October 25, 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Devrin kelime ve korku ilâhi: intikâr Bazı kelimeler vardır ki, her 23. wan kullarılmar, hattâ hatıra bile gelmez. Fakat zaman gelir, bazı hüdiselerin ilensile modu olar, v. #wlarda sık sık dolaşır, bir sakız gibi gevelenir durur, O günler için. do bütlün iddiaların midafaası bu kelimelere havale edilir S& sik kullanılır; bütün minakaşalar o kelimclerdeti kuvvet alır, enerji kazanır, Bunlar, o deyrin mukad - des mefhomlermı İade eder, A- leyhinde bulunanlarm, o kelimele, ri köfüleyenlerin vay haline! Bir zamanlar, kelimelerden mü. teşekhdi Bir “ekanimi selâse” var- dı: Hürriyet, adalet ve müsavat vakrtiar da, ademi merkexi- yet,, “İssebbilsü şahsi” Jâfları mo. da olmuştu, Boykotaj sözü de ba fasiledendi, Her kalem savasında, her siünakasnda, bazı iktısadi is, lerde bu kelimeler, bu tâflar mut. Vaka İşe karışır, münakaşaya soku- İur, ortaya atılan fikir ve idelinlar- ha halli hamur edilmeğe çalışılırdı. Bunlar bir meseleye burunlarını soktu mu, bir mevrun girdiler mi herkes susmağa meciyur olardu, İçinde yaşadığımız devrin keli » me ve korku ilâhı da “Tetikâr” dır, Bugün bundan bahsetmiyen yok “ür. Yelnrz yazı yazanlar değil, he men her vatandaş bu kelimeyi ge, veleyip durmaktadır, İpliğin paha. hlaşmasından şikâyet eden İnsan, hayat pohalılığından dolayı dert yanan muharrir, tüocarm İmefsız- İığından, küçük essafın gaddarlı » ğında, odunun, kömlrün, yiyecek Ye etek gibi seylerin çok pahalı oluşundan şikâyet eden herhangi bir fâni, bu esrarengiz İâfı, maka- lesinde, söz arasmda bekrartamaz. wa rahat etmez! Fikrini, tezini kuvvetle miildafaa etmediğine 20 bip olur, Zengin de bundan bahse- dor, fukara bumu ileri sürer, hattâ Başmahaleler Yeni Sabah Hüseyin Cahit Yalçın, Alman rad, yosunun 20 teşriniervel 841 tarihinde yaptığı bir neşriyatta (o Meskovanın bügün veya yarın düşmesinin ehem Miyeti olmadığını, İngilizlerin bunu bayat bir propazada vesile saydık. İsvınr anlattığını, balbuki aynı gün İtalyan radyosunun kendisini tekzip ettiğini yazarnk göz “Rus harhinin yma çok büyük sürprizler çılarınış ol dağu muhakkaktır. Bumu bisent FOK, Yerin ağından işitmek suretile she... Wiyetini bütün hötün takdire imkân buluyoruz, Rus seferi hakkmda um. mi sörette vukun gelm bu sürprisim Merkovu zaptında da banal swrette #ekerrir etmenindı hiçbir fevkatide - Mk yoktur. Zeki hir propaganda giz » leamesina ve tevil edilmesine imkân olmayan vâksaları açıkça kali etmek süretile en iyi bir yolu takip etmiş cs tabilir. Zaten kmunlarm içimde tek bir imsanm veya ziimrenin hiçbir zaman yaarlmıyasığı ve yanima kanan. tini neşir ve widafen cimeie kadar mr, nankör ve faydasız bir teşebbie tasavvur edilsmer. Beer “yanlış he sb Bağüsttm dünseeği, kanan, tile yetişmiş bir millettir, Yanlış he mabm * Moskovndan © dönmesine biç “hayret etmeyiz ve honda bir