12 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

| İ2 TEMMUZ İl?ğ s ' Irak | Şark Mi Kralı — sSakının İmzası münasebetile Âtatürkü tebrik etti Büyük şefimi z samimi bir telgrafla mukabelede bulundu (Baş tarafı 1 incide) (".;: Atatürkün verdikleri muhab £ynen neşrediyoruz: ' Kemal Atatürk Türkiye Retsloumhuru ANKARA ve tebyin —eden " V8 dost Memleket araaımda mün' v tiz Tisakmmm imzası mürasabeti *—'Aı...:ı:"“- €a hararetli — tebriklerimi Tet biy y Bühtiyarız. Bundan senra çözül Biş, y YARİR ürleşmiz olan — memleketleri h _w_""'! Yoluyla zamimi va verimli iş Ür gy ea elküin hizmetine koyabilecekler e *" .-:lhırn Bandeti ve Türk miülletinin TÜ aa ada en — samilmi — temennileri | İtin bu fırsattan istifada ediyoruz. Caziyülevvel ÂO Mahete Güziyülervel Yasrecleri Büy, BAĞDAD ::':ı:"iııkmm imzası münsaebetiyle İ Stfunda bulundukları — döstane Mtripa yi YAK bir memnuniyetle aldım. Bi B tet d";f'*“lk ve dostluk rabıtalarile hağ Biş teyrtki Hin dünya sulhti yolunda verim'i Tüdakr Mesalsini temin edecek olan bu | 8e *mleketlerimiz için çok hayırir bir *tana gik Eder, Bepimize — müteyemmen Dü g llerim _:': Vesila e zatı mülükânelerinin Tebaji y tleri ve kardeş İrakın rofah ve #önekte 'N;':“:;ıml temanniyatımı izhar Bi tekgrat Bazk ae Gört kaşalamasını tesbit, Vt g K. ATATÜRK SRL _Resmî tebliğ Ve y.ı.ı (ALA.) — Pars ajansindan: Bt Xtmm imzasından sonra — neşrolu lı.:*" tebliğin matni şudur: T totlüğu, İrak ve Afgan kral Katlar, m'l'UrHyı Cümhuriyeti hariciye ba Ye Üzakere edilip Cenevrede — İrak, ı.,.""v.ı Arasında 2 teşrinlevvel 935 te pa =u h""n Ye sonradan Afganlalan tarafın famamiyle kabul ve tasvip — olunan Te gittt 8 temmuz 1927 tarihinde 'Tah Bu paktı, imzalayan dört memleket arasın da mevcut samimi ve kalbi — münasebattan olduğu kadar onlara rehberlik eden ve gerek maafaat iştiraklerini ve gerek sulha — hâdim Kılmaya azmetmiş bulunduklarını kardeşçe teranfidü tayit ayliyan damtluk zihniyetinden mülbem olmaktadır. Afganlatan, — İrak ve Türkiye Hariciye bakanları Tahrandaki Ika metleri eanasında Başveki! Mahmut Cam ve Hariciye Bakanı Samyi ile müteaddit mülâ katlarda bulunmuşlardır. Bu — dörtler mülâ katları tam bir görüş birliğinin müşahedesi ne imkân vermiştir. Bu tebliğ, Afganistan, İran, İrak ve Tür kiye Hariciye bakanları tarafından imzalan mıştır. Hariciye Vekilimizin tazimleri Tahran, l1 (A.A.) — Pare ajansından: yor: Şark paktının Sandabad sarayında İmzası nı müteakip, Türkiye harlctye vekili doktar Aras bu paktın tmparatorluk sarayında imza &na Muvalukat ettiğinden dolayı — Majeste inşaha, heyetin tazimat ve gşükranlarını zetmiştir. İran Hariciye Veziri Samyi, delezelerden ber hirine muahedeyi imza ettikleri kalamla ri bir hatıra olarak hediye vermiştir. Dört bariciye bakanı bu merasimi mütes kip sarayın korusuna çıkmışlar ve hir müd det sonra oraya Majeste Şehinşah da gelmiş lerdir. Şehinşah dost memleket — mümeasille riyle