12 Mayıs 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

j | movzulara voda etmek, garı. *ten vazgeçmek, bugünün edibi- VS alet için artık meli bir vazife # <., © Seat Dervişin bu tekfir, Türk vazifeye Axvct etmesi pek İ, pek yerindeydi. Yukst, bu bugünlere, beşerin muha- in görüldüğü savas üne. K bu işi bıralansk, tekrar aş Mmücerret mevzulara dünmek Mi bir sey değildir. devirlerde, meselâ kırk, el. İŞİM evvelki nesli arasmda vatan SİL *Miyatı köklü bir yer almıştı, Mevzuun ctenlnda boyocnulur Ve bu edebiyatm kaynağı, “İM tai, Geyesini de istihdnd re. ?le miiendelenin en iyi şekli. iladesi düsturu ile hulâsa © rika bu şeldiyle bir hare MN belki de edebi bir nevi sayık : ik, Yakat, muhakkak ki, ita) ç, &dâp fikirlerinin gençler ara- yayılmasına çok yardımı ol- harbinin #ânmdan sonra, İ Balkan savaşları sırasmün, harpte, memleketimizde |. akramanca “| Nücâdeleden İğ sonra “üyük kayıp- “lar verdi Verof kruvazörüyle *Pkaç destroyer ve yi) , “izaltılar kurtuldu YA, 11 ÇALA.) — Yunan Hge A- Mldiriyor: İlarrimına karş ( yapılan WU) TN «masında Yunan donan , çe Uğradığı zaylat hakkında 88- Ğİ Nu, * makamlardan aşağıdaki ma N Gi maş vi ka tayyare filomunun giddeti AMA, kadar destroyer ateşe devam Ve bir düşman tayyaresini dü 1 Kent Jorj destroyeri Selânik giderken 12 pisan gecesi a, * İâyyare filosunun hücumu ve bir bomba geminin ar. bet ederek geri Lomparır a; tahrip etmiştir. Destroyer M7 çekilmiş, fakat sonradan *line geçmemesi için be pa kadar bomba tayyaresinin uğramıştır. Destroyere 59 Sa, Mülmaytır. Borhalardan bir Üy“ Kimanda köprfistne isa pi eri va © YARATAMAZ MIYIZ? yi, kötü tecssüs etmeğe #arayan ve emekliyen bir vatan edebiyatı- mz vardı, Devrin salleri ve edip» deri özlü ve vuku şeyler de yuz. diler, Mehmet Aklfin şürleri wev- iin gşehesetleri olduğu gili, Akı gündüzün Hikiye ve mesrleri vw bilhasan Türk « İtalyan barbi sıra” sında çıkardığı (Pürkiin iesibi) ade kı iitabr vatan sever odeliyatın, beyecanm güzel mümunelerinden- dir. Buzünme, o esefle söylüyorum, böyle bir edebiyattan mahramux. Hangi mocmuajı açsak, bengi gir kitabımı - hem ne şir Adiapları, yürekler sesi şeyler « açenk bir sürü ask şiirleri, saçma, mğnmuz manzumeler gözlerimize çarpar, Simdi sorabiliriz: Acaba, bir vwtansever edebiyai yaratamaz mi ya? Elbette yarstabiliriz ve yarat. malıyız, Bunun için bütüm kalem mubiplerinin, seferber olması, müx- pie doğru koşması, hayal ve ka dın, aşk ve ihtira yerine vatanı ün plâns sbp, yurdu terennüm et. meleri lüzamdır. İnkılâbımız, geniş bir vatan ede- biyatı mevzuudur, Kurtuluş ve i& tiklâj cidalimizle onları takip eden milli hamielerimizin lin bir vw - hası vardır ki, heniz sanatın ef- ne düşmemiş, cash ve derin bir surctle ve aşkla İfadelere mazhar olmamıştır, Bir kısım gençler arasmda sabit bir fikir var; onlara göre bizde bir vatan edobiyalı yaplamaz, bu fi Wir pek