idaresi başmda bulunanların gayri Türk unsurlardan bulunmaları millet için bir zarardır. Büyük Mulet Meclisi intihabla değil, tayir.la teşekkül etrniştir. Serbest bir meclis değildir. Mebuslar ar sında gayri Türk olanlar da vardır. Maarif erkânmdan bir zatın «isim tasrih ederek» mebus intihabına müteessiren kardeşime yazdığım mektubda Büyük Millet Meclisine şimdi soylemeyi teeddüb ettiğim çofc ağır bir kelime sarfeyledim» şeklinde açıi itirafta bulunmuş, yalnız tahkikatta «tahkikat dosyası sahife 243» Meclis hükumet Cumhuriyet hakkındaki lsnadlarımı Nejdet Sançar'a mektublarımla yazdığım gibi konuşma sırasında samimî ve yakın bildiğim dostlarıma, Fethi Tevete, Alp Aslan Türkeşe, Ziya Ozkaynaka, Reha Oğuz Türkkan vesaireye söylemiş midir» tarzındaki sarih ikrannın hilâfına olarak huzurunuzda ben tahkikatta ihtimali konuştum. Vesair mütalealarla aleniyet unsurundan kaçınmak istemişse de: tir ve sözlerine şoyle devam etrniştir: 3 Şufeat nı birbirlerina tevcilı 194S etmişlerdir. Irk (Irkçılık maksadile gizli cemiyet ler kurmak, anayasayı değiştirmek, Büyük Millet Mcclisinin ve hiikunıeün nıaııevî şahsiyeüni tahkir etmek. vc âmmenin selâmetiru ihlâl «nlecek taızdd nümayişler tertib etr'ekten suolu olarak duruşmaları yopılan ZcLi Vclidi Tot^an, Reha Oizuz Türkkaıı. Nihal Adsız ve arkadaşlan hakkında Sıkı Yönetim savcısı tarafından okunan iddiananıc aşağıdadır.) tddianame Sayın Yargıclar: Huzurunuzâa cereyan eden c"'jru?aa safahatından sarahaten anlaşılmışar ki; Bu dava, yeni bir rejim ve yer.i >ir nizam kurmak davasıdır. Maznunların hemen hepsi şimdiye kadar ilim mevzuu olarak kitablarda CBİmış olan ırk nazariyesini memiekeBmizde millî bünyemize tatblk ioin propaganda ve faaliyete gecmişler ve toınu umde olarak kabul edece'c bir nim'enin başma geçerek hükumeti de almak, dünyadaki ırktaşları birleştirip «Nihal Adsızın ifadesins göre» Cihanı fethetraek sevdasına kapılmışlardır. Bu ırkçı ve Turancı adamlar kendi[erine «Türkçülerj. admı ve vasfım takmışlar, buna mukabil bugünkü re|imimizi benimseyen kcndilerinden aytı gördükleri kütleye de «Atatürkçü* lemişlerdir. 'Onlara göre: " Mjllet demek ırk demekmiş, Türk trdlleti lçinde Türk ırkından olmıyanfarın göz yaşlarma bakılmıyarak tasCiyesi lâzımmış, çür.kü Türk mületine Içindeki yabancı ırklarla kanşık olan[ardan fenalık gelirmiş. Bu da tehlike11 zP.manlarda be'ıli olurmuş, Osmanlı tarihi bunu gösteriyormuş, yabtmoı Unsurlar hariçte kendilerine mensup hükumetleri varsa oraya gönderiimeBymiş, v« bu gibiler ancak müteferrik lşlerde kulanılmaiı, hükumet Işlerine karıştrrılmamalı, hattâ bunlara silâh teşımak şerefi verilmemeliymiş, «bu hususta daha Htlz davranan maznunlar» Turk ırkından olduğu halde yabancılarla ihtilat neHcesi hasıl olan rrelezler de üç veya 12 batın geçmeden Türk addcdilmeraeliymiş. Kanunt ciheti tetkike geçmeden evvel; tatbikatı akıl ve mantık dışmda kalan bu sakat görüşler; milleümizi (ki o millet hişbir ayrılık his ve düşüneesine tâbi olmıyarak millî istiklâl ve hâkimiyet davamıza canlarile başlarile iştirak ve büyük hizmetler ifa ederek rejimimiz kurulduğundanberi Türklüğo ve ülkümüze bağlıhklarını f;ilen isbat ve dünyanın içine düştüğii bugünkü buhranlı zamanlarında bile sarsümaz bir birlik arzeden vatandaş'ıar•dan müteşekkil bir millettir.) binblr parcaya ayırarak intihara sürükleır.ekten başka türlü izah olunamaz, r Sanıklara tatbikı istenen maddeler Madde 171 ikl seneye kadar, haple cezaslle ceBalandırılır, Devletln Anayasası İle muayytn olan İlgili samklar vasıflarını veya mllll htsslyatı sarsmak Zckı \'el\d\ Reha Oğuz, Cihad Savas veya zayıflatmak Içln, bunlar aleyhlnde fert A'ıujJto Bartman, Muzaıfer Erif, ve yabancı re]lmlor lehinde prcpaganda Feh.iman Alîm, Zeki Özgür, Hıkmet Tan, yapanlar altı aydan İkl seneye kadar hapls cezaslle cezalandırılır. yu, İsmet Tinntürk, Tukankl fıkralarda yazılı fllllerl 12", 131, 133; 116 147, 149 ve 15fi ncı madılelerde yazılı cürümlerden ve lstlsan eden klmse de aynl cezaya rr.ah birini veya baEUarmı hususl vasıtalarla kum olur. işlemek üzare bir kaç klçl aralannda glzMadde 148 lıce Ittlfak ederlerse buıılardan^ıer blrl İlgili samklar a?agıda yazılı cezulan görur; 1 Yukarıüakl fıkrajda yazılı lttlfak (Askerî ceza kanunu) 125, 131, 133 ve 150 ncı maddelerde Fethi Tevct, Alp Arslai Türkeğ, Nıha! yaîilı curumlerln yapılmasına aaır lse 5e3tlz seuedea on bej ser.eye lîadar ağır AĞS13, A Slyasl maksadla toplananlar, sl hapls cezası hükmolunur. 