5 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

NUN — 1939 HABER — Aksam Postam ada onbeş gün mlarp esnasında .Casuslukla nasıl mMü- Hıodıslunda dünyanın €y «ski vasanları arasında kara erken uyanan bir şehirdir ira sokakları için en muvafık arif : “Bal dök te yala), Yüken uyanan bir şehir daha kalenin sırtından tmeden bütün bel mi N. Eğer biraz tenbel Xlan geç kalkıyor. Sin içine gömdüğürüz çe lus” diye haykıran sesile otobüslerin | Mein, bir aksi sada | | sokakları temiz, Kiirlerde yaşayanlar, İber evlerinden çıkı - nbulda yol yürümek o a İse bir zevk. Bn, Ulus meydanına u yahut da Ulus| N p ima kadar Kn Mesalenin uzunluğuna yormayor; bilâkis bile bir parklan fark ee caddeleri, en e dahi yürümek g, Sevkmi aşılayacak de ve zevke kendimi ver. | Nafia vekili ge- N ir Wad Cebesoya rast Ve başı ie, yaşını kadar genç olan a- n kat çok sevimli mu. Yazifesine (gidiyor. N Du çeyrek geçiyor. “ bir intizam fle gü- ari tasin eden ten okuma vaktin yapmamak için, İamaztan vaz geç bumu da yürümek i- ! N N 4 Yazan : Sabıh ALAÇAM parkların âşıkı diyebileceğimiz çalışkan insan kimdir, biliyor musunuz? Söyliyeyim: Ankara vali ve belediye reisi Nevzad Tandoğan. O, her sabah şehri bem iş, hem spor, hem teftiş bekımla- rından dolaşıyor. Nevzed Tan. doğanın bu titiz vazifeseverli- gi, Ankara sokakları için şu! İ na halde dokundu. Erkeğin tabi” ekspresyonu dilimin ucuna gö- triyor: Bal dök de yala! Farzı muhal olarak, bu bal dökülüp de yalanacak kadar te. miz sokaklar sizi sıktı ize, çift f liğe, yahut baraja doğru uza- nabilirsiniz. Baraj, muhayyileyi saatlerce oyalayacak derecede tabii ve muhteşemdir. Kazino .ki bir kismi adacık helinde havuzun orta yerine çıkmıştır-, sandal... Iki yamaça dikilen fidanlar.. Bu sihirli dekoru sedden aşağıya çağıl çağıl düşen barajın sulari tamamlıyor. Daha arkada te. mamen İsviçreyi andıran man- zara çepçevre dağlar ve göl... Çiftliğe, bir ormanın içine gizlenen bakımlı bir kazino, ya. hudda bir park diyebiliriz: Marmara ve karadeniz havuz. ları ve bira fabrikası... Insan, çiftlik ve baraja gi- derken, yolun dekoru ile eğle- niyor. Fakat, dikkat ettim, gi. diş ve gelişlerim (çoğaldıkça, | mesafelet için duyduğum alâka j eksiliyor, sabırsızlığım artıyor. du: Beğenilen şeylere karşı his sedilen incizab... Ölüm Sin temiz, güzel ve en geceleyin, da MAI Bir dekora bü. © Umumi tenvireat İl ağ aydınlığı al- ağaçlar, tarhlar İendese azametini; ie ik karakterini ta- ten binalar, göze o ii görünüyor ki in. yorgun olursa ol , okakda iken kati k, Yor. Meselâ, Yeni. e salonunda iç- saati yaşadık” Ağır ağır ve iki, üç zle beraber Sa. a yollanabi- | beraberinizde, “demokrat, arka- âristokrat bir dos. “Sadri Ertem gibi- Yollarında gürültü. bir oto seya- da mümkündür. ni eskiden, |, , toprak yığının. KW. Faruk Nafiz e. di, Gankayay» yı gimdi 9 Büzei Şiirinin ilk | ea, kelimesi- | N Bugün baştan | ka, radyoevi, sah | Muavenet e re Orduevi, N ve rim) süslü olan, bir nr, bir kol. | Yaya uzanan bür İayaban» Modern gehircili- | e cari bir müm izan e pa Maliye müşavirler o ve muak* kipleri cemiyeti azasından