yanlıslır, Kutulu; harcı keti Türkiyede milli bir devlet ya” zatmak için Oatılan bir adamdı. Türk milleti bu adımları atarken, karşısına Çıkan 'bülün “müşkülleri yendi ve misfaldi bi devlet kup du, Şimdi, bütlin bu hamleleri ifa. de edecek milli bir cdebiyat yar ramak ve bu edebiyatı yaratırken, buna vatan edekiyatmı da ekle - mek kabil değil midir? Böyle bir temel atıldıktan sonra, vafansöver edebiyai emekliye emekliye do- ğar: hadudu olmıyan, harici kâlna ta ehemmiyet vermiyen, daima i- çinin âlemine bakan bir vatanse. ver edebiyati, Meşgul dua bu yolda herkes: Allah bes, beki höves! LAÂKDRİ asker ölmüş ve diğer edi askerle tor pilo Gilollilasırım kumandanı yaralan mıştır, Destroyer son ana kadar hiç Ateşi kesmeden süratle batmıştır. A» ir öüretle yuralanan süvari kendisi n! kurtarmak is'iyenlere “bir kuman- dan gemisinde kalmalıdır. Cevabın vermiştir. Bombarârmanla yaralanan askerler de kendilerine yardım etmek istiyenlere “top başına koşunuz, yar şasın Yunanistan, diye bağırmışlare dir, 4 — Teyia, Kirikos, Kidonini, Kos, Prolasa, Pergaşnos, Alxiyon, Aretus- sa, Doris ve Tetis adlarındaki küçük torpidoler da 7 Nisandan 28 Nisann kadar şarki ve gari Yunanistan su larında pakliye gemilerine refakat « derken büyük bombardımanlara uğra» mslar ve bütmışlardır. Bunlardan ba- zılarının bütün mürettebatı da bat maştar, 5 — Eaki Kılkış zırhı Tetsanede bombardıman neticesini yanarak Batmştar. Bütün Yunan donanmasındam yal nız depizallları, bir kaç desiroyer ve Averof kruvasörü kurtarılabilmiştir. Maldnat noksanından dolayı isa ca zayiat hakkında talat vermek darkânsırdır, Her halde zaylatın donan ma mürettebatmm oyözde yirmisine beliğ olduğu tahmin edilmektedir. Bu kanlı zaylata rağmen Yunan sanması vazifesine kahramanca de vam etmekte gerek iaşe gerek nakli: ye gemilerine refakat etmek suretile muhtelif vazifelerini ifa eylemektedir. Yunan donanması örnk olatak bir me fis teragati göstermiştir. Bu #syliat Almanlara karşı olan mu harebe devrine aittir. Altı ay süren İtalyan harbinde de Yunan donanma- sı Yunan tarihinin en şanlı sahifeleri" ni yazmıştır. Bu şanh hareketler yu iki subay ve 20 kariki izahatta yoktur. ME. sağl aa Türk dil kurumunun bir eseri BİR VATAN SEVER EDEBİYAT | Yeni imlâ kılavuzu - üzerine diğ öntasar Harflerimiz ve harflerimizin yazılış ve iy dünkü sayımızda) SESSİS HARFLERİN OKUNUŞU : (aştarafı dünkü sayımızda) 7 — Sensiz harflerin kalın veya is ce okumuşu, sesli harflere bağlıdır; gk, &, 1) iki kalın ve imes çilmkiar. dan gelebilen harfler dahi, kalın bir sesli Me kalın, ince bir sesli ie ince olcumurlar. Kahn, Kol, kurak, admş, miş, balta, esin, İri, ekin, gelin, ci, belli... gibi, (Bı kural, Türk dilinin ama kurala Yarından biridir. Dilimize o girmiş ve bönimsenemiş yabancı kelimelerin bi. le birçoğunda bu ses benzeşmesi yer. leşmiş Hulonuyor. Bunun dıştnda ka. ia, veni #eaçe henüz tam Tirkgçleş mem; bulunan Arap ve Far sözleri. nin yazutşi ayrıca gösterilmiştir.) 