30 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 9

«i BİRİNCİKANUN — 1939 şk nedir? and Maringe kitabindan hülâsa ları diyorlar ki aşk, şair hayalperest insanların, ro- Grin Üzerinde işleye işleye Wet derensine vardırdıkları Rt hakikatte başka hisleri * " daba kuvvetli olmıyan 'gudan başka bir şey de- Mhütaleayı teyit için serdet. delillerin başında, “aşk his olsayd; geçici ve © kabil olamazdı, sazari Imektedir. $$ bazılarının iğdialarına iptilâ şeklinde başlıyan #işinin biribirlerine fazla ile temadisi kabil olan bir halden başka bir şey ir. Bu bis, bir hastalık ol- ve ossuz hayatı idame ölamazdı. Halbuki oâşksız An insanlar daha müsterih dinç yaşamaktadırlar. aşka düşünceye göre aşk; #n nesil örtmek üzere in tinsi arzulara doğru sü- i bir hamlesinden ibaret. Ulun haricinde aşk, şefkat bir şey değildir. hakkmda son bir telâkki Üzere şunu da #ikretmeli- Taban tabana zıt birer mev- olan ve kadınla erkeği tan keskin aşk köprüsü 1ebedi &zap İçinde ya için kurulmuş bir tuzak” nkü sahici aşka müptel İkek veya kadın için gönül denilen şey nasip çlmamak ve tecrübenin aşk hak- #taya attığı bu dört naza- he kuruya serdedilmiş, bi. olmak itibariyle eminim bunların izahı istene- *Pakat ben de itiraf etmek İyetindeyim ki (o bugün izah edecek mevkide de" yaşım biraz ilerlediği 2â- R durulur ve aşk hastalr ha soğuk kanlılıkla muha. İrrsat bulurum. İşte o va” ndaha maddi bir izahını itim, Bugün için aşk ne Maline ancak şöyle cevap Yorum? Srta yaşı biraz geçkin er- bir hayli gençleştiren, taze hayat ve Ümit veren Wwettir, Hattâ kendilerini Zaman yirmi yaşındaki la Oboy ölçüşmeğe İği zamanlar da olmuyor Pakat bu boy ölçüşmenin orta yaşlı âşıklar & çıktığı da muhakkak .. aşk, hele âşık olmıyan ie râpteğden kıldan in. | illerin halledemedikleri bir insanlık muamması İdan ince, kılıçtan keskin bir köprü kadın genç ve alabildiğine tehli. keli güzellerdense, ortayaylıları müthiş kıskanç yapıyor. e Geçir dikleri epey zevkli ömürde hiç bir kadın: adam azılı kıskandık” larını tahattür etmiyen bu orta yaşlı âşıklar birdenbire neden böyle kıskanç Gluverdiklerinin sebebini arayıp dururlarken; dâ- hiyaze bir keşifte bulunuyorlar: “Kıskançlık her şeyden o ziyade karşı taraf Bizden kuvvetli olur” â baş gösteren bir hisdir. ,, Daha sonra sahici aşkın sev. diğinden © başkasını görmiyecek kadar insanı körlettiği de mu hakkak, z p Hele sevdiği kadın mevzuu bahsolunca ondan başka; - bütün mülâlazaların durduğunu, hettâ mevcut olmadığını da hissettiren bir kuvvet. Onun cn küçük ar zuları, en gelişi güzel etnelleri , Bütün hislerimiz gibi | yerine getirilmedikçe insan za. |:e kadar bizimle beraber | hat etmesine imkân vermiyen bir huzt... Bundan başka sevilen kadmın her sözünü insa ulağında Icü- p: etliren bir hafıza kuvveti de veriyor itşana! Meselâ iki ay evvel daha kestane şekerlemesi uztada yokken, istediğini söyle. se, sevilen kadma ilk çıktığı gün kestane şekerlemeği o götürmek için İnsam bir mestep çocuğu gibi heyecana kaptıran bir his. Pardesünürün önü açik gır mesizden o hoşlanmadığını Jese, önürünüz oldukça bir dah böyle gezmemek için sizi zorla yan bir duygu. Velhasl; bütün yolların, bü. Yün düşüzcelerin