2 Bu lttlfak 110 ve 147 ncl madde yast fırkalara glrenler. slyasi nümaylş ve lerde gösterilen cttrUmlerln lcrasına mü lçtlmalara ve lntlhabata İştirak edenler tealllk lse dört senedeıı on lkl seneye ve veya her ne suretle clursa olsun bu mi 149 uncu maddcde gösterllen curumlerln sadla şlfahl telklnatta bulunanlar ve İcra3ina aid lse uç senedea yedi seneye yasl mafcale yazaniır ve bu yr'.da nutvıl: kadar ajir lıapls cezası veıT.lr. Cürrnun söyüyenler beş seneye kadar hapsolunur. B Türtc ceza kanununun 141 vo lcrasına Te kanunt taklbata baçlanmazdan e\vel bu ltt'.faStan çeSUenler ceza 142 ncl maddelerlnda yazılı cürümlerlE| T ordu lçlnde veya ordu rr.enEUbları .e asgormezler. 'Savcmın sanıklBrın cesBlarını İEtedlgi kerî fabrlka ve müesseseterdefel müstah171 l n d maddenlu lltlncl fıkrasuıda ta demler veya lşçller arasında lşllycnlertn hls mevzuu olan 148 ncı madde «TUrklTe cczaları yandan. aşngı olnamafe üzere Cumhurlyetl Anayasasmın tanıamını veya arttırılır bir kısmını tagylr vo tebdll Teya llgayB Madde 159 veya Buyük Millet Mecllslnl Iskat» veya va2lfeslnl yapmaktan men'e mUtealllXtlı figili samklar vo buna cebren. teşebbüs edenler ldam \ihal Ads\z cezasma çarpılır. Türklügu, Büyus MUlet Mecllstol 147 ncl madcie Türtlye Cunıhurlyetl te ra Veklllerl Eeyettnl cebren tskat veya va Cumhurlyett, hükÂmetln raanevt şahslzlfe görmekten cebren rr.enedenlerle bun yetlnl alenen talıklr ve tezylf edenler :arı teşvtk eyllyenlere ldnm cezası hük blr ser.eden a'.tı E^neye kadar, ağır hapl' cezaslle ceza'.andırılır. molunocagı hakkındadır ) Madde 143 İlpili samklar Zeki Velidi ve Hamaa Sadi öeftefc HükdmBtln müsaadeal olmaksızm beynelmllel mahlyetl halz olan Teya kökü memleket dışında bulunan cemlyetlerl veya müeeseselert veya bunlarm jubele. rlnl memleket dahlllnds tesla eden, tejkll eden, tanzlm eden veya sevk ve ldare eden klmse, on bes günden altı aya kadar hapıs ve boç yüz llradan Ikl bln uraya kadar ağır para cez&slle cezalandırılır, Müsaade, alınmakBizın terkll edllmlş, veya böyİ9 bir cemlyet» veya mOesaeseyo veya t"jnlarm Bubelerlno memleket dahllinds İştirak eden klmse yüz llradan bln llraya kadar ı ajır para cezaslle ce. zalandınlır. Madde 161 Ögill sanıklar Cemal NJıal Adsız, Cebbar ğuz Öçal. Earb esaasında ammenln telfta ve heyecanmı muclb olacak veya halkın ma| navlyatım kıracat veya dUşman karşıamda memleketln mukavemetlnl azaltocakl şekllde. asılsız, mütalağah, veya maksadiı m&lısusa müstenld havadls veya haberleı yayan veya nakleden veya mllll menfaatı lere zarar verecek ber hangl blr faaliyette bulunan klmse be« seneden aşagı olma' m.ak uzere agır hapls cezaslle ceza!»n; dınlır. Diğer maddelert Madde 142 flgill samklar Zeki Veliil Togan, Dr. Hasan Ferid Canseverr Hüseyın N OTkun, Nıha\ Adsızt Reha Oğuz Turkkant Nurxılla.h Barlman, Zeki ÖzgÜTt Cihad Saiaşfer, Mn•nf.'er Erij, Hamaa Sadi öabcfc, Kcidct Sança*, Orhan Saık, Htkmct Tanyu, Fazıl Hisarciklı, tsmet Tümtürk. Memleketln dahlünde lçtlraa! bir rümrenln dlSerlert flzerlnde tahakkümünü tesls etmek veya lçtunal btr zümreyl ortadan kaldırm&k yahud memleket dahlllnde teşekkül etm!5 ı lktısadl veya lçtlmal nlzamlan devlrmek, yahud memleketln Myaet veya hukukt blr nlzEmını yıkmak lçln propaganda yapan ilmse altı aydan Kendi hüviyetleri , Buna küçük ve bariz bir misal o'.ajrak mazrunların daha ilk faaliyetleri sırasında kendi ırkî hüviyetlerini tayin için hiç bir esas bulamadıklarından bir takım dedikodularla birbirlerine ırki ayrılıklar ilcri sürerek dövüşmelerini ve düşman olmalarını gösterebiliriz. r ;; " rülüyor ki ırkçılık bir milletm blri bozacak maddî ve manevî kuvvenr.i sarsacak fasit bir zihniyettir. Aralarında <iahi muvazenesizliği ile maruf olan Nihal Adsız şecaat arzctrre kabilinden huzurunuzda «ölmüş bir ReIsieumhııra karşı hakareümi kanunlarımız suç saymaz» demek Buretile kendi şahsî kin ve ihtirası uğrunda mıllî mukaddesata bile dil uzatmaktan hayâ etmiyen, vicdansız olduğunu ortaya koymuştur. 31/8/944 gün ve 16449 sayı ile arzetUğimiz son tahkikat kararmı teyid eden duruşma safahatı ve bu husustaki Tievzuatımız üzerinde mütalâamızı bildirmeden evvel aziz Millt Şefimizin 19 mayıs 944 tarihli tarihî nuruklarındaki fikçılık ve Turancılığa müteallik kısım'arını bu münasebetle tâzim ve tekrmle yâd ve tekrar etm«kten kendimi ala.mıyonım. Askerl ceza kanununun 82 ncl maddesl o euçlunun askerllkten lnracına, ı Türk ceza kanununun ^1 lncl maddesi1 suçlunun hldematı ammeden memnulyetlnl lcab ettlrmektedlr. ı Türk ceza kanununun 33 Oncü maddesl beş seneden ılyade agır hapls ceza' sına ugrıyanlann ceza müddetlerl zarfmda mahcıu'lyetl kanunlje halinde bulun( durulacaklan hakkındadır. Türk ceza kanununun 09 uncu maddesi muhtelif cezalann lçtlmat hakkmdadır ve Içtlma halinde en büvük cezayoı dlÇer eezalann mecmuunun üçte lklsl llave olunur Türk ceza kanununun 70 lncl maddes!