8 — Türkçe kelimelerim — sonunda 0», d, e, g.) harfleri gelmen, Yulmz söytenişi Bir türlü elan kelimeleri m- yari eiunek icin “elm. arılara (adi, “nteş,, anlamamı ded), “denon, anla. mana (hadi, “yürek, anlamma (kalb) “öteye gitme, anlamına (hac), “de mir İeeha,, srtamna tese), “Çekip götürmek, anlaman “yeğ kerlirnederinin bn sekilde yuzdlmmaı se tema arak kabul edilmiştir. (1) elime sonunda bulunan (p, 1 çk) harflerinden sonra sesli bir — efe başlıyan Bir ek gelirse be kelimelerden bir taleminrrum son harfleri Cd, « gi) gşülinde yumar: Kap « kar, kanmi , kanar; ağaç « ağacı; denk » dengi... gibi (&.r) değişmesinde, eğer son wee Men önce de Bir sesli ()(z) ye 5. meri Ekmex , ekmeği, yaprak » yapı. gı. gir a En çoğu tek heceli almak (Üzere bir tüleim kelimelerde bu değişmesin. | ote da vardir? Sap: sapı, at — atı, saç» Saçın aker, sepet , #epoti, demet - demeti... gibi. 42) (Bu Geğişme dilmizde — ötedenberi vardır. Arap yazısı kullanıldığı #8. manda bile kadın gayma ve (Arap kefinin Fars (geline (değişeceği gramtrlere girmiş ve yazda kullanılmıştı. Harf (O inkılâbında bu Kural, © benzerleri olan p-b, G£, tsi ye da togmil edilmişti. O samandat. beri as üç yıldır okullarda ve oder xitaplırında ba imlâ kural yörümüs. Yalnız seli harfe hee Bir sesli ve bir sössiz harfle Bir sesiz ve bir weli harfle Ht sesiz srasında bir sesi hnee ürneği Bir westi ve iel sesiz harfle hece örneği okunuşları Hr, Bir aralık gasetelerde ve kitaplar. da bunun aksine bir akış baggönter, mişti. Kendisinden sonra bir sesli gele diği zaman yumuşıyan sü bert harf. leri, yalın hallinde Ge yumuşak yaz. mak esimna bağlanan bu akışta, ga riptir ki, gene Kk. değişmesi ıonhfuz tutuyordu. Çünkü Mali © öliemek sözünü ekmeğ, yahut yatek sözünü yatağ yazmak kimsenin oiinden gele. cek bir gey değildi. Öteki değişebilir sert hitlerde kendilerinden sonra ses 4 da Yuşinr bir ek geldiği zamanki hali es tutmak yanlış bir o şeydir Çünki bunlardan sonra 805818 (le Düze lar bir ek gelirse yazılış söyleyişten İ büsbütün uzak kalır, Menelâ o kanat öszünü kanadı oluyor diye (o kanad yazarsık kanalin ve kanattan şekil. lerini de söyleyişe uymakmam kanad. dn ve kunadânm yazmak gerektir. Bayın arkadaşlarımızdan Ali Ulvi Biöve, daha çok gramerci (düşünce. riyle, değişmiyen sert harflerin tam sert, değişenlerin yumuşamış olduğu asasını beri sürmekte ve yumuşamıy. Jarm yırruşak ve sert (o Okumus'arnın dik, Çürkü yazı devığminden (bizde düşün'ülen er bilytik fayda, okuma ve yazmayı hiçbir güçdlüksüz olrak bü. tin Tüilere öğretmeyi en kolay söke e getirmektir. Bir harfi iki türlü o. mak bu İolaylığa uymaz, Türk alfa, besinde dilin bar - sesine karşı bir harf konulmuştur. Onun işin t deği. ğimiz yerde t: d dediğimiz yerde d yarmak esasmı bazamadık. Astiana olarak