14 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

8 EYLUL — 1939 ferli müstakil Trupunda ümetin harici i tasvip edildi 13 (A.A.) — Cumhu- M a Partisi müstakil grupu | “liğinden: “riyet Halk Partisi müs » Supu 13 eyl 1089 tarihin İS de reis vekili AH R A Teisliğinde top! rak Başvekilin Meclisteki ifade edilen ve Hari İNİN tarafından Parti gru ü toplantısında izah İarici siyaseti hakkmda de bulunmuş ve bu si - tasvih etmistir. 1930 da nihayet Tür — Alman g tecavüz 1 haberleri 3 (AA) — Bazı Menbalardan çıkarılan Türkiye le Alman. bir ademi tecavüz rlarmakta olduğu bil. an e tahkikat ne Miştur, sada harp "nesi kuruldu M — Başvekil Daladye tadil ederek bir harb ç rus, kendisi başve An harbiye ve hari - yerini de uhdesine ar hariciye nazırı Bone Batirimiştir. va tiye nazırlarından Del- ei, iye nazırı, Alfons Heareti, Dotri tesli , © abluka nazırı ol , “te intikal eden v macerası Yaşındaki âşık KE edildi e irnstnda geçen bir sev 8 dün adliyeye akset JA lde oturan on da Ekrem isminde e i adlı bir genç kız Pt 4 “aberi sevişmektedir. ar bir hafta evvel #lamışlar ve Türkân Yük Annesine gi » evden çik bien ün gece Yalovada, iki vi kçekmecede kalmış üeiinyet yakalanarak keişlerdir, e müddelüremilikçe gökilerek Sultanahmet Mahkemesine veril Ekvemi tevkif etmiş, Müddeiimimilikteki | v ün Beye. e ve Onunla Manbakla im, ,, demiştir. re Yalandır $ Londra 14 — Gelen haberler lehinde bir inkişaf (göstermediği İ anlaşılmaktadır. Buna en büyük delil Almanların Lehistandaki si vil halkı da bombardıman edecek» lerini resmen ilâna lüzum görme- leridir, Kilvaki Alman resmi &- a ün Hitlerin umumi karar şu tebliği vermiştir: ordusu başkumandan Palonyalılar taratından tat bik edilen harp usulünün, Varşo- İ vanm Leh kumanda heyeti tarafın i dan bombardıman ettirilerek sivil halk karşısında zayiata sebeb olun masınm ve ahaliye çete şeklinde teşkilâtlanması hakkında emir ve İ rilmesinin insani olmadığını naza" rı dikkate alarak, Leh mukaveme İ tini katt olarak kırmağa karar vermiştir. Buna binaen Alman ordusu baş" kumandanlığı, Leh mukavemetini kırmağa imkân verecek bütün va- im i - ordulara emir vermiştir. | Bu tedbirlerin mesuliyeti Alman başkumandanlığına değil, tama- men Leh hükümetine ve Leh ku: mandanlığına terettüp etmekte Bu vaziyette Almanlara göre Le İ histanın kabahali, Varşovayı der hal teslim etmiyerek (o Almanları | şehri bombardıman etmeğe mec- İ bur bıralkmalarıdır. İ den Lehistanda harbin Almanlar- | FONAZA eh kadınlarıda İlmanlara ateş ediyor ” Birçok Leh köylerinin sivil müdafileri merhametsizce < temizlenmiş »! Alman Başkumandanlığı sivil ahalininde bombardıman edilceğini bildirdi tiğini bildirmektedir. Diğer bütün cephelerde de Alman ileri hareket- | leri durdurulmuştur. Feci sahneler Havas ajansı, gece yarısı verdi- gi bir telgrafta, Varşovann mu kavemete devam ettiğini bildir- mektedir, Frankfurt Zeitung ismindeki Al- man gazetesi, işgal edilen Leh şe hirlerinde silâhlı Leh kadınlarının ekseriya Alman askerleri Üzerine ateş ederek öldürdüklerini teslim «diyor ve diyor ki: “Alman gskerleri hiç şüphesiz buna mukabele etmekte ve bu su retle bir çok Alman aileleri (yeni felâketlerle karşılaşmaktadır.,, Almanlar tarafından işgal edi- len bölgelerde türme yapan