| agır hapls ve hapls cezrJarınıu ne suretlc lçtlma edeceSlnl göstermektedlr. ' Türk ceza kanununun 76 ncı maddeslj para cezilan hakkındadır. ile toplanarak Zeki Velidi To^an'm önünde bu gaye igin icap ederse öleceklerine dair hususî merasimle yemin ederek faaliyete geçtlkleri, haklkatte gayelerini maskelemek ve Almanyadaki esirleri de faaliyetlerinden haberdar ederek teşkilâtiandırmalc lçln zahlren «salâhiyetli makamları iğfal için» Istanbuldaki Türkistanhlara yardim adı altında bir cemiyet kurmayı karavlaştırarak müracaatta bulundukları, b'jna da müsaade olunmEyınca gizli toplantılarla faaliyetlerine devam ettiMeri: Yemin meselesi Tahkikat arasında; suçlannı t«vile çalışan Zeki Velidi Togan hulâsaten «tahkikat dosyası sahife 131>. «Cihan harbi bana vazifemi hatırlattı. Almanyaya gitmek istedim, hükur.'et müsaade et"nedi. Rus Alman harbini müteaki'o teşekkül edecek Türkistan hükumetine eleman tedarik etmek ve doğu Türklerini bir konfed'nsvon halinde birloştirmek için Ahmcd Karadağlı, Nuriman Karadağh, Reha Ofuz Tiirkkarı Nuru'.lah Banman. Heybetullah İdil ile gizli «Doğu Türk Birliği tesebbüs grupunuî kurduk. Ben hepîine Türk ve Türkistan bayrağı, Kuranücerirn ve tabanca üzerine yemin ettirdim. H^mza Sadi'ye de Türkistan millî o ; rliğine namzet âza olması için avrıca evimde yemin ertirmiştim. Zah'rpn Türkistanhlara yardim adı altında t?şkil edeceğimiz cemiyet: hakikatte Aimanyadaki Türk e?irlerini faaliyetimıze uygun bir şekilde teşkilâtlandumak lçindi.» şeklinde ifade veröigl halc1?. huzurunuzda «duruşma zabıtnamesi snhife 65 ve müteakip» yemin va îiçcr teferruatı kabul etmekle beraber teşebbüs grupunun kat'iyen siyasî maksudı buîunmadığını ve gizli olmadığını, Türkistanlılar arasmdakf ilıtilâtları yatıştırmak ve Hazerin batısmdaki Türklpr: yani «Tatar, Türkmen, Özbek, Başkurt; Kırgız iîâ...» tek bir dil ve tek bir medeniyet etrafır.da toplamak için neşriyat ve bir yardim cemiyeti tesis etmek istediklerini hattâ bu yeminli taşebbüs grupunda kendisinin Başkurtları, Nuriman Raradağımın Şarkî Türkistanlıları. Heybetullah İdil'in Kazanhlan temsil ettiklerini bildirmiş. her nedense doğu Türklerinin siyasî vahdetinden ve Reha Oğuz Türkkan, Nurullah Banman, Cihat Savaşfer'i eleman olaral; göstermekten vazşecmiştir. ya tercüme edilrneye başlanma3idır. Bu hâdiseler yazünden bir daha siyasî adamım. Türkistan Millî Birliğim eski âzaları arasında tezkerelerle ıhya etmeye muvaffak olcum. Kazak TahiıKarabay Türkmenlerden bazılarile 8/7/941, 28,7/941 de bir korrite teşkil etti. Özbeklerden Azam OğJz Henişe nihayet 9/12 941. 25/12'941 de toplanarak Eminbey Resulzade, Halim Sabit, Alim Can îdris tutsak Türklerin grupunda komite teşkil etük> meşrııhatı teferrüatı aşağıda arzolunacak «Tutsak Türk Elleri Birliği» ve «Icra komitesi» ne aid olup Zeki Velidi Togan, tarafından ttksir edilıp dağıtıîan nizamname ve mahkemenizce tetkik olunan maznun, nezdinde bulunan «Türkistan Millî Birliği» adına imal olunm'iş muhürlerle teeyyüd s.tmiş ve Reha Oğuz Türkkana yazdığı ve ınahkemede okunan mektublarla da ırkçıiık ve rejimimiz aleyhinde telkinlerde bulunDavanın kanunî cephesi Davanın fikri, ruhu bu olduğu gibi duğu sübut bulmuştur. kanunl cephesine gelince; Siyasî faaliyet a) Irkçılık ana yasamızla taayyün Sovyet Alman harbinl müteakıb eden ana vasıflardan milliyetçiliğiTnjzin Türkiye CümhuriyeU tabiiyetmde budışmdadır. ; Anayasamızın «3115 sayıh kanunla lunduğunu unutan nıaznunun Almanyaya gidip faaliyetta bulunmak iste'liği değiştirilen» iki'ici maddesi: [ «Türkiye dev'.eti Cümhuriyetçi, Mil huzurunuzda vâki ikrarı «duruşma za• liyetçi, Halkçı, Devletçi, Lâyik ve Inkı b:tnamesi sahife 3T1Î ve bilhasâa hâlılâpçıdır...» şeklinde devletimizin temel ra defterindeki: lerini birbirine sımsıkı bağlı ancak kül «Dahiliye ve Hariciye Vekilleri iliın halinde rejimimizi temsil eden altı esasla maksadiyle dahi Almanyaya gihneme tesbit etrniştir. müsaade etmediler.» a>TÜ defterin «'B. . Aynl kanunun 88 inci maddesi ana 1» işareti konulan kısmında da «duprensjplerden Milliyetriliğimizin hudu ruşma zabıtnatnesi sahife 371», «temnu tayin etmiş bulunmaktadrr. muz 8 de öğrenJim. Alman sefiri bana b) Anayasam'Zİa taayyün eaen Almanyaya gitmem için vize verilmesiana vasıflara rnuhalefet cezayı tnüstel ni istiyerek blzim Hariciye Vekâletine [Zİnıdir. müracaat etmiş, Hariciye reddetmiştir.» 1 Devletimizin anayasa ile muayyen şeklindeki meşrııhatı ve buna karşı «Almanyaya olan ana vasıflarına muhalif hareketler maznunun huzurunuzda Türk ceza kanununun 141 ve 142 nci knnferans vermek üzere dâvet edilmişimadc'elerine 29'6'938 tarilı ve 3531 sa üm. Konsolosluk nıemurlarmdan Ruramer «bunu bana tebliğ etti. Ben de yılı kanunla girmiş bulunmaktadır. Zeki Velidi Togan ve hükumeti hükumetçe müsaaie edümediğindcn sedevirmeğe matuf gîzli cemiyeti faret vasıtasiyle Hariciye Vekâletine verilebıleceğir.i 1 Şahsiyet ve faaliyetlerini son müracaat edilirse izin tal^kikat kararile belirttiğimiz Zeki bildirmiştim. Fakat Hariciye Vekilinin ^rr|irli Toganm suçları geniş müdafaa Alman sefirinin vuSnıbulan talebinl redaları veri'ersk yapılan duruştna dettigini ayni memurdan öğrondim, tarzındaki itirafivle de basiretli hükuu neücesinde Je sübut bul.Tiuştur. siyasetini ihlâ1 e l Cihan Harbi ile infilâk eden siyasî metimizin bitaraflık 'Vı^'anda Lhtirasları artan Zeki Velid» yeltenmiştir. 