fevknli.. deği görmeyiz. Şimdi take kabul etmiyen şu tah” | min halamı karşımda İri cdilebi. cek tek bir sın! vardır; Moskova zap. Mm gecikmeli ve ümit (odin sem o Sahle dartemin tndirilemmmnrai birtek hrbin gidişi üzerinde na tasir yapa, | eat? Biter Netten sdnoe bir ratellet | vahit kmybetmeğe inhisar © edromime | bi © kndar mihim olmyakile, Fa - icat bu hapla bir büklüm verehiinmi İşim iman beleenek Mzemdır., i Vatan Balekı 'Tarık Us, bugünkü köşenin, | > amana yolmuağından bahsetmek, | . Muhmerir, bayram meyaretleri. Omn bir ksümebeye, bir eöye kapmaca" ya döndüğünü, bir Hizli samed WY. | bizrat mehtekir ihtikârdan sikâ » yeteldir. Velhasıl ihtikâr lâf: her sey İçin “devayı kül” dür, bir “düstur beyan” dır, Herkesin “virdi zeba. nı” bu kelimedir. Falat “ibtikâr!,, ne demektir” “il kere Iki dört eder” derecesin. de eminiz ki, ekonominin bu esra, rengiz İksirini herkes o gelişigüzel kullanıyor, Münasmı bilen par - wakla gösterilecek kadar ar, Size her cümlede murabahadan, ihtikârdan bahsedenlere sorumuz: “Ne demektir ba?” muhakkak ki slacağınız cevep menfi olacak, bu kelimeyi vasıflandıramıyacaklardır, Ve bu tabir ber çeşit iman için ayrı ayrı bir dert ifade eder. Halbuki, ibtikâr bir nevi hasts. Uktar, Araz ve mikrobu majöm bü. tiin hastalıklar. gibi bunun da bir tarifi vardır, , Bir, burada, ihtilüirm tam bir ta. tilini yapacak değiliz, Esasen bu- na, yazımızm imdrosu müsait do - #ildir, Bizim söylemek İstediğimiz sudur: ,, Ihtikârı doğuran şeyin, istimal ile istihlik arasmdaki ahenksizlik, muvazenesizlik demek olan ikta, di bahrandan doğduğunu anlama dan, her şeyde bir ihtikâr kokusu sezmek doğru değildir. Ve bu yeni kuvveti doğuran &o- bepler incelenip, tedavisi çareleri balunmadan, jhüikârm önline geçi ag: Bütün tedbirler menfi ka. ir, İhtikâru karsı harp seferberliği, ne ba cepheden baş'amalıyır. Dersi aşkım mişieilünü üşik nice hal eylesün, Söyliyenler kendüsini bilmez, bi. “enler söylemez! LAEDRİ e bir teklif yapıldı. Adını bir gazeteyle Hân ettiren ziyaretten müstağni kak sın! menfi bir dekllf, Hoya gitmedi, Gitmediği de Iyi oldu, Bu nizamsızlığımız yalnız bayram, unda, mi7? Matemimizde belki daha perişan; Bir destumazun ölüm mer sizi 00. vazesina yapılan törende bulunmuya koşturuyor, Bir kalabalık. Namaz ve «dun. Sevenlerden biri bir söylevie dey. duğu töcssirü anlatacak, Ne vakit? amazdan evvel mi? Dundan snra mw? Herhalde evinde değil; fakat mu- salladı mar, mezar basn me? Namaz, başı örten bir ibadet anne »i güdüyor. Fakat iabat önünde veya arivnsanda bir saygı düyyüsile başını acan baş kişi yanımda şapkasını başında tartan on kişi görüyerız; baakisine uymalı ve nerelere? Ne cenazeye alâkadar vezgeçebili Fiz, me bu İnrışaklığı bir diimere oy mak işin önayak oluruz. Huzünden yarma hiçbir irmarmn. kalmamalı sale BABBER 7 Parti 'nahiye kongreleri (Ay başında başlıya» | rak 15 