Adalar ve Beykoz ve Şile malmüdürü ve İstanbul muhasebe başmümeyyiz. | liğinden mütekait (o Diyarbakırlı Ali Galip kısa bir hastalığı müti akip vefat ederek dostlarının hu- zurlarile Feriköy kabristanma defnedilmiştir. Cenabıhak — mer- huma rahmet eylesin, ailei keder. didesine sabricemil temenni eğe EY, 36 yılını vahşiler arasında Cuhi garip bir Yazan: L. Busch geçirmiş bir Alman seyyabı kökü emdıklen sonra, arsız kahkahalarla gülmeğe Maamafih hepsinin © yüzlerim den hiç isteksiz oldukları anlâşr yordu, Bu a rağmen (ellerinde çalgılar bulunan erkekler bunları öttürmeye ve ağır bir sesle vahşi şarkılar söylemeye başlar başla" maz diğerleri de bu hintlilerin çe kirge sıçramasına benziyen acaip danslarına koyuldular. Biçare adamlar efendileri olan kadını omisafirile eğlendirmeye mecburdular! İtiraf ederim ki bu hal bana fe atte kadına zaafından dolayı ne hale girebildiğini bir defa daha, ta Hindin en yabani ormanları için de dahi bütün dehşetile bir defa daha görüyordum! Bizimki gibi erkeğin hâkim ol duğu cemiyetlerde yemek sefaha” tile erkek meşhurdur. Ve zannede- ! tiz ki kadınlarımız (o umumiyetle gayet az yerler, Demek ki bu da erkek hâkimi. yeti altında olan cemiyetlerin bir Giivesiymiş! Kadın hâkim olsaydı onda da yari yemek zevk ve selahati saha” sında da dilediği kadar kapris ya | | Kin önümüze taşıdığı yemekler in. sanı doyurmaktan ziyade zevk ve ihtirası doyurmak için (o olduğu hemen görülüyordu. Kimisi büyük ve kalın ağaç yap taklarının kimi levha (şeklinde sert taşların üstünde olarak önü müze getirilmiş yiyecekler normal bir yemekten ziyade bir msze zi” yafetiydiz Ormanda canlı ne varsa pişir mişler: Envai kuşlar, kertenkele. ler, çekirgeler, kurbağalar, göl ba- lıkları, yabani yemişler ve türlü türlü biberli kökler! Bunların içinde bizim şalgam | lara benziyen bir kök vardı ki Cu- hi evvelâ benim elime bundan iri bir tanesini sıkıştırdı. Hayatım. da hiç görmediğim bu garip kökü ne yapacağımı bilmediğim elimde, evirip çe Cuhinin bu kökü (yemediğini, fakat yalnız oemdiğini gördüm. — Cuhi, diye sordum. Ben bu Bu ne için meyvadan hiç yemedim! dir? Cuhi kökün ağzında emdiği par çaları tükürerek dedi ki: — Bu yemiş değildir! Biz bu na Dumi - Dumi deriz. Çok lezzet li bir köktür! Bunun suyunu e. pacaktı, Zira Cuhinin ailesinde 1l erke başladı merizl Zira bunun suyu (İnsana sarhoşluk verir! — Ya? — Evet! — Bundan başka sarhoşluk ve ren içkiniz yok mudur? — Hayır! Ben hemen bütün dünya kıta ları üzerinde en vahşi insanların arasında dahi hayret edilecek me selelerden biri olarak bu hâdisey: gördüğümü itiraf ederim, Filhakika en vahşi, en iptidai insanların, hattâ henüz yemek pr- şirmekten haberi bile olmıyan in. sanların mutlaka sarhoşluk veren bir içkileri bulunuyor! Demek oluyor ki kendisine ke yil veren ilk vasıta olarak (o içkiyi keşietmektedir. Gene hiç şüphe yoktur ki ipti- dai insanların bulundukları mu hitlerinde süratle tereddi etmele. rinde bu vakşi ve zararli içki iti- yallarının da gayet büyük bir te- siri olmaktadır. Filhakika şişman Cuhi, bu garip Okökü kalm dır Haklı ağzında birkaç defa © şapır. data şapırdata emdikten (o sonra kahkahalarla, arsız kahkahalarla | gülmeğe, ellerini çırpmaya, büyük bir neşe göstermeye başladı. Kökü benim hâlâ elimde evirip çevirdiğimi görünce: — Budalal diye (bağırdı. Ne duruyorsun? Emsene! . Yoksa & damlarıma seni (odöydürüp temi yedirmemi istiyorsun? Dayak attırmanın bir âdet ola- bileceğini düşünerek kökü hemen sirin. Dumi - Dumi kökünün lezzeti gayet garip bir şey.. Biz nevi ham kavun (lezzetine benziyor. Fakat bir hardal kadar da acı ve yakıcı! Halbuki Cuhi ba hardal gibi yakıcı şeyi gözünü bile yummadan bir portakal emer gibi emiyordu! Garip değil mi? Cuhinin yarı şa ka, yarı ciddi bir tavırla söyledi. ği dayak tehdidi benim de * üze rimde tesir yapmıştı. - Mümkün olduğu kadar yüzümü az buruştur maya çalışarak, bu hardal lezzetli acı kökü pek sevmişim gibi, em meye devam ettim . Evvelâ bir Kusmak duygusu gel“ di,Fakat Cuhinin müthiş bir küs“ tahlıkla yüzüme bakıp duruşu, be. ni istihfaf Ooetmeyehazır tavri Adeta erkekliğimi isbata © sevket- (Devamı var) cadele edilir ? Muharip devletler tebeasına geçmiş Almanlar — bitaraflara mensup casuslar — ticaret komis- yoncusu seyyahlar, Kızılhaç, hemşireleri ve ar- tistlerin casusluk imkânları — romanlar vasıta- sile casusluk — bir şarkı notasında yakalanan şifreler.. İngiliz gazeleleri, bu harp esun - sında İngilterede “casus korkusu” olmadığını ve oluuyacağını yazı - yorlar, Şu sebeple ki, harp çıkar çıkmaz, İngilterede bulunan bütün Almanla Nel meziret alta nr, Alman cssux teş - kilâtını «0 elmiştir. Bunan için İngilizler, 1914 - 18 senelerinde el de ellikleri tecrübeye müteşekkir. dirler. O sonelerrle modern muka « bil çaşus sistemi, ilk defa olarak İsaliyete geçmişti. 1911 ssnesi ağus tosunda, yirmi iki Alman casusun- dan yirmi biri Scotland Yard tara fından tevkif olunmuştu. 1939 sc- besi eylülünde, muhasamatın baş - lamasından sonra be bir iki saat için üç yüzden ziyade casus, kilit altına alındı. Fakat İngiliz o itiraf ediyorlar ki, bütün bu tedbirler, İngilizler 2 rasında hiç bir casus bulunmuyor demek değildir. Bu sebeple hükü - mel, harp meselelerini açıkta açı - ğu konuşmamaları için halka çok sıkı tavsiyede bulunmaktadır. Me. selâ genç bir İngiliz askeri, Fran- saya ne zaman hareket edeceğini ağzından kaçıracak olsa, büyük bir asker nakliye gemisinin batırılma- sına sebep olabilir. Harb! umumide Hampshori gemi sinin batması ve Lord Kişmerin ö. lümü meçhul bir adamın gevezeli- ği yütündendi. Alman casuslarımı (İngilterede yakalayıp kilit altına koymak nis - beten kolay bir İş Isa de, kendisi. ni düşmana $afan bilarafların ca susluk etmediğine dair delâil el - de etmek tamamen ayri bir mese tedir. Harbi umumi zeplindende atılan bir bomba ile ölen polis başmület- tişi Vard, bilaraf memleketlere mensup olup düşman hesabına çalışan bir casus yuvasını taliin yardımile nasl baslırdığını şöyle anlatır; — 1915 senesinde bir sabah er- kenden traş olmak üzere bir ber - ber dükkânına girmiştim. Bu ber- ber, İngilizleşmiş bir Almandı. Ken disinin küçük mikyasta casusluk işlerile meşgul olduğun" da hili - yor