göateriler birkaç ke. "ime yalnız uygunsuz benzerliklerden kaçınmak için kabul edilmiştir) a 9 — Seshi bir harf Barak bir hoon yapabilir. Sesala harf, Dir seli harf ile birleşerek beee ku. rar, Bir sesli harf le okunan wesiz harfler, sesi hartten önce veya sonra rular. Şa kadar ki bir sesii harften sonra birbiri ardıncn iki sessiz hart geldiği zaman, bunlardan birincisinin hr,» İş, harflerimdesi Biri ola gerek. İtür. 48) örmeği heoe örneği beer urneği 0m. 3, ol, ee Ya, Bö, Yön heal, tut, hezz. alt, it, ant. Bir wer, bir sesli ve iki eesiz harfle hrece örmeği desi, sajt, sert (Burada gösterilen heceler, Türk bancı kelimelerde görülen başka !ki KELİMELER 10 — Bir tek hece, manalı olursa, kendi başına bir kelime olur, Birden artık bese ie de kelimeler kurulur. “O Asil Türkçe kelimelerde #08 5 karfler kalınlık ve incelik baktmme dan beszeşirler. Bu benzeşme ialm sesli Üc başlıyan ketimelerin bütün seelileri kalın, ince sesli ile başlıyan kelimelerin bütün seşlileri ince olma. sını gerektirir. Türkçede yalnız (inan) kelihesiyie Üremeterinde, İstanbul şivesinde del. ma, kestane, kardeş, meyva, kiraz) gibi bazı sözlerde, Anadolunun bazı yerlerinde Sah günü adının fa) yı zatsp (1) ye Gi) gili okuyarak. (SAM) rölmektedir. BİRLEŞİK KELİMELERDE BU BENZEŞME OLMIYABİLİR: (İstanbulda Arap ve Purs sözleriyle karışmı Osmanlı teldffuzunun tesi. riyle kendini gösteren bi Anadolu'da daha azdır, Oralarda © ma yerine ülma, OMestane (o yerine hontena, kardeş yerine kardaş, kiraz yerine kitez, meyva yeribe Oo meyve denildiği çoktur. Istanbul şivesi bu v» zalma ve inöslimiye o kadar meyi”e dir ki yeni dile giren bayan kelimeşin! bile düzce okuyacak yerde urata U. zatn büyün yapmaktan kendini alı. mtyanlar vardır. Yalhız iman aslı fa bandan büriyer bulk, inanç, hişt.. dili kehmelerinde görülenierdir.. Yas türlü hece ayrıca gösterilmiştir.) 1? — Kelimelerin yazılışı, dözgün Türkçe konuşan halkım en mütekü. mill söyleyişine göre olur. Birkaç tür. 1 söyleniş olursa bunlardan dilin &. hengine en uygun olani alınır. Türk, kelimelerinde söyleniş, keli. menin aslını büsbütün bozacak kadar değişmiş bulunursa, bu aslı belli sin. eek yolda yazılması daha uygun gös rülmüştür. (Gönül) sözünden (söy. | nü) şeklinde söylenen — kelimenin | (gönlü) yazılması gibi. (Dilimizin yazılış ana kanunu bü. dur, Yalnız tiyatrolarda, romanlar könuşma kısımlarında, takhitlerde ve buna benzet yerde könuşturulan kim. selerin kendi yaşadıkları bölgelerdeki konuşu; tarzı yağıda göstermek ca- izdir. Pir de blm (Araştırmalarında bölgesel konuşmaları olduğu gihi yaz. mak, betlâ icap eden yerlerde işaret. ler Mila kulanmak tabiidir. Bunlar drşmda halâyı bu esasa gö. te yürütmak pek gerekli ana bir ödev dr.) elabilir. Bir sesli harf ile okumasi bir, iki veya üç sessiz harf İle bece Ku. (Devamı var) İlay iu isbsmalar Kılavomin göste | rilmiş ve ayzrcn