21 Mayıs 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

4 HABER — Akşam Postan 2i MAYIS — 1940 Ss DAKIKA “Italya harpten uzakta kalamaz?,, Roman, 21 (A. A;) — Giornale d'İtalia'nın müdürü yazıyor: Kont Çiano'nun Milânoda söylediği sözler tasrih ve tefsire ha- cet kalmadan anlaşılacak Kadır açıktır. İtalya harbi istememiştir. Fakat bütün canlı milletlerin mukadderatı bu ihtilâfta mevzubahs ol- duğu böyle bir zamanda İtalya uzakta kalamaz. tiyaçları ve hakları meselesini ortay: derin hissine tercüman olan Kont Çiano, bu zmgelen mil teyit etmiştir yasetin müspet bir İtalya, emelleri, atıyor. Duçenin ve memleketin emelleri şimdi halli 1â- meselesi şeklinde hir kere daha Fransız maden sanayiinde hafta tatili yok Paris, 71 (A A.) — Teslihat nezaretinir günlerinde istirakatin şimdi istihsalâ! endüstrisi için de kaldırılmış olduğu bir tebliğinde tatil tmı arttırması İâzimgelen maden bildirilmektedir. Alman işgalinde bulunan arazide Berlin, 21 (A. A.) -—— Almanyanın işgali altında bulunan arazide tedavül eden tediye senetleri için aşağıdaki teadül 68asları tesbit edil- miştir: Bir Holanda florerinin kıymeti bir mark 50 santimdir. Bir Belçika frangı, bir markın elli santimidir. Bir Lüksemburg frangı. bir markm on sanlimidir. Bir Fransız frangı, bir markm beş santimidir. Masolini, memleketi harbe sürüklemeyiniz! Belfort, 21 (A: A.) Tarı, Musol “Fransa ve İtalyanın mü ielfort srasisinde ikamet eden İtalyan ana indermişlerdir: erek medeniyeti olan hristiyan ve Lâ- in meğeniyetinin mukaddera'ı movaubahs olduğu şu saatte Belfort ararisinde oturan İtalyan anaları Du kemali hürmetle iki millet arasmda ye srüracaat ederek kendisine yapılacak bir harbin bir kardeş mücadelesinin bütün dehşetini taşıyacağmı bildirirler,,, Almanyanın 24 bin veya 30 bin tayyaresi varmış Vaşington, 21 (A. A) — Hava nezareti genereli Arnold mebusan meclisinin tâll ordu enelümeninde beyanatta bulunarak demiştir ki: “50.000 *ayyareden mürekkeb bi rilmesi senede 3 milyas 500 milyon ir hava kuvvetinin vilcuda geti- dolara mal olacaktır. Modem harpte çok miktarda tayyare kullarılmaktadır. Almanya mevcut 24 bin veya 30 bin tayyar inden takriben yalnız 6 binini kullarmaktadır. Amerikadan Fransaya seyyar hastaneler gönderilecek Vaşlagten, 21 (A: A-) — Amerikan kınlhaç teşkilâtı ve cerrabi âlet gönderilmesine karar Fransave seyyar hastaneler derhal vermiştir. Bundan başka 500 bin dolar daha gönderilmesi derpiş 6 Balkan antantı ekonomik konseyi Atina, 21 (&- A) — Haber almdığma göre, Balkan Antantmm ekonomik konseyine iştirak edecek olan Yunan beyetile ezcümle hr- riciye nezareti umum müdürü Aryiropuloa iştirak edecektir. rans 27 haziranda değil, 1 haziranda . Mısırdaki Amerikalılara Konfe- Dubrownikte aktedilecektir. tavsiye “ Kahire, 21 (A. A.) — Amerika sefarati, Amerika tebaasma say- *işafainin z#vbest olduğu gu sırada bir hereket olduğuru bildirmiştir. Mısırı terketmelerinin İMüyatıı İrlandada silâh altına alınanlar Dublin, 71 (A- A) — Geçen hafta tatili esnasında bazı İrlandalı Wtliyat amıflarm silâh altma çağrılmış olduğu bildirilmektedir. Musolini - Ruzvelt mesajları