bir bi- taraftan Belçikaya gelen bir mek- tup kadınlar taralından (yapılan bu taarruzları anlatıyor ve gördü” ğü ölüm ve nevmidi manzaraları" Dr tayf oiyer* vauesiki şehirlerde bir. tek çatı sağlam değildir. Bütün köp rüler tahrip iştir. Yollar ce setlerle, yarı tahrip edilmiş bir halde terkedilen hücum arabaları ve kamyonlarla ve diğer vahşiya- ne muharebe nişanelerile doludur. Kadın ve çocuklarla ormanlara kaçmış olan yaşlı köylüler | açlık yüzünden köylerine dönmekte ve Alman kıtaatına mahzun (fakat kin dolu nazarlaria bakmaktadır İngiltere mukabele edecek| lar. Cepheden Leh esirlerile dolu Lordlar kamarasında dün bu mesele mevzuubahs olmuştur. Bir süzle cevap veren (İngiliz | hariciye nazırı Lord Halifaks, Al man obDaşkurmandanlığınm #ivil ahalinin mukavemetini kırmak i* çın Polonya açık şehirlerini ve köylerini bombardıman etmek hak kındaki niyetinden İngiltere hür pizmeiniz emen haberdar olma iştir. Lord Halifaks, İngiltere hükü | metinin kendi kuvvetlerini bu yol İ da tahdidata tabi tutmasının an- cak düşmanlar tarafından da aym tahdidata riayet edilmekle mukay yet olduğunu söylemiş ve düşmar bunlara riyset etmediği takdirde Britanya hükümetinin münasip addedeceği her hareketi takipte kendisini tamamile serbest göreceğini ilâve etmiştir. Harp vaziyeti Lehistandaki harp (o vaziyetine gelince, Leh hükümet merkezi etrafındaki barp mıntakalarında, dün nisbi bir sükün hüküm Sür müştür. Varşova garizonunun da yardı mı ile Polonya motörlü Kıtaları birkaç hücum yapmış ve üç düş man tankını tahrip eylemiştir. Polonya resmiharp tebliği, Lodz şehrinin Polonya (kıtaları tarafından geri alındığını teyit ey lemektediri, Tebliğ, ayni zamanda, Pozoan ve Pomorzede irtibatları kesilmek İ tehlikesinde bulunan iki Polonya ; ordusunun da Polonya kuvai kül- İ liyesi ile irtibatı yeniden tesis et- kamyonlar gelmektedir. Evvelâ topçu sonra da tayyareler Otara- fından bombardıman — edildikten sonra cl bombalarile taarruz cdi lerek işgal edilen ve nihayet mer- hametsiz bir şekilde sivil müdafi- lerden temizlenen köyler (ikamet edilmez bir hale gelmiştir.,, Almanlara göre Dünkü Alman resmi tebliği şudur; “Şimal ve cenup kollariyle şark ordusu, 12 eylül günü, düşmanın seri imhasına devam etmiştir . Przemysl'in iki tarafından ilerleyen Alman kıtaları Sam - bor ve Jaloroyu almışlardır. Sür'atli motörlü kıtalar İvova kadar gelmişlerdir. Radomun cenukunda çember içine alınan Polonya grubu ar tık mevcut değildir. Bir çok esir ve harp levazımı elde edilmiştir. Kutno civarında muhasara e. dilmiş olan beş Polonya fırkası DIŞARDA: * Tokyodaki İngiltere büyük ek giliği Şanghayda ve Japonların İş gali altın larda gümrük tediyatı için yeni parasının kullanılmasını Japonya hariciye nezareti nezdinde prolesto etmiştir. * Dük ve düşes Vindsor dön öğ led sonra İngilterede South Har- elde — gelmişlerdir. Salâhiyetlar mahfillerde Dükün bir askeri vazi- feye tayin edileceği bildirimekle- dir. * Yeni İspanyol meclisi 90 aza. dan teşkil edilmiştir. Bunların otu zu eski meclis arasıdır. * Almanya, Yugosişvyadan gele İ cek yolcular için vize usulünü tek. rar mecburi kılmıştır. * Ame sigorta kumpanyala rı İngiliz « Fransız ve Polonya va- purlarının sigorta Ücretini o yüzde elli artlırmışır. * Çemberlayn