gün devamı İ eüecek Cumhuriyet halk partisinin İstan bul vükyeti dahilindeki bahiye kon » grsleri, ay başında başlıyacak, 15 ve İ kadar devam edecektir. Haber aldığ | ma yöre cumhüriyet halk pe j İmanbal vilâyeti idare heyeti reisliği, İ vu kongreleri şu suretle tertip etmiş” tr 1 tegrinissn! gumartesi günü Kasım paaşda, 2 teşrinismnidr o Hasköyde, Erenköyde, Pendikte, Kadiköy mer , kezinde, Ömertide, Kımttoprakta, Ba, krköy, Mabıutbeyde, Sariyer Kum. köyde, 3 teşrinisani pazartesi o Eminönü merkezinde, Fatih ve Sivri merkez, lerinde, 5 teşriniseni çarşamba Şehre, mininde, 6 teşrinisani perşemba günü Gatalen, ve Eminönü Alemdar, Fatih Fenerde, 7 teşrinisani cuma günü Ça, talca Karacaköy, Şile Ağvada; 8 ter- riniaani cümarteni Şile Alacalda, A“ nadoluhisarında, Gölstada, Kartal Samandıra, Usküdar merkezinde; 9 teşrinisani pazar günü Usküdar Kı, sıklıda, Arnavutköyde, o Yeştiköy ile Yeniköyde, Baykon merkezinde, Bü, yükçekmedede, Şile Teke, Akçaköste de, Rami ile Kemerburyazda, 14 te | Yalova Kılıçda, Şişlide, 10 Leşrinisa" si pezartei Beyani, Karagüm. rük ve Eiivri Pendikte, 11 tegrinisani Çatalca Sirancada, 12 ( teşrinisanide Beyoğlu merkezinde, Küçükpazarda, Beylerboyinde, 14 teşrinisanide Kum, kapı a Samatyada; 15 teşrinimnide Çatalcada Boyalık, Yalovada Çmar « Baharaigıların bir noktada toplanmaları düşünülüyor İ Şimdi hemen de tamamen tah» İ iye edilmiş tarihi ve mimari kıy. leri olup çanşıya bu ismin verilme. sine #ebep olan buharıiçılar açıkta kalmıştır. Bunlar eski İstanbulun bir parçasmı teşkii etmekteydiler, Ekserisi günlük maişetlerini temin İ eden bu emaf kendilerine birer dükkân bulamamış ve darmadağı - nik olmuşlardır. Çünkü bu civarda dükkân bulmak çik mtşküldür. Gerek kiralar, gerekse devir para, si cik yüksektir, Msırçarsısı cana. İudan ancak birkaç tanesi bu ge - kilde dükkân bulabilmiştir. Baharatçılar bu vaziyet karşı - | sinde belediyeye mürmuesatla derts | lerine bir çare bulunmasını iste - mişlerdir. Belediye de bunları bir İ mntakada, toplamak istemektedir. | Fakat henüz bir çare bulunama » | meğer. İplik ithali serbest İ Oİktmat Vekâleti, hariplen ipik getirtilmesini serbest bırakan Ye » İni bir karamame projesi basırini » mus, Başvekâlete takdim etmiştir, | Kıramame, Başvekiletter. koor « Mm i ilen isti > Akşım n DA GkiDenvMemkekeller | ŞEHİR MECLİSİ Önümüzdeki CU'rart-5sı gü'ü toplan yor —— Daimi encümen in'iâabı yenile. ecek Vali ve belediye reisi LAR Kırdar. şehir meclisini #kinciteşrinin U (nel lantımına çağırmıştır. Bu bulunacak azaya davetiyeleri gönde, rikmiğtir, Yeni devrenin Uk toplantısını vali ve belediye reisi bir nutukla aşacak » tır, Bitinet celsede yeni divan riyaset İ ve damli encümen intikab: yapılacak: İ tr. Şehir mecilsi birinci reis vekil İ Necip Serdengeçti bundan bir müddet evvel vefat etmişti, Bu itibarla Uzun müddettenberi gehir meclisi