neşredilmiyecek Yaşington, 21 (A. A:) — Reisici mümessillerine beyanatta bulunarak umhürun umumi kâtibi, matbuat Ruzweit ie Mutolini arasmdaki muhaberatm hiçbir kısmının gazetelerde neşredilmemiş olmasma bi- naeh bu İki devlet adamı arasmda teati edilmiş olan son mesajları neş- retmek için hiçbir sebeb görmemekte olduğunu beyan etmiştir. Bombardıman tayyareleri için yeni bir motör Nevyork, 21 (A. A.) — Avlatin; n Manifasturing o Corporatlon'un relsi Harry Weodheaâ, bugün bombardıman tsyyarelerinin kanatla- zı içine konmak Üzere yeni bir yassı ta; söylemiştir. Mühendisler bu yeni motö are motörü inşa edildiğini ayesinde eskisine nazaran mütekabilen vüzde on veya on beş nispetinde fazla bir sürat ve ha. reket sahası temin edebileceği kanaatinde: ler. 1200 beygir kuvve. inde olan bu yeni motör 600 kilo ağırlığında ve 94 santimetre yük. Amerika ordusunun tayyare ihtiyacı Nevyork, 21 (A. A.) — Erkânberbiye resi general Marşal kongreden ordu için derini on bin tayyare mübayaasma müsaade gi dilmesini istemiştir. Hava Kurum (Baş tarafı 1 incide) fabrikaları ve sayısı on dört vilâ" yete yayılmış olan Türkkuşu te sialerinin lüzum gösterdiği mas- raflar, bulunacak gelir kaynakla” rile karşılanacaktır. Kurumun © nar kuruş vermek suretile âza kaydetmek yolundaki kararı çok müspet neticeler vermiş ve bu şekildeki âra sayrsı yârrım milyo" nu bulmuştur. Başvekilimizin açış nutkundan sonra, kurum başkanı Erzurum mebusu Şükrü Koçak, kurumun bugüne kadar olan mesaisinden alınan neticeleri izah edecektir. Türk Hava Kurumu bugüne ka- dar ordumuza, 72 milyon lira ve 343 tayyare temin etmiştir. Ha vacılık tesisleri için sarfedilen para bir milyon lirayı bulmuştur. Plânör pilotu #ayrıs; 489 a, mo * törlü tayyare pilotu sayısı 193 e çıkmıştır. Bugüne kadar yapılan plânör uçuşlarının sayrsı 80,583 ü bulmuştur. Tekkişilik plânörde Rüsumu artan malların stokları tespit edilecek Maliye vekâleti yeri vergi kanunlar rınm derhal tetbiki için almması l1â- zımgelen tedbirleri bir telgrafla def- terdarlığa büdirmiştir. ou tedbirler u Kurultayı havada kalma rekorumuz 18 sa at 35 dakika ile dünya rekorunu geşmiştir. Diğer rekorlarımız Balkan rekorlarının çok Üüstünde- dir. Gedikli yuvası ile ordumuza, yaşları 16 * 18 arasında 100 den farla pilot yetiştirilmiştir. Genel Kurmay Başkanlığının tensibile bu devrede yuvaya, makinist, a" teşçı, Bombardımancı, muhabere ci, silâhcı, fotoğrafcı sınıfları ây- rılmış ve talebe sayısı Üç yüze çıkarılmıştır. Mareşalimiz bu mü essese için: “—— Gedikli hazırla ma yuvasının verdiği ve vereceği hasıla, - bizim memleketin hava kuvvetli bir za Sözlerile kanaatlerini dir. ılık için çok mühim müdafaasında mândir.” kararlar verilecek olan yedi kurultayda haber aldığıma göre, Türk Hava Kurumunun ismi, TÜRK MİLLİ HAVA KURU- MU şeklinde tadil edilecektir. 