yalaız ve ancak sevilen kadına çıktığı bir yol ki belki yürümesi belki tak uzun ve rok yorucn, fa'çat İ-o-., hayata bağlamak, Lağlamak de Zil, kör Gayum een içil Ci yi, Ieli, en dolambaçlı ve ivicaclı dö” nüşlerle dolu!, Yalnız şumı da iyi biliyorum ve hissediyorum &i bir çok ih sanların aşk sandıkları geçici baz: İptilâlar var ki bunları se hicl.aşkla karıştırmak yüzünden bir çek oaklaşmazlıklar çıkıyor hayatta, Güzel” gözlü, uzun boylu, tat ho dilli bir delikanlı yabut genç kıza âşık olduğunu sanan erkek, yahut kadın: bu aşkın arkasında hakiki bir dostluk, arkadaşlık ve | mütekahil (o fedakârlik hislerini taşımıyorsa bunun bir “aşk, <)- duğuna inanmamalıdır. Bu sırf bir göz kamaşışından ibarettir ki sonu mutlak surette inkisar yoluna çıkar. Çünkü aşk müşterek alika ve mütekahil hürmet üzerine müesses bir bina, dır, Bunlar olmadıkça güzellik ve sürükleyiti zannedilen (o hisler mutlak geçicidirler. Aşk hakiki! suru 1909 kerbinde (olduğu gi 1914-1918 harbinde de, daha mu hasamatın ilk haftasında İngiliz zaltı telgraf kablolarını kesince o ve deniz hi. eti İngilizlerin elinde bulun- çin Bu kablolar tamir edile i İmanlar' siyasi ecnebi suların: da bulunan gemilerle . posta, tel- iz telgraf veya bitaraf o memle İ ketlere ait kablolar müste * doğrudan doğruya muhabere et- mek imkânlarmdan mahrum kal. rdı, Bununla beraber telgrat bep şifreli olduğu ve bu şifre- a derecede gizli tutulduğu berelerinin müztefik- ğrenilmiyeceğine kani bulunuyorlardı. Hataları Obuna pek güvenmeleri ve hasımlarınm l mülâimtemezlikten gelmeleri oldu. Bir Alman mütehassısı, ortaya yduğu şilrenin — çözülmesi im. x olduğunu söyledi mi âmir- leri uza derhal inanıyorlar ye bü şifre ile son derece mühim mahi- yette İelgrafları göndermekte hiç bir mahzur görmüyorlardı, Bu haddinden fazla kendine gür veniş, kendi gühavetlerine bü g0. cukça iman, bâşka ralletlerin me- ziyel ve maharetlerini hiçe sayış Almanlara uni harpte de çok pahalıya gl odu, 1914 ağustosunda İngiliz ami- talik dairesinde Entellizens Sar vis teşkilâtı amiral Sir Henry O. liverdi. Bu zat Alman şi're anah- tarı elde edilemediği takdirde 6ön dereze kıymetli ve mühim mali matın müttelik. elde edilemi- yeceğini derhzl anlamıştı. Amizal, ikte bir şube direktörü olan Alired Ewinçin «(re çözme! düyük b” mahareti olduğunu renmist'. Bu zatı (o çağır manların ele geçen bir kaç şifreli telgrajını verdi. ile k Bitkaç saat sonra bu telgrafla” an hepsi şifreleri çözülmüş olarak amiral Ojiverin masası üstünde 4. di. Amiral bunları okudu ve memmun olarak, panndeki adams dönüp, İngilterenin şark sahille- taralır” Alman şifrelerini çözmek üzere hir ek'p toplayıp toplayamıyacağım s0r- du. Müsbet bir cevap verdiği tak. | dirde amirallik binasında ker ne 40 numaralı dairenin tahsis €- dileceğini söyledi. Sir Alired Ewing (o muvafakat cevabı verdi ve amirallik binası” | nin “d0 O, B.,, veya “İngiliz ami. /ralliğinin gizli odası, o denilen 40 | i numaralı dairesi müttefiklerin € | ilinde — “a kıymetli ve tesirli bir harp vasıtası oldu, Entellizens Servis de dahil ol duğ halde bu şifre çözme dairesi ni nezareilere hizmet ediyor ve harbin son aylarında Alman şifrelerinin pek sık