April 12, 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

bi ix lan, ada şi PİE hesaba güre, A: Giavyalıların mil. a, « ieveulttur. İsveç, dolar kıymetinde aa Seli Aik hükümetinin AN larla mutabık ve kon psini, ai - hususi trenle ei i li FMER he Miş Semen, Htikte, dermiş Pfria, ; dün ahiren Lon- İple ve Balkan at messil- . N elçisini ka- e diplomatlar lord aa ml rdi ku b Zagrebds altı Si N akşam müfrit Zen tsi Hırvat şi Metnin Lebatsi revol. ii dir: Lebatsi has- ken ölmüştür. Ka. ist ,, “UYaffak olmuş- k Sag Yüller gösteren İş , ç Hirvat Mücadeleler yap- g et X Bayı, ko Matiridde : #efirini kabul ar Uzun müddet gi ia Yaş 2 tn cephesinde ge- ot Aş nişi Fransiz yanların Ski keşif etmişlerdir. dey inetide içtima. etmekte olan ii vitaminin ev orana yapıl- Pe elliye nazın 1940 Yay in Vermiştir. Adi Milyon, fevka- Milyon levadır. Bu kazandığı mü Tçok Ayand- SünEU defa reisi. Miğini koyması N *#mdadır. mitefiklere 12 em vey 23001 3200 ei ad tayyaro- Ra Mükaveleör ka - Nü vü; hayta eksveleler bir. tara lunan İngiliz - an imzala a lecek vay İkt st vekilinin e zen Tm İaliyer, 150 N Sekag, Riyase ticumhur NA imam e sene ik vermişti. İn Kadro ile ni- bula giderek N İk, a örne ALIER ERtE Dea EDE ve Wa tarafından May, rkala, boran Ne Geler tuz uya n | EE VEKON AZDA Çörçil ve Reno beyanatta bulundular: Skandinavya hâdiseleri taraflara ders olmalıdır! Skandınav leri askeri Hitler müthiş bir 12 — Fransız başvekili Reno dün mebusan meclisinde beyanatta bulunduğu sırada S kandinavya hâdiselerinden bahse derek ezcümle demiştir ki? — Almanya demirden mah» rum edilmiştir ve edilecektir, Aİ manya, bize taarruz için çeliğe | muhtaçtır.” Bundar sonra, Almanyanın gi riştiği (hareketi muhâkemeden geçiren başvekil, burun bidayet* te tabiye muvaffakıyeti teş- kil ettiğini fakat muazzam bir sevkulceyş hatası olduğunu söy- lemiş, zira, bahri bakımdan aşa- ğı derece ile başlanan bir harp hareketinir. hezimetle nihayetlen- mesi mukadder olduğunu izah et- miştir, Reno, bu sözleri müteakip şimdiye kadar Fransızların kiç zayia: vermediklerini, İngi e rin dört torpido kaybettiklerini söylemiştir.. Alman zayiatı, do- j un önda kruvazör, muhrip, 12 bir tabtelbahir, nakliye gemi Mecmuan 22 batmış olup bunların dördü saüttefiklere 1 i Almanlara ait * tir, Fransiz bâşvekili âyan mecli - sindı beyanatta bulunduğu sira. da da şunları söylemi “- Şimdi öğrendimki Nar wik manıma giren Alman va pPurları İngiliz ve Fransız gemile- ri tarafından hapsedilmiştir.” ÇÖRÇİLİN BEYANATI Londra, 12 — İngiliz bahriye nazırı Çörçil dün Avam kamara. sında Danimarka ve Norveç hâ diseleri kakkında bir saat süren uzun ve eiraliı malümat vermiş” ir, Çörçil ezelimle demiştir ki: Danimarkanın ve Norveçin Almanya tarafından kı çok üzün zamandanberi hazırlanmış ve tatbikine de martın son haf. tasında gecilmiştir. Alman deniz hazırlıklarının hangi bitaraf memlekete karsı vuku bulduğunu ve ne zaman Ya- ilacağını kimse kestiremezdi. Öyle gözllküyordu ki, Holanda, Danimarka, Norveç ve İsveç hepai ari bir taarruz tehdidi a!