19 Eylül 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yeni Ingiliz" Başvekili ATTLEE Yazan: A Ü RIZA SEYFİ ATTLEE'nin hayatı, mücadelesl, ülküsü ve nihayet muvaffakıyeti. Resimli nefis • bir şekilde yeni çıktı. Fiatı 65 Kr. Basan: Ankara caddesi No. 141 T EFEY Y Ü Z K İ T A B E V İ ınci yıl umhuri 10 10 İSTANBUL CAĞALOĞLÜ Telgraf v* metrtub adresl: Cumburiyet, tstanbul Posta fcuhısu: Istanbul No. 248 TeJefon: Başrouharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, Idare ve Matbaa fcısmı: 2429924290 r Yeni Valde Hanı Altında Manifatura İthalât T. Yünlü Kadsn •> Çarşamba 19 Eylul 1945 MANTO G EL M lARI Tiirk Arab dostlıığu ve elbirligı ir kaç gündiir memleketimlI* *\ zin bütün basmınca, biitün l'.'ZSS.V diinya hâdis;lerinden üstün tutularak büyUk değeri hakkile belirtilen dost ve kardeş ziyaret, Cnmhur Bışkannnız İsmct İnönunün asil misafirimiii agırlamak sırasında söylediği, Pretis Abdülilâh Hazretlerinin mnkabele ettifci nutuklarla, en püzel, en samlmi en manalı ve en belâ£atli Ifadesini bultnuş ve bu saycde iki memleket efkârı umunıiyrsinin bu ziyarete verdifi deger ve ehemmiyetin hakiki mahiyetl bütün dünyaca vuznhla anla;ılmıst'r. Bu ilâ nntuk yanyana yaşayan İki karJiş vc dost memleketin en iyi münasebrfleri ve dosUukları kurduklarını ve en geniş elbirlfği içinde yaşayarak kendi ilerlemelcrine, barış ülküsüne ve medcniyet davasına hizmct ettlklerinl ve bundan böyle de ayni u£urda ellerinden pplpn her hizmeti başaracaklannı aniattıktan başka iki memleketin bütün münasebctlerine en samimi kardcşlik hislcrinin hâkim olduğunu, uzun bir müşterçk mnaşeretin kardeş kıldığı iki milletin birbirine TAM VE MUTLAK BİH İTİMAD HAVASI içinde bupünkü mes'ud. sağlam ve pürüzsüz dostlufu idrak etmiş olduklarını söz götürmez Mr vuzuhla ortaya atmaktadır. Irak Kral Naibi, Atatürkün KâbrTKe Dün Muhteşem Bir Çelenk Koydu Böyle bir büyük hakikati, bu kadar gamîmiyefle ve bu kadar açıklık ve kesinükle orfaya atabilecek komşular dünyada pek çok olmasa gprektir. Çok olsaydı ne dünya sulhu buhranlar içinde çalkanır. ne de dünya siyasett çikm&7Al?n çıkmaza sapardı. Çok şükür ki biz. komşularile «tam ve mutlak bir iti» a d havası» içinde yaşayabildiğimizi sövliyeeek bir durumdayız ve çok şükür ki komşuiarıınirda bizi teyid ederek bu "bfivıa haHkatin d«ftrini \üMeltm«ktetiirler. Fakat Cumhur Başkanımızla Kral Naibi tarafından söylenen nutuklardan Ankara 18 (a.a.) Başbakan ve Baanlaşılan hakikatler daha büyüktür ve daha şümullüdür. Çünkü memleketimi yan Şükrü Saracoğlu, m«mleketimızin zin bu durnmu Irakla aramızdaki mü muhterem misafiri Irak Kral Naibi Alnasebetîere münhasır de|ildir. Belkl tes Abdülilâh şerefine Çankayadaki ıremleketimizin bütün siyaseti, bu haköşklerinde bu akşam bir suvare verkik3t*. tam bir bütün oiarak yaşatmayı mişlerdir. Cumhurbaşkanı ve Bayan Inönünün pözetmi'ktedir. Onnn için Irak Kral Nafbinin nutkıında şu sözlerle karşılaşıyo de şeref verdikleri bu kabul resminde rnz: « . . . Cumburiyet hiikumetinin İt bakanlar, milletvekilleri, mülkî ve astihatfi Arabiye (Arab Birliğine) dahil kerî yüksek devlet ricali, bakanhklar olan v«?ya olacak olan bütün Arab mem ileri