ve göz allında balundurüyor - duk. Traşım yarıya geldiği sıralarda kapıdan içeti yeni bir müşleri gir- di ve berber başını sevirerek onu selâmladı. Fakat aynadan gördü Küm vaziyele göre, yeni gelen müşteri İle b yasında şayanı d'kkat bir as'nalık sezitiyordu. Bi- Amonyak nerele:de kullanılır? Amonyak ev islerinde çok kullanıs labilen faydalı bir mayidir, Bir kaç isti- mal şeklini yazalım: 1 — Bir kova suya ili corba kaşığı amonyak koyunuz. Camları bununla daha kolay temizleyebi m 2 — Halıların gini tazelemek için sıcak su İçine az miktarda amonyak ilâve ettikten sonra bu Suya batıracığınız tüy- İeri orta sertlikte bir fırça ile halıları fır çalaymız.. 3 — Nikel ve gümüşü parlatmak için bunları amonyak mayine batırılmış bir fanilâ parçası ile uğuşturunuz., 4 — Fenilâlar, yünlü kumaşlar, bat” taniyeler, sabunlu suyun içine iki kaşık kadar amonyak karıştırılırsa daha çabuk temizlenir . 5 — Kurnaşlardan yağ lekesini çıkar mak için: Kumaşm Jekeli yerini içine faz- laca miktarda amonyak konulmuş su ile si“ liniz. Sonra bu kismın üzerine büvar kâ- Eıdı koyup üstünden #eak bir ütü geçi riniz.. 5—Y “sa okka gibi GEMİ mİİREKEEİ ne yapışmış bir frrçayı temizlemek için bu fırçayı amonyak mahlâlüne batınnız ve yumuşayıncaya kadar çalışmız. Sonra fır gayı su ile çalkalaramız. Islanmış kürkler Islanmış İrürkleri parlaklığını izde et mek için eve dö 5 saya yayıp üstüne asldbörik serpiniz. Kür kü bu şekilde on iki saat, kuruyuncaya kadar bırakımz ve sonra yumuşak © bir fırça ile tüylerin istikametinde fırçala - yınız. Termos şişeleri Yazın kullanlan termos şişelerinin kışın kapalı dura dura koku yapmamaları için şişenin yarısına kadar soğuk su koyır nuz ve içine bir çorba kaşığı toz hardal âtınız ve bir müddet iyice çalkaladıktan sonra bir saat kadar bırakınız. Bir saat sonra şişeyi bir müdilet çal- kalamağı mütcakip su ile iyice temizleyi- niz. Mantarları da ayni şekilde temizleyip tamamiyle kuruduktan sonra şişeyi kapa- tmız. Termos şişeleri bu vaziyette bir sene de haine kefku yapması, Yumurtanın tazelik ölçüsü Yumurtaların tazeleğini anlamak için yüzde on iki buçuk nisbetinde tuzlu su mahlülü yapınız. Günlük yumyrta bu suyun dibine iner, Beş günlük yumurta su sathma çıkar, Daha bayat yumurta ise bayatlığı derecesinde sü sathından kısmen yukarı çıkar, Kuru seözelerin pişmesi Kuru sebzelerin çabuk pişmesi için bunları tuzsuz, fakat içine bir tutam bi- karbonat dö süt atılmış suda kaynatınız. Tuzu sonradan ilâve edersiniz. Kepeğe karşı losiyon Saçlarda hasıl olan kepeğe kârşı «i- ze güzel bir losiyon tavsiye edelim: Bir litre suda iki üç tutam kınakına kabuğu ile gene o kadar panama kabuğu kaynatınız. Soğuduktan sonra süzünüz ve içine bir bardak İyi cins kolonya ilâve e diniz. Bu rsayile akşam sabah friksiyon yapmız ve saçlarının da haltala iki defa pavama sabunuyla yıkayınız. Bu sabun ucuzdur, on beş yirmi kuruşa eczanelerden tederik edebilirsiniz, rbirlerme verd"eri selimda gizli, munidar bigjifs *e ardı. Bunun üzerine derhal (harekete meğe karar verdim. Yeni müşle- ssut altına aldık. Ve bir an e* bir zaman içinde