7 . n kanurJarırmzın men'ine rağmen 2 Bütün faa'.iyetleri hükumetİTİz3ssilliğini iddia ettiği gayesi ta ce önlenen maznun 1941 senosi sonlaen siyasî olan Türkistan millî bir rmda hâlen Almanyada bulunan Ahliğı için memleketimizde de faaliyetta med Karadağh, Nuriman Karadağlı ile ,bulunduğunu huzurunuzda «durıışma görüşerek «Almnnya ile birleşip der,zabıtaan:esi sahıie 57G5» Türkistanın hal Rusyaya karşı taarruza gaçmiyen •azadhğı için merkezi Taşkendde bulunan Türkistanın istiklâlj ile büyük Türk iTürkistan Millî Birliği gizli cemiyotini birliğinin kurulmasına hizmet sc'.ecek ihariçte temsil etmek salâhiyeü bana tarihi fırsatı kaçıran faaliyetlerine de Iverilmiştir. Bu salâhiyeiimın Avrupa daima engel olan diye tavsif etti§i hüImümessilliğini Berlînde Mustafa Çck kumetimizi Alman zaferi müsbet bir şeı ay'a devrcttim, kendim de Berlin'den kil alınca derhal biı karışıklık çıkciradoktor Rıza Nur'un ısrarile Türkiyeyc rak devirmeğe matuf gizli bir Cemiyet gelerek faaliyette bulundum. Bu teşki kurmağa karar verJikleri ve bunun lâta İstanbul'dan fize alınmıştır.> şek için Nuriman Karpdağlmın Taksımde linde itiraf otmiş ve bu husus mahkeme bulunan aparümanmda: t ce okunarak muhtevası duruşma zabıt1 Zeki VeliJi Togan namesine geçirilen hâtıra defterinin 17 2 Ahmed Karadağlı ve 18 inci sahifelerindeki «1941 senesi 3 Nuriman Karadağlı |hayatımda büyük inkılâblar oldu. Bu4 Reha Oğuz Türkkan 1 günkü Türkiitan ve yakm mazisi adlı 5 Cihat Savaşfer eserimde yazclığıra fikirlorin tahakkuk 6 Heybetullah îdU yol'.ıra glyjıesi ve bu kitabın Almança7 Nurullah Barıman Kiiltür cemiyeti mi? Ancak hakikî gayenin tevlid edeceği ağır netayiçten endişelenen maz.mnlnr huzurunuzda da cemiyetin gayesini birbirine mübayin olarak «Doğu. Türklerini tek bir edebî dil, tek bir medeniyet etrafmda toplamak için neşriyat, Türkistanm kalkınması için eleman tedariki, Türkiyedeki Türkistanlılar arasmdaki kabilecilik ihtilâflaruıı halletniek, Doğu Tüık birliği yardim cemiyetini tesis etmek gibi (siyasî faaliyat harici) kültürel ve insanî harehetlere inhisat ettirmeğe yeltenmişlerse de: A) Dış Türklerin csiyasetle alâkası bulunmıyan» tek bir medeniyet ve tek bir edebî dil etrafmda toplamağa matuf neşriyata maznun Zeki Velidi Togan esasen serbestçe devam etmekte idi. Şu halde serbestçe yayınlanabilen ve] Hakikî Gürem ve gayeleri Bu suretle faaliyete geçen maznunların 1941 senesinden itibaren neşrettikleri Cihad Savaşfer'in fmzurunuzda tah Bozkurt Mecmuası Idarehaneshıi merkikat ifadesini teyiden «duruşma zabıt 2cez ittihaz ederek gizli cemiyetlerini namesi sahife 14, satır 27 ve müteakıb» teşkiiât ve faaliyetlerini plânlı bir suben Nihal Adsızın hükumeti tahkirle rette tesbit ve tanzim ettikleri. rini 1941 senesinde Reha Oğuz TürkGayeleri: ian, Nurullah Barıman, İsmet Tüm1 Asyadald esir Türkleri Türkiye türk'ün de hazır bulunduğu meclislerile birleştirerek saf Türk ırkından mütede işittim. Hakaretieri hükumet erkânının şahsiyetlerine ırka isnadlarla kal şekkil bir devlet kurmak. 2 Bu gayeye muhalif olan bugünmayıp hikâyeye istinaden Büyük MilCihad Savaşfer'm itirafı let Meclisine hakaretârniz bir kelime kü hükumeti merkezâen âni ve süratli «1941 senesi sonlrrında Nurullah Basarfederek hükumet için de gene kötü bir darbe ile devirmek. Onun yerine rıman Cihad Zeki Velidi Beylerin gizbir söz söyliyerek hükumet, milleti Irkçılık ve Turancılığı tahakkuk ettireli, ve kuvvetli bir teşkilâtı var, biz Ouçuruma sürüklüyor. Bu hükumeti de cek hükumeti kurmak. ğuzla girdik, seni de götüreceğiz dedi. 3 Propaganda yaparak gizli cemivireceğiz» derdi Şeklindeki gene: Uçümüz beraber Nuriman Karadağh'Reha Oğuz Türkkan'm tahkikatta yeti Tiirk ırkından âza» ile takviye etnın apartmanma gittik, Hacı baba diye hitab ettikleri ihtiyar bir adam vardı. «talıkikat dosyası sahife 107 Cihad Sa mek ve onlara merashııle yemin ettirtamamen ve huzurufiuzda» mektir. O gittikten sonra Zeki Velidi Togan, vaşfer'i 1941 senesi sonlarında muhtelif idare Heybetullah ile bana hazırlanmış bir Ü940 1941 senesinde Nihal Adsızı odada Kur'an, tabanca, Türk ve Tüçkis^ Cihad Savaşfer, Nurullah Barıman, is yerlerinde tabanca, Kur'an ve Türk tan bayrakları üzerine yemin ettirdi. met Tümtürkle beraber evinde ziyaret bayrağı üzerine yemin ederek ve ettiettık. Nihal Adsız hüklmeti şiddelle