uzun bir haabihalde bulunmuştur. Şehinşahın Gzimetinden sonra — Harleiye Veziri Majestenin emirleriyle dört devletin mümessitlerine hümayun nişanının — birinci rütbesini ve Tahrandaki Türkiye ve İrak ol çilerine de bu nlşanın birer madalyesini tevili etmiştir. Hariciye Vekilimiz Baküde Moskova, 12 (A.A.) — Türki- ye Hariciye Vekili Dr. Rüştü Aras, Pehlevi'den Bakuya gelmiş ve der- "*'ıı.,:r""""*- Sandabat sarayında imzala Va hal Moskovaya hareket etmiştir. &tlriyede karış Diğ arışıklıklar çıkmağa başladı er taraftan Fransada, Suriye Mandasının kaldırılmaması * n*”*::mu bildirildiğine göre, Su- )îıınun;’" kargaşalıklar olmaktadır. ÜÜkkş kıdm_lu Çarşıya hücum edip Sirkümm hayağıma etmişler, Cezirede VN lehi alk Mu mandasının de. kaş Yasa, "e nümayizler yapmışlar fa- ler buna mâüni olmuşlardır. Z aökeri de müdahale et. nsız askerlerine sal n aakPüriyle her iki taraftan 8. YIST 13 Ü bulmuştur. Suriyeden manda alkmıyacak mı ? :Yını., Vkvlblnx-ımın yakında Üşe S önünde nazik bir H*;_“Ğ" Sezilmektedir. Bu va. A - Franas muzhedesi 10. Ye Te Pra ktir. Malümdur 089 arazında mev- aç Si aei €mini Halkevin- © konferans Ve kon M"_W—ıı—:ser .S37 Perşembe akşamı, saat 21 lRde Kat Ati vı::f."' bilginimiz İzmir saylavı Cai Tanstağım , * (Memleket geceleri) seri Yeni temayülleri belirdi | €ut ve Suriye üzerinden Friusız man. dasının kaldırılmasını terain eden mu. ahede henüz Fransız meclisi tarafın. dan tasdik edilmiş değildir. Bir kısım radikallerle merkeze men. sup mutedil partiler Suriye - Fransa muahedesinin tasdikma şiddetle mu- halif bulunuyorlar. Bunların kanaati Suriyenin vaziyeti ciddi endişeyi mu. cip olduğu merkezindedir. Bu partiler, Suriyenin parçalanmak tehlikesi karşısında bulunduğunu sanı. yorlar. Seyit Rızanın karılarından bir Büyük oğliyle bera- ber dehalet etti Elâziz, |1 (Hususi) — Dersim- de son şekavet hâdiselerinin elebaşı- larından Alişer'in şakiler tarafından öldürüldüğü haber almmıştır. Seyit Rızanın büyük — karısı ile | büyük oğlunun da, asayiş kuvvetle- n Üçüncüsü olmak — üzere ). Mevrulu bir konterana vere Üyelerimi AY Sökdiş YAt zden Kemalettin Yaltkaya bazş dan halk Çkalenderi) bı:.,: Ki valar çalınıp okunacaktır. | a a t:! fürik, edebiyat kamitesi a KOğlu (şimal yürüklerinde #kilatryem #saslarInI anlâttıktan Körolarından (gelin at tır. 'yen ';'uıılm... Bentekâr — Muzaffer . ler Tüklerinde Manilerinden muh ta ,_unnkuyıcıkuı- e %:"'dcho!.ıervıllıvu,naın Müker n Ş Sam q":ıu ve Hüseyin tarafından | a Dt a Bn iğea crıuı Nle (Haydan) İye y Sü8 va ın;;—rlvr | Nç:::t Herkea gelebilir. — CMYAy 24/20 dadır. için ayrıca l rine dehalet ettiği haber verilmekte- dir. SATILIK Sirkecide Vezirbahçesi kıraathanesi acele devren sağılık. Müracaat Büyük . derede Fıstıksuyunda Süleymana, 9020 KIRALIK KÖŞK Bakırköyünde Kartaltepede karakol ivarında Velikoşu caddesinde 9 numa. Talı vâsi ve fevkalâde nezaretli elektrik telefon suyu, köşkün dört odalı