sun iimideki Visles | lerin birinde ds toplanmeiştir | (2) Sonu değişmiyenler Kılavuzda yanların , » işiretiyle ii halleri ya, zilnrak gösterilmiş ve ayrıca son hi sınylaki listelerin birinde de toplan. maştır. (3) Dk sessiz hart | veya r oldoğu halda, Minel soasi harf n oluran gene araya sesli harf girer; alan, ıl Gİ İML a hm Havaciuak Tepeden inme bombardıman Kaval ağzından fırlayan kurşun tanesinin dönerek, yuvarlanarak gelişi güzel, çarpık, eğri hedefe varması kavalı dumanlayanın bah- tma delikli demir alnıma çevrile nin de ecaline bağlıdır.. Mermiye namlu içinde devri hareket verdik. ten sonra gezle arpacığın boşluk orlasiyle tepe arasmı birleştiren hattın ayarlanması günün harp silâhmı yaya cengüverin eline ver- miş oldu. Her silâh kendine uygun bir yenilik bularak saatten güne, günden haftaya tekâmül gösterdi. Kılıç koparıcı olmaktan çok kesi» cilik gösterdi. On dokuzuncu 25. rın topları taş toparlak atar. vur- duğu yeri delerdi.. Bugün hassas | mesini gaye edinmek lâzım gelir- se pike bombardıman neticeleri- nin yüz güldüreceğinde şüphe edr. meyiz.. Çünkü pike bümbardıman- da bırakılacak bombaların yüz tanesinden ellisi hedele, kırk beşi hedef civarına ve böş tünesi G3 dağılmadan yine yakın denecek yerlere düşerler. Hepsi bu kadar mı ya?.. Cabası da vardır. Pike tayyarelerinin avlanması güçtür.. Dağlık yerlerde motörlü vasıta- lar pes eder, topçular yol bulanır. yarak ilerlemek için sağa sola baş- vururken yaya kıtalar eli kolu bağ layıp masal anlatamaziar ki, İşte bu zamanda da tepeden inenler imdada yetişir. Topçu gibi, ama tapalı infilâk dereleri yürek OY” | ir ferkin, daha sağlam isabetler nâtan gürültülerle parçalanıyor. | arak işe eli Piyadenin Bunler uzun zamanların koynun. l z dan çıkarılmış tecrübelerdir. İşi tayyarecilik bakımından he- saplıyasım,. Ölçüye vuralım.. seneye yakın bir geçmişin | yolunu açarlar, yol arayan topçu» larma sinecek çukur hazırlayan düşmar. topçularını sustururlar.. Söyie bir toparlayalım.. Müda. meler | çaası kuvvetli, atılacak bombanm başardığını hayretle id o | mutlaka isabet etmesi İzm ve kadar uzaklarda da vefa riyle avlanmamak istiyen bir tayyare lım.. Büyük harbin dört yı hedefe pike ile taarruz eder. De- tihan çerçevesi topçu mermilerin- den uydurulmuş bombaları, hava- lardan serpilecek kılık kıyafete soktu. Tepe aşağı düşmesi için kuyruk yerine kanatçıklar takıldı. Vurduğu yeri burgu gibi delebi. mesi için kanatçık uçları helezon- laştırıldı. Tayyare hedel üstünden düz uçarak geçerken nişan alabil- mek kolaylaştırıldı.. Tayyarenin hizi keleme vurularak bombanın hedef üstünden aykırılığı meyda. na çıkarıldı. İş bu kadarla da bit- medi. Hesapları altüst eden bir tabii kuvveti yenmek lâzımdı.. Bu da rüzgârdı.. Tayyareyi rüzgâr yatağında ya rüzgâra karşı ve ya but rüzgârr arkadan alarak hede. “din üstünden ve tam üstündeki geç mek iâzomdı. Geçelim, diyecek