değiştirilmesi destluk olmadıkça sönmeğe mâh- küm bir ateştir. Esasen güzellik ve cazibesine kapıldıkları insanlarla evlendikle. ri için değilmidiz ki bunca deli- karlı ve genç kadın boşanma mahkemelerine oköşmaktadırlar. Bence devam edeceğine inan. dığınız dostiuk ve fedakârlık his* leridir ki hakiki aşk mefhumu. durlar, Şerif NADIR O ŞE A Ng e gr HABER — Aksam Postam Amerikayı harbe kleyen telgrafın sırrı nasıl anlaşıldı ? Londra amirallık dairesinin gizli odasında Almanların bütün şifreleri o çözülüyordu mapa am ya Yazan: Sir Basil Thomson kendilerine çok mesaiye mal ol duysa da ekip v kadar mütehassıs olmuştu ki çözemediği hiçbir Al man telgrafı kalmıyordu. şifresini çözmeğe memur edildiği tegralların sı bazan günde iki bini buluyordu Tabii bunların arasında hep& mü him değildi, bunlar sepete atilv yordu. Fakat muhaiaza ediliyor K işine yatıyor Almanlar ehemmiyetle sakladık ları Sirlarının müttefiklerce öğre. nildiğiri bir müddet sonra anir yorlar, mühim mevkide bir casus bulunduğu zannile boş yere bunu arıyorlardı. Biribiri arkasına he tarafında. ihma'kârlıkla ittam e Gildiler ve 1916 seneleri ortaların. da Vaşingtonda Almaz sefiri kent Von Bernsterif, akim kalan İrlan da ihtilâli mütesebbislerini, plân ların; ifşa etmek tönmetile suçlar” dirdı, Almanlar şifrelerini değiştirdi. ler, fakat “40 O, B.,, yeni şifreyi de çözmekte gecikmediler, Mtleliklerin korkusu Almanla sın radyo ile telgraf göndermek” (en vazgeçerek telgraflarını bila" raf zemleketlere (o ait kablolarla göndermelerindeydi. Almanların şifrelerinin çözülemiyeceğir 0” facak itimatları bu endişeyi boşa çıkardı. Şimdi bu mukaddemeden sonra Şimali Amerika birleşik devletleri. ni Almanyaya ilânı harbe sevke iliriz. 1917 de Alman 16 sonkânun hariciye nazını Zinmerraann, Al mesyanın Meksika hükümeti nez dindeki sefiri E tondaki Alman seliri vasıtasile şif- veli varak şu telgrafı göndermişti; “1 şulmita labdidaler. bir denizel te harbine başlıyncağız. Bununla be rabe gimali Ameriln birleşik. devlet. leriwin bitaraf kalacağını Ümit edi yoruz. Aksi takdirde Mekstkaya aşa kulaki şartlarla bir ittifak teklif o veceğizi Marbi beraber yupacığız ve sulhü seraberee teabit ödoceği,. Meksikayı mali yardımda bulunacağır ve 1847 de kaybetüği New Muxleo ve Arizo na arazlelnin #laresini sulh rmaabedo iinde şurt Joşaeağız. Bu işe mütenllik teferrbatın tesbi- tine ve müzakerelerin idaresine siz memur edileceksiniz, Hinsliğen Mek sika cumhurreisi Carranza İle temm- sa geçerek fikirlerini yoklaynız. A- merlkanım harbe girmesi tahakkuk elliği takdirde Carrunsanın Japonya We bizzat müzakerelere girişip Alman ya ile Japonya arasmda iavassut tek Uf ederek daponyanın €n o Meksikn gibi hareket etmesi yolunda telkinler de bulunmasını temin ediniz. Dizaltı gemrimizla — amansız bir şekilde faaliyete geçmelerinin En- giltereyi hirkaç ay xe “nda sulh ia iep etimek zaruretinde bırakabileceği noktasına Carranz” “n dikkatini çe kimiz, Telgrafı uldığınızı bildiriniz. Zimmerminn 24 şubatta Londrisdaki Amerika ye iri hükümetine şu telgrafı gönder. di: Vaşlnztondu hariciye © vezaretine, No, 5740. Üç saate klar reisieum- hura ve hariciye nazırına son derece mühim