4 kalay taciri adliyeye veriliyor Dün toplanan ihtikâr komisyonu ihtikir yaptıkları tempit edilen dört kalay ticcarmm Müddelumumfliğe verilmesini kararlaştırımıştır. Karar veli tarafından İatxiik edildikten 208- ra tüccarlara ait evrak müddelumu- miliğa verilecektir. Belçikadan Fransaya geçen talebelerimiz Ankara, 20 (A: A-) — İlk kafi- Je olarak Belçikadan Fransaya geçmiş olan talebelerimizin isimle. ri şunlardır: | Hükümet talebesi: İ Orhan Baykal Ferid Zeki Der- man, İsmail Tiner, Ali Paksoy, Ni- zamettin Ergil, Adnan Erkmenel, Suad Yasa, Cemal Uluand, Nezih Rona, Ömer Eskici, İlhami Bomün, Necdet Uran, Sadık Ansev, Hasan 'Tahsin Yabalık, Saim Yurdakoş. Hamır Batuk. Kendi hosablarma tahsilde bulu- narlardan: Fahri Gomulu Seyfettin Budak. Vedi İşman, Hüsnü * Ergenç, Saf- fet Orhanoğlu, Şakir Ulusu, Hayri Boylu, Emin Ulusoy. Nevres Sr- yır, Turgud Ankara, Can Çölge- çon, Aldettin Tezol. Bundan #onraki kafilelerin İsim leri de geldikçe bildirilecektir. ... Bugünkü <ksprez yolenlarının verdikleri malümata göre, Belçi- kadaki talabelerimizden 16 kişilik bir grup, B»ükselin işgali üzerine bisikletlerle yola çıkarak üç gün mütemâdi bir yürüyüşten sonra Fransaya kaçmağa muvaffak ol. muslar ve saç sakala karışmış bit. kin bir halde Parise varabilmişler- Encümen varidatı 268 milyon 481 bin liraya çıkardı Ankara, 21 — 1940 şalt yılı bütçe projami bitçe encüreni (o tarafından tetkik edilerek bazı tadillerle hazırlar mıştır, Yeni bütçe projesi dün basla rak mebustara dağıtılmıştır. Hükümet varidat bütçesini 262 mil İ yon küsür bin lira olarak tespit et İ mişti, Encümen il aylık O tahsilâtın | neticelerini ve fevkalâda vaziyet do- isyısile konulan vergi ve (zamların getireceği varidat: da derpiş eyliyerek varidat Bütçesini 268.481.000 Hra o larak tespit ejlemiştir, Pilhakika JAyiha bütçe enelimtenine verildiği arada harp Bui © dalâyinle | varidatm mühim bir açık verdiği gö- rülüyordu. Buna karşı diğer varidat- ta görülen artmalar bugün bu açığın yarından fazlası kapamış © vazi- yettedir. Memnuniyetle kaydediliyor &i, aşık Hiçbir teiyenin vaktinde yapılmaması — gibi bir &rıza — tevlit etmemiş, mali itibarımız bütün salâ- betile mevkiini muhnfazaya © devam eylemiştir, Bu noktadan ve bugünkü fevkalâde gersite rağmen < denk bir bütçe (o tarzimine muvaffakiyetinden dölayı encümen hükümeti tebrike şa. yaz gördüğünü mazhatasnda kaydey- Jemekteğir, Matbuat umum müdür- lüğü bütçesi hazırlandı Bagvekilete bağlan'yakta olan Mat- buat Umum müdürlüğü teşkilâtı için hükümetçe yeni bir bütçe tanzim «- dilmiştir. Radyo ve turizm idares'ni de ihtiva eden yeni umüm müdürlüğe 774200 Ura tahalmi verilmektedir. Posta iöaresince alman ruüye abone bedeli olan 700 bin lira da bu müdür. 10k bütşasine alınmıştır. 150 bin lira» hk ajana” tabalsatı Ek gene aynı işe sarfedimek Üzere bu müdürlük bütçe. sne nakledilmiştir. — Yunanistanla müzakere haberleri yalan Atina, 21 — Atina ajansı tebiğ ediyor: Bazı Bulgar gazeteleri Tür- kiye ile Yunanistan arrsında siya- st mahiyette müzakereler cereyan elğine dair haberler neşretmiş- lerdir. Bu haberler tamamen asıl- sızdır. Türkiye ve Yunanistan u- zun zamandanberi biribirlerine ga- yet sıkı bağlarla bağlıdırlar, yeni müzakereye hacet yoktur. İki hü- kümet arasındaki (o anlaşmaların hepsi neşredilmiştir. Kaybolduğu iddia edilen memur bulundu Topharoda * Boğnarkesenda Bos. tan içinde oturan Emine Tezel ev- velki gin bize