dün Avam kama rasında yaplığı beyanatin o İngiliz hükümetinin son İZ ay zarfındaki İngiliz . Alman münasebetleri hak- kında başka bir beyaz kitap neşret- mek fasavvürunda (olduğunu bil dirmiştir. * Finlindiya hükümeti, © bususi bir müsaade olmaksızın, demir ve odun ihracını yasak etmiştir. * Sovyet Rusyada barici ticaret komiserliği, kanunları idari niza. matı, veya döviz konirol (sistemi Rusyanın barici tçeretine o gayri müsait olan memleketlere ihracalı yasak edebilecektir. Ba yasak peşin olarak tediye yapılmadığı takdirde tatbik edilebilecektir. * Bülün İngiltere halkı için umu- mi dabıli müfus basırtıkları yapıl Paktadır. Birkaç © haftaya“ kadar mili bir defter açilacak ve bülün erkek, kadın ve çocuk bu o deflere kaydolunarak kendilerine birer bü- viyet cüzdanı verilscektir. Bu cür- danlar İsşe için vesika (o esası ola caktır. Orduya da sivil o halk gibi ayni vesikalar verilecektir. * İtalyada resmi gazete, polis servisinin muntazam sürelte işlemesi için dahiliye © nezareline iki buçuk milyon Hretlik münzam tahsisat veren bir kararname neş. retmiştir. Şimali Amerika Kanadayı icabında müdafaa edecek Vaşington, 14 — Cumhürreisi Ruzvelt Amerika meclisini 21 eylül öğle vakti fevkalâde top. lantıya davet etmiştir. Bu içti- mada bitaraflık kanununun ta dili istenecektir. Kanun Ruzvel, tin istediği şekilde tadil edildiği takdirde o Amerika; İngiltere, Fransa ve Lehistana silâh sata. bilecektir, Şimdiki halde muha- riplere ilâh satılması yasaktır, Ruavelt, dün gazetecilere be- yanatta bulunan Kanaday; ve demokrasilerin Amerikadaki di. ger topraklarını icabında Ame. rikanın müdafaa edeceğini söy- lemiştir. siyasi ile iki süvari İlvasmın cenuba doğru çemberi yarmak için yap. tıkları bütün teşebbüsler akim kalmıştır.,, “miş bir genç olmanız, bir Anlatan: 17 Dr. NİHAT REŞAT BELGER, Yazan: SABİH ALAÇAM Ahmet Rıza bey, beni mücadele- lerine iştirake davet etti Fakat, ilk temasımız esna. sında pek umumi ve pek sathi | İ konuştuk. Bütün bu meseleler hakkındaki suallerime karşı Ah- met Rıza bey, uzun uzadıya taf- silâta girişmedi; “ Neşrettiğimiz gazeteleri okursanız, düşündüklerimizi gö. rür ve anlarsınız.,, dedi, Bir lâhza durduktan sonra da sözlerine şöylece devan: etti: “— Abdülhamit Ilnin ve istipdat idaresinin zulmünü gör- mü: nevver haysiyetini taşımakta bu- lunmanız itibariyle “mücadelei âhrarane,, mize iştirakinizden ümitvarım. Bize karşı elinizden gelen hiç bir şeyi deriğ etmiyceeğinize €. minim, Fakat, şimdilik fazla bir yardımda bulunamazsanı: bile, gene her hafta gazete idareha- nesine uğraymız.. Hiç olmazsa, gazetelerin bandlarıma, gönderi Jecekleri adresleri yarmız, bu da kâfdir!.,, Ahmet Rıza Beye cevap ver- dim: — Beyelemdi, ben tâ çocuk. luğumdan beri istipdada karşı is. yan ve zulüm ile mücadele etmiş bir insanım. Bu benim için, â, deta (peder mevrusu) olan bir haslettir. Sirin ile memnuniyet ve İftihar duyarak çalışırım. Bundan hiç şlipheniz olmasın ... Yalnız, henüz yerleşmek ve her şeyin üstünde gördüğüm tahsilimi tamamlamakla meşgu- Tüm. Müsaade ederseniz, evvelâ tahsilime ait meseleleri hallede. yim. Bilâhare, yüksek direktif- Terinizle mücadeliye daha faal bir surette atılâcağımdan emin olunuz!.,, Ahmet Rıza Beyden sonra, Prense Sabahaddin beyle