dairesi arzu edildiği takdi rilecektir. İçindeki müracaat, de yazlık kiraya ve. tele: fon numarası 16,61 dır, 9146 Ha SN Tarihi tetkikler : Istanbul hapishanelerinde Ya ehli iman! Bize yiyecek verin, açlıktan ölüyoruz!,, Hapishanelerin bu perişan hali 250 yıl sürdü. O yıllarda misli görülmemiş bir kıtlık ve ondan sonra - geçici ve bulaşık hastalıklar zuhur etmişti. Bu felâket, halkı kendi derdine düşürdü. Günde yüzlerce insan ölüyor, ölüleri gömmeğe imkân bulunamıyordu. 1207 yılı başlangıcında Misırdan gelen bir geminin İzmire ve oradan gelen birkaç tayfa ve yolcunun da İs, tanbula taun hastalığı getirdiğini kay dederken tarih © günlere ait vefiyatın sayısını da gösteriyor: €. Babılli tarafından kapılarına — hafice muharri Sti ve tayin ve kale kapıların dan dışart taşıman mevtaları sübtü — defter etmeleri telkin olunmakla derunu İstanbulda bazt cevaml ve medacit ve türbeler civarın daki mekabire ve buzlara benzer — mahalli aalreye defn olunanlardan başka — İstanbul kaptlarından geçirilen cenazeler, evamıtı ra mazanda bazan 1,500 ve bazan dahi 2,000 raddalerinden olup Galata, Üsküdar ve Bağaz içi Nle beraber yevmiye bazan 3,000 1 müteca vis olurdu.,, — Ya ehli iman! bize yiyecek verin, açlıktan ölüyoruz ! Mahpuslara — yaptıkları adakların faydasızlığını gören halk, artık kendi derdine düştü, Herkea kan ağlıyor. Evlerinden çıkarlarken, çoluk, çocuk- Jariyle helâllaşıyorlardı. Mahpuslar yardımsız, nç kaldılar. Hele Baba Ca. ferdeki zindanım mahpusları açlıktan feryad ediyorlardı. Zindanın pencere. lerinden taşan: — Ya ehli iman! Bize yiyecek verin, açlıktan ölüyoruz! Feryatlart faydasız kalryordu. Bu haykırmalara tahammül — edemiyen halk, zindanın civarından geçemez ol. muştu. Bu çok acıklı vaziyet epey müddet sürdü. Hükümetin iaşe cihetinden hiç de hatırlamadığı mahpuslar, halkm | yardımmdan da mahrum kalınca ve üstelik hastalık da başgösterince ha- pishaneler birer ölüm yuvası haline geldi. Açlık ve sefalet!'.. Bu iki kudretli mefhum, hapishanelere kök salınca, mahkümlar biribirlerine kafa tutmıya başladı. Mahpuslar ara. sında ötedenberi adetâ bir nizamı iç. timal haline gelmiş olan tesanlit tea. müllleri bozuldu. Zorba zümre biribir. lerine düştü. Subaşılar, zindan hasekileri, iki mü tehakkim zümreden hangisinden daha fazla faydalanıyorlarsa o tarafı tutu- yorlar, öteki tarafı eziyor ve ezdiri. yorlardı. Para ile satınalman bu yar. dıimdan kuvvet alan zorbalar, mahpus- ları alabildiğine soymıya başladılar, Yeni gelen —mahpuslardan aldıkları “dam parası” nr arttırdılar. Bu para, yı veremiyenler, ellerine geçecek ilk paradan ödenmek üzre “Dam sandığı" adıyla aralarında kurdukları uydur. ma bir tşekküle borçlandırdılar, Ücretle yatan mahpuslar Mahpusların hüviyetlerini tesbit et. mek usulü mevcut değildi. Subaşılar, zindan hasekileri, hükmen hapsedil- mesi lâzımgelen adamlarla uyuşarak, isimleri onların adlarma benziyen bir takım fakirleri