ken- disinin bitaraf bir memlekette bir adama, şifreli bir baber gönderdi- Bini tesbit ettik. Bitaraf o memle- kelteki adam da esasen bizim kara listemizde yazılı olan meşhur ca- suslardan biriydi. Derhal (o tevkif edildi, Diğer bir teli yardımı da, Ber- linden İngilleredeki casuslara gön derilmekte olan talimatın bir nüs- hasını ele geçirmekte görülmüştü, Bir defa da, bir casusun idam edil- diğini saklamak suretile, ona gelen mektupların devâ ini edilmiş ve İngiltere, bundan, kendi casus- luğu hesabına büyük fayda görmüş- tü, Böyle her zaman doğrudan doğ- ruya tali yardımı etmez. Fukat gene taliin kısmen rolâ olan bir vaka da şudur: Marbiumumi sıralarındaydı, San süt dairesinde, armatör bir rousiki- şinas çalışıyordu. Bu genç, bllhas- sa “Tbe bast rose ofgümmer,, “ya zın son gülü, İsimli güzel hir şar* kı ile şöhret almıştı. Günün birinde sansür dairesine bir paket (şarkı nolası geldi, Notalar tetkik edildi, Herbirinde bir fevkalâdelik görül müyordu. Ancak bu delikanlı, “yas zın son gülü,, isimli bir şarkının nolasınnın da bunlar arasında bu: lunduğunu gördü. Ve aotayı tetkik €derek şarkının sonlarına doğru şayamı dikkat bir yanlışlık olduğu. mu gördü: — Burası yanlış, diyordu. Burn sı değiştirilerek yazılmış, Tetkik ettiler. Diğer (o musikişi- naslar da genç amalörün ifadesini teyit ediyorlardı. Şifre dairesi ba- rekete geçti ve bu değişiklikle düş man memlekete mühim bir (haber gönderildiği tesbit olundu. Tehli- keli bir casus olan sabibi tevkif e- dildi. .»... Harbiumumide hizmet etmiş olan İngiliz askerlerinden bir kısmı he- tırlarlar: 1917 senesinde Fransaya asker sevkiyalı beş defa tehir edil mişti. Zira, Fransa yolunda Alman tahielbahirleri bekliyorlardı. Bun- dan da anlaşılıyordu ki, askeri mer kezler civarında tehlikeli bir casus şebekesi vardı, Sevkiyat günlerini haber alıyorlardı. Ancak, bu asker- ler nihayet salimen sevkolunduktan sonra casut meydana çıktı. Bunun orduda pek sevilmiş olan bir ya- bancı tarafından verildiği öğrenii- miştir. Gene o zamanlarda, abaliden bi» ri, İngilterede aldığı bir #omanın, Fransada müsadere edilmiş olme- sından şikâyet etmişii. o Roman el betteki müsadere edilecekti, Zira bir roman, bir casus için mükem- mel bir şifre muhaberesine esas leş kil edebilir. Munyyen bazı kelime» lerin Üzerine kondurulacak — olan küçük bir mürekkep damlası, düş- man tarafına, ciltlerle kitap dere- cesinde malümat ifade edebilir, Bilhaska romanlar © vasıtasile c2- susluk faaliyetinde bulunmak, biri birlerine gizli haberler vermek 1014-18 senelerinde pek çok tatbik edilen bir usuldü. Bu sebeble İngi- Miz ve Fransız mskamları, hiç bir fırsat kaçırmıyorlar, derhal müsn- dere edivorlârdı. Harp zamanında — İngillere için en ziyade tehlike teşkil o eden ve düşmana en çok feyda'ı olan casus, Britanya adları ile Avrupa kıtası arasında hiçbir mâniaya uğramak» sızın dolaşan gizli ajanlardır. Bus- lar, 1914-18 senelerinde kendilerine bitaraf memleketlere mensup tice- ret kamisyoncuları süsü verirlerdi. Yalnız tÜcaret komisyoncuları değil, asker, gemici, hattâ Kızılhaç bem- “Lütfen sayfayı çeviriniz,