müracaat etmiş ve Nafia Fen mektebindeki vazifesin- den çıkarılan kocası Mekmet Te- zelin on gündenberi kaybolduğunu bildirmişti. Dün Mehmet Tezel bize gelmiş ve kendisinin mektebden istifa et- miş olduğunu ve on gündenberi de i bir iş için Küçükçekmecede bulün- i duğunu söylemiştir. iy Te40 bütçesi ve bugünün Nİ a yn İİ (Baş tarafı 1 incide) ca ağır zayiata maruz kaldığını bildirmiş, fakat bu rayiatın Umu- mi Harpte Som ve Marn meydan muharebeleri neticesinde verilen zayiattan her halde az olduğunu ilâve etmiştir. Som ve Marn muharebelerinde Almanların zayiatı, Alman tesmi istatistiklere göre cem'an bir milyon 400 hin kişi (ölü, yaralı, kayıp) olmuştur. Birzat Alman lar tarafından ileri sürülen bu mukayese unsurlarına İstinaden, | Alman ordusunun şimdiye kadar hiç olmazsa bir milyon kişi kay bettiği tahmin olunuyor, Fransadaki son taarruza işti tak eden motörlü ii Alman frr- esi tahrip edilmiş * tir. Almanlar, kuvvetlerini o ka” dar israf etmişlerdir ki, aynı de recede büyük bir taarruz daha yapacak halde değillerdir. Umu- mi kanaat şu merkezdedir ki, © ğer Almanlar şimdi durdurulursa ebediyyen durdurulmuş olacaktır. Diğer taraftan İsviçre tarikil Almanyadan alınan haberlere gö' re Alman hükümeti 3 milyon marklık bir istikraz yapacaktır. Almanyada para sıkıntısı R tür. BELÇİKADA VAZİYET La Panne, 21 (A.A.) — “Bel a Harp vaziyeti habe Havas ajansınn muhabiri malümat almakta olan bir meh - badan istihbar ediyor: Belçika cephesinde vaziyette savakkuf vardır. Müttefik kuv- vetler Almas tazyikine mukave- met etmekte ve hükümet, zorla işçiler ordusuna alınabilecek olan bütün eşhasın, bilhassa 16 ilâ 50 yaşında bulunan kimselerin, pos” tacıların, şimendifer amelesinin, mühesdislerin... İlâk. Fransaya sevkedilmelerini temin etmeğe uğraşmaktadır. o Bundan başka fabrikaların alât ve edevatr, her nevi nakil vasıtaları düşman ta tafından kullanılmaması için e min yerlere nakledilmiştir. İNGİLİZ TEBLİĞİ Londra, 21 (A: A.) — İngiliz se- fort kuvvetleri umum! karargâhı- Ban tebliği: Bugün Scarpenin cenup mnla- kasımda Alman zırhlı ve motörlü cürütamları tarafından Selte mev. ziline mükerreren yapılan tasrruz- lar müttefik kuvvetler tarafından muvaffakıyetle geri püskürtülmüş- tür. Belçika ordusu şimdi cereyan etmekte olan todafüt muharebenin muvalfakıyeline oo geniş mikyasta yardım etmiştir. (Harb vaziyetine dair alman tel- krafların devamı 3 üncü sayfamız. dadır) isviçreden gelen talebelerimiz (Baştarafı 1 incide) bulunan talebelerimizin al kişilik son kafilenin yazın gelmesi beldeni. yor, Resmi talebe hükümetin emrini beklemektedir. EKSPRES ŞİMALİ FKANSADAN YOLCU ALAMADI Bugünkü ekspres de şimell Frar- sadan yolcu alamamış (ve Paristen gelebilmiştir. Maamafih bugün gelen talebelerimizin hareketinden OoOsosra Pariste bir günde altı defa tayyareye karşi tehilka işareti verilerek 11 sani. lik bir müddet bütün münakalat dur. durulduğundan yarn gelecek ekspbt- sin Paristen yolcu alamadığı, böylece Avrupa ireni vaziyetini tedricen kay- betmekte olduğu bildiriliyor. GELENLERİN ANLATTIKLARINA GÖRE İSVİGREDE VAZİYET Son giinlerda İsviçrede Almanlara karşı