rerek veya söz vererek bu ittifaka daCemiyetimizin gayesi: hil olanlar şef Reha Oğuz Türkkan o 1) Bugünkü hükumet iyl idare tenkid ederdi. Büyük Millet Meclisine bir sürü dalkavuklar, kanı bozııklar tarihte Hukuk Fakültesinden mezunedemiyor. Türkistanm kurtulması ve dur, Cihad Savaşfer, Nurullah Barıbüyük Türk birliğinin kurulması için doluyor. Türkçülüğe bunun için aleyhtarihî Iırsatlar kacırıyor. Alman zaferi tarlık ediyorlar, derdi. Şeklinde vâki man, Muzaffer Eriş, Zeki Ozgür, Yusuf Kadıgil, Fehiman Altan, Hamza müsbet bir şekil ahnca derhal bir ayak beyanı; Sadi Ozbek, Hikmet Tanyu, ismet Tümlanma ile hükumeti devirip ele alacaKardeşine yazdığı mektub türk'ten ibaret bulunduğu: ğızNejdet Sançar'a hitaben yazdığı huCihad Savaşfer'in, Muzaffer Eriş'in, 2) Gayet gizli çalışıp teşekkülü zurunuzdaki itirafmdan anlaşılan 28/ Yusuf Kadıgilin, Nurullah Barıman'ın, müze eleman toplıyacağız. 9, 941 tarihli mektubunda «durujma za Zeki Ozgürün, Hamza Sadi Ozbek'in, 3) Zeki Velidi Togan Almanyada bıtnamesi sahife 412» Türk milletinin ismet Tümtürkün itiraflarile ve bilhaski teskilâtlarla irtibat yaparak esüleri tehlikelerle kuşatılmış bir anında desa: teşkilâtlandırmak için Almanyayı gi ğersiz, iktidarsız ve hattâ hain ellerde c) Sübut delilleri: decek.» bulunduğu bu zamanlarda Istanbulda Mahkemece okunan «duruşma zabıtTarzmda sarahaten itirafta bulun yüksek rütbeli subaylar görüyorum. nıuştur. Gözlerinin feri sörjnüş, canından bez namesi sahife 407» şef Reha Oğuz Türkmis, aptal aptal yürüyorîar. Düşün bu kan tarafından Nurullah Barıman'a II memleketin Başvekili sarsak bir ihti gönderilen 3 9'940 tarihli emir ve diNihal Adsız yardır. 14 vekilden beşi, altısı ve Mec rcktifleri ihtiva eden yazı. a) îrkçılık, tnrancılık propagandası: lis Reisi gayri Türktür. Yahudüer miltBarıman: Bütün arkadaşların vazlHuzurjnuada «Irkçılık ve turancılıkhükumet fe taksimini tesbit ettim. Hepm'ze bületin kanını emdiği halde tan mahkumiyeti bir şeref telâkki ede bunlara bir şey yapamamaktadır. Mah diriyorum. Barıman Liseler Başkanhğı, rim> şeklinde suçunu açıkça itiraf et kemelerde adalet. orduda askerlik, di propaganda işleri başkanhğı: Istanbul, mekle beraber Irkçılık ve turancılık siplin, mekteblerde kültür ve ahlâk Izmir, Bursa, Konya, Edirne, KastamoTürkçulüğün lâzımı gayrl müfankıdır. yoktur. Bunun sonu ne olacak? Tabiî nu liselerinden bu vilâyetlerde bulu•rDTiruşrr.a zabıtnamesi sahife 249» çöküntü. Halbuki biz şimdi Mihverle it nan san'at ve ziraat okullarından nrüTürk üç batın ilerisine kadar Türk o tifak ve hattâ Üçler ar.dlasmasmı dört messil bulacak. Her mümessil Barılanlardır. Devlet teşkllâtmın Türk ır ler şekline sokarak Macaristandan üs mandan direktif alrr. Mümessiller kından olanlar tarafından ldaresi lâzım tün bir mevki işgal eder ve Kafkasya edilirken; onlara ne söylemek gerektive zaruridir. BugUn hükumet erkânı a dan da hücum ederek Almanların min ğini, teşkiiât hakkında ne kadarmı anrasında «düruşrr.a zabıtr.amesi sahife netini kazanır ve memlekette Mihver latrııak gerektiğirü ayrıca kurultayda 250» Saym vekillere ırkî ayrılıklar ile sistemine yakın disiplinli bir rejim tesbit ederiz. ri sürerek» karışık ırklılar mevcuddur. kurabilirdik» diye yazrnış ve huzuruBütün lise ve ziraat okullarından baBu millet için zarar teviid edebilir. Bu nuzda da bunlar benim memleketin na karşı sen mes'ulsün. Her aksaklıktan da ancak msmleketirı tehlil:eye düştüğü aleyhine olduğuna inandığım vıtkuat dolayı senden hesab soracağım. Müar.larda belll olur. Türkiyere bulunan ve tır. Tarzmda yazılarını teyid ederek i messiller vazifelerini lâyıkile yapmamış Türk tebaası olan gayritürkler Arnavud, tirafta bulunmuştur. dije mazeret isteraem. Ona göre intihab Çerkes, Boşnak, Kürd, Lâz vesair un2 haziran 943 tarihli mektubunda iyi ve direktif ver. surlardır. Bunlar mensub bulundukları oğlumuzun ahlâkım cemiyet bozuyor. Tanıtma işleri baskanı gene Nıunıllah memleketlere gönderilmelidir. Gayri demekte ve müteakıb satırlan da Bü Barıman'dır. Vazifelerin kurultay azaTurk olanlann «duruşma zabıtnamesi yük Millet Meclisine her nasılsa hu larmı propaganda, faaliyetini propagansahife 253 satır 7» Türk mllletine hiz zurunuzda söylemeği teeddüb ettiği da, neşriyatı prapaganda, her başkan niJtleri mesbuk olabilir. Fakat bunlar ağır hakareti isnad etmekte ve bur.a bana ayda bir rapor gönderrnekle mügene Türk sayılamaz. Bu ltibarla ırkçı sebeb olarak da millî ve şahsî bir te kelleftir. Nihal Adsızın tahrikâtı lık parçalayıcı değll, vahdete götüren essürle yazdım. Demiştir ki bu da özüMecmua ve neşriyat işleri başkanı CiCemal Oğuz Oçal'ın bunu bir vasıtadır." Bu tezlerimi neşrettığim rünün kabahatinden büyük olduğunu had Savaşfer.'dir. itirafları, huzurda dinlenen âmme