hirinei , rels vekilliğini yapan Nesip Se geçtiyi kimin istihlâf edeceği uyandırmaktadır. Necip Serdengeçti şehir meclisine Fatih kazası dahilir. den intihap editmişti. Şimdi merhu İ mun yerine şehir meclisine Ziya Emin İ inankur gelecektir, Cumartesi günü Ihlihabı yapılacak yeni dalmi encümende bazı mühim dağişikliklerin olacağı anlaşıımakta,. J dır, Şehir meclisinin iktisat encümeni intihabı da cumartesi günü yapıla caktır, * Siyasal bilgiler okulunun #9çm6 imtihanmda bu sene kazananların lire tesi yüksek öğretmen okuluna bildi rürigtir. Bu sene mektebe nehari de, yam etmeğe vaziyetleri müsait olan lara, tahslastları verilerek nehari ©» kardadilecektir. * Sümerbank Kayseri fabrikasında da bir tamir abölyeri (o kurmaktadır. Buraya tornacı, frezeci, pulanyacı, tes viyesi, dökümceü ve modeli gibi ue, talar almacaklır, * Bibem Uyulmaz adımda bir şofö, rün kullandığı kamyon Davutpaşada 18 yaşında Nusret adında bir gence çarpmış, yaralamıştır. Yarsiı, aldığı yaraların tesirile ölmüş, şoför adliye. ye verilmiştir. * Geçen pazar günü Ankaraya gi den İstanbul vali ve belediye reisi Dr. Latf Kırdar, bayramın birinci günü | şehrimize dönmüştür. * Yeriimallar pazarlarının 15 viA yet merkeninde daba şubesi açılacak tır, Bu meyanda yerli mallar pazsre lârmın şehrimizde bulunan dört Sx besine ilâveten Üsküdarda da bir gu, be açılması takarrde etmiştir. Bir ev kadını aranıyor Çocuksuz bir ev için idimansiz bir kadın hizmetçi aramıyor. rin Ankara caddesinde Vakıt Ki taberinde Ray Behrama müracaa”. Çesedi de bana getirilecek, Bütün bunlar yapılıp tamam. Jandığı gün de, bizzat Badmeher tarafından mübim bir durularak padişaha 5 hünkâr telişa verilecek, Kalfa bütün bunları not etti, Çaktı gitti, İstediklerime dikkat ottiniz deği! mi? (Bütün bunlar tedariki çok giç olan eşyadan ibarettir. Meselâ, İstaribulda o devirde de. ve çok bulunurdu ama, sürre a, layıma ştirak etmiş deve bulmak hemen, hemen imkânsız gibi bir şeydi, Çünkü Hicaza giden ker van bir daha İstanbu! müsbet netice vermediği takdir. de, kabahati eşyanın İstenilen cinste ve evsafta bulunmamas. na hamletmek için bu da çok iyi bir sebep olacaktı. Yelör arayı civarında, hün, Jahrın ovası yüzden öyle yi- rasa barmacak izbeler, agka. raması, kavuklar mevcut değildi ve olamazdı da, B'ncenaleyh o. rada barman yarasayı yuvasında bulmakta hemen, leon imkâ. pm hudutları dışında kalıyordu. Hele hümkfem daima üzerinde ia | bu | den vir zat cumartesi günü yeni devrenin ilk top, | toplantıda | * dilerini tutamıyarak ağlamağı beş - | cek açtığı, Hstiyenie. ğ! Aç insanlarla dolu bir şahir — Pirede görülen yürekler acısı manzara Yunanislanın muhtaç halkına yi » yecek ve giyecek eşyası götüren Kur. unun llnanımısa döndü razmıştık. Vapur pazarteri gü, seferine gikacâktir, Vapurur efa xi seyahatine ipi edenler, gazetecilere gu İzRh tuiug vep vermiştir: in on üçüncü