- tmda bulunuyorlardı. Almanya ü in kücük memle inde idiler ve hâ- hattâ Almanya öyledir; lehinde olanlar İşte bunun içindir ki, Amiral- lik Norveç karasularma mayn dökülmesini hükümetten iste. miştir. Zira, Norveç koridoru, efiklerin Almanyaya tatbik ettikleri ablukada en müsait yolu teskil ödiyordu, Maymler dökü. lürken bitaraf ticaret gemileri- ne asgari zarar verecek tarziR hareket edilmiştir.” İNGİLİZLER SEBEP OLMADI Çörçil Almanyanm Nörveç ve Danimarka istilâsının İngiliz ha- reketi neticesi olduğu iddiasını tetkik ederek demiştir ki: “— Bunun aksini isbat etmek kolaydır. Bu Alman gemilerinin ve kıtaatının Norveç sahilleri bo- yunca Maynlar konulmazdan çok daha evvel harekete geçmiş ol malarile sabittir, Filhakika mar* tın son haftasında muhtelif Nor- veç limanlarına gizlice asker ve &ızak gönderilmişti.” BITARAFLARA DERS OLSUN! Çörçil sözlerine yle devam etmiştir: “— Müttefikler Norveçlilerle mü tabık olarak harbi Sonuna ka. dar götllrmeğe ve ancak Nor- İ veçin hürriyeti jade ve yapılan i fenalıklar tamir edildikten son- i > sulh yapmaya azmetmişler . işlemiş ve çıkmaza girmiştir "HABER — Akşam Postası ya hâdise- bakımdan müttefiklerin lehinedir sevkulceyş hatası Norveç hâdisesi diğer memleketler için bir ders dır, Eğer Norveç böyle büyük bir kıskançlıkla bitaraflığa ce- kilmis olmasaydı ona müttefik- ı ha süratle yardım etme. imkün olabilirdi. DENİZ MUHAREBELERİ “— Çörçil, müttefiklerin Norveç l etmiş olmadık. sonra deniz kkmâa izahat arım söyledi muharebeleri vererek dem ki: Pazartesi günü İngiliz Glo- vorm destroyeri faik düşman kuvvetleri tarafından batırıl mistir. Salı günü İngiliz donanması Bergen açıklarında düşman ha. va kuvvetlerinin taarruzuna uğ. radı. İki kruvazör hafif hasara uğradı. Rodney saffıharp zırh- lısma ağır bir bomba isabet et- ti. Fakat, peşte mukavemet etti, Anruro kruvazörü beş defa hü. cuma maruz kelmıssa da bütün bu taarruzler akim kalmıştır. O. na refakat eden Kurkha destro- ye tır, Renovn saffıharp gemisi, Şa. rushorst Alman gaffıharp gemi- si ile ve bir Alman kruvarözü İle çarpışmıştır. Şarushorst ciddi surette hasa» ra uğramış ve vanında bulunan kruvazörün salrverdiği duman bulutunun arkasmda kaybol. İmuştur, Diğer taraftan, Zulu torpido muhribi Arkney adaları açıkla. rında bir düşman denizaltı ge- misini batırmıştır.” Çörçli, bundan sonra, Narvik koyunda vukubulan ve birkaç Al. man torpito muhribinin muhare- be harici yapılması ve nakliye gemil: m tahrip edilmesi ve Çemberlaynın bildirdiği iki İngi- liz destroyerinin batmasile neti celenen harekâtr tekrarlamış İn- giliz hava kuvvetlerinin Bergen civarında Alman kruvazörleri ü- zerine yaptığı hücumları anlat mış, diğer bir İngiliz hava hücu- mu esnasında başka bir Alman krüvazörünün muhtemel surette tabrip edilmiş bulunduğunu söy- ii lerine şöyle devam “— Danimarkaya ait Faroe a- daları müttefikler tarafından iş gal edilmiştir. İzlanda meselesi - nin inceden inceye tetkik olun. mast icap eylemektedir. Bugün de şafakla beraber İn. giliz hava kuvvetleri tekrar Tronthaym limanmda bir kaç Alman gemisine taarruz etmiş. tir. Bir Alman destroyerine bir bomba İsabet etmiştir.” HİTLERİN HATASI | , Çörçil, bundan sonra demiştir Skandiravya hâdiseleri, müt tefiklere kelimenin bütün mana- sile askeri ve