görüş. tüm.. Prens Sabahaddin bey yüksek talâkati, içtimai meseleler, dava- lar hakkında serdetüği vukuflu fikirleri ile üzerimde derin bir tesir yaptı. Çok iyi fransızca bi- len prens Sabahaddin bey, hür, riyet için, Abdülhamidi ve istib- dat hükümetini yıkmak için, memleket ufuklarından meşru - tiyet güneşinin doğması için mi. temadiyen çalışıyor idi. Prens Sabahaddin beyle yap- tığım ilk mülâkati müteakip, kendisinin yüksek şahsiyetli bir insan olduğunu anlamıştım. O kadar ki sarayın cehil ve taassup yüzen mubhitinden böy- Je müstesna bir varlığın nasıl ye. tişmiş olduğuna hayret etmiş, bu na şeşp kalmıştım! . Hoça Kadri Merhumu da zi- yaret etmekte gecikmedim. Mu. maileyh, Şark harsı ile yetiştiği, ömrünü, fıkhın, mecellenin ve tefsirin tetebbüüne verdiği hal- de, Avrupai kültürü hazmetmiş bir münevverdi. Hoca Kadri merhumun gârp medeniyetinin inkişaf tarzına, bu inkişaf tarzım Amillerine ve ga. vâmızına dair söylediklerini din ledikçe hayrette ( kalıyordum! Tam mânası ile olgun ve mü- | tekâmil bir zihniyete sahip bulu. nan hoca Kadri merhumun fikir- lerinden çok istifade ettiğimi, bugün iftihar ile tekrarlıyorum. Hattâ, gerek prens Sabahad - | din bey, gerek hoca Kadri mer. hum tıp tahsilinden vazgeçerek hukuk fakültesine girmek. istedi ğimi kendilerine anlattığım za- man, bu arzuma şiddetle muha- lefet etmişlerdi. Onlarm bu ka. namti, Manyasi zâde Refik Be yin mektubuna kavi bir destek olmuştu! . Daha o zamanlar, doktor Ba. haeddin Şakir bey henüz Parise gelmemişti. Meslektaş olarak “Beldei Nur,, da yukarıda bah. si geçen doktor Refik Nevzatla doktor Nâzün merhumu bulmuş- tum, Her ikisi de hemen hemen ayni zamanda trbbiyeden kaç. mışlardı. Ben, gerek doktor Re. fik Nevzadı, gerek doktor Nâzr- mı, “Tıbbiyei şahane,, de tahsil. de olduğum zaman tanrmamış. tam, Refik Nevzad da, Nazım da Tıbbiyeye girmemden © önce Parise gelmişlerdi. Doktor Nâzımla tanıştığım sr- rada, kendisi Paris "Tıp faklilte. sini bitirmek üzereydi. Doktora imtihanları vermekle meşgul bulunuyordu. İlk görüşmemde, doktor NA, zrmın iptilâkâr bir şekille Ah- met Riza beye hayran olduğunu anlamıştım. Hiç unutmam, 45 dakika süren bu mülâkatımızda doktor Nâzımla başka bir şey görüşebilmek imkânmı bulama » miştımi Hararetle, şevkle Ah. met Rıza Beyin lâfını açan dok- tor Nâzem, onun fedakârlığını, büyük mücadelesini, Paristeki geniş faaliyetini anlatmış, dur. muştu! ... Bahaeddin Şakir bey de ben. den beş, altı ay sonra Parise gel- mişti, Bahaeddin Şakir beyi, İstan, bulla tanımıştım. 'Tibbiyenin birinci sınıfında iken, o son 81. nıfta bulunuyordu. Mektepten mezun olduktan sonra da Trp kanunu . Ad tp, muallim muavinliğine tayin edilmiş, gene mektebin kadrosu içinde kalmış. tr, (Devamı var) Almanyada Reçineden yağ yapmağa çalışıyorlar Berlin, 14 — İngiliz tayyare" leri tarafından atılan propagan. da kâğıtlarını okurken yakala - nanların hapis ve battâ idam es- zasiyle tecsiye edilecekleri * Al man halkına tebliğ edilmiştir. Diğer taraftan uzun bir harp ihtimaline karşı Alman maka. matının ciddi tedbirler almakta olduğu (bildirilmektedir. Bilhassa kimya endüstrisi bü. yük bir gayret sarfetmekte ve meselâ, reçineden yağ yaparak Almanyanın yağ meselesini hal- letmiye çalışmaktadır. m vE | |