günü yrıldık. İki gün sonra «. Yollarda emniyetimizi AMA ederek higbir Bâdise Olmamiştır. Pire açıklarında bir Alman (tayyare filosu bizi himayesi altma alarak li mana girmemize yardım etti, Pirâde Alma ve İlaiyanlar bize çök iyi mu- mele ettiler, Pire boğalmaş bir gehir manzarası arzetmektedir. Vapra gi. ren Pre hamallar, bizi görünce İı Isdrtar, İçlerinden buzuarı, yerlere dö- külen nohut ve bakiz tanelerini ceb, | HADI ci ZARI Yeni silâi yeni tali.” Silühm yenisini ve ni kullanm hee İN ferim sahibi ol0ye”. yali. kazanılmasının. sete ii yi, İ hm yeni ve mülk ra | mak değildir: ay ilde p lâhları çu iyi bir #“ yi cahili, pişkin Asker dari gilizlerin deniz, * i kuvvetleri buna Mele şimdiki silâh” ye ması şekli epeyce ya, r ların talimi eski İN ne benzemez, Oral, wi rasmda kültürlü, Üyanik kolları ve kule&aı en iğ? ve ruh itibarile “PO, 0 ne kadar çok bl e j nisbette kuvvetli 5 Osmanlı ordusu! Isi tamam iki asır İ ihtlüllere sebep İ muhaliftir; Hmler fethettiler ia, Onlar yeni usulde yle lerdi?” diyorlardı. ri ye iklimler. kaybet 1754 arasında lerine dolduruyordu. Halkın büyük at, kini içinde olduğu görülüyordu. So kuklarda dolaşan çıplak âyakir, sar benizli çocuklar e büyükler açlığın canit birer timsali gihiydiler... istanbulda yeni bir umum müdürlük kuruluyor Ticâret Vekâleti, sehiimidde bir (İase ve mürakabe umum müdür. lüğü) ihdasmı karerlaştırmıştır. Sehririzdeki iaşe müdürlüğü, fi - yat milrakabe komisyonu, i ve at tesbiti işlerile alâkodar bü » in daireler bu umum müdürlüğe bağlanacaktır. Umum müdürlük, en geç ısrinianninin sonlarına değ tu İstanbulda fasliyete göçeeek meyen üniversitede Açılış merasimi tesbit edildi Üniversite Rektörlüğü, İstan » bul Üniversitesinin yeni küşat res. mine «it programı hazırlamıştır. Bu programa göre üniversitenin ec zar ve dişçi mekteplerinin müşte. 2. tegrin cumartesi gü. nü Üniversite konlerans salonunda yapılacaktır. Küşat merasimi rek. törün söylyeceği senelik nutukla | sliyacak, rektör bilhassa geçen tene zarfında talebenin muvaffa - kiye derecesi ile üniversite hek » #ında Maarif Vekâ'etinin son almış olduğu bası kararlara asit hüsuslar Üzerinde duracaktır, Bu nutuktan sonra #iltiln (akil. teler talebelerine müşterek ilk ! ders verilecektir. Faktiltşlerde umumi - tedrisa! pazartesi sabahından itibaren ve » rilecektir. Üniversitenin bütün fakü'tçle - rinde yapılmakta olan ikmal imi. hanları neticelenm'stir, Bu imli - Büyük Röportaj serisi - 44 - Röportajı yanan: R. YAVUZ taşıdığı oşyadan bin gibi birisini asırmak, y cak işlerden değildi,, M padişah, bövle bir sirkat i karşında Yrlrz sarayını ki k titiz dav. ranarak bunun fa araştıra, cak, vimde seksen hir ihtimele de bulacak, işin içyüzü, büyü me. selesi de ağlebi ihtimal ortaya çıkacaktı. Fakat ben. o zâmana kadar Suriye ve Miwr tariğiyle Osmanlı hudutları haricime sa vuşmuş olacağım icin bundan