sevkülceyşi mu. azzam bir istifade temin eyle. | mektedir, Hitler müthiş bir sev küleeyş hatası işlemiştir. Tıp - kı, Napolyon İspanyayı istilâ et. zaman işlediği hata gibi. Müttefiki, daha büyük bir şiddetle ve k tle hareket et. mek suretile büyük İstifadeler elde edeceklerdir. Müştereken hareket eden İngi- Biz ve Fransız filoları Şimal deni- zinde harekâta devam etmekle beraber Akdenizde de köntrolü icabında temin edecek vaziyette. dir. Alman donanması daha şimdi den ağır zayiata uğramış yani, dört büyük gemi kaybetmiştir ki, deniz muharebe kuvvetlerinin yarısından fazladır.” Sıra hangi bitaraf memlekette ? Holanda, Belçika ve İsveç tetikte bekliyorlar Lüksemburg | hududunda Al. man hazırlığı Brüksel, 11 (A.A.) — Lük semburg (gazetesi, Imanya - Lüksemburg hududunun büyük bir kısmını teşkili eden Mozel nehrinin üzerinde Almanların köprü (kurduklarını © yazıyor. Wormeldagenin karşısında bu lunan Winterauge bölgesinde n ku ası nehrin fından yapılan esas yola bağlan - imiş diğer bir köprü bulunmakta” dır. Wassersbillio ile Laugeur ara- sında üç köprü mevcuttur. HOLLANDADA Amsterdam, 11 (A.A4.) — Her türlü ihtimale karşı koymak ü. zere Holanda, Alman bududun- da çok mühim tedbirler almış- tır. Bir çok sehirlerin hasta - ne ve mektepleri tahliye edil - miş olup limanlar ve yollar sıkı bir nezaret altında bulundurul- maktadır. Limbourg muntakasında oto | mobil münakalâtı tamamile dur. i getirilmiş ve infilâk edici maddeler konulmuş. tur. Evvelki gece hududa civar bazı mıntakalarda telefon mu - havereleri saatlerce durmuştur. Resmi makamat, iki aydanbe- ri fevkalâde takviye edilmiş o. | lan tayyare dafii bataryalar te. İ sisatma büyük bir ehemmiyet | atfetmektedirler. BELÇİKADA Brüksel, 11 (A.A.) — Belçika İ milli müdafaa nazırı general Denis gazetecilere yaptığı beya- İ nâtta demiştir ki; “e Eğer Belçikaya bir tecavüz vuku bulursa mütecavizin mu. vaffakıyet ihtimalleri yoktur. Bundan 8 ay evvel Belçika or. dusu ilk defa olarak seferber €- dilmiştir. Belçika muazzam tah kimat yapmın: Eğer Belçika bu sekiz ay icinde harbe sürük- lenmemiş İse bunu aldığı askeri ihtiyat tedbirlerine borçludur.” İSVEÇ SULARINA MAYN DKULDU Stokholm, 11 (A.A.) — Stok. holm rodyosu İsveç amirallığır nın, İsveçin garp sahili boyunca karasularına mayn döktüğünü ha- ber veçmektedir. Mayn tarlaları 57,15 ve 58,25 arz daireleri ara sında bulunmaktadır. ISVEÇLE İNGİLTERE ARA- SINDA TİCARET KESİLDİ Londra, 11 (A.A.) — İsveçin Londra sefiri Prydz İngiltere ile İsveç arasında ticaret münasebet- lerinin tamamen kesildiğini bil- dirmektedir. İsveç ticaret vapur- artık İsveç limanlarından İn- *e hareket etmemektedir, Son ili güne kadar iki memleket arasında hararetli badelesi vukubulmaktaydı. Çörçilin yeğeni Narvik- te Almanların eline düştü Berlin, 11 (A.A.) — Narvikte İngiliz bahriye nazırı Çörçilin ye- geni, gazeteci Gerald Romilly tevkif edilmiştir. Sun'i ipek fabrikaları. nın elektrik vergisi Ankara, 12 — V. epi tenzilâtm. dan İstifade edecek sun'i ipek fs rikalarınım 1 nisan 940 dan itiba- ren kilovat saat basına günde 24 kuruş elektrik istiblâk resmi &”-. meleri Vekiller Heyetince karar- Yaşmaştır. i lihan