gelenleri, bütün büyük ve orta ellek^tlerine ne derece hayırhahane his çilerle bu elçilikler erkânı, Tiirk ve yaler bes'edijHni de biliyoruz.» bancı ajans ve basın mensubları bayanlarile birlikte hazır bulunrauşlardır. Prens Abdülilâh Hazretlerinln bo sözBu vesileden bilistifade Irak elçisi leri. Tiirkiye Cumhurivetinin yalnıı Amin. AHes Naibe, elçileri ve bayanlaIraka karşı deçil, bütün Arab âlemine karşı, Arab Birliğine karşı besledigi nnı takdim eylemiştir. Protokol Umum müdürü Kadri Rizan hislprin en hayırhahane mahiyetini tav« h etmrkte ve Tiirkiyenin Arab istik da Türk davetlileri Altese takdim eylelâlinî ve Arab birligini çok iyi karşıla miştir. Suvare. iki kardeş millet araşındaki dı?ını. bnnun da biitün Arab komşularımiz tarr.fından anlaşılmış oldufcunu derin dostluğu tebarüz ettiren çok sa(riistennektpdir. Esasen bunun başka mimî bir hava içinde geçmiştir. tiirlü olmasına imkân bulunmadı^ını, Arkast sahife 3, Sü. 2 de gırçi biz biliyoruz, fakat bu hakikatin blîzat Prens Abdülilâh Hazreileri tarafından ifade ve ilân edilmiş olması bizi Bynca hoşnud etmiştir. Hakikat şu merkezdedir: Türkiye İle Arab âlerni arasında, mütekabil sevgi ve saygı ve muşterek menfaat hâkimdir. Biz. Arab âlemi ile asırlarca beraber yaşamiş bulunuyoruz ve bu yaşayışı hurün eöisümüzü kabarta kabarta. Milli Kefimizin dili ile «Mİ'ŞTEREK MUAŞEPET» diye anıyoruz. Çünkü bu inüşterek yaşama, miişterek bir muaşeretti! Bnriin bu müşterek muaşeret, tarihî bir hnfıradır ve hepimiz bu tarlhî hatıraya hürmet ediyoruz, çünkü müsterek mazimizin şerefli bir merhalesi idi. Bufün ise. ayn ayn, fakat olpnn ve ergin birer milletiz. Birbirine ürtivenmesi ve birbirini desteklemesi ge* rekleşe» komşn ve dostuz. Tarihle eografya jrîhf ma'ldî ve manevî müşterek menffiüOerin biitün ana kaynaklan aramızdaki rlbirli&inl sRflamakta ve temellestirmektedir. Ne iyi kl bnnları tnkâr deJil. fakat ikrar ediyor, bunlara inanıvor ve bnnlarm fereklerine uyjrun bir sivaset tutarak istikbalimizi aydınlatıyornz. Saracoğlunun, muhterem misafirimizin şerefine tertib ettiği suvareye Millî Şefimiz de huzurlarile şeref verdiler Başbakanımızın suvaresi Fehametlu Prens Hazretleri, Ebedl Şef Atatürkün muvakkat kabrinde ihtiram vakfesi esnasmda Muhterem misafirimiz, Cumhur Başkanımız tarafından Çankaya köşkünde fereflerine verilen riyaferte Rusyanın Halkın dilekleri istekleri Milletvekilleri dün de Fatih Molotov, Eritrede Rusyanın menfaati olduğunu söylüyor halkının şikâyetlerini dinledi Ankaradan kocasını tedavi ettirmek için şehrimize gelen bir kadının anlattıkları büyük teessür uyandırdı Prens wı 7,waat Enstitüsün&> sfhhat Sovyet Dış Bakanı, ihtilâftı işler hakkmda merkexlerini ve Ankara barajım gezdiler uzun beyanatfa bulundu Londra 18 (B.B.C.) Sovyet Dış İşleri Halk Komiseri M. Molotov, bugün basın mensublarile yaptığı bir görüşmede Sovyetler Birliğinin Trabhısta menfaatler takib eylediğine dair çıkan haberlerin asla doğru olmadığmı söylsmiştir. Molotov doğu Afrikadaki İtalyan sömürgesi Eritre'den bahsederken ise şöyle demişrir: < So\Tetler Birliğinin Ita!yan gömürgfesi Eritreye karşı fâkib ettiği ha Arkas\ sahife 3. 