zarar görmiyeceletim Biysat Badıseher tarafndan bünkörı telâşa düşürecek bir ya. ın uytlurulmanı isç işin tum ve bi eskil edevekti, Evham, I padiğeh, gözdeğinin kulak astığı takdirde mesele yoktu, Fülnt Ahdlihemidin men. ümük gibi, tes, di fi fakat fasi zeküs kadın ağzım. dan çikan bu valânın mahiyetini hemen ilk tolâffuzdu anlayacak, Badiseher gördüğü bütün iltifat ve rağbele rağmen edbare uğra. yaçaktı. Tabit benim bu düznetlerimie kendine Yaptığım mane Yİ. kastı farketmeyen kalfa ve Be. dseher bunların tatbikata gi, rigtiler, Onlar iğin bu tarafını teminle meşgul oladursunlar. ben de bir tarattan bu saray'ılurı tarıdı. Zima pişman olun söylenerek bohgacı Gülizara söğe, saya yol hazırlıklarına. koyuldum, Heğ. bemi, keşkülümü hazıriadım, Bü yü edevatımı bir hurc'a doldur, düm, Aleste bekliyor, ilk işarstte İstanbuldan çıkmağa amsde du- rasordum, Bu aralık cereyan eden bir hâ- âise, az kalsın hen İs dü, recekti,. O günlerdeydi, Kalfa nın benden esya tarifesini alıp gittikten sonra alba. Bir sr. bah, kapımda bir arabası durdu,, Bunu Şebiru tacı bena haber verince yürsğim ağzim geldi.. Arabadan 20bellâ yapılı iki tüfekçi çavuşiy!e bir zabit in, i Sert'bir “oda ile kapıyı baş, başa EYL açip, Acnamak hu. da fikir yürülürken © tok mak da bütün şiddetiyle çalım. akla di ediyordu, Nihayet mıyı açtık, i zabiti sert-bir Arnavut çivesiyle sor. du: — Hoca İiyasın &vi burada mı? t Bacınm; sini emretmiş, mevzuda bazı kil ettirmişti, Üçüncü M İn gaye için çalışm | mamıştı, Birine AMD, cerilerden korkuyord”” Hen bu uğurda haysii İkinci Mahmut zamanın rar verilince Ber #e70*” timin serlate muhalif isbat, ile işe baylendi? bitleri gizlico hediyeli. lerle kandırıldı, sonr” yapıldı, Hazırlanmı$ et okundu, Sonru sira masına geldi, nal Bu fetvaya göre wanlara, taarruz edenle kilde taarruz etmeyi ter; bu işe tenllamılas “o. mi ile ak dr ve kılıçla harp | Eamberimiz bunlari İtir; ok atmayı öğ yosinde bulunmuştur” ka at Ve deve tse İya olarak yarışlar ? istemiştir; çünkü İ dir ve harpte di mak, manevra İk w yer XV | larını kullanmak pi İ man hiyle vapar, i İ sınt Mieretin kırk ; firler barut icat e lar da barut kul düşmana Bu itibarla İstan adet yeniçeri 0 vi den yiz ellişer yapmaları, ve harp  meleri lâzım olur Mi Diye soruluyordu. biri kadar Kesal! İ vadan anlaşıldığın» retle teşkil olunan Zi” yedi bin b Bundan başi İ lere talim, etmeleri maları muvafık olu? fetva ile soruluyor v© da cevap © veriliyordü meşrudur!” Bu kararı bütün ları mühürlediler; #05” hal onlar ge“ ÜLİ LİE LEŞ, te KA w : Vi & a E NE A Tİ TELİ İLĞİSİİLİ ü inden tomar” 5 bumu okü dırda gideceğiz, Elierim titr gıdı âldim. gezdirdim. baktım orada; Hâeei #i Essevdi İfy huzuruna maruz ©” leridir &i,., Cümle biras yatışı tındaki iman yeri raya ayrıca bir misti, İçinde de in hemmed Hbülhüda © Sasslf” yaztamı okuyU hayret, heyecan müşterek tesiri İDİ