gagibi ta'ebelerime derslerin icab ettirdiği bslirten bir itiraf mahivotindedir. Barıman, senin işin teşkilâtmuzın beşekilde yakmlarıma, tanıdıklarıma ve i 6 teşrinisani 941 tarihîi mektubunda şinci koludur. İstanbul büyük olduğun hidlerinden Ülker Kaşlı'nın sözleri ve arkadaşlanma da aynen söylenüşimdir. «duruşma zabıtnamesi sah'fs 415» bi dan iki arkadaş ayrılmıştı. Sen ve Rasin gene ifadesinin okunmasma karar verilen Isfendiyar Barıönü, Nezahat Uran «Duruşrr.a zabıtnamesi sahife 250». zim hükumetteki miskinliğin derecesi «Isnıet Tüm:ürk» şeklindeki emri buna şahadetleri, Osman Yüksel'in huzurda Bence Turancılık Türkçülüğün öteki ni an.lamak kabil değil. Tam bir şuur karşı Nurulah Barıman'ın huzurunuzda vâki şahadeti, nünnayişin Nihal Adsız, ismidir. Zaten milletlerin ülküsü üçtür. suzluk var. Ruslar Karadenizde gemi bu emirler Güre.Ti Cemiyetinin esasıdır. Cabbar Şenel ve Cemal Oğuz Oçal taİstiklâl, ırkdaşları bir bayrak altına top lerimizi batırmağa bajladılar. Fakat tarzındaki itirafı. rafından tertib edildiğine dair olup lamak ve nihayet cihanı Istilâ etmektir. bizim şapşallar hâlâ yurdda sulh, ciMaznur.lardan Hüseyin Nanuk Or muhtevasmın doğrulugu taraflannda'i fDumşma zabıtnamesi sahife 249». «Ben handa sulh deyip miskin miskin otu kun'un gizli cemiyetten malumatı bu kabul olunan nümayiş yapılmadan bir de dünyadaki bütün Türkleri birleştir ruyorlar.» lunduğuna dair beyanı. Ve bunu müey gün evvel Nihal Adsız ve Cemal Oğuz nıeğe çalışıyoram.» şeklindeki tafsüâtile 7 eylul 942 tarihli mektubunda ' yid Nihal Adsız'a hitaben yazdığı mah Öçal'ı evine daveünde öğrendiğ'me daır itirafını teyid etmiş ve bu husus âmme ha Oğuz grupunu kasdedarek» senin I kemece okunan 3/2/943, 25 '2 '043 tarihli beyanile sübut bulmuştur. Her ne kaşahidlerile tesbit edilmiştir. Çerkes olduğunu keşfeden itler, benim [ mekrubîarı. Nihal Adsız tarafından dar huzurunuzda nümayişe iştiral:inı Mahkenıece okunup muhtevalarınm de Çerkes olduğumu keşfptmişler. Bi j Hamza Sadi Özbek'e hitaben yazılan Çı Nihal Adsız kabul etmemekte ise de: doğrulugu maznun tarafmdan kabul o zi Türk olmamakla ıtham edip şüphe naraltfndaki makalem ve Dalkavuklar Her üç maznun nümayişe birlikte kalunan kardeşi Nejdet Sancara hitaben yaratmak istiyorlar. Mamlekette na Gecesi adlı romanım üzerine bazı Ata rar vermeseydiler Samanpazarındaki yazıp gönderdıği 5 temmuz 936 tarihli muslu Türklük reiimi kuruiunca bun türkçüler köpürrnüşler. Bu sabun kö toplantıyı müteakıb Cabbar Şenel bu mektubunda «Türkiyede her şeyin or ların toptan imhası işten bile değildir. pükleri Bozkurtçuiarı da ürküttüğü için kararı derhal kendilerine bildirir miydi? dudan çıktunı düşünarsek Turancıhğm Şimdiden not toplayıo dosyalnrı yap benimle kat'l münasebet ettiler. Gürün Cabbar'ı görünce «Gel bakalım Cabbar tahakkuku için de bu fikrl orduya yay sak fena olmaz. Birçok şeyleri yalnız birinde Ismet de oclara iltihak etti. Bu anlat, neler kararlaştırdınu, der miydi? maktan başka yol yoktur. Genc zablt aklımızda tutmak doğru değil.» teşkilâtın Reha, Ismet, Hikmet Tanyu. O sırada tesadüfen yanlarmda bulunan lerin Turancıhğı efradmı caml ayarına Demek suretile ve Nihal Ad Nurullah, Hamza Ozbek ve diğer üç Ulker Kaşlı'dan roahremiyete riayet mftnl bir Turancılık dejildir. Fakat ül sızm 1941 senesinden itibaren muhtelif dört kişiden ibaret olduğunu öğrendim edeceğine dair vaad alır mıydı? küler de din gibidir. Eğer biz Turancı vesilelerle Büyük Millet Meclisini, hü tarzındaki mektubu ve diğer evrak vn Huzurunuza nümayiş hâdiselerile ilgili lar sistemli bir neşriyat yaparsak kumeti ve diğer bütün kıymetleri tahkir mubaberat ile maznunların hükumeti olarak sevkettiğimiz maznun Said Bilmemleket gencliğini mu'ıakkak kaza ettiği sübut bulmuştur. devirmeğe yemin etmek veya söz ver giç'in hakikî gayeyi bümiyerek diğer nırız.» Mektublar hususî dahl yazılmış ol mek suretile ittifak ettikieri ve bu masum arkadaşları gibi Cabbar Şenel'in salar ayrı ayrı ve birbirlerile ihtilât maksadla Irkçılık ve Turancılık pro tahrik ve teşviküe yahnz SamanpazoTalebelee telkin 1/2 nlsan 937 tarihli mektubunda eden müteaddid şahıslara gönderilmek pagandası yaptıkları sübut bulmuştur. rındaki toplantıya iştirak etmak suretile «Içimdeki enerjiyi sarfedecek yer bu suretile aleniyet unsuru tekemmül et Güremden ayrılanlar Türkçülerin karıştığı, nümayişlere dahj fiilen iştirak etmediği tebeyyün etmiştir. lamıyorum. Körlenip gidlyorum dlyor miş bulunmaktadır.» danlma ve barıştınlmalan Savcı bundan sonra, Nejdet Sançar, sıın, halbukl senln vazlfen büyüktür. Bir taraftan millî bünyemize ve hüvnı Bir L?i' çocuklara mütemndlyen telkin Alpaslan Türkeş, doktor Fethi Tevet kumete hazırladıklan kundağı takviyeye Orhan Şaik Gökyay yapmak başlı başma