5ü. 4 te Lstanbul milletvekilleri dün Fatih Halkevl>de halkın şikâyetlerini dinliyorlar Istanbul milletvekilkri dün de Fatih cilerin yalnız memur çocuğu olmadığını Halkevinde, halkın dilek ve şikâyetleri söyliyerek hususî yurdların bakımsızni dinlemişlerdir. Istanbul millelvekil lığından, pisliğinden şikâyet etmiş ve bu l«rinden Ziya Karamürsel geçen yü pisliği ispat etmek üzere yanındî getesbit edilen dileklerden hangı'erinm tirdiği kirll ve simsiyah bir yastılc ör« yapıldığını, hangilerinin de ne sebeb tüsünü göstermişür. lerden yerine getirilemediğinl izah etGencliğin iatekleri miştir. Sonra Üniversiteli bir gene söz Diğer bir Ünuiversiteli de, g«ncîeria almış ve 15 bini geçen yüksek tahsi! millî ülküye sahib olmaları için Imkânöğrencisinin ekserisinin Anadoludan lar hazırlanmasını, Ziya Gökalpm eskl geldiğini, bunlarm pansiyon sahibleri harflerle yazılı olan eserlerinin Milll nin elinde esir ve perişan durumda ol Eğitim Bakanlığınca basUrıImasını, I s duklarını, yurdların kâfi gelmediğml. tanbulun 500 üncu yılına hazırlanrrke» Parti yurduna yalnız muntazaman sınıf millî ülküye hizmet etmiş olan Namıi geçen öğrencilerin ahndığını ve bu i?e Kemal glbi büyüklerimizin heykel v« hatır ve gönül de karıştığrnı, Kadirga büstlerinin Ünlversite muhitine dfkil* Maarif Cemiyeti jurdunun da toptan mesini Istemiş ve Üniversit» idaredlepara istediğini, mahdud gelirli ögTen Arkası Bahife 3, Sü. 5 f« * , îngilterenin dış siyaseti Prens Abdülilâh, Ziraat Enstitüsünde kendilerine verilen izahati dinliyorlar Ajax Kruvazöründe dün ingiltere ile verilen kokteylparti ticaretimiz Ingiliz gemileri, hergün binlerce halk Dün Londradan tarafından ziyaret ediliyor, misafir gelen Mithat Nemli dikkate değer bahriyeliler de şehri geziyorlar malumat veriyor Londra, Birleşmiş Milletlerle «iyasî, askerî ve iktısadî işbirliği istiyor Londra 18 (a.a.) Ingiliz Habe;ler Bakanhğının Londra basım dairesi Ingilterenin dı§ siyasetini şii şekilde izah etmektedir: îngilterenin müstakbel dış siyasetinin plânı, Berlin ve San Francisco koııferanslarmdan ve Mr. Ernest Bevin'in Avam Kamarasında Dış İşleri Bakanı sıfatile verdiği ilk nutuktan açıkja belirmektedir. Siyasetin başlıca altı hedefi bulduğu söylenebilir: 1 Sovyet Rusya ve Amerika ile siyasî, askerî ve iktısadî tam işbirliği, 2 Dünyanın her tarafmda harbe mâni olmak ve dünya kslkınrnasına yardım etmek için bütün birleşTtıiş mületlerle ve bilhassa Fransa ve Çinîe i | birliği, 3 îngilterenin ve Ingiliz împaratorluğu memleket'erinin be>nelmi!el kudretini idame etmek ve harbin devamı esnasında ingiltere tarafından feda ed:len iktısadi seneti yeni baştan elde etmesi, 4 Her şeyden evvel Sovyetler Birliğinin tazminat ihtiyaçlarım ve bu arada harab olan endüstrisini yeniden imar için Aîman malzeme ve el emeğine oîan ihtiyacını tamamile takdir eden v« bunu müteakıb Avrupa iktısadî hayatının mümkün olduğu kadar çabuk kalkınmasını, kurtanlan memleketlerde serbest ve gizli seçimlerle işbaşına getirilecek tamamen temnlci hükumetlerin Arkası sahife 3. Sü. 3 te \ Bu msrzaranm biitün Tiirkiyede oldn§n eribi bütün Irakta ve bütün Arab âlrminde en samimî ve en heyecanlı akisleri bırakacağına eminiz. Türk