İleri'nin bir şiiri — Ses mecmuasının şiirle- ri — Bir isnad... eme kadar karilerime İlkan İleri'nin birka i ni haber vermiştim; (faka raf edeyim ki onlarda olgunluktan zi- yade ümid buluyordum. İlban İle- ri vaidlerizi yor; İzmir'de çi, kan Aramak meç muası her sâyl sında hizs onun daha güzel, daha İşlenmiş bir man- zumesini veriyor Yaşlanmış muharrirlerimiz genç. lerden istihfafla bahsetmeği ken- dilerine bir şeref biliyorlar; ge lerin yazılarında o anlıyamadıklar irer delilik sayarak &ala- y tâ haksrete kalkıyorlar, Herkes idraki nispetinde anlar. Fakat gençler arasında, güzel ol- makla beraber dünkülerin de bir garabet sayamıyacakları şeyler söyliyenler var: meselâ İlhan İle. ri, Bilmem ki bunlardan olsun ni- çin muhabbetle, teşvik edici söz- lerle bahsedilmi; ? Acaba o yaş- hlar, kendilerinden sonra düny nn tadı kalıniyacağını zannet mek mi İstiyorlar?... İhan İleri, Abmet Haşim'in te- sirindedir; serbest nazmla değil, Ahmet Haşim ve arkadaşlarının end ettikleri serbest müstezad ile şiir söylüyor. Mısralarmın yalnız kalıbında değil, neseinde de Ah- Haşim'in şürini hatırlatan ler var: Güllerde tomurecuklu, utangaç, Bir mahrem açılma. diyor; bunu okurken: Ne de sakin denizde bir muğber Lerze-i istitar ü istiğna mısralarını anmamak kabi mi?.. Fakat bunu İlhan İleri'yi ittiham için söylemiyorum; — bilâkis, onun hayırlı bir tesire tâbi olduğunu söylemek arzusundayım, Onu o- kurken büyük bir zevk duyuyotur, Yukarıdaki iki misrnı, Aramak'ın mart sayısında çıkan İyonya sart, larında İsimli manzumeder ald: © manzumeyi karilerime baştan şağı okumak isterdim. Fakat mec- pıvayı bulun, orada okuyun; yal- mz bir parçasını alacağım: Mermerlere İnsan elinin değdiği sağda, Her kalbe o Tekkollu kızm gölgesi vurdu: Her sevgiye bir heykel oyulmuştu bu dağda, Genç omzu kanatlı, Altm gözü tül bağlı çocuk da Bir kavsikuzahtan daha gergin yayı kurdu, Mer semte giden yolcuyu vurdu... İhan İleri'nin şiiri arlık olgun- laşmıştır demiyorum: bu şiir hiç şüphesiz günden güne daha deru. nileşecektir, bugünkü hayal bollu. ğundan kurtulacaktır. Bu manzu- mesinin bir yerindi mesini kullanıyor, “Ondan mı sema küs diyor; itiraf edeyim ki bi hoşlanmadım. “Küs olmak”, dar- gınlığı bence İfade etmiyor, bilâ. kis bugünkü zevkimize göre bize biraz tuhaf geliyor. İlhan İleri el. Yazan: Nurullah Ataç UZAKTAN tt 00 AMA BEYA | Şairler arasında b » bunlardan da kurtulacaktır... Fakat şimdiden ebiliriz ki kendisinden bilecek bir 5 S mecmusasınm bu ay çıkan ası da bize birçok gü- di Bir kere cdri Açıl toprak açı iri var, Bunu ol acırım; okuyup da be m. M ve bunu okumak- tan aldıkları 86- vinci herkese söy lemek istemiy'en- lere aklım erimi. yor. O ne gi kavrayıveriy ila içimize Orhan Veli'nin İllasion isimli şiiri var; bu parça şairin en güzel şürlerinden biri- dir: Eski bir sevdadan kurtulmuşum. Artık bütün kadınlar güzel Gömleğim yeni, Bahar gelmiş, Güneş açmış, Sokağa çıkmışım, İnsanlar rahat: Ben de rahatım. Benim bu şiirleri ne kadar sey, söyledim, tekrar edecek de- Cevdet'e biraz öfkeli idim; fakat Ses'te çikan İki yeni giri, bilhassa Ölmüş bir arkadaş- tan mektup, öfkemi unutturdu; hele bu şürler Oktay