blr iştlr. Muallim hakkındaki mütaleasını söyledikten son çalışan maznular, diğer taraftan müsTaşkm ve menfî neşriyat, n ! n kapa» olacak bu çocuklara ırk faziletini, Tu ra, Reha Oğuz Türkkan ve hükumeti takbel şefliklerinden endişelenerek pro tılmış olan Orhon mecmuası lmli •'inm rancılığı, savaşçılığı asılamak lazımdır.» ' devirmeğe matuf ittifaka temas etmiş pagandasını yaptıkları Irkçılık silâhları1 lınmMim. tavassut ettiğinl, yazı kon< [ siyasetle hiçblr suretle alâkafii buiunmıyan neşriyat lçln gizli bir cemiyet teşkili bir sürü merasimle ölüm müeyyideleri konulaıak yeminlere vs bu maksadı gizlemek için resmî makarrüara yardim cemiyeti kuracağız diye hllâfı hakikat dilekçeler vermeğe lüzum olmadığı bedihidir. B) Gizli cemiyet; tabiiyetimlzdo bulunan Zeki Velidi Togan Başkurllan, Nuriman Karadağh Şarkl Türkistanhları, Heybetullah Idil Kazanhlan temsil ediyormuş, acaba Reha Oğuz Türkkan, Nurullah Banman, Cihad Savaşfer kirr.leri temsil ediyorlar? Tutsak Türk i!i ve uluslarım temsil komitesi «Bu birleşmeys girenler herşeyden evvel: a) Geçmiş karsnhk günlerda olup seçen anlaşmazlıklann ümidierle dolu olan ayduı ve parlak gelecek karşısmda büsbütün suinmesini, b) Millî dileklerimizin tahakkukunu vâdeden gelîceğin rejim, mevki ve makam meselelerinin konuşulmasmm millî misak programının tahakkuku gününe geciktirümesini zarurî görmektedir. PROGRAM I TutsaV: l ü r k il ve uluslarırm kurtarılarak isüklâle kavuşturulma3i işlnde bütün çalışmaların birleştirilmesi, n Kültür, yazı ve dili bir olan Türk bütünlüğünün kurulması, Xn Coğrafî şerait icabı olarak Hazerin şarkmd'a ve garbında teşekkül edecek doğu ve baü Türk millî hükumetlerinin ve millî ordulann coğrafî mesafelere rağmen Türk yurdu bütünlüğü gayesini tahakkuk erurecek bir surette çalışmalarmı temin etmek, kültür sahasmdaki mesaisinin de tam koordinasyonuna bakmak...» şeklinde tesrit edilmiştir ki bu vesikanın ileri sürülen gayeleri ihtiva etmekle beraber diğer prensiplerinin siyasî bulunduğu sarahaten görülmektedir. Nitekim maznun Zeki Velidi Togan da huzurunuzda «duruşma zabıtnamesi, sahife 549» «bu nizamname siyasidir. Lâkin Türkiye dahiUnde blr hareket olmadığı için bunda bir tehlike hissetmedim» diyor. O halde; Türkiye dışma taalluk eden siyasJ fcaliyetinde dahi bir tehlike hissetriyen ve gizliüğe lüzum görmediğini itiraf eden bu adam kültürel veya yardim gibi faaüyetleri için ölüm ve namus müeyyidelari koyarak btr sürü merasimlerle yemin ettirir mi? Şu halde yeminli gizli cemiyetin hakikî gayesl nedir? Bu hususu maznun Cihad Savaşfer tahkikatta bütün samimiyetile ve hattâ nedamet ederek itiraf ediyor. a) Son tahkikat kararırrhzda' arzolunan bu gizli ittifak yapılan duruşmalar neticesinde de tebeyyün etmiştk; Henüz lise talebesi iken arkadaşlarına Irkçılık, Turancüık propagandasına başlıyan Reha Oğuz Türkkan sınıf arlîadaşlarından Ceyhun Kansu, Cihad Savaşfer, Hikmet Tanyu ve ^üland ile birlikte Türk birliğini tahakkuk ettirecek Türk ırkındaıı bir hükumet kurmak ve bu maksadı temin etmiyen bugünkü hükuıneti devirmek için Gürem admı verdikleri bir cemiyet kurmuşlarsa da kısa bir zaman sonra kendisinden üstiin gördüğü Ceyhun Kansuyu Çerkes diye ve Btilend'i de diğer bir bahane ile cemiyetten uzaklaştırdığı diğer arkadaşlarile neşrettikleri liseyi müteakıb Ergenekon mecmuası arkasına gizlenen maznunların teşkilâtlarını genişletmek için keyfiyeü Nihal Adsız ve Hüseyin Namık Orkun'a bildirdikleri, Ergenekon mecmuasmın kapatılması üzerine Bozkurt mecmuasını neşretmişlerse de bu da kapatıldıgı, fa~ aliyetini daha iyi maskelemeyi gaye edinen maznun Reha Oğuz Türkkan bu defa tanınmış zevatın nüfuz va himayesinde «teferrüatı son tahkikat kararında arzolunan» Kitab Sevenler Kurumunu tesis ettiği, iştirak eden zevatm malumatları haricinde faaliyette bulunan kuruma da müdahale olunarak 27/4/940 tarihinde Halkevlerine iltihaka mecbur «cildiği. b) Halkevleri gibi faaliyetini hakikaten Türk milletinin her bakımdan y ü i selmesine inhisar ettiren bir müessesede çalışmayı idealine uygun görmiyen maznunun 1940 senesi temmuzunda Ankaradaki evlerinde bir toplantı tertib ettiği, Hikmet Tanyu, Nurullah Barıman, Hamza Sadi Ozbek ve Tahsin Argıa'nun iştirak ettiği bu toplantıda «artık yapılacak iş kalmamıştır. Hükumet bdtün faaliyetleri.nize rnâni oluyor. Gizli çalışacağız. Esasen ben içerisinde generaller de bulunan gizli bir cemiyete mensubum. Cemiyetimiı beşer klşilik birbirlne bağlı hücrelerden teşekkül ediyor. Ben şef olacağım.» dediği, yalnız Tahsin Argu'nun muhalefeti ve diğerlerlnin kabulü ile Gürem cemiyetini ihyaya muvaffak olarak keyfiyetten esaslı elemanı Cihad Savaşferi haberdar edip onun da muvafakatini btihsal ettiği, bahisle evvelâ Ismet VI Tümtürk'ü ve hÖİ»hara muhtelif