ol sak, dünün havaya atan topçusu kadar kör olmıyan bugünün oto- matik bava silâhları aman verir mi hiç?. Büyük harpte on binde bir isabet alan hava müdafaa top» çusunun elektrikli nişan dürbünle- ri, otomatik tevcih tertibatı,daki» kada 20 mermi atan ateş çabuklu- ğu önünde rüzgür yatağını arıya” rak canıma susadığımız (yapının, topluluğun veya makineler yuva- sının üstünden geçmeğe çalışmak biraz da kendi gövdemizi o âteşe atmak olmaz mı? Ne yapalım?. Yükseklerden, bulutlar arâsın- dan, güneş arkasından kurşun gis bi gelip, ok gibi tepeden inerek bombayı bıraktıktan sonra. has- mem şaskın bakışları arasında tekrar dikine çıkarak uzaklaşmak fena mi olur?.. İşte buna pike, tes peden inme bombardıman adı ve. rildi. İlk defa Amerikahlarca de- nemesi yapılan ve sonraları Avru» pa devletlerinin hoşuna giderek bu işa yafayacak, elverecek tayyas releri hazırlatan bu çeşit taarru- zün acaba ne faydaları vardır? Atik, çevik, oynak, hızlı ve afa- can olan tayyareleri gözden geçi» rirsek hepsinin ufak yapıda. derli toplu olduklarını görürüz.. Bom- bardıman tayyaresinden çok avcı tayyaresine benzeyecek bir pike silâhr yapılacak demektir.. İnşa malzemesi sağlam ve İnkat az, mo- tör takati bin beygir kadar olmak» la tek, kendini müdafaa edecek silâh karısık ve yolu intihap & dilmekten uzak az ve sadece maki» neli tüfek olacaktır.. Bunlar, inşa kolaylığını, ucuzluğu ve şü iki has. sa kadar kıymetli olan muhafaz$ imkânlarını temin etmiş olurlar... Büyük çaplı, reniş kanatlı dört tavyarenin basını sokabileceği bir çatı altına bu çeşit afacanlardan sekiz. ön tanesi sığınabilir.. Daha ziyade tepeden inme bom- bardımanın tesiri vardır.. Düz w çuşta ötılan yüz bombadan Onu hedele, yirmi beşi hedef yamna, altmış bes geri kalanı de dağınık düşerler.. Sadece malzeme tasar. rulunu değil, bombaların da iş gör a a mma lam namal mm İ | | mek ki; ehemmiyetli hedefler, kü- çük hedefler pike taarruzlarına uğ” ramağa Merin Piyadeler de bu tepeden inme yardıma ba- yılırlar.. Her güzelin bir kusuru vardır. Ama bu kusur pek o kadar kıymet ürücü ji Yükseklerden kusur diye saymak az çok insaf- seğlık olur mu dersiniz?.. A, ŞARKLI m Ruzveltin sıhhati Vaşington, 1) (Aâ.â.) — Ruzveltin hararetinin dün akşam normal oldu. &nder kruvazörü tarafında yakılan. mışlardır. Yakalanan iki vapurun tonllâtosu takriben 7000 tondur. Bu gerilerde bulunan bir miktar Çinli ve Norveçli kurtarılmıştır. Bundan baş. Ka 17 Alman zabiti ile 47 Atman tee fam esir alınmıştır. HABER gazetesi itsresinden « BUYUK WÜSABAKAMIZ Teslirı müddetini uzatıyoruz > Birçok okuyucularımız, bal va rakalanı — hazırlıyamadıklarından bahesderek teslim middetlmin v satmasını istediler. Onların ba arzularını yerine getirebilmek için müddeti, mayın 15 imei gününe kadar temdi* ediyoruz. 15 mayıs T teslim gününün sonudur i i m slkiniie sa si Mr kit di oh elikiinsin