çok heyecanlı rümayişler yapı- | muştur. Üniversitelilerden o mürekkep kalabalık bir kütle Lozanda Belçika ve Fransız konsoloshaneleri önünden dostluk tezahürlerile geçerek Alman konsolosluğu önünde ( durmuşlar ve şiddetli hir Alman alayhtarlığı güöste- rerek garp cephesindeki taarruzu pro- testo etmişlerdir. Bunu miitekip genç- ler, binlerce halkın iştirakile gene ayrı yerde Fransiz mili marşını söy“ lemişler ve Alman Konsolosluk binsa- #ina Franaz bayrağını çektirmişler- dir. Potisin müdahalealle o nümayişçiler dağilılarak sükün temin edilmiş ve konsolaslukların kapılarına sekeri nö- betçiler konulmuştur, İaviçrenin bütün üniversitelerinden Alman talebeler çıkarılmıştır. Bunla- rm talebelikten ziyada siyasi famtiyet- lerle meşgul 6** *'arı İsvigre taarruza uğrayınca dahili bir karışıklık terli bine hazırlandıkları anlaşılmış ve ele- başıları tenpii edilerek göz (hapsine alınmıştır. Rurlardan başka diğer şüpheli gö- rülen bütün Almanların harp vuku- unda derhal yakalanmaları için gim- öden tevkif müzekkereleri İhrar e gitmiştir. İsviçrelilerden büyük bir. incelikle Asker! malâmat İoplamağa ve biz ta» kım propazandalar yapmağa uğraşan bam Almanlar els geçirilmiştir. İsviçreliler, bütün Almanları güphe- li görmekte ve temastan çekinmekte- dir. Eenevilerin atlâhları almıştır. Fakat Almanlar, diğer ecnebiler gi- bi ailâhlarını hükümete yermemiş'er va ancak tazyik karşımda konsolos luğa gölürüp leslim etmişlerdir. Böylece Almar konsolosluğu Adeta bir silâh deposu haline gelmi İsviçreliler Italyanları da © sermi yorlar ve cenupla yerleymiz ve hattâ yerli tabilyetini Kabul etmiş olan İtal- yanlarm vaziyetleri #htiyatir mürette karşılanıyor. Bilhassa son zamanlar- da böyle İnbilyet değiştirenler o göze çarpasak kadar çoğalmıştır, Bütün İsviçrede Fransiz ve İngiliz dostluğu göre çarpmakta, herkes müt tefiklerin zaferini temenni etmekte. dir, 15 meye geceel İsviere için çok heyecani: olmuş, Padyolar Almanların hücum etmek zeme olduğunu mişler va bu yüzden siri ve bildir askeri bütün müdafaa teşkilâli mensupları alert halinde sabaha kadar vazifeleri başımda bekletilmişlerdir. 19 yaşına kadar gençler silâh al tundadırlar, İhtiyarlar sivi müdafaz gruplarmda çalıştırılmaktadırlar. İs- viçre 600.000 kişilik mükemmel ordu- #iie halkım maneviyatı O fevkalâde yükseltmiş bulunmaktadır. İsviçreliler, yalnız şimalden değil, cenuplan da hücum bekliyorlar ve İ- talyarların harbe gireceklerini muhak kak görüyorlar. İsviçre şehirleri arasında son vaz. yettin evvel yarım saâttö tir #ştiyen İrenlerin ekserisi asker o nakliyalna tahsis olunmuş ve halka mahsus se ferler gilnda ikiye indirilmiştir. Şimal kısmı (Alman İsviçresi) bal- kırın Semen hemen hepsi cenuba kaç- tıklarmdan bunların O barındırması | vk güçleşmiş, mühim bir kunnı dağ Uk yerlere çekilerek çadırlara sığın- mak mecburiyetinde (o kalmışlardır, En yüksek konforla yaşamağı alışmış bir halk böylese göçebe hayatına gir- miş vaziyetinde ve sıkımtı içindedir. Benzin sert--* olarak — bulunama, makta ve asgarl mtiyaç ancak vesi: ka ile temin edebilmektedir. İsviç. reliler gıda maddeleri #rammda en çok