Rifat'ın Şe- hitlik'inden evvel yazılmış olsaydı büsbütün memnun olacaktım; fa- kat sonra yazılmış olmaları da kıymetlerini inkâr ettiremez Oktay Rifat'ın yine o sayıda çi. kan Ekmek ve yıldızlar isimli gü- ri †çok hoşuma gitti, (o Fakat Oktay Rifat kendine dikkat otmi. yecek olursa şairaneliğe düşecek; şimdi hududa kadar geldi, orada kalabilirse çok öyi.., Ses'to bahsedilecek daha çok gi- irler var; bilhassa Sefer imza Dna,.. O sayıyı alım, okuyun; için- de şiirlerden başka çok güzel ma. kaleler de bulacaksınız. ..* ITTABİ Yusuf Ahiskalı'nm bana söylettiği söze inan. mazsınız, Yusuf Ahiskalı benim: “Şiir musikiden ibarettir” dediği. mi iddia ediyor, Ömrümün birkaç senesini, benim bu iddiada olmadı. ğını anlatmağa harcadım. Daha anlamıyanlar varsa n6 yapayım?... Yunuf Ahiskalk benim uydurduğu o «sözü gitmiş bir zamanlar oldukça iy yazan bir adam yardı; şimdi ömrü mün yarısını kendin! medhedip sa. bi subyanı hayran etmek, öteki yarısını da sahte bir Üstadlık tav. TI ile gençleri taklid etmekle ge- çiriyor, Necip Fazl mı ne diyor- lar? işte ona söylemiş. O da yine hakimane bir tavır takmarak gi. rin müsikiden ibaret olamıyacağı, AI anlatmış, Maamafik bunları ih- tiyat kaydı ile yazıyorum, Yusuf Ahiskalı benim söylediğimi anla. madığı gibi bel © adamenğizm söylediklerini de yanlış yazmıştır. 7 metreye yakın | boyda bir Alman casusu yakalandı İzmirde memnu mınta- kanın ve gaz depolarının resimlerini (o çekiyordu Alman gazetelerinin şark muhs , birlerinden Herman bünden on iki gün evel Balkanlardan konvansiyenel İrenile gelmişti, Evvelce uzun müd - det memloektimizde bulunması dola, yısile xx çok türkçe de konuşan, na, zarı dikkati celbedecek kadar uzun boylu olan bu gazete muhabiri, İs , tanbulda kısa bir müddet kaldıktan #onra İzmire gitmişti. Hermanın İz. mirdeki faaliyeti hakkında dün şu kader gelmiğtir: ... İzmir, 1i — On dört yıldanberi Türkiyede Alman gazetelerinin seke- ri muharriri olarak çatışan Alman tebaaamdan Herman son zamanlarda İstanbuldan buraya gelmiş, Kârşıya, kA civarında memnu mıntakada bazı yerlerle Turun gaz Gepolarınm £o , toğraflarını çekerken yakalanmıştır. Adliyeye teslim olusan suçlu Al - mazı hakkında tevkif kararı verilmiş. br. Tahkikata #hemmiyetla devam 6, dülmekledir. 50 yaşlarında Ogörünen ba Alman gazetecinin iki metreye yakın boyu vardır, Ev kiralarını yükseltmek yasak edildi Vekiller Heyeti dün bir kararname çıkardı Ankara. 127 — Son zamanlarda bazı şehirlerimizde kira bedelleri- nin arttır görülmüş. bu işin önüne geçilmesi için Vekiller He- r kararname çıkarılmış. göre bütün memlekette ün ve suire kiraları geçen seneki nispetten yukarı çıkardamı- yacaktır. Mili Korunma Kanununun 80 uncu maddeoşini tatbik mevkiine koyan bu karar Golayısile mezkör maddeyi hildiriyorum ? 2 müddet zarfında şehir, katala, is. kele, liman ve istasyonlarda gayri- menkullerin kira bedelleri, bu ka- nunun tatbik mevkiine konulma. sma takşddüm eden senenin mü- ayyen olan kira bedellerinden faz- la olamsı. Bu madde hükmünün tatbik edileceği yerleri hükümet tayin ve ilân edecektir, Manisada kömür Ankara, 12 — Manisanın De. il da kömür, zift ma- 'unmuş, tetkiklere baş-