vesiieReha Oğuz Türkkan ve hükumeti lerle Nurullah BaVıman, Yuşul Kadıgil devirmeğe matuf ittifak ve Hamza Sadi Özbek'i Güremden uzak laştıraa Nihal Adsız'la da araları sçılan Reta Oğuz Türkkan cemiyetinin dijer azaları Cihad Savaşfer, Muzaffer Eri?, Fehiman Altan, Zeki Özgür, Hikını Tanyu ile 5/11/942 tarihinde neşrettii: Gökbörü mecmuası arka3ina çekildij;, bu tarihten sonra birbirleri aleyhine broşürler neşrederek içyüzlerini ve gizli faaliyetleririi efkârı umurmyeye açıklıyan maznunların bu hallerinden telâşlanan Zeki Velidi Togan, Hüseyin Namık Orkun, doktor Hasan Ferid Cansever fgsliyete geçerek gerek şifahen ve gerek tehriren mfitemadî telkinlerle bu grupları birleptirmçğe çaljştıkları ve nihayet Zeki Özgiir'ün teşebbüsile elele veren tecrübeli Bderlerin 2 mart £44 salı günü Zeki Velidi Togan'ın evinie Reha Oğua Türkkan, Cihad Savaşffr, Muzaffer Erlç, Zaki Özgür'ün grupu ile Nihal Adsız, îsmet Tümtürk, Mehmjl Külâhlıoğlu, Necdet özgeîen, doktur Hasan Ferid Cansevar toplanarak saatlerce devam edea gSrilîmeler neticesi menfi faaliyetindan beç defa kapatılmış olan Boîkurt BDecmuasının imtiyazı doktor Hasan Ferid Canseveı'e devredilmek ve Zeki Velidi Togan'm bizzat kaleme aldığı dört maddellk barışmamn kararlaştırıhnasından sonra dağıldıkları. bu suretle Güremden darılarak alâkasrnı kesmiş bulunan Ismet Tuırrtürk'un tekrar fltihak ettiği, maznunların açık itirafları bunu müeyyid, mah'ietnece okunmasına karar verilen Mehıned Külâhlıoğlu'mın, Neodet Özgelen'ln İfadeleri, Hüseyin Namık Orkun'dan Nihal Adsız'a hitaben yazılıp gönderilen 3 şubat 943 ve Zekl Velidi Togan tarafından Reha Oğuz Türkkan'a hitaben yazılan 24/12/941 bilhassa 10/1/943 mektubundaki meşruhat. Heprinln lmzasmı havi anlaşma, banjmayı müteakıb Nihal Adsız ve Reha Oğus Türkkan'm müşterek hareketlerile sübut bulmuştur. Devlet siyasetine muhalif nejrlyattan defalarca kapatılmış bir mecmuanm imtiyazını devrahnak ve bilhassa esrarengiz cerrJyetler halinde faaHyette bulundukları broşürlerile açığa vurulmuş olan bu adamları berıştırmak, ayni nevi faaliyeti tek ve daha kuvvetli cepha halinde devammı temine çalışmaktaa başka türlü tefsir olunamaz. VII Ankara nümay^lert Nthal Adsıx •umumî efkârı hflltftmel aleyhine tahrik em«lil« sayift Basvekiimize hitaben ikinot açık mektabunu neşretmlş ve Istsnbulda ban talebelerin son tahkikat kararmda belirttiğimiı muessif hareketlerini mübalâğalı bir çekilde yakın elemanlanna büdirmek snretile etrafa yayarken diger taraftan Reha Oğuz Türkkan da Istaııbuldan Ankarrya giderek Tapu Kadastro okulund^ Gürem «lemanlarından Zeki Ozçür ve Hikmet Tanyu'nun gayretlerlle içlerinde Cemal Oğuz Öçal, Fazıl HisarcıVı, Cabbar Şenel bulunan 50 kadar tnlebeyı toplayıp Nihal Adsız'a yardım ve Ankarada da Türkçülük hareketlerins teşvik etmiştir. 25 nlsan 944 salı günü Ankarya gelen Nihal Adsız kendlsini blr kısım genclerle lstasyonda karşılıyan Cemal Oğuz Öçal'la birlıkte yakınlsrmdan Hüseyin Namık Orkun, Orhan Şaik Gök yayı ziyaret ederek; guya aleyhins açılan davanın hükumet erkânınm, Saoahaddin Âli'yi teşvikleri neticesi bu'.unduğunu öğrendiği, esasen her hareketile hükumete karşı direnen bu adam her zaman olduğu gibi bu dedikoduyu da frrsat ittihaz ederek 2 mayıs D44 salı günü Cemal Oğuz Öçal, Cabbar Şenel ile birlikte bir nümaylş tertibine karar verdikleri, bunu müteakıb faaliyete geçen Cabbar Şenel'in millî hâdiselere karşı heyecanlarmı bildiği yakın arkadaşlarmdan Said Bilgiç ve Osman Yüksel delâletila Samanpazarında yüksek mekteb talebelerinden 15 kadar gencin iftirakile bir toplantı tertib ederek^ teferrüatı son tahkikat kararmda arzolunan ve huzurunuzda da teeyyüd eden nümayiş programını kararlaştırdıkları, bu programı âmme çahidi Nezahat Uran, Ulker Kaşlı yanmda Nihal Adsız ve Cemal Oğur Ogal'a bildiren mazEun ldzuır.lu direktifleri alarak Cemal Oğuz Oçal'la birlikte 3 mayıs 944 günü Adliye Sarayı önünde iğfal edilerek toplanan gençlerin başına geçtikleri, müdahale eden palislerin vazifelerine engel olmak için devletimizin şeref ve haysiyeti, bilhassa lstiklâlimizin timsali olan ttiklâl marşrnı bir hile vasıtası olarak istimal ettirdlklerl, Samanpazarında nümayişin Adliye binasının önünde hitamı kararlaştınldığı halde öne t r h y a n iki müşe%*i.ikin millî hissiyatları tahrik edilen kütlenin başma geçerek Ulus m.ydanına ve oradan Başvekâletin önüne sürükleyip (Başvekili isteriz, Maarif Vekilini istemiyoruz vesaire...) Yeniçeri usulü hareketlere sevkettikten sonra Büyük Millet Meclisine gitmek uzereerken polis tarafından dağıtıldıklart ve bu suretle Nihal Adsız aleyhine açılrmş bir davayı, âmmenin telâş ve heyecanım mucib olacak, halkı maarife ve binnetice hükumete karşı itimadsızlığa sevk maksadile mübalâğah bir şekilde yaydıkları;