Irak dostluğu ve kardeşliğt nasıl bir hakikatse ve nasıl bir ltlmad kaynaSı ise Tiirk Arab dostlnfn ve fcardeşli^inin ayni kuvvet re kndrefte bir canlı hakikat ve bir grüven kaynagı o];ıoa|ı sıranın artık lınlul etmiş oldufuna iıükmetmekle yanılmadıi'imızı sanıyoruz. Büâkis Irak Naibi Prens Abdülilâh Hâzretlerinin evvelki j ü n söyleıîigi sözler bu telâkkiyl teyid etmekte Istanbul halkı, limanımızdaki İngiliz harb gemilerini geziyor ve Türk millctinin Arab ittihadına gircn veyı pirccek o!an Arab milletlerine Irak Kral Naibi Prens AbJüliiâhı muhriblerinin halk tarafından ge^'lmekarşı bütün hayırhahlı^ını tesbit etmek memleketimize getirdikten sonr.ı bir sine devam edilmektedir. Yalmz, kok!e onlarfian bu hayırhahlıîm ancak müddet için lımanıımızda misafir kalan teylparti dölayısile «^AjaK» ın gezilmulohilinl göreblleceğini belirtmi; bu <Ajax» kruvazöründe dün saat on yemesine dün bir gün için fasıla verıirnifhınnıakladır. dide Ingiliz bahriyelileri taratmdan ti. Diğer muhribleri gezen halk, gemiGörilüyor H Irak Kral NatW Preîu Türk deniz subaylarına bir kokteylpar lerde Ingiliz bahriyelileri tarafından Abdülilâh'm memleketimizi ziyareti yal ti verilmiştir. Toplantı çok samimî geç büyük bir dostlukla karşılanmskta ve Bi* Tiirk Irak karcfeşlifini ve dostlu miş ve iki dost milletin denizcilerı bir derin bir alâka ve ikram görmekted'r. fnnv, elbirliğini ve gaye birliğinl teba birlerile daha yakından tema5 im'^ânını Dün kruvazörün ve muhriblerin mü* * * bulmuşlardır. rettebatına da şehirde kendi baş,iarın<i Arkast »dhife 3, Sü. 6 da Diğer tarartan, «Marne> ve «Meteor> Arkası sahije 3, Sü. 6 da Milletlerarası Ticaret Odası toplantısmda bulunmak üzere Londıaya gitmiş olan heyetimizin başkanı Mithat Nerp.ii beraberinde delegelerden Ziraat Bankası Istanbul şubesi nüdürü Mehmed Ali Tüney olduğu halde dün Kahireden uçakla şehrimize gelmiştir. Mithat Nemli kendisile görüşen bir muharririmize toplantılar hakkmda şu izahati vermiştir: < Gerek toplantılarda yaptığımız gerekse toplantılar dışındaki temaslarımızdan çok memnunuz. Toplantılarda, Türkiyeye büyük bir teveccüh göstererek beni milletlerarası Ticaret Odası iYnci başkanlığına seçtiler Bu deJa konseye 26 memleket iştirsk etmişti. Asıl Odaya 40 küsur memleket iştirak etmesi lâzımdı. Harbin doğurduğu kanşıkiıklar dölayısile tam Iradro ile topîanılamadj. Kasım ayında yapılacak o Arkast sahife 3, Sü. 5 (e I Y A R I N^**"^J Ruslar da Alom bombası yapmağa uğrasıyorlar ÜNİD DÜNYASI !., I CEMAL NADiR'in büyük renkli karikatürü Moskova radyosu (B.Y.U.M.) Haîi hazırda Sovyetler Birliğinin bütün fizik âlimleri, atom enerjisinin gerek memleketin müdafaası, gerekse endüslri sahasmda tatbiki imkânlaruıı ıncelemekle meşgul bulunuyorlar. Madern tekniğin en son icablarına göre TiemlekeHn her tarafmda kurulmuş bulunan nıuazzam lâboratuvarlarda çalışan cihanşümul şöhrete malik Sovyet bilginleri bu hususta gayret sarfetmektedirler. O cumleden Ermeni bilginlerinden akademisjen Aühanyan'uı çaiışmaları kayda şayandır. Yirminci asrın SUleymam Seni beşinci derecede devlet yaptım!.. Japonya Tesekkür ederim ckselâns!.. Bense sıfırı tükettiğimi sanıyordutn!..