bir telgraf göndereesğim. Page Setirin gönderreeğiri evvelden bil diçdiği 5747 numaralı telgraf da şu dur; Halfonr biraz evvel bana, Alman barleiye yazıtı Zimmmermann tarafın dan, Meksikadaki (oOAlman sefirine, — Subık Entellierms Servis Şeti — Vaşlaztandaki Alman setiri vanıta- sie 19 sonkümunda verilmiş, bir tel gtafın metnini teslim etti, Bu metnin i Vaşingtendan Alman sefiri taratım- dan çekilen kopyesini telgeni İdare sinden temin edebilirsiniz. Ba telgrafın şifreli metnini ve al manen olarak şifresi çözülmüş kopyo- sini posta lir göndereceğim. O zanm- na kadar İngilizce tercümesini gön eriyorum, Sefir telgrulinm sonunda Zinr mermann'ın telgrafının ingilizce tercümesini bildiriyordu. Amerika hükümeti (o evvelâ bu telgrafm doğru (o olabileceğine i* nanmadı. Bununla (o beraber Va. şingtondaki Alman sefiri taralın- dan Meksikaya gönderiimiş şiire li telgrafın kopyesini de aldı ve burun Londradan Mr. Page ta“w gönderilen metne tetabuk gördü. Bununla da kanaat — edilmedi. Mr. Page'den, telgrafm şifresini bizzat çözmek Üzere şifre anahlârı, nı göndermesi istenildi. Sefirin aşağıdaki telgrafı hâdi- selerin cereyanını İzaha kâfidir: 4498 mumarılı ielgrafınız üzerile, şifre anahtarını elle etmek maka - dile teşebüslere giriştim, fakat bu İş büyük müşkülata uğradı. Bana, ma. dren şifre anahtarının kâfi gelmedi » Fi, günkü sik sie değişiklikler yapıl, dığı, şifre çözmeği bilen ancak bir veya iki kişi olduğu ozvabı verildi, Ha mütehasaaslar, hizmetleri and. rada lürumla olduğu işin Amerikaya gidemiyrerkleri cihetle telgrafı bana gönderirseniz İngiltere hükümeti bu. nun hemen şifresini çözüvermeği de, ruhta ediyer, PAGE Vaşington hükümeti, Von Berrs torlfun telgr fanı Londraya gön derdi ve bunu geliren sefareti. kinci kâtibi Mr. Bel oldu. Bu zat “İngiliz amirallığının gizli odas” na girmek müsaadesi alan yezâne ecnebi olarak telgrafın deşifre e » dilmesindz hazır bulundu. Maceranın bunlan Sonrssı ar. tık tarihe malolmuştur. Mahud telgraf Amerika gazetelerile meş - redildi ve bir fırtma kopardı. O zamana kadar İngiltereye muhalif görünen cenubi Amerika devlet - seri bile, bir ecnebi devletin top - taklarından bir kısmını başka bir devlete peşkeş çekmekle kalmıya. rak. nefret edilen düşmanları Ja ponyayı aleyhlerine kışkırtmak cüretinde bulunduğunu öğrenmek. le galeyana geldi'er. Bizzat Amerika Cumhurreisi ayan meclisinde, telgrafı okudu; zeddüt etse memleket onu ve hükümetini süreceğini büiyordu. Fakat el'an tereddüt edenler var- dı. Alman Hariciye nazisı Zim - mermanmn Reichtagda telgralın hakiki olduğunu kabul etmesi bu müteredditlere ağır bir darbe ol . du, Almanlar bunun üzeline bu işin casusların eseri olduğundan kati suretle şüpheye başladılar. Mek - sikada sefir Eckahardt'dan Berli, ne hariciye nezaretine gönderilip ral bunu açıkça gösteriyor: “Üniversni isimli ve o müttefikleşe taraftar Meksika gazeleri Vaybiz » / Sondan öğrendiği kaydile Reksicem - İ bur Vülsonum Dirim manlesadlarımızı Londrada deşifre edilen bir telg -| 9“ e A Ankaradan mektuplar Bütün müşkillere rağmen... Mil Şefimizin devi relzliğine 1 Siralarnda bütün dünya kendilerinin bu mevkide nasıl bir siyaset takip edeceklerini