makama aktı çekiyorlar ve bin“ dan şikâyet ediyorlar, İTALYADA VAZİYET Türk yolcular, Italyadan geçerken vilhassa müttefikler aleyhindeki nü- mayişlere şahit olmuşlardır. İngüiz ve Fransız mağatalarımın camları kırılmış, sahizleri tecavüzle. Te uğramışlardır. Bilhassa Triyeste- deki sümayişler çök giddetii olmuş- tur. Bütün İtalyan teenlerinin camla- rına Musolini va Hitlerin büyük kıla. da resimleri konulmuştur, Yolcuların Balkanlarda en çok dik- katlerine çarpan Bulgaristandaki Al mat propagandasıdır. Gizli A'iman njarlari uydurma rad- yo haberlerile balkı müttefikler #ley- bine bazırlamağa gayret ediyorlar, Dün, Fransız taşkumandanlığından çekilen general Gümlenin bu bususta- ki tebliği o reisicumhur (o Labrun- den alırken tesssürüne kapılarak stlâb çektiği ve kendinine iki kurgun arletığı şeklinde heyecan verici bir haber de, Lâypsiz radyosu tarafından verildiği iMdiasile kulaktan kulağa dolaştırıl. mış, Ekspres trenindeki Avrupa yok cularma bie duydurulmuştur. Bazı makamlara ait Resmi otomobiller bugün kalkıyor Raami dairelere sit o otomebiilerin tahdidi haklımdaki kanım bugün res- mi gazetede meşrelumayak (o mariyet mevkiine girmiştir. Bugün OÖğleye kadar defterdazlığa kanunun meriyot mevkiine girdiği hakkında | tebligat yapılmamıştı. Keyfiyetin bügün bil dirileseği sanılmaktadır. Mu o tahliği müteakip İstanbul müddelumumtiği De tramvay, elektirik idaseleri ve be Wwdiyeye ait otomobiller deftardarlığı teslim edilecektir. r ve h | çı Almanlar tehlike” Hitler, Isveç yardıma müt l | İ | | EA Pe Narvikteki , istemiş Ionira, 21 — Hitler, Norveşte Ni Alman kıtanlının için bunlara İsveç Y edilmesine müsaade iste” banisi! ver, bitari dan kabul etmemiştir. Altın; 24 lir& Dün 23 Vira olan bir lira birden yükgelmiş ** çıkmıştır. Amerik$* git balarındanı gelen haberleri esir üi oliyle olu! i sand? v5 , ayn Mya # pe .. pa | üsküdar cına)”. Bu -abah Üşküdarös a tasında bir vaka Olm minde bir genç iki son©” vasi yaşadığı metresi Fatmayt ik yüzünden yerlerinden ağır mıştır. Üsküdarda Atikesmi sinde oturan Asm bundan iki sene evvel minde bir kadınla tam raber oyaşamağa Son günlerde Aziz #feya tayin edilmişÜr. den Aziz arada sırağ Üsküdara gelmektedir kaç gün evvel tekrs” Aziz metresinin basi turmağa başladığını na yapacağımı şaşirm ötede beride Fatmayf bıçaklı 0 et ». U deyi mii f ie En zay gi gtr “gi hayet bu sabah soka resino raslamıştır. ağız kavgası olmuş, eebinder çıkardığı Üzerine atılıp bu rasgel9 saplamağa o baylamıştı”" feryatlarma (o yetişti kanlar içinde yerde Azizi yakalamışlardır- i halde Haydarpaşa rün nesine kaldırılar. Fi tmdan ümit yok gi Fatmaya hastane tarafımdan ameli 40 bin çuval bull Didi yek çıkıyor Gümrüklerde bulunan : z kesilen vücut parçalsi tedir. gg kahvenin sy bağından “see” larak piyasaya verilmesi tir. Amerikada milli” hükü “ Nevyork 20 (A All y Taymis gazetesi, mili koalisyon P maksadile kabineye yetçileri de sokrenk olduğunu yezıyor” 936 seçiminde ve relsicumhur mU* zetliklerini koyLu$ og ö bahriye, Albay ve nezaretlerinin öirilmektedir. HAZR e li Muhamme hayali ni anlatan ilk tarihi VeS” YE | a a e  mapa MA Er |