az bir para mukabilin. de hapis yatırırlar, bu suretle hem kendileri, hem de hasekiler iatifade e. derlerdi. “Yolcu” adı verilen bu kabil adamlar, muhpuslar arasında kötü bir sınıf sayılır, hakaret edilir, en aşağı hizmetlerde kullanılırdı. *“Haberi sahih” bu bahse dair şöyle bir fıkra vardır: “Zindan hasekileri birkaç neferle derunu ve birun şehir- de gezerek hirsız, katil ararlar, para almaları memul olanları hapsederler. d, Bundan başka, devlet ricalinden, nü. fuzlu kimselerden baztları sevmedik. leri, hoş görmedikleri, kavgalı olduk- ları adamları şahsi emirleriyle hap. settirirler, zindanlara tıktırırlardı. Mahpuslar Baba Cafer zindanma girerken para vermezlerdi. Fakat çı. Yazan İstanbul hapishanesinin üçüncü koğuşu #ır birkaç koğuş daha vardır. Mahkümlaer bu — bahçede teneffüs karlarken 18 para harç ve “dilekçi ak- | çesi,, adıyla iki para vermeye mecbur. du. Zindan kâtibi “derkenar harcı,, di. ye, kırk akçeden yirmi paraya kadar avald alırdı. Bilhassa kadın mahpuslar Üzerinde çok çirkin arzular, kirli emeller besle. nirdi. Kadınları, istedikleri gibi hap- sederler, arzuları dairesinde tahliye ©. derler, bazı geceler “harimlerine,, ala. rak zevk ve safa ederlerdi. Bu çirkin haller, suilatimaller, yol- suz hareketler halkın kulağıma kadar | gitti, şikâyet sesleri yükselmeyo baş. lağr. İstanbul kadısına bir buyrultu Bu sulistimalleri, — yolsuzlukları, “İstanbul kadısı izzetlü faziletlü efen. di hazretlerine,, 1180 yılımda yazılan şu buyrultu teyid etmektedir: Bundan akdem zümrel — fevahişin ahz ve tediplerini muhtevi zabilana hilaben meşro lunan buyurultular mucibince — etraf ve ek naftar uhz ve tedip için Baba — Cafar zin | danma bendolunarak mahalli mezkürde tera , küm ve Shtişad eden taifel nisvanın — li lerden bir dahi mürtekibi fulş ve genmat ol mıyacaklarına mahalleleri imamları marite | tile huzuru hâkimde yarar kefilleri ahz olun dukça Araftar sebilletinin tahliyesi dahi | bed alup JAkin ba humusa kryam ve mübaşo | rot edecek elmmel mahallât ve kefil ve şabit 1 olacak zevat ve hademi — mahakim ve nsaa başı ve subaşı vesair hüddam ve neferatın da mar hamırma tabalyet ile taifel mezburenin tahliyesi sebili şayan olanlarından akçe aldık larından maada tertip ekâizip Ve deruğ ederek şayestel itlak almayanlardan dahi bir takrip e iakına Jetisar edecekleri istihbar — olun makla imdi zümrel mezkürede zindanbend o lan güruhu fevahişter tezkiyelnefa eyleyip 1t | laka şayan olanlarından mahallesri tmamtı ma | rifetile, bir dahi irtiklbe fuhy etmiyeceğine yarar, kefileri ahi olurup sebilleri tahliya tine ruhaat verilenlerdan cimmel mahallât ve hüddamı mahakim veselre hademe ve neferat tan kimsenin Ücreti kadem ve haklı kalem namile bir akçe almamasi husuzunun tenbi Bi Tâsım gelenlere tekid ve hususan henliz tezkiyel nefs etmiyenlerin âkçe Ümidiyle sebi lini tahliye ettirmeğe cehdeden imam ve aha Vi muhteremeden kemasne — zübhür ederse la