merak ediyordu. “Atatürk” ün programın» dan uyrılnraklar mıydı?” Daha sas ğa ve) deha sola mı temayül , Röstereceklerdi?. Fakat; Mili Şe- fimiz, "Türk ink hareketine, bu i hareketir başladığı günlerden iti" baren, müessir olagelmemiş midir? in Bununla beraber Cumhurreisimiz dünyanın şa'ısiyetlerine tevrih et . miş olduğu merakı Ürlversitedeki i Nutuzlarile derhal izalo etmişler, kendi devirlerini Türk milletinin kurtuluş davasını 65as olan pren- siplerin terakki ve tekâmülüne ça- İ bermek azmi içinde açmışlardı. | O güzdenberi ancak bir sere geç- i miştir, Bu kısa müddet memleketin harici ve dahili yüksek politikasm- daki inkişalları, eser halinde gör * memize kâfi ze'miştir. i ta Şuna rağmen, ki bin dokuz yü otuz dokuzun bir senedir yaşamak. İ ta olduğumuz günleri, sillletleri en- İ dişe ve ıztırap içinde buluraa hâ - disölerle dolu ve emniyet bütün Avrupada münselip olmuştur, i Bizise,derhal tehlikelere karşı | korunma tedbirlerini aldıktan son- İ ra Meri Türkiye yapımında çalışma" | Jarımısa normal şekilde devam «* debiliyoruz, Hatti, ... i | Cumhuriyetimizi yarınm icapla - (rma göre yetiştirmek kususundaki | azmimiz, bizi, muatir ideolojilerin İde fovkine çıkararak kendi bün - yomisa uygun teharrilere sevket - migti, Mületlerin bugün İçinde bu landuklerı tezadları içtima! ve 8j » yasi bünyömizde yaşatmak, fakat aynı zamanda da, vatandaş hüriye. İ tinin; cemiyetin menfantlerile had. dinden fazla tahdidi suretile, yara- ci vesfnın ortadan kalkmasma mâni olmak :neksatları içinde te - kovvün etmekte olan inkılâbımız, kendi mihverinde, şimdi bütün mü- nevverlerimizin dikkatin! istilsam eden kuvvetli bir sürat iktisap et * miş bulunuyor, Burada yalnız şunu tebarüz etiğ relim: İnkılâp müesseselerimiz Cumhu. riyetçi ve halkçı vasıflarımızın te- kâmülü yolunda ehemmiyetle vazi- felendirilmişlerdir. “İnönü devri” kurtuluş Türkiye- sinden sonra hür ve İleri Türkiyeyi yaratıyor, Kenan AKMANLAR sıtası olmamuştı.. Bununla bera - ber bunu kullanmakta devam etti, Bu telgraftan sonra gizli şifre . nin değiştirileceği beklenirken Al * manlar böyle yapmadılar, Meksi. ka seliri “son derece mahrem” kaydile Berline şöyle bir telgraf daha gönderdi: * Meksikaya silih ve cephane vere, bilecek vuziyette miyiz? Lütfen ce Yap veriniz. Borada © propaganda maksadile muhtelif » lerden yar . dım tekliflerile Harşılıştamı in 7 mart tarihli cevabı RE “Liksumku olan tipte silâh ve cep, bane hakkında malâmat veriniz. Ee. aebi bandıra altm? bir vapur Mek. #lkanm garp veya sark Insanların , dn bangisine bu silâlları çıkarabi lir? Meksika mümkün e'lağa Bis Üğrendiğine dair bir havadis neşret, jbette Japonya ve cenuhi Amerika, HM, Ben Burada tabli hiç bir tebliğ dan silâh tedarik etmeğe çalışmalı heşrelmedim. Boşboğazlık ve ihanet | dir.” mevzibahs olmyasığına göre, ba - Almanyanın böyle Amerikaya vadis Amerikada duyulmuş olacak. | karşı komplo kurması Amerikayı Yahut gizli şifre artık enid bir ime. | uzun müddet hareketsiz bırakma hnbere vasıtası deği» dı ve nihayet 6 nisan 1917 de gi. Zavallı Eckhardt! Gizli şifre hiç |malt Amerika Birleşik devletleri bir zaman emin bir muhabere va. | Almanyaya ilânı harp etti, — K. Me