dettaharri men ve zecrin bezli kudret ve mü tenebbih olmayıp gene balsi tezayüt fesat ve fuhşiyat olur Halüta tasaddi eden bulunursa hakkından gelmek için isim ve rexmile ilâmma mübaderet ve işbo emrin süretinin Eyüp ve Galata ve Üszküdar vesair İktiza eden maha kimin sicillâtmae keydettirmeğe dikkst eyli yeler. — deya, 20 Recep 1100 Türkiyede ilk hapishaneler pazırı Baba Cafer zindanımda cereyan e. den bu facialar, kötü hareketler, mah- pusların perişan hali yalnız bir ada. man dikkat ve rikkâtini çekiyordu: Baba Cafer türbedarı Hoca Salih... Hoca çok yumuşak kalpli, merha. metli bir adamdı. Yürekler yakan bu karşısında mahkümları ye- dirmek, sevindirmek İçin çareler ara. muya başladı. “Baba Cafer” türbesi, o zamanlar halkım derin ve samimi bir | da ziyaretı : Hüseyin Rüştü ve Tersane bahçesi. (Bu bahçeye na. ederler. itikatla sarıldığı, Tuhaniyetinden is. timdad ettiği bir ziyaret yeriydi. Her gün, her sınıfa mensup yüzlerce insa. nn başvurduğu bu türbeyi, valide sul- tanlar, kadınefendilerle birçok saray erkânı da sık sık ziyaret ederlerdi. Türbodar Salih hoca sarayım nüfuz. lerine, mahpusların peri. şan hallerini anlatıyor, büyük büyük yardımlar temin ediyordu. Hoca bu- nunla da kalmadı, yine bu nüfuzlu zi. yaretçiler vasıtasiyle, hapishanelerin bakımsız birer sefalet yuvası haline geldiğini padigah üçüncü Mustafaya kadar duyurdu. Padişah bu hususta alâka gösterdi, mahpuslara hükümet tarafından yiye. cek verilmesini, iyi bakılmasmı, hapis. hanelerin de Hoca Salih efendi tara. fmdan idaresini emretti. Ve hocaya “Hapishaneler nazırı,, adı — verildi. (1180), Hüseyin Rüştü (Devamı var) Istanbul konuşuyor (Büş tarafı $ üncilde) keye belediyece yüz para mühür pa- rası alımırken, bu musluktan garıl şa. rıl su akardı. Ne vakit ki sakalar bu. radan çekildiler, bizim &u da bu hale geldi. Yani sizin anlıyacağınız, bütün semt bir su yolcunun keyfine tâbidir.. O isterse bol su verir, istemezse, büs. bütün keser... Bu adamın söyledikleri doğru muy. du, yanlış mı bilmam:fakn'. bu iddlayı işittikten sonra belediye sular idaresi in bu nokta üzerine dikkat nazarın) çekmeyi aklıma koydum, çeşmenin res mini alarak, yukarki mektubu yollı. yan okuyucunun evine doğru yürü- düm. Camiin yantından ayrılmadan ev vel, oralı bir genç, çeşm karşısın. daki bir meydancığı da gösterdi. Bu. rası taş yığmları, toz toprak - içinde bir meszbelelikti. — Burada, dedi, sözde yol yapıla.. caktı, 5 . 6 sene evvel bunları gelip yığdılar, ve bir daha o gidiş bu gidiş. Belodiye buranın semtine bile uğrama. dı. Ya bu molozları kaldırsinlar, ya. hut da yol mu yapacaklar, sokak mr açacaklar, ne yapacaklarsa yapsınlar. HABERCİ TOPTAN KİRALIK 'Tophanede Karabaş mahallesin. de Lüleciler caddesinde 26 — 28 No. altında bir kahvesi olan 22 odalı mükemmel terkos ve elektrik tesi- satlarını havi han toptan kiraya ve- rilecektir. Derununda sahibi Hacı Hamide müracaat. (708) (M1. Turhan Tan)